Prawo papierów wartosciowych

ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU



Celem kształcenia jest zapoznanie

studentów z rodzajami, funkcjami i sposobami
posługiwania się papierami wartościowymi w
praktyce.



Efektem kształcenia ma być nabycie
umiejętności w posługiwaniu się papierami
wartościowymi na rynkach finansowych w Polsce iw
świecie



Liczba godzin dydaktycznych



studia stacjonarne; 45 godz., w tym wykładów 30 godz., ćwiczeń – 15 godz.

studia stacjonarne niestacjonarne: 20 godz., w tym wykładów 15 godz., ćwiczeń – 5

godz.



Liczba punktów ECTS - 5 pkt



Forma i warunki zaliczenia przedmiotu – wymagania i system oceniania



Aktywność na ćwiczeniach + pisemna praca zaliczeniowa
w formie testu z oceną wg liczby uzyskanych punktów

SZCZEGÓŁOWA TEMATYKA ZAJĘĆ



Istota, rodzaje i funkcje papierów wartościowych. Regulacje prawne
papierów wartościowych.



Charakterystyka lokacyjnych papierów wartościowych.Obligacje,
charakterystyka, rodzaje, listy zastawne, zasady emisji, wartość.



Krótkoterminowe papiery dłużne, bony: skarbowe, pieniężne, bankowe,
przedsiębiorstw.



Akcje, pojęcie i znaczenie, klasyfikacja, zasady emisji, wartość, prawo
poboru, warranty na akcje, wskaźniki rynku kapitałowego



Kwity depozytowe, ich konstrukcja, powiązanie z akcjami, rodzaje,
obszary zastosowania, emisja i umarzanie, Korzyści i zagrożenia.
Uwarunkowania na wybranych rynkach zagranicznych.



Lokacyjne papiery wartościowe, charakterystyka, uczestnicy , giełda i
jej indeksy, rynki pozagiełdowe. Depozytowy system obrotu papierami
wartościowymi.



Weksle, pojęcie rodzaje i funkcje. Bankowe dyskonto weksli. Weksel
jako narzędzie kredytu, jego płatnicza i gwarancyjna rola, nadużycia
wekslowe. Czeki, pojęcie, funkcje i rodzaje. Czeki w obrocie płatniczym
w kraju i zagranicą

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

(W TYM PORTALE INTERNETOWE)



Ludmiła Lipiec-Warzecha, Ustawa o obligacjach. Komentarz,
Wydawnictwo, Wolters Kluwer, Warszawa 2010



Rynki finansowe w warunkach kryzysu, pod red. Marcin Kalinowski,
(red.)Wydawnictwo: CeDeWu.pl, Warszwa2009,



Wiesław. Dębski, Rynek finansowy i jego mechanizmy. Podstawy
teorii i praktyki, PWN Warszawa 2005,



- Beata Filipiak, Bożena Mikołajczyk, Rynki finansowe w rozwoju
podmiotów gospodarczych, Wydawnictwo Difin

CDi Warszawa 2009,



Wiesław Dębski, Rynek finansowy i jego mechanizmy Podstawy
teorii i praktyki, PWN 2008,



Globalne rynki finansowe w dobie kryzysu, pod red Sławomir I.
Bukowski, Jan. L Bednarczyk, Józef Misala, Wydawnictwo, CeDeWu
,Warszawa 2009,



http://www.gpw.pl/, http://www.gpw.pl/gpw.asp?
cel=informacje_gieldowe&k=3&i,



http://www.gpw.pl/zrodla/gpw/spws/pol/spolsepl.html



http://www.gpw.pl/gpw.asp?cel=informacje_gieldowe&k=10&i=/newsletter



http://www.newtrader.pl/
http://www.orlen.pl/PL/RELACJEINWESTORSKIE/GIELDA

SYSTEM FINANSOWY



Pojęcie

Jest to

„zespół logicznie ze sobą powiązanych form

organizacyjnych, aktów prawnych, instytucji finansowych

i innych elementów umożliwiających podmiotom

nawiązywanie stosunków finansowych



Funkcje systemu:



Płatnicza (zapewniająca sprawne działanie mechanizmu

rozliczeń w transakcjach)



Płynności (umożliwiająca i ułatwiająca zamianę papierów

wartościowych i innych aktywów na gotówkę – pieniądz,



Oszczędności (atrakcyjne lokowanie nadwyżek

pieniądza),



Akumulacji bogactwa (przechowywanie siły nabywczej)



Kredytowa (dopływ kredytu)



Minimalizowania ryzyka (wbudowane w system mechanizmy i

instrumenty minimalizowania ryzyka)



Polityki gospodarczej (umożliwia prowadzenie przez rząd

polityki)

CZYM JEST PAPIER WARTOŚCIOWY ?



Papierem wartościowym

jest dokument lub zapis w systemie

informatycznym na rachunku papierów wartościowych, który utożsamia prawa
majątkowe. Owe prawa przysługują osobie uwidocznionej jako uprawnionej w
zapisie dokumentu (choćby jako okaziciel).



Okazanie tego dokumentu jest warunkiem koniecznym i wystarczającym
dla zrealizowania posiadanego prawa. Zniszczenie lub utrata dokumentu
powoduje utratę posiadanych praw chyba, że we wszczętym postępowaniu
zostanie wydane postanowienie o umorzeniu dokumentu



Nauka o papierach wartościowych posługuje się niekiedy terminem

inkorporacji

Chodzi o to, że dany papier wartościowy inkorporuje określone prawo majątkowe.
Prawo reprezentowane jest przez dokument. Prawami majątkowymi mogą być np.
wierzytelności pieniężne, udziały, prawo rozporządzania towarem



Papier wartościowy

jest czymś innym aniżeli

znak legitymacyjny

(np. bilet

autobusowy, dokument opłaty, polisa ubezpieczeniowa). Znak legitymacyjny nie
utożsamia praw majątkowych, a jedynie stanowi dowód określonego zdarzenia prawnego,
może też być podstawa identyfikacji.



Zniszczenie lub inna utrata znaku legitymacyjnego nie wyklucza - w przeciwieństwie do
papierów wartościowych - możliwości wykazania uprawnień w inny sposób.



Dłużnik, ze stosunku papieru wartościowego nie może powoływać się na zarzuty wynikające
ze stosunku podstawowego (tj. łączącego wystawcę dokumentu z jego pierwszym odbiorcą).

ISTOTA PAPIERU WRTOŚCIOWEGO



Wg. Witolda Bienia - papier wartościowy jest w swej istocie
dokumentem stwierdzającym określone prawa majątkowe, przy czym ich
realizacja jest możliwa na podstawie:



- okazania



- udowodnienia własności,



- przekazania innej osobie,



- lub zwrotu wystawcy tego
dokumentu



Z punktu widzenia polskiej legislacji (W. Nawrot) – nie wszystkie
prawa mogą być inkorporowane w papierach wartosciowych



Prawa majątkowe mogą mieć dwojaki charakter:



1) rzeczowy, np. prawo własności towarów,



2) finansowy, np. prawo własności kapitału pieniężnego, akcje,
obligacje



Dlatego występują:



- papiery wartościowe towarowe i



- papiery wartościowe finansowe

RODZAJE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH



Towarowe papiery wartościowe utożsamiają prawo do określonego towaru, czy
tez majątku. Zaliczyć do nich można walory, które mogą być przedmiotem
obrotu na zorganizowanych rynkach towarowych giełdach.



Są nimi między innymi:

Listy przewozowe



Listy zastawne



Konosamenty,



Dokumenty składowe



Z finansowych papierów wartościowych wynikają uprawnienia do roszczeń
pieniężnych. Są to np. obligacje czeki, weksle ,bony pieniężne.



Rodzajami papierów wartościowych ze względu na cele ekonomiczne i
specyficzny tryb i technikę posługiwania się nimi oraz obrót tym walorami są:



- wierzytelności pieniężne (obligacje, weksle, czeki listy zastawne, bony
pieniężne, itp.)



- uprawnienia do współwłasności majątkowych (akcje certyfikaty inwestycyjne,
kwity depozytowe),



- dokumenty na okaziciela (bezimienne) i imienne,



- dokumenty na zlecenie, zawierające wskazanie właściciela,



- dokumenty przynoszące określony dochód od kapitału, jako lokacyjne papiery
wartosciowe



- dokumenty dla celów rozliczeniowych (czeki) i funkcji kredytowych (weksel)

FORMA FIZYCZNA I ZDEMATERIALIZOWANA

PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH



Papiery wartościowe mogą mieć postać:



fizyczną

lub

zdematerializowaną



Postać fizyczna

oznacza wystawioną formę dokumentu,

potwierdzającego istnienie określonego prawa majątkowego oraz tytuł
jego własności przysługujący danej osobie lub okaziciela



Postać zdematerializowana

występuje gdy tytuł własności danego

prawa, jest tylko zapisem na rachunku papierów wartościowych
prowadzonym np. przez bank lub specjalnie w tym celu utworzona
instytucję, np. Towarzystwo Inwestycyjne jakiegoś banku

Papiery wartościowe mogą być wystawiane w walucie polskiej (krajowej) lub

zagranicznej, traktowanej wówczas jako wartość dewizowa. Obrót dewizowy jest
reglamentowany prawem dewizowym

Walory w obcej walucie mogą być obsługiwane lub wykupywane w walucie krajowej

wg kursu wymiennego, chyba, że posiadają klauzulę uprawniajacą tylko do
określonej waluty

Kategoria specyficzną są derywaty, jako zbywalne pośrednie prawa majątkowe. Ich

wartość zależy od ceny innych praw majątkowych, np. kontraktów terminowych
dotyczących kupna sprzedaży waluty, akcji

FUNKCJE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH



Papiery wartościowe pełnią szereg ważnych funkcji w gospodarce i obrocie indywidualnym



Zasadniczą jednak ich funkcja jest

funkcja kapitałowa

. Papiery lokacyjne stały się w

rozwiniętej gospodarce rynkowej, obok systemu budżetowego i systemu bankowego,
trzecim alternatywnym kanałem przemieszczania kapitałów i kredytowania



Funkcje:



kapitałowe,



zastawnicze,



kredytowe



regulacyjne, płatnicze



gwarancyjne



Papiery wartościowe pełnią istotne funkcje w gospodarce kapitalistycznej, natomiast w
gospodarce socjalistycznej zcentralizowanej ich rola zeszła na dalszy plan



Istotna rolę w rozwoju papierów lokacyjnych mają rozwijające się
rynki finansowe, a w szczególności powstanie

Giełdy Papierów Wartościowych w

Warszawie,

która rozpoczęła działalność w 1991 r. w dawnej siedzibie Komitetu

Centralnego PZPR



Papiery wartościowe jako instrumenty rynku finansowego odgrywają ważną
rolę w rozwoju gospodarki rynkowej, umożliwiając tworzenie kapitału,
dostarczając środki budżetowi państwa na pokrycie deficytu, zabezpieczając
emisje kredytów gospodarczych, pełniąc funkcje regulacyjne, gwarancyjne i
rozliczeniowe

RYNKI FINANSOWE



Rynek finansowy – jest to miejsce, gdzie dokonuje się transakcji środkami
pieniężnymi. Przedmiotem rynku finansowego są walory finansowe występujące w
postaci zmaterializowanej lub zdematerializowanej



Rynek można klasyfikować ze względu na przeznaczenie kapitału.

Rynki pieniężne – to te wszystkie transakcje, operacje i miejsca, gdzie uzyskane środki
przeznacza się na regulowanie bieżących płynności. Przedmiotem obrotu na tym rynku są
instrumenty krótkoterminowe, ich termin realizacji nie przekracza 1 roku np. depozyty,
papiery kapitałowe dłużne, kredyty, papiery wartościowe typu właścicielskiego, udziały



Rynek kapitałowy – wszystkie środki jakie uzyskuje zgłaszający popyt na kapitał (strona
popytowa) przeznaczone są na inwestycje. Przedmiotem transakcji są instrumenty
finansowe o terminie wykupu powyżej 1 roku np. zbywalne papiery wartościowe
emitowane przez banki, rządy państw



Rynek międzybankowy – są to pożyczki udzielane przez banki innym bankom. Wszelkie te
operacje odbywają się poprzez rachunek tych banków w NBP. W ten sposób NBP spełnia
funkcje kontrolera. Obie strony transakcji to banki.



Rynek międzynarodowy – cechą odróżniającą międzynarodowe rynki od rynków
narodowych jest brak kontroli władz monetarnych kraju-siedziby międzynarodowego
centrum nad dokonywanymi tam operacjami.



Na międzynarodowym rynku pieniądza są dokonywane krótkoterminowe operacje
kredytowe i depozytowe, związane przede wszystkim z krótkoterminowym
finansowaniem transakcji walutowych i transakcje handlu zagranicznego. Stronami w
tych operacjach są przede wszystkim banki oraz wszelkie korporacje ponadnarodowe.
Jest to rynek hurtowy

RYNKI

PIERWOTNE

I WTÓRNE



Rynek pierwotny. Podmioty transakcji na rynku pierwotnym to emitent i inwestor, który

kupuje te papiery wartościowe. Cena rynku pierwotnego (emisyjna) nie może się dużo
różnić od ceny rynku wtórnego. Uważa się, że papiery wartościowe są dobrze wycenione,
jeżeli cena na rynku wtórnym nie wzrosła i nie spadła więcej niż o + 10%.



Na rynku pierwotnym występuje rynek giełdowy, gdzie znajdują się papiery wartościowe,
które zostały dopuszczone do obiegu publicznego przez komisje papierów wartościowych i
giełd i które są notowane na giełdzie papierów wartościowych



Na rynku papierów wartościowych znajdujących się w obrocie pierwotnym- występują
także papiery wartościowe, które przez komisje papierów wartościowych i giełd nie zostały
dopuszczone do obiegu publicznego.



2. Na rynku wtórnym występują tylko inwestorzy, którzy wcześniej kupili papiery
wartościowe i teraz chcą je odsprzedać. Rynek wtórny papierów wartościowych sprzyja
mobilizacji kapitału co oznacza, że w zależności od atrakcyjności poszczególnych lokat
podejmujemy decyzje czy inwestujemy w papiery wartościowe czy lokujemy nasze
pieniądze w inny dla nas atrakcyjny sposób.



Wtórny rynek kapitałowy przyczynia się do ustalenia rynkowych cen papierów
wartościowych.



Rynek papierów wartościowych znajdujących się w obiegu pozagiełdowym- na tym rynku w
obrocie znajdują się te papiery wartościowe, które zostały przez komisje papierów
wartościowych i giełd dopuszczone do obrotu publicznego, ale nie są notowane na giełdzie.

PODMIOTY FINANSOWE NA RYNKACH

FINANSOWYCH



Banki : bank centralny

Narodowy Bank Polski



(Instytucje kredytowe),



Około

dużych banków komercyjnych( w formie spółek

akcyjnych, banków państwowych, banków z udziałem

kapitału zagranicznego, nie licząc tworzonych oddziałów

banków zagranicznych,



Około

595

banków spółdzielczych, nie licząc ich oddziałów



Instytucje finansowe: KNF



Pośrednicy finansowi,



Instytucje ubezpieczeniowe,



Instytucje leasingowe,



Fundusze inwestycyjne,



Giełda papierów wartości



Budżet



Przedsiębiorstwa i osoby

REGULACJE PRAWNE



Specyfika charakteru papierów wartościowych powoduje, że ich
wystawianie, zbywanie i nabywanie oraz tryb realizowania określonych praw
majątkowych znajduje się pod ochroną prawa.



Celem regulacji prawnych jest, z uwagi na pieniężny i finansowy charakter,
szczegółowe i odpowiedzialne uregulowanie występujących instytucji finansowych i
wiążących się z tym konstrukcji i postępowań a także zapobieżenie nadużyciom,
nieuczciwym praktykom przez uczestników rynku finansowego.



Ma to ścisły związek z zapewnieniem bezpieczeństwa prawnego dla interesów
osób i podmiotów uczestniczących w obrocie papierami wartościowymi



Oprócz uregulowań stricte prawnych mamy także do czynienia ze specyficznymi
rozwiazaniami, wynikającymi z przyjętej praktyki o charakterze norm zwyczajowych



Najważniejsze akty prawne wchodzące w skład prawa papierów wartościowych to
ustawy z:



- 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. nr 157, poz. 119),



- 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. nr 183 ze zm.),



- 29 ;ipca 2005r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów
finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz.
U. nr 184, poz. 1359 ze zm.),



- 29 lipca 1995 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (Dz. U. nr 1537 ze zm.),



- 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (Dz. U. z 2002 nr 216, poz. 1824 ze zm.),



- 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (Dz. U. z 2003 r.
nr 99, poz. 919 ze zm.),



- 15 września 2000 r. – Kodeks Spółek Handlowych (Dz. U. nr 94, poz. 1037, ze zm. ).

LOKACYJNE PAPIERY WARTOŚCIOWE

-RODZAJE



Osoby, podmioty lokując swoje środki finansowe oczekują, jako właściciele

korzyści

w zamian za udostępnione środki finansowe. Emitenci, z kolei wykorzystują posiadane
środki poprzez inwestowanie mające na celu pomnożyć wniesiony kapitał.

Wg kryterium oczekiwanych korzyści przez inwestora można podzielić na

walory uprawniajace do:



z góry ustalonego dochodu

(wg wyznaczonego stosunku do nominalnej wartości

dokumentu)

Są to tzw. papiery

odsetkowe

, jak np. obligacje, bony skarbowe

;



zmiennego dochodu,

pochodnego od osiągniętego zysku w wyniku pomnożenia

kapitału, jak np. akcje, kwity depozytowe, certyfukaty inwestycyjne

Wg kryterium charakteru lokaty można wyróżnić następujące papiery

wartościowe



pożyczkowe

(obligacje, bony pieniężne, listy zastawne),



udziałowe,

o trwałym zaangażowaniu (akcje, certyfikaty inwestycyjne),



krótkoterminowe

, z okresem zwrotu do jednego roku (bony skarbowe, bankowe),



długoterminowe

, nazywane kapitałowymi na wyspecjalizowanym rynku

Wg kryterium zasięgu obrotu, występują następujące walory:



dopuszczone do obrotu publicznego



) o obrocie prywatnym

, w którym papiery te są skierowane do z góry oznaczonego

kręgu odbiorców do limitu (wPolsce 99 osób). Tak np. w przypadku założonej spółki
akcyjnej założyciele cześć akcji obejmują sami a część kierują do wyznaczonych
nabywców

FIZYCZNA FORMA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH



Fizyczna forma papierów wartościowych w wieloletniej praktyce polegała na
wydawania subskrybentom dokumentów w formie fizycznej o określonej, zbliżonej
szacie graficznej składającej się z:



Karty tytułowej,

arkusza

zawierającego kupony,

talonu

wymiennego

Karta tytułowa (frontowa)



Zwana

płaszczem

wskazuje nazwę wystawcy (emitenta), rodzaj papieru

wartościowego i jego nazwę. Powinna także zawierać niezbędny zakres informacji
dotyczących wartości nominalnej papieru, wielkości oraz zasad ustalania i wypłaty
dochodów należnych właścicielowi oraz zasad wykup dokumentu

Arkusz zawierający kupony (talony)



Do odcinania za zwrotem których następuje wypłata odsetek lub dywidend

Talon wymienny (dotyczy akcji lub obligacji)



Uprawnia do odbioru następnego arkusza kuponów dywidendowych – w przypadku
akcji, po uprzednim wyczerpaniu pierwszego zestawu lub w przypadku obligacji służy
jako podstawa zwrotu długu po upływie określonego terminu



Początkowo i nadal konstrukcja papierów wartościowych (druk) utrudniała
ich fałszerstwo, poprzez stosowanie specjalnych technik poligraficznych oraz
specjalnego papieru. Ponadto z reguły papiery te oznaczane są kolejnymi numerami i
seriami.



W ostatnich dwudziestu latach zamiast oryginalnego dokumentu,
poprzestaje się na ich rejestracji, a aktualni właściciele otrzymują jedynie dowód
potwierdzający ich prawa



Jest to tzw system zdematerializowany, inaczej nazywany

depozytowym

OBLIGACJE

POJĘCIE I ZNACZNEIE



Od łacińskiego

obligato

– zobowiązanie pochodzi nazwa

obligacji

która jest emitowanym w seriach papierem dłużnym, w którym emitent
stwierdza, że jest dłużnikiem obligatariusza i zobowiązuje się wobec niego do
spełnienia zobowiązania



Emitentami obligacji mogą być: skarb państwa (obligacje
skarbowe), związki samorządowe (obligacje gminne, municypalne,
komunalne) lub duże przedsiębiorstwa (obligacje przedsiębiorstw).



Obligacja ma wartość nominalną, równą zazwyczaj kwocie pożyczki,
oraz realną (kurs), jeśli jest przedmiotem obrotu giełdowego lub
pozagiełdowego w okresie pomiędzy datą emisji a datą wykupu. Ta druga
uzależniona jest od stopy oprocentowania oraz aktualnego popytu i podaży.



Posiadaczowi obligacji przysługuje z tytułu udzielonej pożyczki wynagrodzenie w
postaci oprocentowania.



Dla nabywcy obligacje stanowią bardzo uproszczona z punktu widzenia
technicznego

formę lokowania

pomnażania kapitału



Wartość zysku

z obligacji obliczona jest na stabilny z góry określony

dochód, niezależnie jednak od korzyści jakie osiąga emitent.



Emitent z kolei poprzez emisję obligacji, które nabywają drobni ciułacze
może uzyskać nawet znaczące kwoty pożyczkowe płacąc mniej aniżeli za
kredyt bankowy

HISTORIA OBLIGACJI



Historia obligacji sięga czasów powstania rynku kapitałowego

. Instrument

ten rozpowszechnił się zwłaszcza w XVIII i XIX wieku w rozmaitej postaci (skrypty
dłużne, pożyczki rządowe itp.). Obecnie na świecie emitowane są najróżniejsze
typy obligacji, od rządowych (skarbowych) poczynając, na obligacjach
“śmieciowych” wypuszczanych w dużych ilościach przez dynamiczne firmy
kończąc.



W Polsce do roku 1918 emitowane były głównie obligacje przedsiębiorstw oraz
rządowe papiery państw-zaborców.



Po odzyskaniu niepodległości w okresie XX-lecia międzywojennego rozpoczęto emisję polskich
obligacji skarbowych, które często miały charakter celowy, np. dofinansowanie obronności kraju.



Odrodzenie popularności obligacji w Polsce wiąże się z przemianami polityczno-
gospodarczymi zapoczątkowanymi w 1989 roku.



Wówczas to, w końcu 1989 roku, uruchomiono publiczną ofertę tzw. obligacji
prywatyzacyjnych, które dawały nabywcom możliwość zakupu akcji prywatyzowanych
przedsiębiorstw z 20% zniżką.



Od tamtej pory obligacje zyskują stale na popularności. Są jedną z ulubionych form
lokowania wolnych środków pieniężnych przez instytucje finansowe. banki, fundusze
inwestycyjne i emerytalne są największymi graczami na rynku obligacji



Z całą pewnością obligacje są produktem finansowym dla osób, które cenią bezpieczeństwo. Pewny,
choć niewysoki zysk jest dla nich najważniejszy. Ryzyko inwestowania w obligacje sprowadzone jest do
minimum.
Jedyne ryzyko jakie ponosimy jest związane z obligacjami o stałym oprocentowaniu w momencie
zmiany wysokości stóp procentowych przez NBP.



Źródło: http://www.finanseosobiste.pl/artykuly/porady-dla-inwestujacych/obligacje-skarbu-panstwa.html

KLASYFIKACJA OBLIGACJI



W zależności od sposobu ustalania oprocentowania wyróżnia się
(http://portalwiedzy.onet.pl/50812,,,,obligacja,haslo.html):



obligacje o stałej stopie oprocentowania

, emitowane najczęściej w warunkach

braku inflacji, przy niskim i ustabilizowanym jej poziomie lub spadkowej tendencji,



obligacje o zmiennej stopie oprocentowania

, emitowane w warunkach wzrostu

stopy inflacji lub nieregularnych jej wahań,



obligacje o kuponie zerowym

(odmiana obligacji o stałej stopie oprocentowania),

emitowane po cenie niższej niż nominalna, a wykupywane po cenie nominalnej,



oraz obligacje zamienne,

emitowane przez spółki akcyjne, które zamiast lub

równolegle z oprocentowaniem dają posiadaczowi prawo do zamiany ich na akcje tej
spółki wraz z upływem terminu wykupu (w Polsce obligacje tego typu emitowane
były przez państwo z prawem zamiany na akcje prywatyzowanych przedsiębiorstw
państwowych).



Ze względu na na podmiot emitujący obligację wyróżnia się (wg W. Bienia) obligacje:



państwowe,

zwane również skarbowymi,



instytucji finansowych

(banków, instytucji ubezpieczeniowych, towarzystw

kredytowych),



- organów samorządowych lub komunalnych,



przedsiębiorstw o publicznym charakterze

(np. poczta, kolej),



pozostałych przedsiębiorstw.



Ważna jest w tym podziale kwestia zaufania do emitenta. Tak np. pełnym
zaufaniem cieszą się

obligacje skarbowe

PRZYKŁADY UCHWAŁ WPROWADZAJĄCYCH OBLIGACJE DO OBROTU



Uchwała Nr 903/2010
Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
z dnia 16 września 2010 r.



w sprawie wprowadzenia do alternatywnego systemu obrotu na Catalyst obligacji na
okaziciela serii BSP0620 wyemitowanych przez BANK SPÓŁDZIELCZY W PIASECZNIE



§ 1 Na podstawie § 5 ust. 1 w związku z § 3 ust. 1, 2 i 4 pkt 2) Regulaminu Alternatywnego
Systemu Obrotu, Zarząd Giełdy postanawia wprowadzić do alternatywnego systemu
obrotu na Catalyst 5.000 (pięć tysięcy) obligacji na okaziciela serii BSP0620
wyemitowanych przez BANK SPÓŁDZIELCZY W PIASECZNIE o wartości nominalnej 1.000 zł
(jeden tysiąc złotych) każda i terminie wykupu najpóźniej w dniu 25 czerwca 2020 r.



§ 2 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.



Uchwała Nr 902/2010



Uchwała Nr 902/2010
Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
z dnia 16 września 2010 r.



w sprawie wprowadzenia do alternatywnego systemu obrotu na Catalyst obligacji na
okaziciela serii A spółki BUDOSTAL-5 S.A.



§ 1 Na podstawie § 5 ust. 1 w związku z § 3 ust. 1 i 2 oraz § 32 ust. 3 Regulaminu
Alternatywnego Systemu Obrotu, Zarząd Giełdy postanawia wprowadzić do
alternatywnego systemu obrotu na Catalyst 1.717 (jeden tysiąc siedemset siedemnaście)
obligacji na okaziciela serii A spółki BUDOSTAL-5 S.A., o wartości nominalnej 1.000 zł
(jeden tysiąc złotych) każda i terminie wykupu 30 czerwca 2012 r.



§ 2 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.



http://www.gpwcatalyst.pl/aktualnosci?ph_main_content_1_start=show&ph_main_content_1_cmn_id
=1478

, 20 09 2010.

STOPIEŃ PEWNOŚCI OBLIGACJI

- A

GWARANCJA



Dla uzyskania większego stopnia pewności obligacja może być gwarantowana
przez znaną, cieszącą się dużą wiarygodnością instytucję (np. znany bank, skarb
państwa). Formę gwarancji stanowi także zastaw na majątku emitenta



Przeciwieństwem obligacji o dużej wiarygodności albo gwarantowanych są tzw.

Obligacje śmieciowe

(http://www.goldfinance.pl/slownik-terminow-finansowych/o/obligacja-

smieciowa.html) (ang. junk bond) - zwane także łagodniej obligacjami o wysokim przychodzie
(ang. high yield band); lub

obligacje tandetne

(wg W. Bienia)



Są nimi obligacje kuponowe, której emitent nie posiada wysokiej oceny
ratingowej.



Ze względu na większe ryzyko niewypłacalności emitenta, emitowane przez niego
obligacje, aby zostały przez potencjalnych inwestorów uznane za atrakcyjne, muszą
być oprocentowane wyżej (ok. 3 - 5 punktów procentowych) w stosunku do
oprocentowania obligacji uważanych za bezpieczne (ang. high quality bonds).



Kursy

obligacji śmieciowych

notowanych na giełdzie podlegają znacznym wahaniom

cen, co zbliża ich naturę do zachowań akcji. .Duże amplitudy wahań kursów powinien
rekompensować inwestorom wysoki dochód z kuponu



Emisji obligacji śmieciowych dokonują najczęściej: młode firmy, nie mające
ugruntowanej pozycji na rynku, firmy znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej,
oraz firmy dokonujące przejęć (zob.też wykup przez zarząd) lub redukujące własne
długi.



Rynek obligacji śmieciowych powstał w końcu lat 70. w USA i tam też jest najliczniej
reprezentowany



W razie powodzenia transakcji nabywca korzysta z wysokich odsetek lub przywileju
zamiany ich na akcje. Gdy niepowodzenie to obligacje te tracą na wartości lub sa
bezwartościowe

OBLIGACJE PRZYMUSOWE ,

KONSOLIDACJA

KONWERSJA



Zdarzają się także obligacje

przymusowe

, które na mocy ustawy maja

obowiązek nabywać okreslone grupy subskrybentów



Pożyczki tego rodzaju występowały w okresach wojen lub zagrożenia wojennego
lub tez wskutek nacjonalizacji mogły służyć jako odszkodowanie za mienie



Wartość rynkowa obligacji przymusowych w transakcja kupna sprzedaży
zazwyczaj była niższa od ich wartości nominalnej



Emitowane prze państwo obligacje podlegały niejednokrotnie zespoleniu,
czyli konsolidacji



Łacińskie – consolidatio – zespolenie oznaczalo połączeniu kilku zaciągniętych
pożyczek przez państwo w jedną nowa w formie obligacji



Obligacje nowej pożyczki były wydawane po zwrocie poprzednich walorów, które
tym samym traciły ważność na rzecz nowej.



Mogło tez tak być że istniał na mocy ustawy termin zamiany starych obligacji na
nową. Nie wykupienie nowej obligacji za starą oznaczało, że stare obligacje
traciły ważność. Istniał więc swojego rodzaju

prawny przymus.



Często natomiast występująca konwersja (od łacińskiego – conversio),
czyli odwrócenie polegała na zmianie warunków pożyczki uprzednio zaciągniętej
przez państwo na inne mniej korzystne dla dłużnika.



z reguły dotyczyło to wydłużenia okresu

zwrotu długu i obniżki oprocentowania.

Konwersja więc podrywała zaufanie do danego kraju.



Tak np. dotyczyło to spłaty zaciągniętych przez

E. Gierka

kredytów w latach 70

w Polsce

PRZEDWOJENNE OBLIGACJE WARTE SĄ PÓŁ MILIONA



Posiadacze przedwojennych obligacji mogą skutecznie dochodzić swych zwaloryzowanych
świadczeń. Ich roszczenia nie mogą jednak być przedawnione.



ORZECZENIE



Skarb Państwa musi zapłacić właścicielowi przedwojennych obligacji z 1936 roku 478 tys.
zł. Tak orzekł w środę Sąd Okręgowy w Warszawie (sygn. akt I C 685/08) w
precedensowej sprawie o waloryzację świadczenia wynikającego z wykupu
przedwojennych obligacji.



– To precedensowe orzeczenie, które ma wielkie znaczenie dla wielu podobnych spraw. W 2005 roku
wytoczyłem Skarbowi Państwa proces, szacując moje roszczenie na ok.

900 tys. zł

. Sąd okręgowy

przyznał mi teraz połowę tej kwoty, waloryzując świadczenie według wartości złota – mówi Tomasz
Górniak, prezes Stowarzyszenia Posiadaczy Przedwojennych Obligacji, który wygrał w środę sprawę z
Ministerstwem Finansów.



Przymusowy wykup



Sprawa Tomasza Górniaka dotyczyła 59 obligacji

3-procentowej państwowej renty

ziemskiej z 1936 r

. Ich wykup był przewidziany na 1 grudnia 1995 r

. Właściciel obligacji

wystąpił o waloryzację świadczenia w 2005 roku, jeszcze przed przedawnieniem się roszczeń. Sąd
uznał roszczenie.



– Oczywiście nie można jeszcze niczego przesądzić. To jest I instancja. Stronom przysługuje
możliwość zaskarżenia tego wyroku. Na pewno jednak jest to wyrok przełomowy dla posiadaczy
przedwojennych obligacji – mówi radca prawny Magdalena Kowalska-Jędrzejowska, pełnomocnik
Tomasza Górniaka.



Ministerstwo Finansów oczekuje na pisemne uzasadnienie wyroku i zapowiada apelację.



– Z tego, co wiem, to jest drugi pozytywny wyrok dla posiadaczy obligacji przedwojennych. Pierwszy
wyrok Ministerstwo Finansów bagatelizowało, wskazując, że roszczenie było przedawnione,



http://prawo.gazetaprawna.pl/orzeczenia/324352,przedwojenne_obligacje_warte_sa_pol_miliona.html
,21

09 2010 r.

4% POŻYCZKA KONSOLIDACYJNA Z 1936 ROKU



4% pożyczka konsolidacyjna z 1936 roku Pożyczkę wyemitowano w celu konwersji i konsolidacji
wcześniejszych pożyczek Skarbu Państwa sprzed 1935 r., których koszt obsługi był zbyt wysoki lub uciążliwy
dla budżetu.



Konwersji przymusowej

, pod sankcją utraty oprocentowania obligacji, podlegały:



5% państwowa renta ziemska serii I z 1927 roku,



- 4% premiowa pożyczka inwestycyjna z 1928 roku,



- 3% premiowa pożyczka budowlana serii I z 1930 roku,



5,5% pożyczka budowlana serii II z 1934 roku,



5% państwowa renta wieczysta z 1934 roku

oraz



6% pożyczka inwestycyjna z 1935 roku



Do konwersji dobrowolnej przyjmowano także obligacje

6% pożyczki narodowej z 1933 roku

. Pożyczkę

wyemitowano w oparciu o dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 stycznia 1936 r. o konwersji
państwowych pożyczek wewnętrznych (Dz.U.R.P. Nr. 3, poz. 10) oraz rozporządzenia wykonawcze.



Obligacje o nominale

50, 100, 500, 1.000, 5.000 i 10.000 zł w złocie, na łączną kwotę 600 mln zł w

złocie

wyemitowano 15 maja 1936 r. Była to więc największa pożyczka wewnętrzna w historii międzywojennej

Polski.



Podobnie jak 6% pożyczka narodowa z 1936 r. cieszyła się szeregiem przywilejów podatkowych. W
1937 r. stanowiła ponad 10% całkowitych obrotów Giełdy Warszawskiej. Na dzień 1 kwietnia 1939 r.
niespłacone pozostawało blisko 400 mln zł pożyczki.



Pożyczka denominowana była w złotych w złocie parytetu z 1927

(jeden złoty w złocie był równy

900/5332 grama czystego złota

) i oprocentowana w wysokości

w skali rocznej. Odsetki od obligacji

płatne były półrocznie z dołu, w dniach 15 maja i 15 listopada każdego roku, począwszy od dnia 15 maja 1936
r.



Pożyczka konsolidacyjna miała być umorzona do dnia 15 maja 1982 r., w drodze losowania według
zamieszczonego planu umorzenia (corocznie dwa losowania). Wylosowane obligacje miały być wykupywane z
nadpłatą wynoszącą: 20% wartości nominalnej dla pierwszych 10 lat okresu umorzenia i 15% dla lat
następnych.

Po 1945 r. obsługa pożyczki nigdy nie została wznowiona.



http://www.obligacjerp.eu/pl/119.php , 21 09 2010 r.

OPROCENTOWANIE OBLIGACJI

WARTOŚĆ NOMINALNA OBLIGACJI OKREŚLANA JEST PRZEZ EMITUJĄCEGO OBLIGACJE I

OZNACZA KWOTĘ, KTÓRĄ NABYWCA OBLIGACJI OTRZYMA PO UPŁYWIE TERMINU, NA JAKI

WYEMITOWANO OBLIGACJE, TJ. Z CHWILĄ JEJ WYKUPU PRZEZ EMITENTA.

WARTOŚĆ RYNKOWA OZNACZA CENĘ, PO JAKIEJ JEJ WŁAŚCICIEL MOŻE JĄ ZBYĆ NA RYNKU.

STOPA NOMINALNA OBLIGACJI JEST TO STOPA PROCENTOWA, WIELKOŚĆ PŁACONYCH PRZEZ
EMITENTA ODSETEK LICZONA W STOSUNKU DO WARTOŚCI NOMINALNEJ OBLIGACJI. CZĘSTO

OBLICZAMY RÓWNIEŻ TZW. STOPĘ BIEŻĄCĄ OBLIGACJI, KTÓRA WYRAŻA STOSUNEK

PŁACONYCH PRZEZ EMITENTA ODSETEK (OPROCENTOWANIE OBLIGACJI KUPON) DO WARTOŚCI

RYNKOWEJ OBLIGACJI, TJ. JEJ WARTOŚCI BIEŻĄCEJ. Z POWODU RÓŻNIC POMIĘDZY WARTOŚCIĄ

NOMINALNĄ I RYNKOWĄ, BIEŻĄCA STOPA PROCENTOWA MOŻE BYĆ ZASADNICZO RÓŻNA OD

STOPY NOMINALNEJ.

PVB -

OBECNA (ROZLICZENIOWA) WARTOŚĆ OBLIGACJI (PRESENT VALUE OF BOND)

- OPROCENTOWANIE OBLIGACJI W SKALI ROKU

- WARTOŚĆ NOMINALNA OBLIGACJI (FACE VALUE)

YTM

- STOPA DOCHODU W TERMINIE DO WYKUPU (YIELD TO MATURITY)

- LICZBA OKRESÓW DO WYKUPU W LATACH

- LICZBA PŁATNOŚCI ODSETEK W CIĄGU ROKU

WZÓR NA

ZDYSKONTOWANY STRUMIEŃ PŁATNOŚCI

WZÓR

DLA OBLIGACJI ZERO KUPONOWEJ

OBLIGACJE ZABEZPIECZONE PRZED INFLACJĄ - INDEKSOWANE



N.p. Obligacje jednoroczne
Są to obligacje indeksowane. Termin wykupu tych obligacji wynosi 1 rok,
wartość nominalna - 100 PLN. Odsetki płacone są po roku w momencie
wykupu. Oprocentowanie tych obligacji zależy od stopy inflacji.



Przykład:

Stopa inflacji wynosiła 18%. Inwestor kupił obligację roczną
płacąc za nią 97 PLN. Po roku otrzymał (oprocentowanie na
poziomie stopy inflacji) 118 PLN, stopa dochodu inwestora w skali
roku wyniosła: (118- 97) / 97 =21,65%.



Ogólny wzór na stopę dochodu polskiej obligacji indeksowanej
jest następujący:



r = [(100(1+i+L)-P)/P] x 100%



gdzie:
r - stopa dochodu polskiej jednorocznej obligacji indeksowanej,
i - stopa inflacji,
L - nadwyżka oprocentowania nad stopę inflacji
P - cena zakupu obligacji.



Źródło:

http://aries.knf.gov.pl/f1f3.htm

, 23 09 2010

WARTOŚĆ OBLIGACJI

HTTP://OEN.DYDAKTYKA.AGH.EDU.PL/DYDAKTYKA/EKONOMIA_FINANSE/C_EKONOMIKA/INDEX.PHP?PAGE=W2



Wartość obligacji jest oparta na wartości obecne j przepływu środków pieniężnych, które
obligacje ma przynieść. Przepływy środków pieniężnych składają się z płatności odsetek w
okresie ważności obligacji i ze zwrotu sumy pożyczonego kapitału (wartości nominalnej) w
momencie terminu wykupu obligacji.

P – wartość obligacji otrzymana w wyniku wyceny;

n – liczba okresów posiadania obligacji;

Ct – dochód uzyskany w okresie posiadania obligacji;

r – tzw. wymagana stopa dochodu określona w skali okresu płatności odsetek. np. jeśli
odsetki płacone są co pół roku to jest to stopa półroczna.

OBLIGACJE PREMIOWE - LOTERYJNE



Obligacje premiowe

to połączenie obligacji z loterią.



Wprawdzie są one oprocentowane, jednak odsetki nie są wypłacane
nabywcom papierów wartościowych, tylko tworzona jest z nich

pula

pieniężna



Następnie wypłacane są z niej

wysokie premie

dotyczące tylko niektórych

wylosowanych obligacji.



Jest to więc

połączenie loterii z obligacją,

gdzie w przypadku w losowania

obligacji wykupowi podlega także jej wartośc kapitałowa



Dodatkową zachętą do nabywania tego typu obligacji mogą być specjalne
przywileje przyznawane nabywcom przez państwo w postaci np.

zwolnienia

nabywców z podatku dochodowego. Już tylko to sprawia, że część osób
decyduje się na taką inwestycję



Obecnie

40%

Brytyjczyków (

23 miliony osób

) posiada w swoim portfelu obligacje

premiowe emitowane przez państwowy bank detaliczny National Savings and
Investments (NS&I).



Obligacje premiowe zostały wprowadzone w

Wielkiej Brytanii w 1956 roku

, a

pierwsze losowanie odbyło się w roku 1957. W okresie po II wojnie światowej, pełniły
rolę instrumentu finansowego umożliwiającego kontrolę inflacji przez organy
państwowe oraz instrumentu zachęcającego społeczeństwo do oszczędzania.



Katarzyna Bogucka, Kup obligacje skarbowe i zostań milionerem!
http://www.bankier.pl/wiadomosc/Kup-obligacje-skarbowe-i-zostan-milionerem-1610634.html , 24 09
2010

OBLIGACJE PREMIOWE – LOTERYJNE

C.D.



Z okazji 50 rocznicy pierwszego losowania numerów obligacji upoważniających do otrzymania
premii, na losowanie w

czerwcu 2007

roku zamiast tradycyjnych dwóch, przewidziano pięć

najwyższych nagród po 1 mln funtów.



Informacja ta spowodowała wzrost zainteresowania Brytyjczyków obligacjami premiowymi.



. W ostatnich miesiącach 2007 r. obligacje premiowe stały się najbardziej popularnym produktem
oszczędnościowym w Wielkiej Brytanii.



Wartość papierów będących w posiadaniu Brytyjczyków wynosiła 35 mld funtów. Rentowność
obligacji premiowych została zwiększona z okazji rocznicy z

3,15 proc. do 3.3 proc.,

czyli

często poniżej oferty depozytowej największych banków



W czerwcu 1957 roku, kiedy po raz pierwszy zorganizowano losowanie szczęśliwych numerów
obligacji, najwyższa wygrana wynosiła 1 tys. funtów, najniższa 25 funtów. Od tego czasu
wypłacono 154 mln nie opodatkowanych wygranych, na łączną kwotę blisko 10 mld
funtów! Obecnie zwycięstwo w loterii czyni posiadacza wylosowanego papieru wartościowego
milionerem.

Wysokość premii wynosi od 50 funtów do 1 mln funtów.

W wyniku czerwcowego losowania w 2007 r. kolejnych pięć osób stało się milionerami.
Numery ich obligacji zostały wylosowane w 50 rocznicę pierwszej loterii obligacji
premiowych w Wielkiej Brytanii. Prawdopodobieństwo wygranej było jak 24000 : 1



Zaskakujące jest to, że wszyscy zwycięzcy losowania pochodzą z Anglii. To osoby w wieku 25-65
lat. Dwóch spośród pięciu zwycięzców zainwestowało w obligacje premiowe 30 tys. funtów,
pozostali trzej – 22 tys. funtów. Zwycięskie obligacje zostały nabyte w ramach pakietów
wyemitowanych w 1998, 2003, 2005 oraz 2006 roku.



Od momentu zwiększenia wysokości premii

do 1 miliona funtów w roku 1994, najwyższe

wygrane wypłacono 188 osobom

. Spośród zwycięzców jedynie 22 osoby pochodziły spoza

Anglii.

OBLIGACJE W WALUTACH OBCYCH



Mianem

euroobligacji

określa się papiery dłużne plasowane na rynkach

międzynarodowych i skierowane do nabywców mających siedzibę poza krajem emitenta,
czyli mówiąc krótko – do nabywców zagranicznych.



Historia euroobligacji sięga roku 1963 kiedy spółka Autostrade dokonała emisji o wartości
15 milionów USD.



Papiery te zostały skierowane na rynki międzynarodowe i stały się początkiem nowego
typu instrumentów dłużnych. Ponieważ pierwotny standard został opracowany i wdrożony
w Europie otrzymały one nazwę

euroobligacji.



Od tamtego czasu rynek euroobligacji dynamicznie się rozwijał. Obecnie przedrostek
„euro” dodawany jest nawet w przypadku, gdy dany papier wartościowy z Europą nie ma
nic wspólnego.



Euroobligacje moga być denominowane w dowolnej walucie. Decyzję podejmuje

emitent, oceniając szanse powodzenia emisji oraz ryzyko kursowe wybranej
waluty. Najczęściej stosowane waluty to: USD, EUR, GBP, JPY, CHF.



Polscy emitenci na rynku

euroobligacji



Spośród polskich przedsiębiorstw zdobywających fundusze na rynku euro obligacji należy
wymienić m.in. TP SA, Netia, TVN, PKN Orlen.



Jednak największym emitentem obligacji na rynki zagraniczne w naszym kraju

jest Skarb Panstwa.

Łączne zadłużenie skarbu państwa z tytułu wyemitowanych

euroobligacji w wyrażeniu złotowym wynosi obecnie blisko

200 mld, co stanowi około

25% całkowitego zadłużenia Polski



Marcin Mężykowski,

Euroobligacje

– obligacje nie tylko w euro, 19 Kwietnia, 2010 r.



http://blog.avivainvestors.pl/index.php/2010/04/euroobligacje-obligacje-nie-tylko-w-euro/

DLACZEGO EUROOBLIGACJE?



Rentowność polskich euroobligacji względem obligacji krajowych.



Euroobligacje pozwalają pozyskać więcej kapitału i zazwyczaj po niższym koszcie.



Poniższy wykres przedstawia porównanie rentowności (z punktu widzenia emitenta jest to
koszt pozyskania kapitału) 5-letniej obligacji krajowej i 5-letniej euroobligacji w USD na
przestrzeni ostatnich 12 miesięcy.



Różnica pomiędzy oprocentowaniem obligacji krajowej i dolarowej (tzw. spread)
stanowi oszczędność w kosztach obsługi w przypadku zastosowania
euroobligacji (przy założeniu niezmiennego kursu

OBLIGACJE W WALUTACH

TO INSTRUMENT FINANSOWY



Euroobligacje

to instrument finansowy najpowszechniej używany przez

przedsiębiorstwa i rządy jako forma zdobywania kapitału na międzynarodowym rynku
obligacji.



Rynek ten, ze względu na wielkość działających na nim graczy (m.in. globalni inwestorzy
instytucjonalni), umożliwia pozyskanie znacznie większych kwot niż oferuje krajowy rynek
dłużnych papierów wartościowych, który często okazuje sie zbyt płytki, aby wchłonąć w
krótkim czasie dużą emisję obligacji.



Euroobligacje to zatem najlepszy sposób pozyskiwania dużych kapitałów po
korzystnym koszcie

, pod warunkiem, że dany emitent ma odpowiednią ocenę finansową

nadaną przez uznaną agencję ratingową. Trzy najbardziej rozpoznawalne agencje
ratingowe to: Standard&Poor’s, Moody’s oraz Fitch.



Obligacje w walutach obcych mają na celu zwiększyć atrakcyjność tego

instrumentu finansowego dla subskrybentów przede wszystkim zagranicznych,
którzy mogą mieć nieufność do waluty danego kraju



Uzupełniająca korzyścią obligatriusza , niezależnie od przysługujących mu
odsetek mogą być dodatkowe uprawnienia:



- zamiany obligacji na określona ilość akcji,



- zakupu z przyszłej misji określonej liczby akcji,



W specjalne przywileje mogą być wyposażone

obligacje państwowe.



Np., takie obligacje mogą być

zwolnione od podatku



W polsce od podatku (od dochodów kapitalowych)

zostali zwolnieni nabywcy 10

letnich obligacji skarbowych

OBLIGACJE SKARBOWE



Wyższy dług państwa mimo silniejszego złotego



668,7 mld zł

– takie było zadłużenie Skarbu Państwa na koniec lipca. To oznacza wzrost o

569,1 mln zł w ciągu miesiąca. W sumie przez siedem pierwszych miesięcy roku
zobowiązania rządu zwiększyły się o 57,3 mld zł



Pogorszenie statystyk to głównie efekt lipcowych emisji obligacji skarbowych (w
tym dwulatek i pięciolatek). O 1,4 mld zł zmniejszyło się zadłużenie
zagraniczne.



Wydawało się, że w wyniku dość wyraźnego umocnienia złotego zobowiązania te powinny
jeszcze wyraźniej się obniżyć. W lipcu rząd skorzystał jednak z kolejnej transzy pożyczki z
Banku Światowego (około 1 mld euro).W sumie zadłużenie wobec tej instytucji
przekroczyło na koniec lipca 16 mld zł i było najwyższe od kilkunastu lat.



Zmniejszeniu długu nie sprzyjała także nowa emisja obligacji na rynku
europejskim (Ministerstwo Finansów uplasowało papiery za 1 mld euro).



W lipcu zauważyć można zmniejszenie zaangażowania polskich banków w papiery rządu
(na koniec miesiąca krajowy sektor bankowy miał instrumenty za 140,3 mld zł, o 10 mld zł
mniej niż miesiąc wcześniej).



Inwestorzy spoza kraju posiadali papiery za 113,5 mld zł, o 8 mld zł więcej niż w czerwcu.
Inaczej niż polskie banki, zagranica kupuje w dużej mierze obligacje dziesięcioletnie
(stanowią 37 proc. portfeli w tym segmencie).



http://www.rp.pl/artykul/5,538550.html, 25 09 2010.

W SPRZEDAŻY SĄ DOSTĘPNE NASTĘPUJĄCE EMISJE
OBLIGACJI SKARBOWYCH:



Rodzaj obligacji Kod Okres sprzedaży Oprocentowanie Cena emisyjna Wypłata
odsetek



Obligacje 2−letnie o stałym oprocentowaniu

DOS0912 01.09.2010 -

30.09.2010

4,00%

w skali roku, stałe w okresie 2 lat 100,00 zł kapitalizacja

odsetek: roczna list emisyjny



Obligacje 3−letnie o zmiennej stopie procentowej

TZ0813 01.08.2010 -

31.10.2010

3,79%

w pierwszym okresie odsetkowym 99,90 zł wypłata odsetek:

półroczna list emisyjny



Obligacje 4−letnie indeksowane

COI0914 01.09.2010 - 30.09.2010

4,50%

pierwszym rocznym okresie odsetkowym 100,00 zł wypłata odsetek: roczna list
emisyjny



10−letnie emerytalne obligacje indeksowane

EDO0920 01.09.2010 -

30.09.2010

5,25%

w pierwszym rocznym okresie odsetkowym 100,00 zł

kapitalizacja odsetek: roczna list emisyjny



http://www.obligacjeskarbowe.pl/index.php?id=ofeiopr, 21 09 2010

OBLIGACJE SKARBOWE



MF sprzedało na przetargu zamiany obligacje za 2.33 mld zł



http://www.bankier.pl/wiadomosc/MF-sprzedalo-na-przetargu-zamiany-obligacje-za-2-33-mld-zl-
2213144.html ,

25 09 2010



Warszawa, 22.09.2010 (ISB) - Na środowym przetargu zamiany Ministerstwo Finansów sprzedało
obligacje skarbowe zapadające w styczniu 2021 r. serii WZ0121 o wartości 754,1 mln zł oraz w
kwietniu 2029 r. serii WS0429 o wartości 1.571,7 mln zł (łącznie za

2.325,8 mln zł),

odkupując

papiery zapadające w listopadzie 2010 r. serii DS1110 za 2.233,4 mln zł, podał resort w komunikacie.

Ministerstwo sprzedało obligacje



WZ 0121

po cenie minimalnej

971,70 zł,



WS0429

po cenie minimalnej

1.004,00 zł

i średniej rentowności

5,701%.



Na sierpniowym przetargu zamiany

ministerstwo sprzedało obligacje skarbowe zapadające

kwietniu 2015 r.



serii PS0415 o wartości 735,980 mln zł



oraz w październiku 2020 r. serii DS1020 o wartości 3.454,043 mln zł, odkupując papiery
zapadające w listopadzie serii DS1110 za 4.125,642 mln zł. (ISB



Rekordowy popyt na 10-letnie obligacje skarbowe Polski. Ich rentowność spadła do
najniższego poziomu od 2007 lat.



Ministerstwo Finansów sprzedało wszystkie oferowane obligacje wartości 3 mld złotych o terminie
zapadalności w październiku 2020 roku i kuponie 5,25 proc.



Wartość zgłoszonego popytu to 8,95 mld zł. Jest najwyższa dla 10-latek od co najmniej
1999 roku. Średnia rentowność wyniosła 5,456 proc. i jest najniższa od 11 kwietnia 2007
roku. Okazała się niższa niż prognozowali analitycy Raiffeisen Zentralbank Oesterreich, ING
Banku Śląskiego i Societe Generale.



Aukcja obligacji 5-latnich przyciągnęła najwyższy popyt od 2008 roku



http://www.pb.pl/a/2010/09/15/Rekordowy_popyt_na_10-letnie_obligacje_skarbowe, 25 09 10.

OBLIGACJE KOMUNALNE



Obligacje komunalne

należą do tzw. nieskarbowych papierów dłużnych

(NPD) i emitowane są przez jednostki samorządowe lub ich spółki
(miasta, gminy, związki gmin zakładykomunalne itp.) w PLN, w celu
pozyskania środków finansowych bezpośrednio z rynku pieniężnego lub
częściej kapitałowego (okres zapadalności powyżej 1 roku).



Terminy emisji wynoszą od miesiąca do kilku lat - najczęściej są to serie obligacji
sprzedawane w ramach tzw. Programów Emisji.



Na rynku pierwotnym

sprzedaż odbywa się za pośrednictwem banku - agenta

emisji NPD (w Banku BPH sprzedaż prowadzą Departament Rynków Kapitałowych
i Dystrybucji oraz Departament Produktów Skarbowych).



Na rynku wtórnym kupno i sprzedaż realizowane są zazwyczaj za pośrednictwem
banku-agenta emisji lub bezpośrednio pomiędzy podmiotami.

Produkt przeznaczony jest dla Inwestorów lokujących nadwyżki finansowe

Transakcje te są stosowane jako formy lokowania wolnych środków finansowych
(zakup obligacji komunalnych) lub uzyskania płynnych środków (sprzedaż
obligacji komunalnych).



Korzyści



Dywersyfikacja form lokat.



Możliwość osiągnięcia wyższej stopy zwrotu przy ograniczonym ryzyku
(emitentami są jednostki samorządu terytorialnego).



Możliwość odsprzedaży na rynku wtórnym i odzyskanie płynnych
środków bez utraty narosłych odsetek (rynkowe kwotowanie cen odkupu przez
bank).

GENEZA OBLIGACJI KOMUNALNYCH



Obligacje emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego w nowym ustroju
gospodarczym zaistniały w roku 1993. Wtedy zainteresowanie było znikome, do czego
przyczyniły się mało korzystne zapisy obowiązującej wówczas ustawy o obligacjach z
roku 1988.



Z emisji gminy Płock sprzedano niecałe 40%.

Gmina Mokotów

(Warszawa) planowała

pozyskać 5 milionów złotych, ostatecznie sprzedaż osiągnęła poziom 250 tysięcy złotych
(a więc 5%), przy czym emisja była skierowana głównie do dłużników gminy. Sens był
jasny — nie oddawaj pieniędzy, ale w zamian kup obligacje i przyczyń się do czegoś
dobrego.



gminie Międzyrzecze

wszystkie obligacje zostały co prawda sprzedane, ale

propozycja ich nabycia została skierowana do tych, którzy w ten sposób spłacili swoje
zadłużenie mieszkaniowe, a zatem tak jak w przypadku gminy Mokotów nie była to
typowa emisja papierów wartościowych.
W 1995 roku w życie weszła nowa ustawa o obligacjach, a pierwsze oparte o nią emisje
doszły do skutku w roku 1996. Wówczas dziesięć gmin zdecydowało się na taki sposób
pozyskania środków finansowych na inwestycje.



W roku 1997 liczba emitentów potroiła się, a wartość rynku obligacji komunalnych
zwiększyła się prawie 9-krotnie.



W roku 1999 wprowadzono powiaty jako jednostkę samorządu i od tej pory również one
mogły sięgać po ten sposób pozyskania funduszy. W roku 2000 pięć powiatów

(Jarosław,

Lublin, Środa Śląska, Zgorzelec i Złotoryja)

wyemitowały obligacje na kwotę 20,7

miliona złotych.



W roku 2001 wartość rynku wzrosła przekraczając poziom 1,6 miliarda złotych, a dwóch
największych emitentów —

województwa lubelskie i wielkopolskie — wyemitowało

obligacje na ponad 40 milionów złotych każde.



http://www.finanse.egospodarka.pl/36756,Obligacje-komunalne-czy-warto,1,48,1.html , 29 09 2010

DLACZEGO OBLIGACJE ?



Według Elżbiety Kamińskiej, dyrektora w Fitch Polska,



rynek obligacji samorządowych

będzie nadal rósł, gdyż:



obligacje pozwalają na lepsze dostosowanie struktury zadłużenia do możliwości

samorządów w zakresie jego spłaty, zwłaszcza że są już istotnie zadłużone, na inwestycje w
samorządach, a te muszą mieć wkład własny, by je realizować – ocenia Marcin Święcicki.



-Nie bez znaczenia jest też to, że pogorszyła się kondycja samorządów w Polsce.



-Poza tym nastąpiły zmiany w ustawie o finansach publicznych. Ustawa ta nakłada na
samorządy obowiązek tworzenia wieloletnich prognoz finansowych od 2011 r.,
zawierających m.in. planowany poziom zadłużenia



– Nowo wprowadzony wskaźnik w obsłudze zadłużenia skłania do wydłużania okresu
zapadalności długu.



Główną przewagą emisji obligacji nad kredytem jest to, że samorząd nie musi organizować
przetargu. Zmiana ustawy o zamówieniach publicznych kilka lat temu spowodowała, że
emisje obligacji zostały z niej wyłączone. Banki traktują zatem często emisję jako quasi-
kredyt.



Koszt obu form finansowania jest zaś zbliżony. Marże w przypadku emisji papierów wahają
się dziś od 0,3 do 2 proc. ponad WIBOR. Na niższe, zwykle rzędu 0,5 – 0,7 proc.,
mogą liczyć duże miasta. Wyższe są oferowane mniejszym samorządom oraz takim,
które zbliżają się do maksymalnego limitu względem dochodów, czyli do progu 60 proc.
zobowiązań do dochodów. Dla tych podmiotów marże wynoszą między 1 a 2 proc. Na
początku ubiegłego roku wynosiły one nawet 3 – 4 proc. ponad WIBOR. W połowie roku
spadły do poziomu 1,5 – 2 proc



http://www.rp.pl/artykul/55691,508369-Samorzady-wybieraja----obligacje.html, 29 09 2010

OBLIGACJE PRZEDSIĘBIORSTW



Jedną z podstawowych form finansowania przedsiębiorstw jest emisja
obligacji. Obligacje stanowią

alternatywę

dla kredytu bankowego,

jednakże ich nabywcami (udzielającymi finansowania) są zazwyczaj
podmioty rynku finansowego (otwarte fundusze emerytalne, towarzystwa
funduszy inwestycyjnych, firmy asset management, towarzystwa
ubezpieczeniowe, banki czy inwestorzy indywidualni), co pozwala na:



większą elastyczność

tego instrumentu jak i



obniża koszt finansowania



Oferta współpracy z Domów Maklerskich jest skierowana do:



Podmiotów prowadzących działalność gospodarczą



Spółek celowych

powołanych dla realizacji określonych procesów

inwestycyjnych



Domy Maklerskie pełnią rolę organizatora emisji i uczestniczy w
każdym etapie oferty emisji obligacji (doradztwo, dokumentacja,
pozyskanie finansowania, wprowadzenie obligacji do obrotu na
rynku, relacje inwestorskie). Do najbardziej popularnych form
finansowania należą:



Obligacje o zmiennym oprocentowaniu



Obligacje o stałym oprocentowaniu



Obligacje o spłacie balonowej



Obligacje zamienne/wymienne



Obligacje o oprocentowaniu zależnym od czynników rynkowych

OBLIGACJE KORPORACYJNE (PRZEDSIĘBIORSTW

)



Obligacje korporacyjne

emitowane są przez podmioty gospodarcze posiadające

osobowość prawną na podstawie Ustawy o Obligacjach. Niektóre z nich są notowane na
giełdzie (było tak kiedyś w przypadku obligacji Comarchu.



Podobnie jak w przypadku obligacji skarbowych notowanych na Giełdzie, nabywcy obligacji
otrzymują prawo do dwóch rodzajów świadczeń pieniężnych: z

tytułu odsetek i z tytułu wykupu.



Obligacje korporacyjne wiążą się z dużo większym ryzykiem niż obligacje skarbowe czy komunalne.
To ryzyko wynika przede wszystkim z możliwości ogłoszenia

upadłości

przez emitenta (tak jak w

przykładzie Raiffeisena i spółki Semax). To wyższe ryzyko jest kompensowane inwestorom przez
wyższe oprocentowanie.



Dla przykładu obligacje Electusa, są oprocentowane na poziomie

WIBOR3M+7%

- to sporo.



Obligacje mogą być emitowane jako

zabezpieczone

lub

niezabezpieczone.

Zabezpieczone

dają nabywcy gwarancję zwrotu kwoty nominalnej długu razem z należnymi odsetkami.



Zabezpieczenie obligacji może być:



całkowite – polega na ustanowieniu hipoteki czy udzieleniu gwarancji przez inny podmiot.
Obejmuje ono wartość nominalna obligacji oraz należne odsetki.



częściowe - przybiera ono formy podobne jak wskazano powyżej jednak nie obejmuje ono
całości wartości nominalnej papieru dłużnego oraz należnych odsetek



Jednak prawo używania nazwy obligacja zabezpieczona mają tylko emitenci

obligacji zabezpieczonych całkowicie. Obligacje zabezpieczone częściowo uznaje się za
niezabezpieczone. Najpewniejszą formą zabezpieczenia z punktu widzenia inwestorów
jest ustanowienie hipoteki na nieruchomości należącej do emitenta. Niestety obligacje
przywołanego w przykładzie z Raiffeisenem Semaxa były niezabezpieczone



http://przeglad-finansowy.blogspot.com/2009/04/obligacje-korporacyjne.html , 30 09 2010

OBLIGACJE ZAMIENNE



Obligacje zamienne

są instrumentem finansowym stanowiącym łącznik pomiędzy

statusem wierzyciela a akcjonariusza spółki. Wynika to z faktu, iż posiadacz obligacji
zamiennej ma prawo do zamiany jej na akcje emitenta w określonym terminie.



Obligacje zamienne (ang. convertible bond) – rodzaj

obligacji

dających jej posiadaczowi

możliwość (prawo) do zamiany ich na akcje firmy



Obligacje zamienne są rodzajem złożonych instrumentów finansowych

(hybrydowych

zawierających poza składnikiem dłużnym element pochodny: prawo do zamiany długu na
udziały).



Aby spółka mogła emitować obligacje zamienne jej statut musi zawierać stosowny
zapis zezwalający na taką decyzję.

Nie mogą być one emitowane poniżej wartości

nominalnej i wydawane przed pełnym ich opłaceniem.



Inwestor nabywający obligację zamienną staje się jednocześnie posiadaczem
tradycyjnej obligacji, przynoszącej dochód w postaci odsetek, oraz opcji kupna akcji
spółki według określonych warunków . Dlatego łączą w sobie cechy długi i kapitału
własnego. W okresie trwania obligacji dochodzi więc do systematycznych zmian w wielkości
kapitału własnego przedsiębiorstwa oraz zmian w strukturze akcjonariatu.



Podstawowymi parametrami określającymi obligację zamienną, z punku widzenia emitenta, są:



Okres konwersji , czyli termin kiedy można dokonywać zamiany, obejmuje zwykle cały czas
trwania obligacji od jej emisji do momentu wykupienia.



Współczynnik zamiany

informuje nas o ilości akcji na jaką może wymienić obligację jej

posiadacz. Nie musi on być stały i może ulegać zmianom trakcie trwania obligacji.



Cena konwersji

to cena jaką właściciel obligacji zapłaci za jedną akcję w przypadku kiedy

zdecyduję się na jej zamianę.



http://www.ipo.pl/gielda/rodzaje_obligacji/obligacje_zamienne.html , 01 10 2010.

OBLIGACJA ZAMIENNA

C.D.



Obligacja zamienna może zawierać dodatkowo również inne opcje .



Jeżeli emitent chce zabezpieczyć się przed nadmiernym wzrostem kursów akcji, może
zdecydować się na włączenie do

obligacji dodatkowej opcji call

, która pozwoli mu na

wcześniejsze wykupienie papieru dłużnego. Pozwoli mu to na zmniejszenie kosztów i ponowną
emisję o parametrach bardziej odpowiadających rynkowym realiom. Jednak takie prawo
kosztuje i powinno zostać wynagrodzone inwestorom w postaci wyższego oprocentowania.



Można również

załączyć do obligacji opcję put

, która umożliwi jej posiadaczowi

wezwanie emitenta do wcześniejszego wykupu. W tym przypadku oprocentowanie takiego
papieru dłużnego będzie niższe niż normalnie.



Decyzja o emisji obligacji zamiennych wymaga uchwały podjętej przez WZA, ponieważ wiąże
się to z prawdopodobną zmianą wielkości kapitału zakładowego.



Uchwała o emisji obligacji zamiennych oraz akcji wydawanych za te obligacje musi zostać
zgłoszona do rejestru handlowego. Wzmianka o uchwale o uchwale wskazująca maksymalną
wysokość podwyższenia kapitału akcyjnego również podlega wpisowi do rejestru. Data
przydziału i wydania obligacji nie może być wcześniejsza niż data wpisu.



Wartość obligacji zamiennej stanowi wartość długu (z odsetkami) oraz
opcji zamiany. Opcja wymiany określona jest przez:



- określenie na co można wymienić posiadane obligacje,



-określenie warunków czasowych (kiedy opcja jest wykonywana: np.
jednorazowo, przez okres do dnia, w określonych terminach),



- określenie ile papierów docelowych przysługuje za jedną obligację,



- określenie ceny, po jakiej papier udziałowy jest obejmowany w ramach
wykonania opcji.

FRAMEWORK WYCENY OBLIGACJI ZAMIENNYCH



Obligacja zamienna jest kombinacją zwykłej obligacji i opcji na akcję. Wartość takiego pakietu
jest nie mniejsza niż ekwiwalent w postaci zwykłej obligacji. Jest też większa od wartości
akcji, jakie możemy otrzymać w wyniku konwersji.



Kiedy cena akcji jest znacząco niższa niż cena akcji wynikająca z konwersji (cena konwersji),
wartość obligacji zamiennej ściśle zbliża się do ceny jej praktycznego ekwiwalentu w postaci
zwykłej obligacji.



Przykładowa ilustracja tej fundamentalnej zależności jest prezentowana na wykresie .
Ustalono ją w oparciu o następujące założenia dotyczące wycenianej obligacji:



obligacja zamienna jest obligacją o nominale 1000 USD,



termin umorzenia obligacji (maturity) wynosi 20 lat,



obligacja jest zaopatrzona w 10-procentowy, roczny kupon odsetkowy,



współczynnik konwersji został ustalony na poziomie 40, co oznacza, że każda obligacja zamienna
uprawnia do jej zamiany na 40 akcji.



M. Grudziński, Obligacje zamienne, Monitor Rachunkowosci

, http://lex.pl/czasopisma/mrif/obli_zam.html,

01 10 2010

FRAMEWORK WYCENY OBLIGACJI ZAMIENNYCH



Wykonane obliczenia wskazują, że ekwiwalent tej obligacji w postaci zwykłej, obligacji
kuponowej o stałym oprocentowaniu, o kuponie odsetkowym 10% i w tej samej grupie
ryzyka (kategorii ratingowej) przynosi wewnętrzną stopę zwrotu (YTM) w wysokości 16% i
jest ceniony na poziomie 644,19 USD

III



Ustalona wartość 644,19 USD to tzw. wartość inwestycyjna obligacji, przybierająca
graficznie postać poziomej linii (64,4% wartości nominału obligacji). Podobna wycena
będzie także udziałem obligacji zamiennej, jeśli cena akcji znacząco spadnie i konwersja
nie będzie atrakcyjna dla inwestora, jakkolwiek, poziom ten nie ma charakteru "ceny
gwarantowanej"! Jeśli bowiem stopy procentowe wzrosną - cena obligacji zamiennej
spadnie i ów "limit wyceny" obniży się. Jeśli zaś stopy procentowe spadną zarówno cena
obligacji, jak i wspomniany "limit wyceny" wzrosną.



W opisywanym stanie rzeczy można też ustalić premię inwestycyjną, czyli zysk kapitałowy,
jaki inwestor może uzyskać z momentem umorzenia obligacji po cenie nominalnej:



(1000-644,19)÷644,19 x 100% = 55,2%



Kolejny ważny parametr wyceny obligacji zamiennej to "wartość konwersji". Wynika ona z
ceny akcji, na które można dokonać zamiany obligacji i jest liniową zależnością, opisaną na
cenie akcji mnożonej przez współczynnik konwersji. Na wykresie wartość ta przybiera
postać linii rozpoczynającej się w punkcie (0, 0), stycznej do krzywej ceny obligacji
zamiennej, szacowanej w zależności od ceny akcji.



Przy aktualnej cenie akcji, wynoszącej 20 USD, opisana obligacja zamienna jest notowana
na poziomie 100% swego nominału. Oznacza to, że aktualna "premia z tytułu konwersji" tej
obligacji wynosi 25%. Również i ta wartość została zaprezentowana graficznie (wykres 2).



M. Grudziński, Obligacje zamienne , Monitor Rachunkowosci

, http://lex.pl/czasopisma/mrif/obli_zam.html , 01 10 2010

WYCENA OBLIGACJI ZAMIENNEJ DLA TRZECH RÓŻNYCH

WARIANTÓW STOPY PROCENTOWEJ



W przypadku spadku stopy procentowej do poziomu YTM = 12% i skojarzonego spadku ceny
akcji, graniczną wartość obligacji estymowano na poziomie 850,55 USD. W przypadku wzrostu
stopy procentowej do poziomu YTM = 20% i skojarzonego spadku ceny akcji, graniczną wartość
obligacji estymowano na poziomie

512,97 USD



Silny wzrost ceny akcji, na które obligacje zamienne mogą być skonwertowane, powoduje

zbliżanie się poszczególnych wycen do siebie

. Cena obligacji zamiennej rośnie wtedy

asymptotycznie do zdefiniowanej wcześniej linii "wartości konwersji", wykazując coraz większą
niezależność od poziomu stopy procentowej i zarazem coraz większą zależność od
współczynnika konwersji i ceny akcji.

OBLIGACJE Z PRAWEM
PIERWSZEŃSTWA



Specjalnym rodzajem papierów dłużnych są obligacje z prawem pierwszeństwa .



Ich posiadacze mają prawo do subskrypcji nowej emisji akcji przed jej
dotychczasowymi akcjonariuszami. Ich konstrukcja, podobnie jak obligacji
zamiennych, powiązana jest z papierem właścicielskim jakim jest akcja spółki.



Uchwała o emisji obligacji z prawem pierwszeństwa powinna określać



liczbę akcji przypadających na jedną obligację oraz cenę emisyjną akcji lub sposób jej ustalenia



termin wygaśnięcia uprawnień obligatariuszy wynikających z przyznanego prawa pierwszeństwa



Jeżeli dotychczasowym akcjonariuszom przysługuje prawo poboru do objęcia nowych akcji,
uchwała o emisji lub obligacji z prawem pierwszeństwa powinna prawo to wyłączyć w zakresie
niezbędnym do wykonania uprawnień obligatariuszy.



Obligacje z prawem pierwszeństwa emitowane są zazwyczaj w ramach
programów motywacyjnych skierowanych do osób kierujących spółką



Emitowane w ten sposób obligacje zwykle

nie są oprocentowane oraz zabezpieczone

Kluczowym jest określenie okresu, w jakim wskazanym osobom, przysługiwać będzie prawo
objęcia akcji oraz warunków jakie muszą spełnić. Zazwyczaj są one określane jako

poziomy

zysku netto

, które spółka powinna osiągnąć we wskazanym czasie. Należy również wskazać

ilość akcji, którą może objąć obligatariusz w zamian za posiadany papier dłużny.



Jeżeli nie zajdą okoliczności określone przez warunki emisji, spółka wykupuje obligacje w celu
ich umorzenia.



Oprócz obligacji z prawem pierwszeństwa do objęcia akcji nowej emisji występują
również obligacje z

prawem do udziału w zyskach spółki.

Są one pomostem pomiędzy

tradycyjnym papierami właścicielskimi, jakimi są akcje, a tradycyjną obligacją stanowiącą
zaciągniętego poświadczenie długu.

OBLIGACJE Z WARRANTEM



OBLIGACJE Z WARRANTEM umożliwiają posiadaczowi wykupienie w określonym
czasie i po określonej cenie innych papierów wartościowych (np. emitowanych w
przedsiębiorstwie.



Są one finansowane, w ramach, którego spółka

ponosi koszt finansowania

postaci

kuponu odsetkowego

, pozostałe koszty ponoszone są przez właścicieli

podobnie jak w przypadku pożyczki z prawem do udziału w kapitale w postaci
warranta z przyszłości akcji przedsiębiorstwa).



Na rozwiniętych rynkach kapitałowych spółki emitują warranty na swoje własne
akcje. Wyemitowany warrant daje jego posiadaczowi prawo zakupu
wyspecyfikowanej liczby akcji po określonej cenie i w określonym terminie. Jeżeli
warrant zostanie wykonany, spółka emituje nowe akcje i sprzedaje je posiadaczowi
warranta w ilości i po cenie wynikającej z zawartego wcześniej kontraktu.



Różnica między pakietem w postaci obligacji z warrantem a obligacją
zamienną

sprowadza się praktycznie do dwóch ważnych okoliczności.



Po pierwsze - istnieje możliwość "rozdzielenia" obligacji i
warranta, by następnie prowadzić odrębne operacje dla każdego z tych
instrumentów oddzielnie.



Po drugie - brak praktycznych możliwości wykonania opcji call
na warrancie, jakkolwiek, jest dopuszczalne "odebranie" obligacji zamiennej
inwestorowi na podstawie opcji call (posiadanej przez emitenta), co w praktyce
oznacza możliwość pozbawienia inwestora prawa do akcji w tym drugim przypadku

CIENKA KAPITALIZACJA



Niekiedy obligacje emitowane przez udziałowców spółek akcyjnych, z o. o.
wykorzystywane są do zastępowania własnych kapitałów, pożyczka sobie
samemu udzielanej poprzez nabycia od spoółki obligacji.



Taki zabieg nazywany jest

cienką kapitalizacją



Zawiązując spółkę, minimalizowany jest wówczas jej kapitał
zakładowy, lub akcyjny, a w to miejsce spółka emituje obligacje, które
obejmowane sa przez jej właścicieli, którym zamiast dywidendy
wypłaca odsetki od tych obligacji.



Spółka uzyskuje wówczas następujące korzyści;



- zapłacone odsetki spółka może zaliczyć do kosztów uzyskania
przychodów, przez co płaci odpowiedni mniejszy podatek dochodowy,



- nalezne udziałowcom dywidendy wypłacane sa z zysku netto, tj.
uprzednio pomniejszonego o podatek dochodowy przy wymiarze,
którego nie uwzględnia się



Dywidendy



Zgodnie z aktualnymi przepisami podatkowymi, jeżeli pożyczka jest
udzielana przez właścicieli, którzy maja w niej udziały dające prawo do
ponad 25 % głosów na walnym zgromadzeniu, to do kosztów
przychodów można zaliczyć odsetki od pożyczki nieprekraczajace 3
krotnej wartości wniesionego kapitału akcyjnego lub zakładowego

ZASADY EMISJI OBLIGACJI W POLSCE

Podstawowymi zasadami obwiązującymi na polskim rynku

kapitałowym
są:



równy dostęp do informacji



dematerializacja obrotu



oraz jego centralizacja.

Równy dostęp do informacji



zapewnia przejrzystość polskiego rynku kapitałowego. Efekt ten uzyskiwany jest poprzez
nałożenie na emitentów wymagań informacyjnych w postaci przygotowania prospektu
emisyjnego oraz przekazywania przez emitentów na rynek raportów okresowych,
zawierających głównie wyniki finansowe, oraz raportów bieżących, zawierających informacje o
ważnych zdarzeniach, które mogą wpłynąć na cenę papieru wartościowego

Dematerializacja obrotu



polega na tym, że papiery wartościowe nie mają formy dokumentu, co oznacza, że prawa z
papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu powstają z chwilą zapisania
ich po raz pierwszy na rachunku papierów wartościowych i przysługują osobie będącej
posiadaczem tego rachunku. Rachunki papierów wartościowych są prowadzone, przy
zachowaniu warunku identyfikacji osób, którym przysługują prawa z tych papierów

Centralizacja obrotu



oznacza, że obrót na publicznym rynku papierów wartościowych dokonywany jest przede
wszystkim na rynku regulowanym, w skład którego wchodzą: Giełda Papierów Wartościowych
(GPW) oraz Centralna Tabela Ofert (CTO) jako rynek pozagiełdowy.

PRZEJRZYSTOŚĆ NA POLSKIM RYNKU KAPITAŁOWYM



Elementem zapewniającym przejrzystość na polskim rynku kapitałowym jest nałożenie
obowiązków informacyjnych na posiadaczy znacznych pakietów akcji



- każdy akcjonariusz przekraczający

próg 5% i 10% głosów (powyżej 10% przy

przekraczaniu każdych kolejnych 2% do poprzedniego stanu posiadania

- w przypadku

spółki publicznej, której akcje dopuszczone są do obrotu na regulowanym rynku giełdowym,



przy przekraczaniu każdych kolejnych 5% - w przypadku pozostałych spółek publicznych)
zobowiązany jest poinformować o tym fakcie spółkę, która następnie przekazuje taką informację
na rynek.



Przejmowanie zaś kontroli nad spółkami publicznymi wymaga zgody Komisji Papierów
Wartościowych i Giełd, a także związane jest z koniecznością zaproponowania pozostałym
akcjonariuszom nabycia od nich akcji.



Obowiązek uzyskania zgody Komisji nie dotyczy akcji spółki znajdującej się wyłącznie w obrocie
na nieurzędowym rynku pozagiełdowym.



Ponadto do większej przejrzystości rynku przyczynia się obowiązek publikowania danych
dotyczących wszelkich transakcji zawieranych na rynku regulowanym, wielkość obrotu, kurs
papierów wartościowych itp.., zarówno w odniesieniu do transakcji zawieranych na sesjach jak i
transakcji pakietowych.

Rachunki papierów wartościowych są prowadzone, przy zachowaniu warunku

identyfikacji osób, którym przysługują prawa z tych papierów, wyłącznie przez:



domy maklerskie i banki prowadzące rachunki papierów wartościowych oraz Krajowy Depozyt
Papierów Wartościowych,



- podmioty biorące udział w oferowaniu papierów wartościowych w obrocie pierwotnym
lub w pierwszej ofercie publicznej - tzw. sponsor emisji,



- dla papierów skarbowych oraz emitowanych przez Narodowy Bank Polski - także inne podmioty,
np. przez banki, które nie prowadzą działalności maklerskiej.

RYNEK KAPITAŁOWY



Rynek kapitałowy można zdefiniować jako rynek, na którym podmioty gospodarcze pozyskują kapitał w
drodze emisji instrumentów finansowych, głównie papierów wartościowych.



Ze względu na aspekty prawno-formalne organizacji rynku kapitałowego w jego strukturze wydzielić można dwa zasadnicze
elementy:

rynek niepubliczny

publiczny



Rynek niepubliczny



Pod pojęciem rynku niepublicznego rozumieć należy wszystkie te działania, które prowadzą do
pozyskania kapitału przez przedsiębiorstwa, w sposób nie kwalifikujący się do działań
charakterystycznych dla rynku publicznego. Dotyczy to więc poszukiwania źródeł finansowania na
własną rękę np. w formie prywatnej emisji akcji



Rynek publiczny
Pojęcie rynku publicznego zdefiniowane zostało w ustawie „Prawo o publicznym obrocie papierami
wartościowymi” z dnia 21 sierpnia 1997 roku. Zgodnie z treścią powyższego aktu prawnego jako
publiczny obrót papierami wartościowymi uważa się proponowanie nabycia lub nabywanie
emitowanych w serii papierów wartościowych, przy wykorzystaniu środków masowego przekazu albo
w inny sposób. Propozycja ta musi być skierowana do więcej niż 300 osób lub do nie oznaczonego
adresata.

W strukturze funkcjonalnej rynku publicznego wyodrębnić można dwa następujące elementy:



Rynek pierwotny – rynek, na którym dochodzi do sprzedaży nowych emisji papierów wartościowych przez
emitenta inwestorom.



Rynek wtórny – rynek, na którym zawierane są transakcje kupna – sprzedaży papierów wartościowych
pomiędzy inwestorami.



Rynek regulowany

ORGANIZACJA PUBLICZNEGO OBROTU PAPIERAMI

WARTOŚCIOWYMI



Główną rolę w organizacji publicznego obrotu papierami wartościowymi
odgrywają instytucje prowadzące tzw. regulowane rynki papierów
wartościowych. Rynek regulowany to zgodnie z ustawą o „Publicznym
obrocie” rynek, na którym odbywa się wtórny obrót papierami
wartościowymi dopuszczonymi do obrotu publicznego. W związku z
powyższym rynek wtórny jest rynkiem regulowanym.



Wyróżnić można dwa następujące typy rynków regulowanych:
-

rynek urzędowy

– rynek może nosić nazwę urzędowego o ile jest

tworzony przez giełdy papierów wartościowych
-

rynek nieurzędowy



W strukturze rynków nieurzędowych wydzielić można następujące rodzaje
rynków:



- rynek nieurzędowy giełdowy – tworzony może być przez spółki
prowadzące giełdę, pod warunkiem że obrót na rynku nieurzędowym
dokonuje się w ramach oddzielnie zorganizowanego rynku.



- rynek nieurzędowy pozagiełdowy – tworzony może być przez spółki
akcyjne nie będące giełdami

Prawo do prowadzenia rynku regulowanego posiadają jedynie spółki

akcyjne, które uzyskały zezwolenie wydane przez Prezesa Rady Ministrów
(spółki prowadzące giełdę), lub Komisję Papierów Wartościowych i Giełd
(spółki prowadzące rynek pozagiełdowy).

ŚWIADECTWO DEPOZYTOWE



Na żądanie posiadacza rachunku papierów wartościowych podmiot prowadzący ten
rachunek, wystawia mu, na piśmie, oddzielnie dla każdego rodzaju papierów
wartościowych,

imienne świadectwo depozytowe.



Świadectwo potwierdza legitymację do realizacji uprawnień wynikających z papierów
wartościowych wskazanych w jego treści, które nie są lub nie mogą być realizowane
wyłącznie na podstawie zapisów na rachunku papierów wartościowych.



Od chwili wystawienia świadectwa, papiery wartościowe w liczbie wskazanej w treści
świadectwa nie mogą być przedmiotem obrotu do chwili utraty jego ważności albo zwrotu
świadectwa wystawiającemu przed upływem terminu jego ważności.



Na okres ten wystawiający dokonuje blokady odpowiedniej liczby papierów wartościowych
na tym rachunku



Każde świadectwo zawiera:
1) firmę (nazwę), siedzibę i adres wystawiającego oraz numer świadectwa;
2) liczbę papierów wartościowych;
3) rodzaj i kod papieru wartościowego;
4) firmę (nazwę), siedzibę i adres emitenta;
5) wartość nominalną papieru wartościowego;
6) imię i nazwisko lub nazwę (firmę) i siedzibę oraz adres posiadacza rachunku papierów wartościowych;
7) informację o istniejących ograniczeniach przenoszenia papierów wartościowych lub o ustanowionych
na nich obciążeniach;
8) datę i miejsce wystawienia świadectwa;
9) cel wystawienia świadectwa;
10) termin ważności świadectwa;
11) w przypadku gdy poprzednio wystawione świadectwo, dotyczące tych samych papierów
wartościowych, było nieważne albo zostało zniszczone lub utracone przed upływem terminu swojej
ważności - wskazanie, że jest to nowy dokument świadectwa;
12) podpis osoby upoważnionej do wystawienia w imieniu wystawiającego świadectwa, opatrzony
pieczęcią wystawiającego

POJĘCIE I FUNKCJE KPD



Krótkoterminowe papiery dłuzne (KPD), zwane bonami, certyfikatami pieniężnymi,
wekslami komercyjnymi są

dokumentami, w których emitent potwierdza przyjęcie

lokaty gotówkowej, tj zaciągnięcie pożyczki i zobowiązuje się do jej zwrotu w
terminie krótszym aniżeli jeden rok oraz do zapłacenia odpowiednich odstek

Znajdujące się obecnie w obrocie na polskim rynku pieniężnym KPD mają formę

weksli, obligacji, bonów komercyjnych, bonów handlowych i bonów
inwestycyjnych. Bez względu na konstrukcję prawną, KPD charakteryzuje
pewien zestaw uniwersalnych właściwości:



mają krótki (zwykle 3-6 miesięcy, maksymalnie do roku) termin zapadalności,



są uruchamiane i plasowane w transzach w ramach i do wysokości programu
emisji



ryzyko zakupu wiąże się z oceną sytuacji finansowej emitenta



istnieje możliwość obrotu na rynku wtórnym,



przeznaczenie środków pozyskanych w wyniku emisji nie podlega specjalnym
ograniczeniom, nie wymaga dokładnego określenia.



Ponadto zależnie od podstawy prawnej emisji oraz konstrukcji KPD
mogą wyróżniać się takimi parametrami jak: oprocentowanie, wysoki nominał,
określenie okresu programu, rolowanie zapadających transz, forma papieru
komercyjnego.



Nabywcami mogą być osoby fizyczne, prawne, poszukujące możliwości
krótkoterminowego, zyskownego lokowania gotówki, konkurencyjnego w
stosunku do lokat bankowych

ISTOTA I FUNKCJE KPD



Jest to z jednej strony:



alternatywa dla pożyczek i kredytów



a z drugiej są to:



instrumenty rynku pieniężnego pozwalające inwestorom na korzystne
lokowanie wolnych środków.



KPD daje firma potrzebującym kapitału inne

możliwości jego pozyskania

Jednym ze sposobów na finansowanie działalności operacyjnej lub
działalności rozwojowej są właśnie krótkoterminowe papiery dłużne (KPD).



KPD są emitowane głównie przez firmy mające określoną

pozycję rynkową i

wysoki

standing finansowy.



Istotą emisji jest zorganizowanie

przepływu środków pieniężnych

inwestorów do emitentów,



Zwykle rolę organizatora, a później kreatora rynku wtórnego pełni bank lub
grupa banków (w przypadku emisji o znacznej wartości).



KPD umożliwiaja rolowanie zapadających transz a przez to stwarzają
możliwość

ciągłego korzystania z kapitału bez konieczności jego spłaty w

terminie zapadalności poszczególnych transz

. Proces ten polega na

wykupywaniu przez emitenta konkretnej transzy ze środków pochodzących z
emisji następnej, przy uwzględnieniu dopłaty wynikającej z wysokości
dyskonta lub kuponu.



Ta możliwość pozwala (zależnie od długości programu) na wykorzystanie
papierów komercyjnych jako

źródła finansowania długoterminoweg

RODZAJE KPD:



Pod kątem oprocentowania istnieją dwa rodzaje KPD:



dyskontowe, które emituje się po cenie pomniejszonej o odsetki, a wykupuje po cenie
nominalnej,



kuponowe, które są emitowane po cenie nominalnej, a w dniu wykupu dodatkowo oprócz zwrotu
kapitału wypłacane są odsetki



Jeśli chodzi o wysoki nominał, to wynika on z typu klienta do którego jest adresowana. Są to zwykle osoby
prawne: firmy, fundusze, stąd cena jednostkowa papieru praktycznie zawsze jest wyższa niż 100 tys.
złotych.

Proces przygotowania i przeprowadzenia emisji KPD zwykle przebiega w następujący sposób:



1) firma podejmuje decyzję o potrzebie zorganizowania i przeprowadzenia emisji; wstępnie jest
określana wielkość i okres trwania programu oraz ewentualnie rodzaj papierów,



2) następuje wybór (po rozpisaniu konkursu, rozpatrzeniu ofert) agenta emisji,



3) po wyborze agenta dochodzi do zawarcia wstępnego porozumienia,



4) na podstawie kryteriów sformułowanych przez agenta emisji potencjalny emitent udziela
informacji i dostarcza materiały potrzebne do sporządzenia memorandum informacyjnego,



5) na podstawie danych zawartych w memorandum agent emisji dokonuje oceny wiarygodności
kredytowej emitenta; agent emisji, chociaż nie odpowiada finansowo za zobowiązania emitenta
oferując jego papiery, niejako udziela inwestorom swojej rekomendacji,



6) agent emisji opracowuje warunki wstępne oraz parametry programu,



7) emitent wraz z agentem w drodze negocjacji ustalają szczegółowe warunki obsługi emisji
(warunki finansowe, procedury emisji i rolowania transz, treści i terminy potwierdzeń itp.),



8) agent emisji oferuje papiery grupie wybranych przez siebie inwestorów — jest to z reguły
kilkanaście do kilkudziesięciu podmiotów; zazwyczaj na przedstawioną ofertę odpowiada część
potencjalnych inwestorów; na tym etapie możliwe jest negocjowanie oprocentowania papierów
w ramach danej transzy; często potencjalni inwestorzy sami zwracają się do agenta emisji w
poszukiwaniu atrakcyjnej lokaty; w przypadku zawarcia transakcji agent odpowiada za
przepływ dokumentacji zgodnej z przyjętą w umowach formą

BONY SKARBOWE



Bony skarbowe, są to dyskontowe papiery dłużne, emitowane przez Skarb Państwa, o nominale
10.000 PLN i określonym terminie wykupu wynoszącym od 1 do 52 tygodni



Występują w postaci zdematerializowanej, czyli jako zapis na koncie.



W przypadku bonów zarówno skarbowych jak i pieniężnych o zysku inwestora decyduje

dyskonto, które stanowi procentowo ujętą różnicę między ceną nominalną a emisyjną. Cena
emisji jest zawsze niższa od ceny nominalnej.



Atrakcyjność inwestycji w te instrumenty wyraża się poprzez ich rentowność,



Nabywanie bonów skarbowych może następować na rynku pierwotnym na przetargach
ogłaszanych przez emitenta, jak też na rynku wtórnym.



Operacje na rynku pierwotnym przeprowadzać mogą tylko podmioty posiadające

status uczestnika

przetargu,

którymi zwykle są banki lub duże instytucje finansowe. Aby zostać bezpośrednim uczestnikiem

rynku, instytucje te muszą w ciągu kwartału nabyć poprzez innego uczestnika przetargu rynku 0,2%
wartości nominalnej wszystkich wyemitowanych bonów oraz uzyskać akceptację emitenta, czyli
Ministerstwa Finansów.



Ostatecznymi nabywcami bonów skarbowych mogą być zarówno osoby prawne jak i fizyczne.



Jeśli inwestor chce się pozbyć kupionego waloru, nie musi czekać do wykupu, może go sprzedać na rynku
wtórnym. Duża płynność rynku bonów skarbowych dodaje atrakcyjności inwestowaniu w ten rodzaj walorów.



Przetargi na bony skarbowe odbywają się

co tydzień, z reguły w poniedziałki,

a informacje o tym,

podobnie jak szczegóły dotyczące rentowności czy wielkości emisji, zamieszczane są w prasie codziennej



Nie każdy jednak chętny do tego rodzaju lokowania swojego kapitału może z niego korzystać, choć
teoretycznie nie ma ograniczeń. Wiąże się to z potrzebą dysponowania dość pokaźnymi zasobami
pieniężnymi,



Zazwyczaj handluje się pakietami o wartości

100.000 PLN

. Potrzeba korzystania z pośrednika i idące za

tym prowizje obniżają więc atrakcyjność tych instrumentów dla przeciętnego inwestora.

BONY PIENIĘŻNE



Bony pieniężne, są to, podobnie jak w przypadku bonów skarbowych,
dyskontowe papiery dłużne, emitowane jednakże przez Narodowy Bank
Polski, o nominale

10.000 PLN

i określonym terminie wykupu

wynoszącym od

1 do 364 dni



Bony te są sprzedawane na przetargach, których uczestnikami są tzw. dealerzy
rynku pieniężnego, czyli grupa kilkunastu banków spełniających określone przez
NBP kryteria.



Minimalna wysokość oferty przetargowej wynosi

1mln PLN

. Nabywcami

na rynku wtórnym nie mogą być podmioty inne niż banki.



Z powyższego wynika, że ten rodzaj instrumentu jest z góry zarezerwowany tyko
dla największych instytucji finansowych.



Celem jego emisji jest realizowanie polityki pieniężnej NBP, szczególnie
ograniczanie nadpłynności w sektorze bankowym.



To właśnie bony pieniężne są instrumentem tzw.

operacji otwartego rynku

ściągających nadmiar środków pieniężnych z rynku międzybankowego w trosce o
stabilność krótkoterminowych stóp procentowych.



W związku z tym, nie należy go brać pod uwagę przy wyborze sposobu lokowania
swojego kapitału.

BONY (CERTYFIKATY) BANKOWE



Bonami

lokacyjnym

i posługują się również inne banki (poza NBP),

prowadząc ich systematyczna sprzedaż



Są to przeważnie specjalistyczne banki, które nie maja rozwiniętej sieci
własnych placówek terenowych (Np. banki specjalizujące się w
udzielaniu kredytów na samochody)



Emisja tych bonów odbywa się zazwyczaj za pośrednictwem innych
banków, zaś celem jest pozyskanie środków dla potrzeb działalności
kredytowej lub inwestycyjn ej na rynkach finansowych



Specjalną kategorią sa bankowe bony pieniężne emitowane w
obcych walutach, nazywane także

certyfikatami dewizowymi.



Zadaniem certyfikatów dewizowych jest gwarancją w warunkach
wysokiej inflacji zachowania realnej wartości danej waluty



Mogą one być obsługiwane również w walucie krajowej w warunkach
aktualnego kursu walutowego. Maja więc one charakter bonów
bankowych denominowanych.



Jeśli jednak obsługa bonów denominowanych w stosunku do obcej
waluty następuje w walucie krajowej, to na dochody z tego tytułu
składają się dwa elemnty:



- różnice kursowe,



- odsetki

CERTYFIKATY BANKOWE



Emisję bonów komercyjnych organizują banki i należące do nich domy maklerskie .



Organizacja emisji obejmuje zazwyczaj gwarancje ich wykupu przez emitenta w
ustalonym terminie , a często także uruchomienie wtórnego rynku tych bonów , na
którym ich nabywcy z rynku pierwotnego mogą je sprzedać ( przed ustalonym
terminem wykupu przez emitenta ), a inwestorzy ( którzy nie skorzystali z ich nabycia
na rynku pierwotnym ) mogą je kupować



Pierwszy organizator emisji KPD , Polski Bank Rozwoju , nazwał stworzone przez siebie
instrumenty bonami komercyjnymi



ING Bank

określa KPD mianem komercyjnych weksli inwestycyjno-terminowych ( KWIT ) ,



Bank Handlowy

oraz ABN AMRO nazywają KPD bonami handlowymi ,



Citibank

krótkoterminowymi papierami wartościowymi ,



Raiffeisen Centrobank

bonami dłużnymi ,



Creditanstalt

wekslami komercyjnymi.

Bony komercyjne stanowią pisemne zobowiązanie remitentów do zwrotu do zwrotu
ich nabywcom nominalnych kwot pieniężnych , zapisanych na bonach , w ustalonym terminie
wykupu . Sprzedaż bonów następuje z dyskontem , którego wysokość zależy od terminu wykupu ,
ogólnej sytuacji na rynku pieniądza i wiarygodności kredytowej ( ratingu ) emitenta . Wysokość
dyskonta zapewnia nabywcom bonów stopę zwrotu wyższą od oprocentowania kredytów
bankowych . Bardziej korzystne warunki lokowania nadwyżek bonach niż na rachunkach
depozytowych bankach , jak też finansowania się przez emisję bonów komercyjnych niż przez
zaciąganie kredytów bankowych powodują , że w dziedzinie krótkoterminowego pośrednictwa
finansowego operacje bonami komercyjnymi zyskują przewagę nad operacjami depozytowo-
kredytowymi banków

BON KOMERCYJNY



Bon komercyjny to instrument dyskontowy , więc sprzedawany poniżej
wartości nominalnej . Różnica między ceną zakupu a wartością nominalną stanowi
zysk inwestora . Jeżeli inwestorzy nie są zainteresowani zakupem bonów
komercyjnych , to- jeśli jest to zawarte w umowie – wykupuje je organizujący emisję
bank.



Podobny charakter do bonów komercyjnych mają certyfikaty depozytowe, emitowane
przez banki z terminami wykupienia do 1 roku . Certyfikat jest wystawiany z reguły
na okaziciela i stanowi dowód złożenia depozytu w banku na określony czas i procent



Certyfikaty pojawiły się w Stanach Zjednoczonych i wkrótce europejskie placówki
banków amerykańskich podjęły emisję eurodolarowych certyfikatów depozytowych



Zasadniczą różnicą



między certyfikatami depozytowymi a depozytami terminowymi

jest to , że

certyfikaty mogą być odstępowane na wtórnym rynku bądź odsprzedawane
emitentowi przed ustalonym terminem bez zmniejszenia stopy dyskonta , a tylko ze
zmniejszeniem jego kwoty odpowiednio do skrócenia okresu posiadania certyfikatu
w stosunku do terminu wykupu.



Natomiast wycofanie depozytu przed zgłoszonym w momencie składania terminem
jego wycofania z banku zawsze powoduje zmniejszenie oprocentowania , najczęściej
nawet poniżej stopy oprocentowania depozytów zwrotnych na każde żądanie .



Na emisję certyfikatów depozytowych bank musi otrzymać

zezwolenie banku

centralnego



Są to także skrypty dłużne , opiewające się na określone nominalne kwoty
pieniężne , wypłacane w terminie ustalonym w momencie emisji.

BONY SKARBOWE



Bony skarbowe są papierami wartościowymi na okaziciela. Wartość nominalna
jednego bonu skarbowego wynosi

10 000 zł.



Bony skarbowe są emitowane na okres od 1 tygodnia do 52 tygodni. Ich wartość
nominalną określa list emisyjny



Najpopularniejsze są bony rozliczane kwartalnie lub rocznie (13- i 52-
tygodniowe).
Ich głównym celem jest pozyskanie środków przeznaczonych na wydatki
budżetowe



Są one sprzedawane i odkupywane przez Ministra Finansów z dyskontem
w drodze przetargów organizowanych przez NBP. Ta instytucja finansowa
prowadzi też Centralny Rejestr Bonów Skarbowych, w którym dokonuje
rejestracji stanu i zmian stanu posiadania bonów skarbowych. Bony skarbowe
rejestrowane są na rachunkach bonów skarbowych i kontach depozytowych
bonów skarbowych, prowadzonych w ramach CRBS.

ich

głównym celem

jest pozyskanie środków przeznaczonych na wydatki

budżetowe. Praktycznie służą one obsłudze długu publicznego, ponieważ od
wielu lat budżet zakłada przewagę wydatków nad wpływami, czyli deficyt.
Dlatego Minister Finansów, by zrównoważyć wydatki, pożycza pieniądze



Pożyczki długoterminowe zaciąga w formie obligacji skarbowych, natomiast
krótkoterminowe (maksymalnie roczne) właśnie w formie bonów skarbowych.

Dla drobnych inwestorów bony skarbowe mają dwojakie znaczenie.



Po pierwsze, stanowią one istotny składnik portfeli funduszy inwestycyjnych o najwyższym poziomie
bezpieczeństwa. „Drobni ciułacze” mogą więc zarabiać na lokowaniu w bony skarbowe pośrednio, np.
przez nabywanie i umarzanie jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego.



Po drugie, służą one do określania rentowności innych instrumentów, w tym między innymi obligacji
trzyletnich, która jest zawsze uzależniona od średniej rentowności 13-tygodniowych bonów skarbowych. W
przypadku funduszy inwestycyjnych typu pieniężnego bony skarbowe są często tak zwanym
benchmarkiem, czyli punktem odniesienia, do którego zarządzający funduszem porównują swoje wyniki.

BONY SKARBOWE

C.D.



Na przetargi organizowane przez Narodowy Bank Polski w pierwszy roboczy dzień tygodnia
trafiają bony 8-, 26- i 39-tygodniowe, a czasami także o innym terminie wykupu.



Łączna wartość nominalna bonów skarbowych wyemitowanych w danym roku nie może
przekroczyć kwot określonych w ustawie budżetowej na dany rok.



Minister Finansów ogłasza, przed każdym pierwszym w danym miesiącu przetargiem,

list

emisyjny

bonów skarbowych oferowanych na przetargach w danym miesiącu.



Przed każdym przetargiem podawana jest do publicznej wiadomości informacja zawierająca:
datę przetargu, kody bonów skarbowych, przewidywaną wartość nominalną bonów
skarbowych o danym terminie wykupu oferowanych do sprzedaży na przetargu, okresy, na
jakie bony są emitowane.



Oferty zakupu bonów skarbowych składają uczestnicy przetargu w imieniu własnym i na własny
rachunek. W ofercie podają oni liczbę bonów skarbowych, które chcą nabyć, oraz cenę z dokładnością
do jednego grosza, którą gotowi są zapłacić za każdy bon skarbowy (cena przetargowa).



Przyjęte zostają oferty zakupu bonów skarbowych z ceną wyższą od najniższej przyjętej
ceny przetargowej. Natomiast oferty z ceną równą najniższej przyjętej cenie przetargowej
mogą być przyjęte w całości lub częściowo. W tym drugim przypadku dochodzi do redukcji
ofert



W przypadku redukcji ofert Minister Finansów określa wartość nominalną sprzedanych
bonów o danym terminie wykupu, a NBP podaje stopę redukcji ofert, z dokładnością do
dwóch miejsc po przecinku.



Po każdym przetargu Minister Finansów podaje do wiadomości publicznej informację o
wynikach przetargu zawierającą m.in. wartość nominalną bonów, na które otrzymano ofertę
zakupu, wartość nominalną przyjętych ofert, najniższą przyjętą cenę przetargową oraz
stopę redukcji ofert, z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.

BONY SKARBOWE

C.D.

ODKUP



Odkup bonów skarbowych jest dokonywany także w drodze przetargów organizowanych przez
NBP.
Minister Finansów wyznacza dzień, w którym odbędzie się przetarg, a przed każdym przetargiem odkupu
określa bony skarbowe o danym terminie wykupu przewidywane do odkupu oraz ich wartość nominalną.



W ofercie sprzedaży uczestnicy przetargu określają nominalną wartość bonów skarbowych, które chcą
sprzedać, oraz podają cenę z dokładnością do jednego grosza, którą chcieliby uzyskać za każdy bon
skarbowy (cena przetargowa), z tym że wartość nominalna ofert z ceną przetargową nie może być
mniejsza od określonej w liście emisyjnym.



Po upływie terminu składania ofert sprzedaży Minister Finansów określa dla danego przetargu odkupu
najwyższą przyjętą cenę przetargową dla bonów skarbowych o danym terminie wykupu



Oferty sprzedaży bonów skarbowych z ceną niższą od najwyższej ceny przetargowej zostają przyjęte.
Natomiast z ceną równą najwyższej przyjętej cenie przetargowej mogą być przyjęte w całości lub
częściowo (redukcja ofert).



Redukcja ofert



W przypadku redukcji ofert NBP podaje

stopę redukcji

, z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.



Informacja o wynikach przetargu odkupu zawiera, odpowiednio dla bonów
skarbowych emitowanych z określonym terminem wykupu, m.in. wartość nominalną
bonów skarbowych przewidywanych do odkupu, wartość nominalną bonów
skarbowych objętych ofertami odkupu, wartość nominalną odkupionych bonów
skarbowych, najwyższą przyjętą cenę przetargową i stopę redukcji ofert z najwyższą
ceną przetargową, z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.
Minister Finansów może odkupywać bony skarbowe przed upływem terminu, na jaki
zostały wyemitowane

BONY PIENIĘŻNE

PRZEDSIĘBIORSTW



Bon posiadaczowi w terminie wykupu bonu nominalnej kwoty, na którą bon
został wystawiony. jest zobowiązaniem emitenta do zwrotu jego aktualnemu



Konstrukcja prawna bonu komercyjnego opiera się o koncepcję wierzytelności określoną w
Kodeksie Cywilnym.



Brak szczegółowych uregulowań sprawia, iż w praktyce reguły emisji bonów są
każdorazowo ustalane przez bank organizujący daną emisję.



Bony komercyjne podobnie jak weksle komercyjne są sprzedawane nabywcom z dyskontem
oraz mogą stanowić przedmiot obrotu na rynkach wtórnych organizowanych przez banki.



Papiery komercyjne (commercial papers) to krótkoterminowe papiery dłużne

przedsiębiorstw o terminie wykupu od 7 do 364 dni.



W Polsce nominał z reguły wynosi 100.000 PLN. Cechuje je z reguły brak
zabezpieczenia.



Ich emitentami są głównie duże spółki, o uznanej wiarygodności finansowej, natomiast
nabywcami z reguły są banki i inne instytucje finansowe.



Emisja tego rodzaju papierów jest uproszczoną formą zaciągania kredytu, a jej celem jest
pozyskanie kapitału do finansowania majątku obrotowego.



Ich oprocentowanie jest wyższe od skarbowych papierów wartościowych.



W Polsce papiery komercyjne nie stanowią przedmiotu obrotu publicznego. Rynek organi
zowany jest przez banki i nie jest dobrze rozwinięty



Na rynkach zagranicznych Bony komercyjne są krótkoterminowymi papierami dłużnymi,
emitowanymi przez firmy typu blue-chip – duże, istniejące od dawna, renomowane przedsiębiorstwa,
jak na przykład IBM, Exxon czy General Motors.



Terminy wykupu tych papierów wynoszą od 5 do 270 dni, a ich wartość nominalna jest nie mniejsza (a
z reguły większa) od 100 000 dolarów.



Zabezpieczenie bonów komercyjnych stanowi jedynie wysoka cena ratingowa przyznana emitentowi
przez wyspecjalizowaną agencję

AKCJE

–

POJĘCIE I ZNACZENIE



Akcja (od łac. Actio –działanie, dzialalność) określana jest jako
papier wartościowy, z którego wynika bezwarunkowe uczestnictwo
jej właściciela w danym kapitale spółki akcyjnej, a który uprawnia
do partycypacji w jej zyskach w formie dywidendy (od łac. Dividio-
dzielić) oraz do majątku spółki, gdyby chodziło o jej likwidację



Kiedy kupujesz akcję



stajesz się współwłaścicielem przedsiębiorstwa.



Uprawnia Cię to do głosowania na Walnym Zgromadzeniu
Akcjonariuszy i do otrzymywania udziału w dochodach spółki (jeśli
przeznaczy ona część dochodu do podziału dla akcjonariuszy). W ten
sposób wypłacane dochody nazywamy dywidendą.



W odróżnieniu od obligacji,

akcje nie dają pewnego zysku, ich kurs

zmienia się z dnia na dzień.



W przypadku zakupu akcji nic nie jest gwarantowane. Wiele spółek nie
wypłaca nawet dywidendy. Na akcjach zarobisz tylko wtedy, jeżeli ich cena
wzrośnie, co może się nie zdarzyć.
W porównaniu do obligacji, akcje dają potencjalnie większe

zyski.

Oczywiście ceną za to jest większe

ryzyko strat

SPECYFIKA INWESTOWANIA W AKCJE



Inwestor I wyznaje regułę, że najlepiej kupować akcje niewielkich
spółek, mających duży potencjał wzrostowy. Dlatego poszukuje zawsze
najnowszych technologii, inwestuje zazwyczaj w spółki sektora IT i
biotechnologiczne, które często nawet nie przynoszą dochodu. Ale to
nic nie szkodzi, bo inwestor A widzi w nich duży potencjał.



Inwestor II nie jest przygotowany na wydawanie swoich ciężko
zarobionych pieniędzy na coś, co uznaje za niepewne. Preferuje spółki
o ugruntowanej historii i uważa, że kluczem do inwestycji jest kupno
po niskich cenach. Ideałem jest duża, "dojrzała" spółka, płacąca sporą
dywidendę, której zarząd inwestor darzy zaufaniem.
Który z nich ma rację?



Żaden. Pomimo różnic w strategii inwestycyjnej nie ma żadnych
powodów, dla których nie mogliby jednocześnie odnieść sukcesu.
Z pozoru sprzeczne strategie mają swoje zalety. Gdybyś miał wybrać
jedną z nich, powinieneś zastanowić się, która pasuje lepiej do twojej
osobowości.



Przykładem inwestora typu A jest Peter Lynch, typu B - Warren Buffett.
Obaj dorobili się fortuny na giełdzie. Są doskonałymi spekulantami.
Mimo odmiennych

strategii obaj wiedzą jak robi się pieniądze



http://gra-na-gieldzie.ministrona.pl/gpw.htm

, 11 10 2010

WARTOŚĆ RYNKOWA AKCJI -

FUNKCJE



Wartość rynkowa (to cena ustalona na rynku wtórnym,
która wynika z konfrontacji jaka występuje na każdej sesji giełdowej między
popytem a podażą danych akcji.



Innymi czynnikami wpływającymi na wartość rynkową akcji są:



sytuacja ekonomiczna spółki, jej kondycja finansowa,



wizerunek i perspektywy rozwoju,



wysokość wypłaconych dywidend,



sytuacja polityczna w kraju i międzynarodowa.



Akcjonariusz ma rozliczone prawa i obowiązki. Charakterystycznym w zakresie
obowiązków jest to, że

nigdy nie odpowiada on za dług spółki

akcyjnej



Akcjonariusz i spółka akcyjna są różnymi „osobami”. Nie może on więc nigdy

więcej stracić, jak tylko to, co włożył dla uzyskania akcji.



Cena akcji jest różna, zależnie od tego, czy nabytą została przy założeniu spółki
akcyjnej czy później od akcjonariusza. Żywotność swą uzyskuje na skutek działania
jej reprezentantów



Funkcje akcji:



stanowią źródło kapitału na przyszłe
inwestycje,



umożliwiają bezpośredni udział finansowy w
przedsięwzięciu,



umożliwiają elastyczny przepływ kapitału ze względu na
nieograniczone możliwości nabywania lub zbywania akcji

WSKAŹNIKI JAKIMI MOŻNA OKREŚLIĆ KAŻDĄ AKCJĘ



Wskaźniki jakimi można określić każdą akcję to:

1. Wartość rynkowa akcji - rzeczywista wartość akcji (jej cena na giełdzie



2. Wartość nominalna akcji - wartość określana w dokumencie
potwierdzającym wyemitowanie akcji.



. Wartość księgowa akcji - wartość aktywów netto notowanej na giełdzie

spółki



4. Zabezpieczenie dywidendy - iloraz dochodów spółki, która emituje akcję
do wielkości dywidendy. Jeżeli ten wskaźnik jest wysoki, firma może
wypłacić dywidendę.



Współczynnik cena/zysk - stosunek wartości rynkowej akcji do zysków

przypadających na tę akcję. Jego wartości są podawane we wszystkich
notowaniach giełdowych.



6. Stopa dywidendy - wielkość dywidendy przypadającej na jedną akcję
podzielona przez cenę akcji

DOCHODY Z AKCJI



Akcja stanowi odpowiednik

części kapitału spółki

, który jest wynikiem

podstawowej jej działalności i wyrazem materialnej odpowiedzialności za
podejmowane zobowiązania



W odróżnieniu od obligacji,

wartość akcji nie może być zwrócona akcjonariuszowi

w czasie trwania spółki. Natomiast po likwidacji spółki stanowi upoważnienie do
udziału w majątku spółki, tj. z tego co zostanie po zaspokojeniu wszelkich innych
zobowiązań



Akcjonariusz może jednak spieniężyć akcję odsprzedając je innej osobie



Od wartości akcji nie

może być wypłacane oprocentowanie

, bowiem akcja

odzwierciedla kapitał ulokowany w przedsiębiorstwie lub przedsięwzięciu



Akcje mogą zapewnić posiadaczowi duże korzyści ze względu na wzrost wartości
rynkowej spółki akcyjnej. Wartość przedsiębiorstwa (spółki akcyjnej) zależy od
wielu czynników na rynku gospodarczym, tzn.



- aktualnej koniunktury gospodarczej, (ryzyko gospodarcze)



- zyskowności spółki,



- występującej inflacji (inflacja niejako zwiększa kapitał spółki, zwiększając
wartość akcji),



Ryzyko występujące przy ulokowaniu pieniędzy w akcji musi się opłacać i
przewyższać korzyści wynikające z tradycyjnego lokowania pieniędzy w banku lub
lokowania pieniędzy przy zakupie obligacji

DYWIDENDA NA AKCJĘ PKO BP



W dniu 14 X 2010 r. zanotowano kolejny rekord WIG20 przy
dużych obrotach, a prasa upomina się o mniejsze spółki.



Odstawienie spółek o małej kapitalizacji na rzecz tych
największych świadczy o przewadze zagranicznego kapitału na
rynku i wciąż dużej nieufności inwestorów indywidualnych do
akcji. To akurat przemawia za utrzymaniem wzrostów w
dłuższym terminie.



Sęk w tym, że im więcej przekonujących powodów do zakupów
akcji znajdziemy, tym bardziej należy mieć się na baczności.

PKO BP przed sesją podał, że wypłaci 1,9 zł dywidendy na akcję.



Nie jest to raczej zaskoczenie po przegranej batalii o przejęcie
BZ WBK, i powinno mieć neutralny wpływ na notowania banku,
którego akcje zmagają się z poziomem 46 PLN za akcję.



Po ostatnich zwyżkach papiery KGHM i Pekao mogą wkrótce
zacząć ciążyć indeksowi, ponieważ wskaźniki techniczne
wskazują na wykupienie papi



http://www.finanse.egospodarka.pl/58011,PKO-BP-wyplaci-1-9-zl-dywidendy-na-
akcje,1,48,1.html erów i możliwą realizację zysków, 15 10 2010

KAPITAŁ AKCYJNY



Kapitał akcyjny może być pokryty w gotówce, wówczas mamy do czynienia z
założeniem gotówkowy, albo też w wartościach niepieniężnych (rzeczy, uprawnienia
itd.) na ten czas zachodzi założenie rzeczowe.



Po przejęciu akcji następuje wybór władz spółki. Jeśli zachodzi założenie
rzeczowe, na ten czas założyciele sporządzają dokładne piśmienne sprawozdanie o
przebiegu założenia. Sprawozdanie te badają co do jego prawdziwości i dokładności
rewizorzy izby handlowej i przemysłowej



Z kolei następuje zgłoszenie spółki do Krajowego Rejestru Sądowego, po czym nabywa
osobowość prawną.



Akcje to papiery wartościowe stanowiące dowód uczestnictwa i właściciela w kapitale
spółki akcyjnej



Posiadanie akcji upoważnia do udziału w Walnym Zgromadzeniu akcjonariuszy
zapewniając wpływ na decyzje dotyczące działalności i rozwoju spółki. Właściciele
akcji mają prawo do udziału w podziale zysków spółki w formie dywidendy oraz do
części majątku spółki w razie jej likwidacji.



Podział zysków w spółce akcyjnej:
część niepodzielna przeznaczona na rozwój spółki
część podzielna przeznaczona dla akcjonariuszy dla dywidendy



Dywidenda – to część zysków przysługująca akcjonariuszowi.



Pakiet kontrolny akcji – to ilość akcji pozwalająca na przewagę w głosowaniu przy
podejmowaniu decyzji na Walnym Zgromadzeniu. Pakiet ten liczy 50% akcji plus jedna

RODZAJE AKCJI



Różne są rodzaje akcji w zależności od przepisów prawa i postanowień statutu spółki

Akcje na okaziciela

uprawniają tego, który ma je w ręce, ich przeniesienie wymaga jedynie prostego

wręczenia (zawiera klauzurę „na okaziciela”).

Akcje imienne

, to jest takie, na których wypisane jest nazwisko akcjonariusza i które tylko tego

uprawniają, którego nazwisko jest wymienione w akcji.

Ze względu za

formę pokrycia akcji

- gotówkowe, opłacane gotówką,
- aportowe, sprzedawane za wkłady rzeczowe,

Ze względu na

sposób ujmowania akcji

- pojedyncze, które zawierają wartość nominalną jednej akcji w jednym dokumencie,
- zbiorcze, skupiające w jednym dokumencie więcej niż jedną akcję.

Ze względu

na uprawnienia

jakie przysługują akcjonariuszowi:

- zwykłe nie zawierające żadnych dodatkowych uprawnień,
- uprzywilejowane, związane z dodatkowymi uprawnieniami, które mają dotyczyć: prawo
głosu, prawo do dywidendy, prawo do podziału majątku w razie likwidacji spółki,
niektórych innych praw np. pierwszeństwo poboru akcji nowej emisji.

Wartość akcji

w obrocie akcjami ich wartość występuje jako:

 wartość nominalna (powstaje przez podzielenie kapitału

zakładowego spółki przez ilość akcji. Podawana jest na akcji i stanowi jednostkę kapitału
zakładowego. Jest odpowiednikiem majątku spółki w którym akcjonariusze odpowiadają za
zobowiązania).

 wartość emisyjna (jest to cena oferty publicznej –

powstaje w wyniku oceny spółki przez ekspertów na podstawie jej całego kapitału oraz
oszacowania perspektyw przyszłych zysków spółki. Jest to wartość aktualna w momencie emisji
czyli wprowadzenia do obiegu nowych papierów wartościowych).

AKCJE UPRZYWILEJOWANE



Spółka akcyjna może wydawać akcje o szczególnych uprawnieniach, które
powinny być określone w

statucie

(akcje uprzywilejowane). Akcje

uprzywilejowane, z wyjątkiem

akcji niemych

, powinny być imienne.



Akcje nieme to takie w stsounku do których wyłączono prawo głosu



Uprzywilejowanie może dotyczyć w szczególności:



prawa głosu,



prawa do dywidendy

lub



podziału majątku w przypadku likwidacji spółki.



Uprzywilejowanie w zakresie prawa głosu nie dotyczy spółki publicznej.



Statut spółki akcyjnej może uzależniać przyznanie szczególnych uprawnień od
spełnienia dodatkowych świadczeń na rzecz spółki, upływu terminu lub
ziszczenia się warunku.



Akcjonariusz może wykonywać przyznane mu szczególne uprawnienia związane
z akcją uprzywilejowaną po zakończeniu roku obrotowego, w którym wniósł w
pełni swój wkład na pokrycie kapitału zakładowego.



Jednej akcji nie można przyznać więcej niż dwa głosy. W przypadku zamiany
takiej akcji na akcję na okaziciela lub w razie jej zbycia wbrew zastrzeżonym
warunkom uprzywilejowanie to wygasa



Akcje uprzywilejowane w zakresie dywidendy mogą przyznawać uprawnionemu
dywidendę, która przewyższa nie więcej niż o połowę dywidendę przeznaczoną do wypłaty
akcjonariuszom uprawnionym z akcji nieuprzywilejowanych.



Akcje uprzywilejowane w zakresie dywidendy nie korzystają z pierwszeństwa
zaspokojenia przed pozostałymi akcjami

PRAWA PRZYSŁUGUJĄCE AKCJONARIUSZOM:



1. Prawa majątkowe (udziałowe):



prawo do majątku spółki w przypadku jej likwidacji (prawo do kwoty likwidacyjnej).



Kwota likwidacyjna to nadwyżka czystego majątku spółki po pokryciu jej
zobowiązań. W przypadku rozwiązania spółki, podziałowi majątku nie podlega cały
majątek spółki, ale tylko to, co pozostanie po uregulowaniu zobowiązań wobec
wierzycieli. Jeśli istnieją akcje uprzywilejowane co do majątku, mają one
pierwszeństwo przed akcjami zwykłymi.



prawo do udziału w zysku spółki (prawo do dywidendy).



Każdy akcjonariusz spółki ma prawo do udziału w jej zysku wykazanym w
sprawozdaniu finansowym. Przysługiwanie prawa nie jest jednak równoznaczne z
otrzymaniem udziału w zyskach. Podstawą jego realizacji jest wypracowanie przez
spółkę zysku w danym roku obrachunkowym oraz przekazanie przez walne
zgromadzenie części tego zysku do podziału dla akcjonariuszy.



prawo pierwszeństwa w objęciu nowych akcji (prawo poboru).



Prawem poboru akcji nazywamy przywilej pierwszeństwa przy zakupie nowych akcji
spółki przez jej dotychczasowych akcjonariuszy proporcjonalnie do liczby akcji już
posiadanych. Prawo poboru może być przedmiotem obrotu jako samodzielny papier
wartościowy. Oznacza to, że dotychczasowi posiadacze starych akcji mogą
zrezygnować z prawa objęcia nowych akcji, sprzedając to prawo na giełdzie.

PRAWA PRZYSŁUGUJĄCE AKCJONARIUSZOM:



2. Uprawnienia organizacyjne (prawa korporacyjne):



prawo do informacji-

akcjonariusz może wymagać od zarządu spółki udzielenia mu informacji

dotyczących spraw objętych porządkiem obrad walnego zgromadzenia. Zarząd jest zobowiązany
udzielić akcjonariuszowi żądanych informacji. Ma prawo odmówić udzielenia informacji w przypadku,
gdy mogłoby to wyrządzić szkodę spółce albo spółce z nią powiązanej, w szczególności przez
ujawnienie tajemnic technicznych, handlowych albo organizacyjnych przedsiębiorstwa oraz gdy
mogłoby to narazić członka zarządu na poniesienie odpowiedzialności karnej, cywilnoprawnej lub
administracyjnej.



prawo do otrzymania od spółki dokumentu akcyjnego

- roszczenie o wydanie dokumentu

akcyjnego nabywa akcjonariusz w terminie miesiąca od dnia rejestracji spółki. Dokument powinien
zostać wydany w terminie tygodnia od dnia zgłoszenia. Akcjonariusz spółki publicznej ma prawo do
otrzymania imiennego świadectwa depozytowego wystawionego przez podmiot prowadzący rachunek
papierów wartościowych, zgodnie z przepisami o publicznym obrocie papierami wartościowymi.



prawo do udziału w walnym zgromadzeniu

- do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu uprawnieni są

posiadacze akcji imiennych i świadectw tymczasowych oraz zastawnicy i użytkownicy, którym
przysługuje prawo głosu, jeżeli zostali wpisani do księgi akcyjnej co najmniej tydzień przed odbyciem
walnego zgromadzenia. Posiadacze akcji na okaziciela muszą złożyć w spółce dokumenty akcji również
co najmniej na tydzień przed walnym zgromadzeniem. Akcjonariusze spółek publicznych, aby wziąć
udział w walnym zgromadzeniu, powinni złożyć w spółce imienne świadectwa depozytowe wystawione
przez podmiot prowadzący rachunek papierów wartościowych zgodnie z przepisami o publicznym
obrocie papierami wartościowymi



prawo do głosu

- prawo do udziału w walnym zgromadzeniu oznacza jednocześnie prawo głosu. Akcja

daje prawo do jednego głosu na walnym zgromadzeniu. Akcjonariusze mogą uczestniczyć w walnym
zgromadzeniu oraz wykonywać prawo głosu osobiście lub przez przedstawicieli. Pełnomocnictwo
powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności i dołączone do protokołu walnego
zgromadzenia.



prawo przeglądania księgi akcyjnej.

OCHRONA AKCJONARIUSZY



Konieczność zapewnienia środków ochrony akcjonariuszom mniejszościowym
wynika z istnienia zasady rządów większości nad mniejszością polegającej
na możliwości dokonywania przez większość (w ramach uchwał
podejmowanych na walnych zgromadzeniach) wiążących rozstrzygnięć.



Ponieważ akcjonariusze większościowi mogą narzucać swoją wolę
pozostałym akcjonariuszom, niezbędne jest zapewnienie ochrony
mniejszości, która nie zgadza się z podjętym przez większość
rozstrzygnięciem i dla której interesów podjęta uchwała może mieć
niekorzystny wpływ



Co to są prawa mniejszości w spółce akcyjnej?



Należy podkreślić, że prawa mniejszości mają, z małymi wyjątkami, charakter
defensywny. Oznacza to, iż drobni akcjonariusze mogą zablokować pewne
decyzje większości i utrudnić funkcjonowanie spółki.



Z drugiej strony stanowią one ochronę akcjonariuszy stanowiących mniejszość w
spółce.



Prawa mniejszości jako prawa kolektywne, a więc takie, które
akcjonariusz może wykonywać tylko wspólnie z innymi akcjonariuszami,
należy odróżnić od praw indywidualnych, czyli takich, które akcjonariusz
może wykonywać samodzielnie

PRAWO DO DYWIDENDY



Prawo do dywidendy jest to najważniejsze prawo majątkowe akcjonariusza. Może on to
prawo zrealizować jeżeli spółka w danym roku obrotowym wypracowała zysk i Walne
Zgromadzenie Akcjonariuszy podjęło uchwałę jaką jego cześć przeznaczy na wypłatę
dywidendy.



Nie cały czysty zysk może być jednak przeznaczony na dywidendę. Część jego trzeba
obligatoryjnie odpisać na kapitał zapasowy



Kapitał zapasowy jest przeznaczony głównie na pokrycie strat jakie mogą
wystąpić w przyszłości. Dlatego tez na ten cel przeznacza się co najmniej 8 % czystego
zysku dopóki kapitał zapasowy nie osiągnie 1/3 kapitałów własnych lub na umorzenie
części akcji



Zgodnie z zasadami obowiązującymi w Polsce wypłata dywidendy następuje w

gotówce,

co jest uwa



runkowane odpowiednią płynnością spółki



Podejmując uchwałę o podziale zysku między dotychczasowych akcjonariuszy WZA zobowiązane jest
określić:



wysokość dywidendy przypadającej na jedną akcję,



dzień ustalenia prawa do dywidendy,



dzień wypłaty dywidendy.



Dywidenda

jest wypłacana wszystkim akcjonariuszom, którzy posiadają akcje

spółki w dniu, przyjętym jako

dzień ustalenia prawa do dywidendy

. Jeżeli dotychczas nie

byliśmy posiadaczami akcji spółki, która zdecydowała się na wypłatę dywidendy możemy
nabyć akcje z prawem do dywidendy na giełdzie. Ostatnim dniem uprawniającym do
nabycia akcji z prawem do dywidendy jest dzień sesji giełdowej, dla której rozliczenie
transakcji na niej zawartych przypada w dniu ustalenia prawa do dywidendy

PRAWNA OCHRONA AKCJONARIUSZY



Zgodnie z art. 483 $. 1 kodeksu spółek handlowych -

członek zarządu,

rady nadzorczej oraz likwidator

odpowiadają wobec spółki za szkodę wyrządzoną

działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu
spółki, chyba że osoba pełniąca tę funkcję nie ponosi winy.



Osoby te powinny przy tym przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć
staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności, a więc
staranności szczególnej.



Oznacza to zaostrzenie kryterium oceny ich działalności.



Jeżeli jednak swoim działaniem lub zaniechaniem wyrządziły one spółce szkodę i
nie kwapią się do jej naprawienia, prawo do wytoczenia powództwa o
odszkodowanie na rzecz spółki (actio pro socio) przysługuje akcjonariuszowi.



Członkowie zarządu mogą być bowiem bardzo wstrzemięźliwi z występowaniem
przeciwko jednemu czy więcej członkom rady, którzy mogą ich przecież odwołać
czy zwiesić, lub też z występowaniem przeciwko osobie ze swojego grona.



Z tego powodu ustawodawca, mając na uwadze interes właśnie spółki, wyjątkowo
udostępnia akcjonariuszowi

indywidualne narzędzie jego ochrony



Ale nie od razu, to znaczy nie od chwili ujawnienia wyrządzenia szkody. Daje bowiem czas
osobom z funkcji zobowiązanej do dbałości o interesy spółki.



Dopiero jeżeli w terminie roku od dnia ujawnienia czynu wyrządzającego
szkodę (art. 486 par. 1 k.s.h.) spółka nie wytoczy powództwa przeciwko członkowi
zarządu, rady nadzorczej czy likwidatorowi o naprawienie wyrządzonej jej szkody,
każdy akcjonariusz lub osoba, której służy inny tytuł uczestnictwa w zyskach lub
podziale majątku, może

wnieść pozew o naprawienie szkody wyrządzonej spółce.

OCHRONA AKCJONARIUSZA
MNIEJSZOŚCIOWEGO



Na żądanie bowiem pozwanego, zgłoszone przy pierwszej czynności procesowej, sąd może
nakazać

złożenie kaucji na zabezpieczenie pokrycia szkody grożącej pozwanemu

(art. 486

par. 2 k.s.h).



Wysokość i rodzaj kaucji sąd określa według swojego uznania. W przypadku niezłożenia
kaucji w wyznaczonym przez sąd terminie pozew zostaje odrzucony. Ponadto, jeżeli
powództwo okaże się nieuzasadnione, a powód, wnosząc je, działał w złej wierze lub
dopuścił się rażącego niedbalstwa (art. 486 par. 4 k.s.h.), obowiązany jest naprawić szkodę
wyrządzoną pozwanemu.



W przypadku wytoczenia powództwa na podstawie art. 486 par. 1 oraz w razie upadłości
spółki osoby obowiązane do naprawienia szkody nie mogą powoływać się na uchwałę
walnego zgromadzenia udzielającą im absolutorium ani na dokonane przez spółkę
zrzeczenie się roszczeń o odszkodowanie.



Ponieważ absolutorium może dotyczyć tylko członków zarządu i rady nadzorczej,

udzielone

im pokwitowanie

staje się w takim przypadku bezskuteczne.



Przepis ten może wykorzystać . akcjonariusz mniejszościowy działający w interesie spółki, w
przypadku gdy tzw. akcjonariusz większościowy zaaprobował działania zarządu i rady
nadzorczej, głosując za udzieleniem im absolutorium, które to jednak działania wyrządziły
szkodę spółce, a jemu przysporzyły korzyści.



Roszczenie o naprawienie szkody przedawnia się z upływem

trzech lat

(art. 488 k.s.h.) od

dnia, w którym spółka dowiedziała się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.



Jednak w każdym przypadku roszczenie przedawnia się z

upływem pięciu lat

od dnia, w

którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę, zaś samo powództwo o odszkodowanie
przeciwko członkom organów spółki oraz likwidatorom wytacza się według miejsca siedziby
spółki.



Te szczególne przepisy nie naruszają praw akcjonariuszy oraz innych osób do dochodzenia
naprawienia szkody na zasadach ogólnych oraz nie zdejmują

odpowiedzialności karnej

założycieli spółki i osób wchodzących w skład jej organów

KONTROLNY PAKIET AKCJI



KONTROLNYm PAKIETem AKCJI jest

liczba akcji umożliwiająca kontrolę nad spółką akcyjną;



przy małym rozproszeniu akcji k.p.a. obejmuje ponad 50% kapitału akcyjnego;



przy dużym rozproszeniu może wystarczyć 20%; pozwala na nadzorowanie, kontrolę i kierowanie
przedsiębiorstwem akcyjnym poprzez uczestnictwo w składzie organów zarządzających oraz
gwarantuje wpływ na decyzje finansowe i gospodarcze



Np.:



Zakup przez ITI kontrolnego pakietu Akcji Optimusa - komu się to opłaci?



Zakup przez ITI kontrolnego pakietu akcji Optimusa jest jednym...przez ITI kontrolnego pakietu akcji Optimusa jest
jednym...Zbigniewa Jakubasa pakiet 25,5 proc. akcji Optimusa, dających...ub.r. odsprzedał pakiet kontrolny BRE i
Jakubasowi. Wówczas...



Białoruś chce utrzymać kontrolny pakiet we wspólnej firmie gazowej z Gazpromem



...Michaił Kasjanow. Według Nowickiego Rosjanie są niezadowoleni ze stanowiska Białorusi, która domaga się zachowania
pakietu kontrolnego we wspólnym przedsięwzięciu. Rosjanie mają również uważać, że Mińsk wycenił Biełtransgaz zbyt
wysoko...



Boni: Rząd chce zachować pakiet kontrolny w KGHM



...rząd zamierza utrzymać pakiet kontrolny w KGHM i sprzedać nie więcej...że rząd zamierza utrzymać pakiet kontrolny w
KGHM i sprzedać...Boni był pytany w TVN 24 o pakiet prywatyzacyjny Ministerstwa...mówiąca, że należy utrzymać pakiet
właścicielski" - podkreślił...kolei przeciwnikiem sprzedaży pakietów kontrolnych spółek energetycznych jest...



Schmid: Państwo nie utraci pakietu kontrolnego PKO BP



...udziałem inwestorów prywatnych, państwo nie utraci pakietu kontrolnego PKO BP. Prywatyzacja giełdy zakładana jest
do...udziałem inwestorów prywatnych, państwo nie utraci pakietu kontrolnego PKO BP. Prywatyzacja giełdy zakładana jest
do...



Czy z pomocą Orlenu firmy Jana Kulczyka przejmą kontrolny pakiet Autostrady Wielkopolska?



...udziałów w tym przedsięwzięciu. Do tego dochodzą opcje z 1998 r. na zakup akcji (9,98 proc.) od Banku Zachodniego WBK
i pakiet prawie 5 proc. od firmy ubezpieczeniowej Warta (w której grupa kapitałowa Kulczyk Holding ma 58,44 proc. akcji). Z
pakietem ok. 9 proc. po Orbisie wyjdzie ponad 50 proc. Jeśli zaś rząd nie przeforsuje swoich planów i będziemy płacić za
autostrady...



Fiat sprzedał kontrolny pakiet akcji spółki finansowej Fidis



Za 370 mln euro Fiat sprzedał swoim czterem bankom wierzycielom 51 proc. akcji Fidis, spółki finansowej, zajmującej się
przyznawaniem kredytów dla klientów włoskiego koncernu.



http://info.wyborcza.pl/temat/wyborcza/pakiet+kontrolny , 15 10 2010

WROGIE PRZEJĘCIE



Obowiązujące przepisy nie definiują wprost terminu „wrogie przejęcie”.



Należy jednak przyjąć, że pod pojęciem tym kryją się takie działania osób trzecich,
podejmowane bez wiedzy, a niekiedy też wbrew woli dotychczasowych wspólników, które
prowadzą do przejścia własności akcji (udziałów) na osoby trzecie, w wyniku, którego
osoby te uzyskują kontrolę nad spółką



Wrogie przejęcie może dotyczyć każdej spółki kapitałowej, a więc zarówno spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością, jak i spółki akcyjnej, i to bez względu na jej standing
finansowy.



Oczywiście w przypadku spółek o złej kondycji finansowej, gdzie wewnętrzna dyscyplina
wspólników, jak i ich lojalność wobec spółki mogą być nadwerężone, taka sytuacja może
zdarzyć się o wiele częściej



Utrata kontroli w wyniku „wrogiego przejęcia” zawsze oznacza duże ryzyko dla spółki,
jak i jej pracowników.



W przeciwieństwie bowiem do „kontrolowanych przejęć”, w których przejęciu kontroli
nad spółką towarzyszą z reguły umowy inwestycyjne określające zobowiązania inwestora
wobec spółki bądź też pakiety socjalne gwarantujące określone warunki zatrudnienia
pracownikom, w przypadku wrogiego przejęcia porozumienia takie nie występują.



Dlatego też w przypadku wrogiego przejęcia spółka musi liczyć się zarówno z
możliwością zmiany dotychczasowej polityki spółki, ograniczeniem lub zmianą
przedmiotu działalności, nie mówiąc już o zmianach kadrowych, które w pierwszej
kolejności dotyczą kadry zarządzającej.



Nie można też wykluczyć, że celem wrogiego przejęcia może być w konsekwencji podział
lub wręcz likwidacja spółki.



http://www.bankier.pl/wiadomosc/Jak-sie-zabezpieczyc-przed-wrogim-przejeciem-1970360
.html

, 15 10 2010

MECHANIZMY KONTROLI OBROTU AKCJAMI



W celu zminimalizowania ryzyka związanego z możliwością utraty kontroli nad spółką w wyniku
wrogiego przejęcia należy zawczasu stworzyć w spółce mechanizmy, które umożliwią kontrolę
obrotu akcjami.



Nie jest jednak możliwe stworzenie konstrukcji, która w pełni wyeliminuje ryzyko wrogiego
przejęcia.



Najprostszą formą zapewnienia sobie możliwości kontroli obrotu akcjami jest

wprowadzenie do

statutu (umowy spółki) zapisów ograniczających możliwość rozporządzania akcjami
(udziałami

). Takie wewnętrzne regulacje ograniczające możliwość zbywania akcji lub udziałów

na rzecz określonych podmiotów są dopuszczalne, o ile nie są sprzeczne z prawem.



Obowiązujące przepisy dopuszczają bowiem możliwość ograniczenia rozporządzania akcjami
(udziałami) w taki sposób, że uzależniają dokonanie takiej czynności od zgody spółki. Jednak
warunkiem posiadania przez spółkę takich uprawnień jest to, aby statut (umowa spółki)
przewidywała taką możliwość.



Istota ograniczenia w rozporządzaniu akcjami (z tym, że może to dotyczyć wyłącznie
akcji imiennych) lub udziałami sprowadza się do tego, że każdy akcjonariusz
zamierzający zbyć swoje akcje zobowiązany jest powiadomić o tym spółkę, która w
takim przypadku ma prawo wyrazić zgodę lub odmówić jej wyrażenia na
przeprowadzenie transakcji z tym, że odmawiając zgody spółka zobowiązana jest
wskazać innego nabywcę



Inną formą kontroli nad obrotem akcjami, która często stanowi uzupełnienie zapisów
dotyczących wymogu uzyskiwania zgody spółki na rozporządzanie akcjami, jest
przyznanie dotychczasowym akcjonariuszom prawa pierwokupu lub innego prawa
pierwszeństwa do nabycia akcji przeznaczonych do zbycia. Również jednak w tym
przypadku warunkiem skorzystanie z takich uprawnień jest to, aby możliwość taka
wynikała wprost ze statutu spółki lub odrębnej umowy zawartej pomiędzy
akcjonariuszami.

PRZYMUSOWE UMORZENIE



Rozwiązaniem chroniącym dotychczasowych akcjonariuszy przed skutkami

wrogiego przejęcia jest

uprzywilejowanie posiadanych przez nich akcji co do głosu



Wysokość takiego uprzywilejowania jest reglamentowana przez obowiązujące
przepisy i musi wynikać ze statutu lub umowy spółki.



Wykorzystując tę możliwość, akcjonariusze założyciele mogą uprzywilejować
obejmowane przez siebie akcje, co do głosu tak, aby zachować kontrolę na walnym
zgromadzeniu. Inną formą umożliwiającą ochronę przed skutkami wrogiego przejęcia
jest instytucja przymusowego lub automatycznego umorzenia akcji (udziałów).



Warunkiem skorzystania z takiej możliwości jest jednak to, aby

statut

(umowa

spółki) przewidywały taką sytuację, a ponadto precyzowały przesłanki oraz tryb
takiego umorzenia.



W przypadku walki o rynki zbytu konkurencja jest bardzo ostra, co
powoduje , że zagrożenie wrogim przejęciem staje się bardziej realne niż
kiedykolwiek.



W warunkach kryzysu ekonomicznego wpływjącego na kondycję finansową
wielu firm mogą się zdarzyć próby wrogiego przejęcia firm przez
konkurencję lub spekulantów inwestycyjnych.



Warto więc zminimalizować ryzyko związane z wrogim przejęciem i
zawczasu zastanowić się nad i zmianami statutów spółek, które zapewnią
spółce kontrolę nad obrotem jej akcjami, a także umożliwią podejmowanie
działań eliminujących próby wrogiego przejęcia.

SPONSOROWANA EMISJA AKCJI



O powodzeniu emisji akcji w ramach ciągle rosnącej konkurencji przesądza:



- dobra znajomość rynku finansowego,



umiejętne przeprowadzenie subskrypcji



- ograniczenie z góry ewentualnego niepełnej subskrypcji



W celu ograniczenia ryzyka powodzenia emisji emitent:



1) określa minimalną i maksymalną wielkość emisji,



2) może wykupić gwarancję banku lub innej instytucji finansowej w formie
zawartej w tym celu umowy



W Polsce organizacją emisji zajmują się wyspecjalizowane bankowe
domy maklerskie, które świadczą usługi pośredniczące w zapewnieniu
powodzenia emisji. Owe pośrednictwo mające na celu dbałość o
powodzenie, polegające między innymi na poszukaniu nabywców akcji
nazywane jest

subemisją

i określane jako

sponsorowanie emisji publicznej



Polega ten sponsoring na organizacji spotkań z przyszłymi
potencjalnymi inwestorami, na których to spotkaniach uwiarygodnia
się poprzez liczne prezentacje analityczne i finansowe solidność
emitenta oraz opłacalność inwestycji poprzez zakup akcji



Pośrednictwo w organizacji emisji akcji chociaż powoduje określone
koszty, to zwiększa zainteresowanie i zapewnia powodzenie emisji i w
rezultacie się opłaca

WARTOŚĆ –

CENA AKCJI



Wycena jest oszacowaniem wartości akcji w oparciu o zmienne mające wpływ na
przyszłe zwroty z inwestycji w akcje lub w oparciu o porównanie z podobnymi
akcjami innych spółek, o znanej wartości.



Wycena jest jedną z podstawowych umiejętności decydujących o sukcesie inwestycji
w akcje.



Podstawy wyceny akcji stosowanej we współczesnych finansach stworzyli
Benjamin Graham i David Dodd w opublikowanej po raz pierwszy w 1934 roku pracy
pt. Security Analysis



Teoria Wyceny



W rachunkowości, ekonomii i finansach wartość aktywów, w tym również akcji
określa się na podstawie wartości obecnej spodziewanych z nich zwrotów.



Dla obliczenia wartości papieru wartościowego, trzeba zdyskontować tę wartość po
wymaganej stopie zwrotu. Takie podejście do wyceny określane jest jako klasyczny
proces wyceny.



Alternatywnym podejściem, stosowanym w rynku kapitałowym, jest
przyrównanie wartości akcji do jej ceny i wyznaczenie stopy, po której należy
zdyskontować wartość zwrotu. Otrzymana w ten sposób stopa zwrotu jest
rentownością aktywów, którą można uznać za wyższą od wymaganej stopy zwrotu,
lub niższą.



Klasyczny proces wyceny

wymaga oszacowania wartości zwrotów z inwestycji i wymaganej

stopy zwrotu.



Sposób drugi zwany

rentownością aktywów jest mniej absorbujący

. Żeby dokonać wyceny

za jego pomocą, oszacowana oczekiwana stopa zwrotu nie jest nam potrzebna.

ZWROTY Z INWESTYCJI W AKCJE



Oszacowanie oczekiwanych zwrotów obejmuje nie tylko ich wielkość, ale
również formę, spodziewany czas ich wystąpienia i związaną z nimi niepewność,
która wpływa na wysokość wymaganej stopy zwrotu.



Forma Zwrotów



Zwroty z inwestycji mogą przybierać różne formy, takie jak:



zyski,



przepływy pieniężne,



dywidendy,



płatności odsetkowe,



wzrost wartości kapitału początkowego



Wyróżnić można wiele modeli wyceny, w oparciu o powyższe formy zwrotu.



W zależności od danych, którymi dysponujemy, różne formy zwrotów mogą być
oszacowane na różnym stopniu wiarygodności. Od tego, jaką formę zwrotów
jesteśmy w stanie wiarygodnie oszacować zależy zatem dobór modelu wyceny.



W idealnym świecie, każda metoda wyceny dałaby takie same wyniki.



W świecie rzeczywistym, mamy do czynienia z błędami oszacowań danych
wejściowych do poszczególnych metod.



Więc i wyniki zastosowania każdej z nich do tej samej akcji mogą być różne.
Ważnym jest wybranie takiej formy zwrotów jaką można oszacować z
minimalnym błędem i dokonanie wyboru modelu, który te oszacowania
wykorzystuje.

CZĘSTOTLIWOŚĆ WYSTĘPOWANIA ZWROTÓW I ICH TEMPO WZROSTU



Ponieważ wartość pieniądza zależy od

czasu

, inaczej będą wyceniane

zwroty występujące o krótszym okresie czasu, a inaczej zwroty, których
spodziewamy się dopiero za kilka lat. To powoduje konieczność założonej
częstotliwości występowania zwrotów dla potrzeby wyceny akcji.



Akcje są instrumentami finansowymi, których istnienie nie
jest zdeterminowane upływem czasu. Stąd też, dopóki nie występują
jakieś czynniki powodujące zaprzestanie działalności operacyjnej spółki,
akcje będą istniały przez cały czas



W zakresie wyceny akcji w określonym czasie przyjmuje się jakieś upraszczające
założenia. Jednym z nich jest założenie, że poszczególne zwroty rosną w jakimś z
góry określonym tempie. W najprostszym przypadku, to tempo uznamy za stałe w
czasie.



O wiele lepiej jest oszacować przyszłe zwroty opierając się na założeniu tempa ich
wzrostu, niż nie przyjmując tego założenia w ogóle.



Wartość rynkowa akcji jest odpowiednikiem ceny jaką w
danym okresie czasu można uzyskać w przypadku ich sprzedaży



Pytanie co do wartości akcji będzie więc zawierać musiało
założenie co do spodziewanych zysków dzięki krótkoterminowym
wahaniom rynku lub co do dłuższego zainteresowania dochodami
w formie wypłacania dywidend, po okresie rozrachunkowym

WYMAGANA STOPA ZWROTU



Wymagana stopa zwrotu z inwestycji jest minimalną stopą, jaką inwestor
chce uzyskać z danej inwestycji. Określa ją na postawie danych rynkowych
na temat stóp zwrotu z inwestycji w inne instrumenty.



Jeżeli dana inwestycja nie rokuje nadziei uzyskania wymaganej stopy
zwrotu, to inwestor jej nie podejmie, gdyż to oznacza, że na rynku dostępne
są inne instrumenty, w które inwestycja będzie bardziej opłacalna..



Wymagana stopa zwrotu jest sumą trzech składników:



- rynkowej realnej stopy zwrotu

z inwestycji całkowicie pozbawionych ryzyka,



- spodziewanej stopy inflacji

w czasie trwania inwestycji,



- premii za ponoszone ryzyko

inwestycyjne.



Realna stopa zwrotu z inwestycji pozbawionej ryzyka i stopa
inflacji składają się razem na nominalną wolną od ryzyka stopę zwrotu.
Każda inwestycja musi charakteryzować się wyższą od niej stopą zwrotu.



Ponieważ nominalna stopa zwrotu jest jedna, a wymagane stopy zwrotu
każdej inwestycji są inne, to odróżnia je od siebie wielkość premii za ryzyko.



Premia za ryzyko jest zależna od niepewności zwrotów z inwestycji. Im ta
niepewność jest wyższa, tym większej premii za ryzyko wymaga inwestor



PROCES PODEJMOWANIA DECYZJI INWESTYCYJNYCH



Dla upewnienia się, że z inwestycji otrzyma się co najmniej
wymaganą stopę zwrotu, trzeba oszacować

wartość akcji dyskontując

zwroty przy jej użyciu. W ten sposób otrzymujemy

wartość wewnętrzną

akcji,

którą trzeba porównać z ceną rynkową



Za opłacalne inwestycji uznaje się akcje, których wartość wewnętrzna
jest wyższa od ceny rynkowej. Takie jest podejście klasyczne. W
skrócie wyraża się ono następującą regułą decyzyjną:



Podejście klasyczne ma jedną poważną wadę. Trzeba oszacować wymaganą
stopę zwrotu. Istnieje kilka metod, przy pomocy których można to zrobić.



Najpopularniejsze i najczęściej stosowane opierają się na jednej z dwóch teorii:



CAPM (Model Wyceny Aktywów Kapitałowych) lub



APT (Teoria Arbitrażu Cenowego).



Problem polega na tym, że istnieją poważne kontrowersje co do
praktycznej użyteczności tychże teorii



Podejście alternatywne nie wymaga szacowania wymaganej stopy zwrotu. Inwestor
posiadając oszacowanie wartości akcji w formie prognozowanej stopy zwrotu z inwestycji
wystarczy, że dokona oceny, czy jej wielkość jest dla niego satysfakcjonująca.



W praktyce inwestor najpierw podejmuje niezależną decyzję o inwestycji w
akcje, a konkretne decyzje odnośnie składu portfela podejmuje w drugiej
kolejności. Więc mając oszacowania prognozowanych stóp zwrotu wielu akcji,
może wybrać do portfela te, które charakteryzują się jej najwyższymi
wartościami.



http://www.rsg.pl/wycena_akcji/wycena_akcji/teoria.html, 18 10 2010

PODZIAŁ AKCJI

(SPLIT)



Split akcji polega na zmniejszeniu wartości nominalnej każdej akcji z jednoczesnym zwiększeniem liczby
akcji. Wszystkie akcje przeznaczone do splitu muszą mieć taką samą wartość nominalną



Spółki przeprowadzają split w celu zwiększenia dostępności inwestorów do własnych akcji, a co
za tym idzie do zwiększenia płynności własnych akcji.



W wyniku jego przeprowadzenia zmienia się wyłącznie ilość akcji spółki, a
wartość rzeczywista spółki jako całości pozostaje taka sama (nie uwzględniając
wydatków na organizowanie i przeprowadzenie splitu). Mechanizm splitu polega na
tym, że spółka dzieli istniejące akcje, bądź emituje dodatkowe (na każdą posiadaną),
zachowując dotychczasowe proporcje udziałów poszczególnych akcjonariuszy.



Pierwszy split

akcji notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie

przeprowadził Mostostal-Export w 1993 r.



Wielu (przede wszystkim początkujących) inwestorów szuka informacji na temat splitu akcji.



Z punktu widzenia akcjonariusza, czyli inwestora posiadającego akcje, split doda mu określoną ilość akcji na jego
rachunek inwestycyjny, ale też wartość akcji spadnie o wartość podziału.



Przykład splitu akcji: jedna akcja spółki kosztuje 10 zł, split akcji będzie wynosił 5 za jedną.



Oznacza to w praktyce, że cena akcji będzie wynosić 2 zł, a inwestor zamiast jednej akcji będzie miał ich 5.



Po co robi się split akcji?



W teorii tylko i wyłącznie po to, aby zwiększyć płynność akcji notowanych na GPW (w końcu będzie ich więcej w
obrocie).



W praktyce (w czasie hossy) dało się zauważyć robienie splitu akcji, aby na nich jeszcze więcej zarobić (po splicie akcji
kurs lubił szybować mocniej w górę).



Czy na splicie można stracić?



Teoretycznie nie, ponieważ masz na rachunku więcej akcji, które dokładnie równoważą spadek wartości nominalnej
akcji. W praktyce nie jest wiadome, jak zachowają się inwestorzy. Uwierz, że niektórzy reagują szokiem widząc znacznie
pomniejszoną cenę akcji (zupełnie nie zwracając uwagi, że mają ich więcej na rachunku).



Z zasady uważam, że split akcji robią przede wszystkim te firmy, które nastawione na zarobek z akcji (tzn. prezesi i
osoby powiązane posiadają akcje i chcą ze spółki wycisnąć tyle, ile się da). Zwykle więc po splicie, kiedy występuje
duże zainteresowanie akcjonariuszy, osoby związane z firmą pozbywają się akcji.

SPILT A CENA AKCJI



W wyniku splitu rośnie liczba akcji danej spółki w obrocie, zwiększa się tym samym jej
płyność. Ten czynnik jest najczęściej uwzględnianym przez spółki ich powodem.



Jednak -- zdaniem specjalistów -- splity mają jeszcze inne aspekty, mające istotny
wpływ na decyzje o ich przeprowadzeniu. Gdy przed biurami maklerskimi ustawiają
się długie kolejki klientów, dla drobnych inwestorów duże znaczenie ma liczba
posiadanych w portfelu akcji i chętniej kupują oni akcje tanie, bez względu na
wielkości wskaźników ekonomicznych charakteryzujących atrakcyjność danych
walorów.



Ważna jest również mniejsza wartość nominalna i niższa cena rynkowa akcji, które
umożliwiają także lepszą dywersyfikację portfela



Przeważnie po podaniu informacji o zamiarach dokonania splitu rosną ceny akcji.



W Stanach Zjednoczonych ok. 20 proc. spółek notowanych na giełdzie nowojorskiej
rokrocznie dokonuje splitu akcji. Na ogół w momencie jego ogłoszenia ceny akcji
rosną. Z ekonomicznego punktu widzenia sama operacja nie ma żadnego znaczenia i
nie powinna wpływać na kurs. Jednak na tym rynku podziałowi akcji często towarzyszy
podniesienie stopy dywidendy, co uzasadnia ekonomicznie wzrost ceny akcji. Na ogół
te dwie rzeczy idą w parze.



Badania przeprowadzone w USA potwierdziły, że split oraz podniesienie stopy
dywidendy powodują wzrost kursu. Jeżeli ogłoszeniu splitu nie towarzyszyło
podniesienie stopy dywidendy, to ceny akcji praktycznie nie zmieniały się -- rosły,
jednak po jakimś czasie wracały do poprzedniego poziomu. Oczywiście pod
warunkiem, że nie było wpływu innych czynników. Wzrost ceny akcji spowodowany
splitem, ale bez towarzyszącego mu podniesienia stopy dywidendy -- miał charakter
chwilowy, bo kurs po okresie zwyżki zniżkował, aby powrócić do poziomu przed
ogłoszeniem splitu. Jest to wzrost ceny spowodowany czynnikiem psychologicznym

(K. Kowalska, Trzeci split akcji, http://new-arch.rp.pl/artykul/53241_Trzeci_split_akcji.html)

DOPUSZCZENIE AKCJI DO OBROTU GIEŁDOWEGO



Wprowadzenie akcji na rynek giełdowy (podstawowy lub równoległy) uzależnione jest od
uzyskania przez spółkę zgody na dopuszczenie akcji do obrotu giełdowego.



Następnie spółka może złożyć wniosek o wprowadzenie akcji na rynek giełdowy.



Emitent może wystąpić z wnioskiem o dopuszczenie papierów wartościowych do obrotu giełdowego
pod warunkiem zarejestrowania akcji w KDPW oraz po zatwierdzeniu prospektu emisyjnego spółki
przez

Komisję Nadzoru Finansowego



Emitent może wystąpić z tym wnioskiem jeszcze przed zakończeniem publicznej subskrypcji akcji. Do
obrotu giełdowego mogą być dopuszczone akcje, o ile:



został sporządzony i zatwierdzony przez KNF prospekt emisyjny, chyba że sporządzenie lub
zatwierdzenie dokumentu informacyjnego nie jest wymagane,



ich zbywalność nie jest ograniczona,



w stosunku do emitenta nie toczy się postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne



Emitent składa wniosek o dopuszczenie akcji do obrotu giełdowego bezpośrednio do zarządu
giełdy na przygotowanym przez GPW formularzu. Wniosek o dopuszczenie akcji do obrotu
giełdowego powinien zawierać:



oznaczenie

nazwy (firmy) emitenta,



dane

dotyczące wprowadzanych przez emitenta papierów wartościowych (liczbę akcji będących przedmiotem

wniosku, ich rodzaj, kod lub oznaczenie serii i daty emisji, wartość nominalną akcji, ceny emisyjne oraz ceny
sprzedaży w ofercie publicznej, informacje dotyczące struktury własności akcji i sposobu ich rozprowadzenia),



informacje dotyczące zbywalności akcji,



zobowiązanie emitenta do przestrzegania przepisów

obowiązujących na giełdzie,



informację, czy emitent występował o dopuszczenie swoich akcji na inną giełdę lub regulowany rynek
pozagiełdowy,



informacje dotyczące

wielkości kapitałów emitenta,

wartości księgowej oraz ogólnej liczby wyemitowanych

akcji,



informację, gdzie i kiedy został opublikowany

prospekt emisyjny

zatwierdzony przez Komisję Nadzoru

Finansowego, chyba że sporządzenie lub zatwierdzenie tego dokumentu nie jest wymagane,



prognozę zysku netto

, o ile była podawana do publicznej wiadomości.

NADZÓR NAD RYNKIEM
KAPITAŁOWYM



Reguluje USTAWA z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (Dz.
U. z 2005



r. Nr 183, poz. 1537),

która

dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących

dyrektyw:



1) dyrektywy Rady 93/6/EWG z dnia 15 marca 1993 r. w sprawie adekwatności kapitałowe jprzedsiębiorstw
inwestycyjnych i instytucji kredytowych (Dz. Urz. WE L 141 z 11.06.1993),



2) dyrektywy Rady 93/22/EWG z dnia 10 maja 1993 r. w sprawie usług inwestycyjnych w zakresie papierów
wartościowych (Dz. Urz. WE L 141 z 11.06.1993, L 168 z 18.07.1995, L 290 z17.11.2000 i L 35 z 11.02.2003),



3) dyrektywy 2000/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 listopada 2000 r. zmieniającej
dyrektywy 85/611/EWG, 92/49/EWG, 92/96/EWG oraz 93/22/EWG w odniesieniu do wymiany informacji z państwami
trzecimi (Dz. Urz. WE L 290 z 17.11.2000),



4) dyrektywy 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie
wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku (nadużyć na rynku) (Dz. Urz.WE L 96 z 12.04.2003),



5) dyrektywy 2002/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie
dodatkowego nadzoru nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń oraz przedsiębiorstwami
inwestycyjnymi konglomeratu finansowego i zmieniającej dyrektywy Rady 73/239/EWG, 79/267/EWG, 92/49/EWG,
92/96/EWG, 93/6/EWG i 93/22/EWG oraz dyrektywy 98/78/WE i 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.
Urz. WE L 35 z11.02.2003),



6) dyrektywy 2003/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. w sprawie prospektu
emisyjnego publikowanego w związku z publiczną ofertą lub dopuszczeniem do obrotu papierów wartościowych i
zmieniająca dyrektywę 2001/34/WE (Dz. Urz. WE L 345 z 31.12.2003),



7) dyrektywy Komisji 2004/72/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. wykonującą dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady w zakresie dopuszczalnych praktyk rynkowych, definicji informacji wewnętrznej w odniesieniu
do towarowych instrumentów pochodnych, sporządzania list osób mających dostęp do informacji wewnętrznych,
powiadamiania o transakcjach związanych z zarządem oraz powiadamiania o podejrzanych transakcjach (Dz. Urz.
WE L 162 z30.04.2004).



Art. 3 ustawy



1. Organem nadzoru nad rynkiem kapitałowym jest Komisja Papierów
Wartościowych i Giełd,

KOMISJA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH I GIEŁD



Komisja jest również organem nadzoru nad rynkiem instrumentów
finansowychbędących przedmiotem ubiegania się o dopuszczenie do obrotu na takim rynku,w
rozumieniu aktów prawnych wydawanych przez instytucje i organy Unii Europejskiej.



Celem nadzoru jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku
kapitałowego, w szczególności bezpieczeństwa obrotu oraz ochrony inwestorów i
innych jego uczestników, a także przestrzegania reguł uczciwego obrotu.



Nadzorowi Komisji podlegają podmioty prowadzące działalność na rynku kapitałowym na
podstawie zezwoleń Komisji lub innego właściwego organu administracji, oraz inne podmioty –
w zakresie, w jakim ciążą na nich określone w odrębnych przepisach obowiązki związane z
uczestnictwem w tym rynku,



Komisja jest centralnym organem administracji rządowej.



Nadzór nad działalnością Komisji sprawuje minister właściwy do spraw instytucji finansowych.



Art. 7 ustawy



Do zadań Komisji należy:



1) podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku kapitałowego;



2) sprawowanie nadzoru nad działalnością podmiotów nadzorowanych oraz wykonywaniem
przez te podmioty obowiązków związanych z ich uczestnictwem w obrocie na rynku
kapitałowym, w zakresie określonym przepisami prawa;



3) podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku
kapitałowego;



4) wykonywanie innych zadań określonych ustawami.



Do zadań Komisji należy również przygotowywanie projektów aktów prawnych związanych z
funkcjonowaniem rynku kapitałowego.

Komisja może występować do właściwych organów z wnioskami o wydanie lub



zmianę przepisów wykonawczych przewidzianych przepisami ustaw.



Komisja wydaje Dziennik Urzędowy Komisji Papierów Wartościowych i Giełd



na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

TRYB I SPOSÓB POSTĘPOWANIA
KOMISJI



Komisja w zakresie swojej właściwości podejmuje uchwały, a w sprawach
indywidualnych



wydaje

decyzje administracyjne.



Komisja podejmuje uchwały zwykłą większością głosów, w głosowaniu jawnym, w obecności
co najmniej czterech osób wchodzących w jej skład,



Jeżeli przepisy odrębne nie stanowią inaczej, do postępowania przed Komisją lub przed
Przewodniczącym Komisji stosuje się przepisy ustawy z dnia z dnia 14 czerwca 1960 r. –
Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z
późn. zm.2)).



Komisja może nadawać decyzjom administracyjnym

rygor natychmiastowej

wykonalności,

gdy przemawia za tym ważny interes uczestników rynku kapitałowego lub

konieczność zapobieżenia zagrożeniu prawidłowego funkcjonowania tego rynku.



W sprawach cywilnych wynikających ze stosunków związanych z uczestnictwem w
obrocie na rynku kapitałowym albo dotyczących podmiotów działających na tym rynku
Przewodniczącemu Komisji przysługują

uprawnienia prokuratora

wynikające z przepisów

ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz.
296, z późn. zm.3)).



oraz w sprawach o przestępstwa określone w:



1) ustawie o ofercie publicznej, ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, ustawie o
funduszach inwestycyjnych oraz ustawie o giełdach towarowych iinnych ustawach.



3. W sprawach o przestępstwa, na podstawie art.17 ust. 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r.
o prokuraturze (Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 206, z późn. zm.4)).

POSTĘPOWANIE KONTROLNE I WYJAŚNIAJĄCE ORAZ
BLOKADA RACHUNKÓW



W związku z wykonywaniem zadań w zakresie nadzoru Komisja, Przewodniczący
Komisji, upoważnieni przedstawiciele Komisji oraz pracownicy urzędu Komisji
mają prawo dostępu do:



1) informacji poufnych w rozumieniu art. 154 ustawy o obrocie instrumentami
finansowymi,



2) innych informacji, w tym informacji stanowiących tajemnicę zawodową, o której mowa
w art. 19 ust. 1– będących w posiadaniu osób fizycznych lub innych podmiotów



Komisja może, w drodze uchwały, zdecydować o

przekazaniu do publicznej

wiadomości

informacji o:



1) przypadkach naruszenia przepisów ustaw,



2) środkach prawnych



3) zaistnieniu okoliczności wskazujących na dokonanie manipulacji,

o której mowa

w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, lub popełnieniu przestępstwa lub
wykroczenia, o których mowa w ustawach



Informacja, o której mowa nie może zawierać danych osobowych osób, chyba że:



1) zapadło w stosunku do tych osób prawomocne orzeczenie lub



2) wydana została ostateczna decyzja w sprawie naruszenia przez te osoby
przepisów ustaw, o których mowa



3) decyzji w sprawie naruszenia przez te osoby przepisów ustaw, o których mowa
i został nadany rygor natychmiastowej wykonalności.

KONTROLA KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO



W celu wykonywania zadań Komisji upoważnieni pracownicy urzędu Komisji lub inne
osoby zwane dalej „kontrolerami”, mogą przeprowadzać kontrolę działalności lub sytuacji
finansowej:



1) podmiotu nadzorowanego,



2) osoby trzeciej

, której podmiot powierzył, w granicach upoważnienia wynikającego z właściwych

przepisów, wykonywanie niektórych czynności z zakresu podlegającego nadzorowi Komisji



Przedmiotem kontroli



jest zgodność działalności lub sytuacji finansowej kontrolowanego, w zakresie objętym
nadzorem Komisji, odpowiednio z przepisami prawa, regulaminami, warunkami określonymi
w zezwoleniach, zasadami uczciwego obrotu lub interesem zleceniodawców.



W przypadku gdy z uzyskanych informacji, uzasadniających podejrzenie
popełnienia przestępstwa określonego w art. 181-183 ustawy o obrocie instrumentami
finansowymi, wynika, że transakcja, która została dokonana lub ma zostać dokonana, może
mieć związek z popełnieniem tego przestępstwa, Przewodniczący Komisji lub jego zastępca
może wystąpić do podmiotu nadzorowanego z pisemnym żądaniem dokonania

blokady

prowadzonego przez ten podmiot:



1) rachunku papierów wartościowych,



2) innego rachunku, na którym zapisywane są instrumenty finansowe niebędące papierami
wartościowymi,



3) rachunku pieniężnego służącego do obsługi rachunku, o którym mowa w pkt 1 lub 2– na
okres nie dłuższy niż 48 godzin od momentu potwierdzenia otrzymania żądania przez
podmiot nadzorowany.



Równocześnie z żądaniem Przewodniczący Komisji składa zawiadomienie o
podejrzeniu popełnienia przestępstwa,



Kto, działając w imieniu lub interesie podmiotu nadzorowanego, nie dopełnia
obowiązku dokonania blokady rachunku, podlega grzywnie do 1 000 000 zł albo karze
pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie. Kto udaremnia lub utrudnia
przeprowadzanie czynności w postępowaniu kontrolnym, administracyjnym lub
wyjaśniającym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo karze grzywny.

ZGODNA NA DOPUSZCZENIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH DO
OBROTU GIEŁDOWEGO



Rozpatrując wniosek o dopuszczenie papierów wartościowych do obrotu
giełdowego, Zarząd Giełdy zwraca uwagę na następujące kwestie:



sytuację finansową emitenta

i jej prognozę, a zwłaszcza rentowność, płynność i zdolność do

obsługi zadłużenia, jak również inne czynniki mające wpływ na wyniki finansowe emitenta,



perspektywy rozwoju spółki

, a mianowicie ocenę możliwości realizacji zamierzeń inwestycyjnych,

uwzględniając źródła finansowania tych inwestycji,



doświadczenia oraz kwalifikacje członków organów zarządzających i nadzorczych

emitenta,



warunki, na jakich emitowane były papiery wartościowe i ich zgodność z zasadami
publicznego charakteru obrotu giełdowego,

określonymi we wspólnych uchwałach Rady i

Zarządu Giełdy,



bezpieczeństwo obrotu giełdowego

i interes jego uczestników.



Zarząd Giełdy jest zobowiązany podjąć uchwałę w sprawie wniosku emitenta o
dopuszczenie do obrotu giełdowego w terminie 14 dni od daty złożenia kompletnego
wniosku.



W przypadku, gdy złożony wniosek jest niekompletny lub konieczne jest uzyskanie dodatkowych
informacji, bieg terminu rozpoczyna się w momencie uzupełnienia wniosku lub przekazania
dodatkowych informacji. Spółki, które ubiegają się o dopuszczenie i notowanie na rynku
podstawowym GPW, muszą spełnić kryteria określone w Rozporządzeniu Ministra Finansów z 14
października 2005 roku „w sprawie szczegółowych warunków, jakie musi spełniać rynek
oficjalnych notowań giełdowych oraz emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do
obrotu na tym rynku".



Jeżeli w terminie 6 miesięcy od dnia wydania uchwały o dopuszczeniu
instrumentów finansowych do obrotu giełdowego nie zostanie złożony wniosek o
wprowadzenie tych instrumentów do obrotu giełdowego,

Zarząd Giełdy może uchylić

uchwałę

zezwalającą na dopuszczenie akcji do obrotu giełdowego.

GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH



Giełda papierów wartościowych (giełda pieniężna), jest instytucjonalną formą rynku
kapitałowego.



Przedmiotem operacji na tej giełdzie mogą być papiery wartościowe, a także środki

płatnicze (waluty, dewizy) oraz kruszce (złoto, srebro, platyna).



Uczestnikami sesji giełdowych są przede wszystkim pośrednicy (maklerzy kursowi i wolni),
samodzielni uczestnicy giełdy (np. dealerzy, przedstawiciele banków, instytucji lokacyjnych),
urzędnicy (osoby okresowo dopuszczone do obrotu giełdowego, zawierające transakcje w
imieniu i na rachunek przedsiębiorstw, których są pracownikami) oraz “goście” (personel
giełdy, pomocniczy personel biur maklerskich, obserwatorzy, dziennikarze)



Organizację i zasady działania giełdy określa regulamin.



W skład organów giełdowych wchodzą zazwyczaj: zarząd giełdy, komisja do spraw
dopuszczeń, izba maklerów, sąd rozjemczy i honorowy oraz biuro rozliczeniowe.



Giełda pełni również trzy ważne funkcje gospodarcze:



- funkcję mobilizującą kapitał



- funkcję transformującą kapitał i



- funkcję oceny kapitału



W Polsce funkcjonowanie giełdy i publicznego obrotu papierami wartościowymi reguluje
ustawa z 22 marca 1991 prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach
powierniczych (Dz.U. nr 35 pozycja 155 z późn. zm.).



Obecnie funkcjonuje w Polsce

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

. Giełda warszawska

normuje szczegółowe zasady wprowadzania papierów wartościowych do obrotu i zasady dotyczące
zawierania transakcji w swoim regulaminie.



Do najważniejszych giełd papierów wartościowych w świecie należą giełdy w: Nowym Jorku,
Tokio, Londynie, Frankfurcie nad Menem, Amsterdamie i Paryżu

GIEŁDA JAKO RYNEK PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH



Największe rynki papierów wartościowych na świecie znajdują się w

Nowym Jorku

Londynie

Tokio

. Mają one zbliżoną wielkość.



Oprócz nich istnieje jeszcze szereg ważnych miejsc obrotu papierami wartościowymi.



W skali całego świata transakcje kupna i sprzedaży dokonywane są 24 godziny na
dobę.



Każda z giełd prowadzi swoje operacje w odmienny sposób, lecz sieci
telekomunikacyjne przekazują niemal bez przerwy aktualne notowania cen z całego
globu, w związku z czym różne rynki papierów wartościowych powinny być
traktowane jako elementy jednego rynku światowego.



Giełda jest zarazem miejscem spotkania firm potrzebujących nowego kapitału z
inwestorami mającymi ten kapitał i szukającymi najlepszych okazji do jego
ulokowania. Firmy decydują się wejść na giełdę właśnie w poszukiwaniu taniego
kapitału, a dysponujący tym kapitałem inwestorzy oceniają ryzyko związane z
zakupem danych akcji. Decydują, czy w ogóle kupią dane akcje, a jeśli tak, to ile i po
jakiej cenie.



W ten sposób giełda staje się miejscem racjonalnej alokacji kapitału w skali całej
gospodarki – przedsięwzięcia gospodarcze rokujące dobrze są finansowane w
większej skali i taniej niż przedsięwzięcia oceniane przez inwestorów gorzej.



Giełda jest też swoistą agencją informacyjną – codziennie dostarcza informacji o
koniunkturze na rynku kapitałowym (a ta często zwiastuje zmiany koniunktury w
całej gospodarce) i o koniunkturze w poszczególnych segmentach giełdy. Zmiany
koniunktury odzwierciedlane są w zmianach rozmaitych indeksów giełdowych – np.
indeks WIG 20 informuje, jak zmienia się wycena 20 największych firm notowanych
na GPW, a indeks WIG-banki, jak zmienia się wycena sektora bankowego

CHARAKTERYSTYKA GIEŁDY PAPIERÓW

WARTOŚCIOWYCH



Obecne

giełdy papierów wartościowych

są super-nowoczesnymi placami targowymi, na których spotykają się

kupujący i sprzedający te papiery, przede wszystkim akcje firm notowanych na danej giełdzie (ale obraca się
też obligacjami, prawami poboru akcji, certyfikatami inwestycyjnymi, instrumentami pochodnymi).



Na giełdzie w Nowym Jorku notowanych jest blisko 3 tysiące czołowych firm świata i USA, w Warszawie zaś
około 350 firm, w tym już kilkadziesiąt zagranicznych



Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii,

handel na giełdach odbywa się już tylko wirtualnie



Zlecenia kupna/sprzedaży wysyłane są i kojarzone elektronicznie niejako

„od ręki”

w trakcie sesji giełdowej



(w Warszawie sesje odbywają się w

tzw. dni robocze w godzinach od 9.00 do 16.30).

Specjalny system

kojarzenia aktualnych ofert kupna i sprzedaży pozwala błyskawicznie ustalić optymalną cenę transakcji, czyli
kurs konkretnych akcji w danym momencie.



Spośród wielkich giełd najbardziej znana jest nowojorska giełda papierów wartościowych – New York Stock
Exchange (NYSE), która publikuje jeden z najbardziej znanych indeksów światowych

Dow Jones Industrial

Average,

obliczany na podstawie wartości 30 największych spółek. Ciekawostką jest fakt, że indeks ten jest nieprzerwanie

publikowany od roku 1886



Innym indeksem giełdy nowojorskiej jest Standard & Poor’s 500, w skrócie S&P500, obliczany według wartości

500 spółek.



Indeks Nasdaq obejmuje spółki nowych technologii, które przeżywały prawdziwy boom inwestycyjny przez
kilka ostatnich lat.



W Stanach Zjednoczonych działa jeszcze kilka innych dużych giełd, np.

Chicago Mercantile Exchange (CME),

Chicago

Board of Trade (CBOT

), gdzie handluje się m.in. kontraktami futures na towary rolnicze, czy też International Monetary

Market (IMM), specjalizująca się w walutowych transakcjach terminowych.

Spośród giełd europejskich największe znaczenie ma giełda w Londynie (London Stock Exchange), publikująca
indeksy FTSE 100 i FTSE 250.



Spośród giełd środkowoeuropejskich największe znaczenie mają – obok giełdy warszawskiej – giełda w:



Pradze z indeksem PX50,

giełda w Budapeszcie

z indeksem BUX oraz

Moskwie z indeksem RTS.

KWITY DEPOZYTOWE



Kwit depozytowy jest papierem wartościowym inkorporującym
prawo własności do jednej lub wielu akcji spółki, która podlega
zdeponowaniu.



Kwity te są emitowane i stanowią przedmiot obrotu na zagranicznych
rynkach kapitałowych.



(W. Dębski, Rynek finansowy i jego mechanizmy podstawy teorii i praktyki, PWN
Warszawa 2003 s.113)



Jest to zbywalny dokument reprezentujący prawo własności
papierów wartościowych, w szczególności akcji, ale też obligacji
przedsiębiorstw i obligacji skarbowych, dopuszczonych do publicznego
obrotu na zagranicznym rynku kapitałowym.



Kwity depozytowe są emitowane nie przez remitenta papierów
wartościowych, ale przez bank będący depozytariuszem tych papierów
wartościowych.



Kwity depozytowe mogą być wystawiane jako amerykańskie kwity
depozytowe ADR lub globalne kwity depozytowe GDR.



ADR

są wystawiane i notowane w USD a ich remitentem jest bank

depozytariusz amerykański.



GDR

są emitowane jednocześnie na dwóch rynkach obcych



(Z. Krzyżkiewicz, Leksykon bankowo-giełdowy, Poltext Warszawa 2006 s.314)

ZASADY WYSTAWIANIA KWITÓW

DEPOZYTOWYCH



Kwity ADR są podporządkowane regułom rynku amerykańskiego,



a GDR regułom innych krajów.



Ze względu na rodzaj emisji wyróżniemy emisję niesponsorowaną i sponsorowaną.



Emisja sponsorowana



odbywa się bez udziału remitenta akcji, a jej mechanizm polega na tym, że inwestor
zagraniczny np. bank inwestycyjny, kupuje określony pakiet akcji danej spółki na rynku
lokalnym.



Akcje te są następnie składane w banku depozytowym, który na tej podstawie emituje
kwity depozytowe, z których każdy odzwierciedla prawo do jednej lub kilku
zdeponowanych akcji emitującej je spółki.



Kwit ten staje się prawomocnym papierem wartościowym na rynku innego kraju.
Wyemitowane przez bank depozytowy w emisji niesponsorowanej kwity depozytowe są
przekazywane inwestorowi deponującemu akcje, który może je następnie odsprzedawać
innym inwestorom.



Emisja niesponsorowana



Są bardziej popularne. Odbywają się one na podstawie formalnej umowy, którą spółka-
emitent zawiera z bankiem depozytowym, w którym kwity depozytowe mają być
emitowane.



Z inicjatywą emisji sponsorowanej wychodzi zwykle spółka emitująca akcje, która
wspólnie z bankiem depozytowym ustala sposób przeprowadzenia emisji oraz jej
strukturę.



O. Raźny, Kwit depozytowy,

http://mfiles.pl/pl/index.php/Kwit_depozytowy

, 17 10 2010

PODSTAWOWE OPERACJE GIEŁDOWE



Na rynku walutowym dokonuje się transakcji natychmiastowych i terminowych



Transakcje natychmiastowe realizowane są w chwili ich zawarcia. Natomiast transakcje
terminowe finalizowane są z w późniejszym czasie.



TRANSAKCJE SPOT



Transakcje natychmiastowe (transakcje spot), ekon. operacje finans. na rynku walutowym,
w których strony zobowiązują się dokonać wymiany określonych walut po uzgodnionym
kursie niezwłocznie lub co najwyżej w ciągu 2 dni roboczych od dnia zawarcia kontraktu.



TRANSAKCJE FUTURES



Transakcje terminowe (transakcje futures) to transakcje, których przedmiotem są
notowane na giełdzie papiery wartościowe, dewizy lub towary; dotyczą kontraktów
zawieranych dzisiaj na dostawę dóbr w ustalonym z góry terminie po cenach ustalonych
dzisiaj.



Zaliczane sa do grupy instrumentów pochodnych.



Transakcje nierzeczywiste zawierane na wyspecjalizowanych rynkach finansowych będących w
istocie giełdami "financial futures" (pierwsze transakcje zawarto w 1972 r. na giełdzie IMM w Chicago).
przedmiotem transakcji "financial futures" są kontrakty określonych walorów finansowych, najczęściej:
kursów walut (ang. currency futures), kursów akcji (ang. stock futures), wysokości indeksów
giełdowych (ang. index futures), wysokości stóp procentowych różnych instrumentów finansowych
(ang. interest rate futures), a ostatnio także inne np. cen opcji (ang. option futures).



Sprzedawca kontraktu "futures" zobowiązuje się w stosunku do nabywcy do dostarczenia
przedmiotu transakcji na warunkach określonych w kontrakcie. zawarte transakcje "filtures" są
następnie zgłaszane w izbie rozrachunkowej, która gwarantuje ich wykonanie oraz dokonuje
późniejszego rozliczenia. uczestnicy transakcji składają w izbie rozrachunkowej depozyty
zabezpieczające.



Rozwiązanie większości transakcji "futures" następuje zazwyczaj przed terminem realizacji kontraktu,
poprzez likwidację otwartych pozycji w izbie rozrachunkowej (poprzez zawarcie transakcji przeciwnej
do pierwotnej).

TRANSAKCJE OPCYJNE



Transakcje nierzeczywiste mające formę umowy zawieranej pomiędzy nabywcą i
sprzedawcą opcji.



Nabywca opcji po zapłaceniu premii nabywa prawo do kupna (w przypadku
opcji kupna) lub sprzedaży (w przypadku opcji sprzedaży) waloru, na który została
wystawiona opcja w określonym terminie i po określonej cenie zwanej ceną bazową
(ang. strike price) lub ceną wykonania (ang. exercise price).



Nabywca opcji ma prawo wyboru czy swoje prawa wykorzysta czy też zrezygnuje z
zawarcia transakcji (stąd pojęcie "opcja"), natomiast sprzedawca opcji jest
zobowiązany dostosować się do jego wymagań nie mając wpływu na decyzję
nabywcy



Istotą transakcji opcyjnych jest nierównomierny podział praw i obowiązków pomiędzy
stronami transakcji, a co za tym idzie podział szans zysku i ryzyka strat ponoszonego przez
nabywców i sprzedawców.



Ryzyko straty

dla nabywcy opcji ogranicza się do wysokości

zapłaconej premii,

zaś dla

sprzedawcy jest nielimitowane.



Potencjalny zysk nabywcy

może być teoretycznie nieograniczony, zaś w przypadku

sprzedawcy nie przekracza otrzymanej od nabywcy premii.



Transakcje opcyjne mogą być zawierane na rynku giełdowym - tzw. giełdowe
transakcje opcyjne (ang. traded options, listed options) lub na rynku wolnym - tzw.
transakcje opcyjne negocjowane (ang. negociated options).



Wśród giełdowych transakcji opcyjnych największą rolę odgrywają opcje finansowe.
sam mechanizm przeprowadzania giełdowych transakcji opcyjnych podobny jest do
mechanizmu w transakcjach "financiał futures" tzn. transakcje są zawierane na
wyspecjalizowanych giełdach opcji, przedmiotem transakcji są kontrakty określonych
walorów,

INNE TRANSAKCJE GIEŁDOWE



Transakcje FX



transakcje kupna/sprzedaży dewiz przeprowadzane pomiędzy bankami za pośrednictwem
dealerów walutowych. transakcje FX mają charakter transakcji rzeczywistych, a dostawy walut w
uzgodnionych terminach dokonywane są na wskazane rachunki "nostro". w zależności od terminu
dostawy dewiz rozróżnia się transakcje FX natychmiastowe - gdy dostawa dewiz następuje z datą waluty
spot (ang. FX - spot), oraz. transakcje FX terminowe - gdy dostawa dewiz następuje z datą waluty na
termin (ang. FX - forward



Transakcje hedgingowe



transakcje zawierane z chęci uchronienia się przed niekorzystnymi zmianami cen walorów w
przyszłości. transakcja hedgingowa polega na równoczesnym zawarciu z transakcją rzeczywistą
terminową (np. kupno na termin) odwrotnej do niej transakcji nierzeczywistej (sprzedaż na termin).



Termin realizacji transakcji nierzeczywistej jest z reguły bliski do terminu realizacji transakcji
terminowej rzeczywistej. Wynik transakcji hedgingowej (zysk lub strata) jest rezultatem łącznego
rozliczenia obydwu transakcji (rzeczywistej i nierzeczywistej).



Rozróżnia się: hedging sprzedażowy (ang. selling hedge) - zawierany w celu zabezpieczenia się przed
spadkiem cen, hedging zakupowy (ang. buying hedge) - zawierany w celu zabezpieczenia się przed
wzrostem cen oraz hedging mieszany (ang. cmss hedge) - stosowany w odniesieniu do walorów, dla
których nie istnieje rynek transakcji nierzeczywistych (poprzez zabezpieczenie się na innym walorze).



Transakcje hybrydowe



transakcje stanowiące połączenie zmodyfikowanych transakcji zamiany (poprzez
rozszerzenie przedmiotu transakcji poza tradycyjne dewizy) z transakcjami terminowymi (często typu
opcyjnego).



Najczęściej spotykanymi rodzajami transakcji hybrydowych są: transakcje zamiany stóp procentowych
oraz transakcje zamiany walutowej.



Transakcje hybrydowe są w praktyce poddawane dalszym modyfikacjom, w wyniku których powstają
transakcje znacznie bardziej skomplikowane niż wymienione powyżej np. transakcje zamiany walutowej
z opcją procentową (ang. contingent swaps).



Złożony charakter takich transakcji przysparza wiele trudności w ocenie ich opłacalności.

SYSTEM NOTOWAŃ KURSÓW NA GIEŁDACH



System notowań to inaczej mówiąc kilka programów komputerowych, które ściśle ze sobą
współpracują. Każdy z nich – zwany popularnie modułem, aplikacją lub systemem – jest
odpowiedzialny za pewną część funkcjonowania giełdy



Bardzo ważną cechą systemu jest tzw. otwarta architektura, która umożliwia jego
integrację z systemami komputerowymi w domach maklerskich.



Z kolei elastyczność systemu pozwala na szybkie dostosowanie się do zmiennych potrzeb
związanych z organizacją obrotu.



Nowoczesność systemu giełdowego przejawia się m.in. w pełnej automatyzacji
przekazywania zleceń inwestorów oraz zawierania transakcji.



Są dwa różne systemy notowań instrumentów finansowych na Giełdzie Papierów Wartościowych
w Warszawie. Systemy notowań różnią się między sobą m.in. sposobem i czasem zawierania transakcji.

tym, w jaki sposób notowane są różne instrumenty finansowe na Giełdzie decyduje Zarząd Giełdy



Zarząd ma do wyboru dwa systemy:



notowania ciągłe,



notowania jednolite (tzw fixingi



Najważniejszym kryterium, które brane jest pod uwagę przy klasyfikacji akcji do danego sytemu obrotu jest
płynność obrotu



Funkcjonujący na warszawskiej giełdzie nowoczesny i bezpieczny system notowań nosi potoczną
nazwę „WARSET” i działa od listopada 2000 r. Jego sercem jest centralny komputer TANDEM,
który realizuje najważniejsze dla przebiegu sesji funkcje, takie jak prowadzenie notowań
wszystkich instrumentów, przyjmowanie i realizacja zleceń oraz dystrybucja informacji
giełdowych.



Nowoczesność systemu giełdowego przejawia się m.in. w pełnej automatyzacji przekazywania
zleceń inwestorów oraz zawierania transakcji.

SYSTEM NOTOWAŃ CIĄGŁYCH



W czasie notowań ciągłych kupujący i sprzedający składają zlecenia, które po przekazaniu

na giełdę są realizowane na bieżąco, pod warunkiem zgodności cen, lub trafiają do arkusza
zleceń i oczekują ofert przeciwnych o odpowiedniej cenie, umożliwiających zawarcie transakcji.



Przy realizacji zleceń obowiązują dwa priorytety:



cena



czas złożenia zlecenia.



Oznacza to, że w przypadku gdy czekają na realizację dwa zlecenia z identycznej cenie, jako
pierwsze realizowane jest to, które zostało przekazane na giełdę wcześniej.



W ramach notowań ciągłych stosowana jest jednak również

procedura fixingu.



Standardowo odbywa się ona na rozpoczęcie i zakończenie sesji.



Notowania ciągłe



rozpoczynają się

ogłoszeniem kursu otwarcia

(zlecenia są przyjmowane w fazie przed otwarciem, w

czasie której nie są one realizowane, natomiast określany jest teoretyczny kurs otwarcia),



zaś kończą się

ogłoszeniem kursu zamknięcia

, po którym następuje 10 - minutowa dogrywka.



Z chwilą ogłoszenia kursu otwarcia staje się on ceną, po której zostają zawarte transakcje
giełdowe na otwarciu. Analogicznie jest w przypadku kursu zamknięcia - na podstawie zleceń
złożonych w fazie przed zamknięciem określa się kurs zamknięcia, po którym zawierane są
transakcje na zamknięcie sesji giełdowej



Dogrywka w systemie notowań ciągłych to ostatnia, 10-minutowa faza sesji

(16.20-16.30),

podczas której wszystkie transakcje zawierane są po kursie zamknięcia dla danego papieru. Ponieważ
podczas dogrywki znany jest już kurs, po którym dokonywane mogą być transakcje, zlecenia kupna i
sprzedaży przyjmowane w tej fazie muszą zawierać limit ceny równy określonemu kursowi zamknięcia.



Zaletą dokonywania transakcji w trakcie dogrywki jest fakt, że zlecenia - nawet dużej wartości
- mogą być składane bez obawy o wpływ złożonego zlecenia na kurs papieru wartościowego

RÓWNOWAŻENIE KURSU

ZAMKNIĘCIA



Zdarzyć się mogą sytuacje, w których określenie kursu otwarcia (lub zamknięcia) nie jest
możliwe przy zastosowaniu przyjętych reguł.



Dzieje się tak w następujących przypadkach:



- gdy

najwyższy limit ceny

w zleceniu kupna jest niższy od najniższego limitu ceny w

zleceniu sprzedaży



- gdy występują

wyłącznie zlecenia kupna lub wyłącznie zlecenia sprzedaży



- gdy występuje

brak zleceń



- jeśli występują wyłącznie zlecenia kupna nie

zawierające limitu ceny

lub wyłącznie zlecenia

sprzedaży nie zawierające limitu ceny



- jeśli przy określaniu kursu otwarcia (lub zamknięcia)

kurs wykracza poza dopuszczalne

wahania



W sytuacji wystąpienia jednego z trzech pierwszych przypadków, za kurs otwarcia
przyjmuje się kurs pierwszej transakcji zawartej na danej sesji w systemie notowań ciągłych,
zaś za kurs zamknięcia kurs ostatniej transakcji zawartej na danej sesji. Jeśli na sesji nie
zawarto żadnej transakcji, kursu otwarcia oraz zamknięcia nie określa się.



W sytuacji wystąpienia jednego z dwóch ostatnich przypadków, kurs otwarcia

(zamknięcia) nie jest ogłaszany i rozpoczyna się równoważenie rynku. W trakcie
równoważenia można składać dodatkowe zlecenia kupna i sprzedaży oraz anulować i
modyfikować wcześniej złożone przez siebie zlecenia

Jeśli wskutek równoważenia możliwe jest określenie kursu mieszczącego się w
ograniczeniach wahań, równoważenie zostaje zakończone i ogłaszany jest kurs otwarcia
(zamknięcia).



Jeśli przewodniczący sesji uzna, że w wyniku równoważenia nie jest możliwe
określenie kursu mieszczącego się w ramach dopuszczalnych wahań, może zmienić
ograniczenia wahań kursów albo zakończyć notowanie ogłaszając

nietransakcyjny kurs

otwarcia

(zamknięcia) równy górnemu ograniczeniu wahań - w przypadku przewagi zleceń

kupna, bądź równy dolnemu ograniczeniu - w przypadku przewagi zleceń sprzedaży

RYNEK ZLECEŃ ROZBIEŻNYCH



W przypadku gdy w wyniku równoważenia powstanie rynek zleceń rozbieżnych,
przewodniczący sesji może



przedłużyć równoważenie,



zakończyć równoważenie z jednoczesnym rozpoczęciem notowań ciągłych

(w przypadku

gdy równoważenie odbywa się na otwarciu)



lub zakończyć notowanie

, jeśli równoważenie odbywa się na zamknięciu sesji.



Po ogłoszeniu rozpoczęcia notowań ciągłych transakcje zawierane są po kursie

transakcyjnym równym limitowi ceny zlecenia oczekującego, zaś zlecenia czekające na
realizację wykonywane są według limitu ceny. Jeśli limity zleceń są identyczne,
realizacja następuje według kolejności przyjęcia zlecenia lub jego ujawnienia (dla zleceń
z wielkością ujawnianą



Kurs otwarcia i zamknięcia określany jest przy zastosowaniu kolejno zasady



1) maksymalizacji wolumenu obrotu,



2)minimalizacji różnicy między liczbą papierów wartościowych

w zleceniach sprzedaży i

kupna możliwych do realizacji po określonym kursie,



3)minimalizacji różnicy między kursem określanym a kursem odniesienia



W okresie między rozpoczęciem przyjmowania zleceń maklerskich w danym dniu a
początkiem notowań ciągłych, między początkiem przyjmowania zleceń na zamknięcie a
określeniem kursu zamknięcia oraz w okresie równoważenia rynku, na bieżąco określany jest

kurs

teoretyczny.



W systemie ciągłym notowane są akcje najbardziej płynnych spółek, wszystkie
obligacje, certyfikaty inwestycyjne, kontrakty terminowe i warranty.

NOTOWANIA W SYSTEMIE JEDNOLITYM



Notowania jednolite zwane są popularnie fixingami,

w którym notowane są przede

wszystkim akcje spółek o średniej lub niskiej płynności.



Transakcje w systemie jednolitym zawierane są w dwóch, z góry określonych momentach
sesji, czyli w tzw. fixingach, podczas których na podstawie złożonych wcześniej zleceń,
ustala się jedną cenę, po której realizowane są zlecenia.



Fixing odbywa się o godzinie 11:15 oraz o 15:00. Kurs, po którym
realizowane są transakcje wyznaczany jest automatycznie przez system
komputerowy giełdy przy wykorzystaniu kilku podstawowych zasad:



- osiągnięcia jak największego wolumenu obrotu



- zrównoważenia popytu i podaży - minimalizacji różnicy pomiędzy liczbą papierów w
zleceniach sprzedaży i zleceniach kupna, które można zrealizować przy określonym kursie,



- osiągnięcia jak najmniejszych wahań kursów

, czyli minimalizacji różnicy pomiędzy

określanym kursem, a kursem odniesienia.



Wszystkie zlecenia na giełdzie realizowane są przy zachowaniu
priorytetu ceny i czasu złożenia zlecenia.



Priorytet ceny oznacza, że:zlecenia kupna z wyższym kursem
realizowane są przed zleceniami kupna z niższym kursem,



Priorytet czasu oznacza że, w przypadku gdy dwa złożone zlecenia mają
taki sam kurs, jako pierwsze jest realizowane to zlecenie, które zostało złożone
wcześniej.

REALIZACJA ZLECEŃ



Po wyznaczeniu kursu fixingowego następuje realizacja zleceń. Jako pierwsze w
całości realizowane są: zlecenia po każdej cenie (PKC) i zlecenia z limitem ceny lepszym od
wyznaczonego kursu



Następnie realizowane są:



- zlecenia kupna z limitem wyższym od określonego kurs

u i



zlecenia sprzedaży z limitem niższym niż określony kurs,



zlecenia po cenie rynkowej na otwarcie (PCRO)



- zlecenia z limitem ceny równym wyznaczonemu kursowi jednolitemu

–



obie te grupy zleceń mogą być zrealizowane w części lub nawet nie zostać zrealizowane
wcale.



W przypadku gdy wśród zleceń PKC oraz zleceń z limitem kursu, znajdują się zlecenia z
limitem aktywacji, są one zrealizowane jako ostatnie w kolejności.



Niezrealizowane zostaną wszystkie zlecenia kupna z limitem ceny niższym oraz zlecenia
sprzedaży z limitem ceny wyższym niż określony kurs.



System notowania akcji lub innego instrumentu może ulec zmianie. Akcje spółki mogą
zostać przeniesione z notowań jednolitych do ciągłych, w sytuacji, gdy zanotują
odpowiednią wysoką płynnością i wielkość obrotów. Dodatkowym powodem sprzyjającym
"awansowi" spółki do notowań ciągłych jest podpisanie przez nią umowy z animatorem
emitenta, który będzie wykonywał swe obowiązki na zasadach określonych dla animatora
rynku.



Oczywiście możliwa jest również "

degradacja"

– przeniesienie akcji z notowań ciągłych do

notowań jednolitych, w sytuacji, gdy zanotuje się znaczący spadek płynności obrotu

CHARAKTERYSTYKA INDEKSU



Opis Indeksu 20 największych i najpłynniejszych spółek
giełdowych



Indeks pochodny typu short Indeks pochodny typu levarage



Indeks 40 średnich spółek giełdowych



Indeks 80 małych spółek giełdowych



Indeks spółek giełdowych Indeks krajowych spółek
giełdowych Indeks spółek z sektora banki



Indeks spółek z sektora budownictwo



Indeks spółek z sektora chemia



Indeks spółek z sektora deweloperzy



Indeks spółek z sektora energia



Indeks spółek z sektora informatyka



Indeks spółek z sektora media



Indeks spółek z sektora paliwa



Indeks spółek z sektora spożywczy



Indeks spółek z sektora telekomunikacja



Indeks spółek odpowiedzialnych społecznie

KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH



Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych

jest centralną instytucją

odpowiedzialną za prowadzenie i nadzorowanie systemu depozytowo-
rozliczeniowego w zakresie obrotu instrumentami finansowymi w Polsce.



Władzami są: Zarząd, Rada Nadzorcza, Akcjonariusze



Akcjonariuszami Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A. są w
równych częściach:



Skarb Państwa, reprezentowany przez Ministra Skarbu Państwa



Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A

. i



Narodowy Bank Polski



Kapitał zakładowy Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych
S.A. wynosi 21 milionów zł (dwadzieścia jeden milionów złotych) i jest
podzielony na 21 000 akcji o wartości nominalnej 1 000 zł (jeden tysiąc złotych)
każda. Akcje Spółki są wyłącznie imienne i nie dają prawa do dywidendy.



Akcje KDPW S.A. mogą nabywać wyłącznie spółki prowadzące giełdę papierów
wartościowych, domy maklerskie, spółki prowadzące rynek pozagiełdowy, Skarb
Państwa, Narodowy Bank Polski oraz banki. Przeniesienie własności akcji KDPW
S.A. wymaga pisemnego zezwolenia Rady Depozytu.

KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

MA JUŻ

LAT



10.11.2010, 12:19, http://www.finanse.egospodarka.pl/58865,KDPW-ma-juz-16-
lat,1,48,1.html,



Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych

skończył 16 lat. Od 7

listopada 1994 roku KDPW działa jako odrębna firma.



Wcześniej był częścią Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.



Rok 2010 przyniósł realizację wielu kluczowych dla rozwoju polskiego rynku
kapitałowego, jak i samego KDPW, projektów.



Do najważniejszych wydarzeń zaliczyć należy zmianę dotychczasowego systemu
gwarantowania rozliczeń na rynku regulowanym i uruchomienie gwaranta
rozliczeń – spółki KDPW_CLEARPOOL.



„

To pierwszy krok w kierunku wydzielenia ze struktury KDPW izby

rozliczeniowej działającej w oparciu o powszechnie stosowaną na
świecie formułę centralnego kontrpartnera (CCP). Dzięki temu polski
rynek osiągnie światowe standardy dotyczące izb rozliczeniowych i
centralnych depozytów”,

mówi Iwona Sroka, prezes KDPW.



Bieżący rok to także nowe połączenia operacyjne z zagranicznymi rynkami. W
lutym utworzony został link z Bułgarią, dzięki czemu na rynku NewConnect
warszawskiej Giełdy zadebiutowała pierwsza spółka z tego kraju – Intercapital
Property Development.



Połączenie z rynkiem kanadyjskim umożliwiło z kolei notowanie spółki KOV, która
zadebiutowała na GPW w maju.



Wspólnie z innymi uczestnikami rynku KDPW prowadzi działania mające na celu
przyciągnięcie do Warszawy kolejnych spółek zagranicznych.

WŁADZE

KRAJOWEGO DEPOZYTU PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH



Zarząd:

dr Iwona Sroka – Prezes,

S ławomir Panasiuk Wiceprezes Zarządu,

Michał StępniewskiCzłonek Zarządu



Rada Nadzorcza

Ewa Pawlak Przewodnicząca

Ludwik Sobolewski Wiceprzewodniczący



członkowie



Jacek Jaszczołt



Piotr Koziński



Adam Maciejewski



Paweł Pelc



Tomasz Stachurski



Adam Tochmański

KRAJOWY DEPOZYT PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH S.A.



Przez system depozytowo-rozliczeniowy rozumie się organizowany, prowadzony i
nadzorowany przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. system zapewniający:



prowadzenie depozytu papierów wartościowych,



rozliczanie transakcji zawieranych w obrocie instrumentami finansowymi i

dokonywanie rozrachunku w związku z tymi transakcjami



- realizację zobowiązań emitentów wobec właścicieli papierów wartościowych, a także



- wykonywanie innych zadań w zakresie obrotu instrumentami finansowymi,
powierzonych Krajowemu Depozytowi Papierów Wartościowych S.A. przez ustawę o
obrocie instrumentami finansowymi



(Regulamin Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych Stan prawny
począwszy od 1 października 2010 r.)



Uczestnikami systemu depozytowo-rozliczeniowego, na podstawie umowy o
uczestnictwo, mogą być:



1/ podmioty uprawnione do prowadzenia rachunków papierów wartościowych,



2/ podmioty nie prowadzące rachunków papierów wartościowych, lecz uprawnione do
prowadzenia działalności maklerskiej, a także zagraniczne firmy inwestycyjne, jeżeli ich
uczestnictwo ma na celu współdziałanie w wykonaniu zadań, o których mowa w § 1 ust. 2
regulaminu,



3/ emitenci papierów wartościowych,



4/ inne niż wymienione w pkt 1-2 instytucje finansowe, a w szczególności banki, zakłady
ubezpieczeń, towarzystwa emerytalne i towarzystwa funduszy inwestycyjnych, jeżeli na
własny rachunek lokują środki finansowe na rynku papierów wartościowych,



5/ osoby prawne lub jednostki organizacyjne z siedzibą poza terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, wykonujące zadania w zakresie centralnej rejestracji papierów wartościowych
lub rozliczania transakcji zawieranych w obrocie papierami wartościowymi.

UCZESTNICY KRAJOWEGO DEPOZYTU PAPIERÓW

WARTOŚCIOWYCH S.A.



Na podstawie umowy o uczestnictwo podmiot, o którym mowa w § 8 pkt 1, 2, 4 albo 5, może stać się
11



uczestnikiem bezpośrednim albo pośrednim.



2. Uczestnik bezpośredni działa samodzielnie wobec Krajowego Depozytu i innych uczestników z
zastrzeżeniem ust. 4.



3. Uczestnik pośredni działa wobec Krajowego Depozytu i innych uczestników za pośrednictwem
uczestnika bezpośredniego.



4. W przypadkach określonych w regulaminie uczestnik bezpośredni może działać za pośrednictwem
innego uczestnika bezpośredniego.



Umowa o uczestnictwo wskazuje działalność wykonywaną przez
uczestnika w systemie depozytowo-rozliczeniowym, w szczególności poprzez
określenie typu lub typów uczestnictwa przyznanych uczestnikowi w ramach
danego rodzaju prowadzonej przez niego działalności na rynku instrumentów
finansowych



Typami uczestnictwa właściwymi dla uczestników bezpośrednich prowadzących działalność
maklerską, z zastrzeżeniem ust.2, są:



1/ biuro maklerskie;



2/ biuro maklerskie-rachunek własny

– w przypadku, gdy uczestnik prowadzi rachunek papierów

wartościowych stanowiących jego własność;



3/ deponent-biuro maklerskie

- w przypadku, gdy uczestnik nie prowadzi rachunków papierów

wartościowych w ramach działalności maklerskiej, lecz prowadzi działalność w zakresie wykonywania na
rachunek klientów zleceń nabycia lub zbycia papierów wartościowych



4/ animator obrotu zorganizowanego – w przypadku, gdy uczestnik prowadzący rachunki papierów
wartościowych w ramach działalności maklerskiej, na podstawie umowy ze spółką prowadzącą rynek
regulowany giełdowy lub pozagiełdowy albo z podmiotem organizującym alternatywny system obrotu
wykonuje zadania polegające na nabywaniu lub zbywaniu określonych papierów wartościowych na
własny rachunek.

ZASADY EWIDENCJI PRZEZ KRAJOWY DEPOZYT



1. Prowadzenie depozytu papierów wartościowych przez Krajowy Depozyt polega na
określaniu

zasad

ewidencji papierów wartościowych

, w tym zasad,

zgodnie z którymi powinny być dokonywane zapisy na rachunkach papierów
wartościowych prowadzonych przez uczestników, oraz wykonywaniu innych
czynności związanych z ewidencją papierów wartościowych.



2. Uczestnicy prowadzący rachunki papierów wartościowych zobowiązani są
stosować się do zasad prowadzenia ewidencji papierów wartościowych określonych
w regulaminie oraz w uchwałach Zarządu Krajowego Depozytu.



3. Krajowy Depozyt nadzoruje prowadzenie ewidencji papierów wartościowych przez
uczestników w zakresie jego zgodności z regulaminem oraz treścią uchwał Zarządu
Krajowego Depozytu, a w granicach określonych w ust.1 - także z przepisami prawa.



Przez ewidencję papierów wartościowych rozumie się czynności
wykonywane przez Krajowy Depozyt oraz przez uczestników w celu
rejestrowania:



1/ stanów posiadania papierów wartościowych,



2/ zmian stanów posiadania w następstwie rozrachunków dokonywanych
przez Krajowy Depozyt oraz



3/ skutków operacji na papierach wartościowych.



Ewidencja papierów wartościowych prowadzona jest w oparciu o

konta

ewidencyjne

SYSTEM ZABEZPIECZANIA PŁYNNOŚCI ROZLICZANIA

TRANSAKCJI



Wyodrębnionymi funkcjonalnie częściami gwarancji funduszu rozliczeniowego
są w szczególności:



1/ Fundusz Gwarantowania Rozliczeń Transakcji Giełdowych,

zabezpieczający wykonanie

zobowiązań wynikających z transakcji zawieranych w regulowanym obrocie giełdowym
organizowanym przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., których przedmiotem
są instrumenty finansowe nie będące instrumentami pochodnymi w rozumieniu regulaminu, z
wyłączeniem transakcji pozasesyjnych oraz transakcji zawartych w ramach publicznej sprzedaży
papierów wartościowych, a także zabezpieczający zwrot pożyczek zaciągniętych w ramach
systemu automatycznych pożyczek papierów wartościowych, których przedmiotem są papiery
wartościowe znajdujące się w tym obrocie giełdowym,



2/ Fundusz Gwarantowania Rozliczeń Rynku CTO,

zabezpieczający wykonanie zobowiązań

wynikających z transakcji zawieranych w regulowanym obrocie pozagiełdowym organizowanym
przez MTS-CeTO S.A., których przedmiotem są instrumenty finansowe nie będące instrumentami
pochodnymi w rozumieniu regulaminu, z wyłączeniem transakcji zawieranych poza regularną
sesją obrotu, a także zabezpieczający zwrot pożyczek zaciągniętych w ramach systemu
automatycznych pożyczek papierów wartościowych, których przedmiotem są papiery
wartościowe znajdujące się w tym obrocie pozagiełdowym,



3/ Fundusz Gwarantowania Rozliczeń Giełdowych Transakcji Terminowych,

zabezpieczający zamykanie pozycji otwartych w obrocie giełdowym instrumentami pochodnymi,
organizowanym przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., oraz zapłatę ceny
nabycia instrumentów pochodnych znajdujących się w tym obrocie,



4/ Fundusz Gwarantowania Rozliczeń Transakcji Terminowych Rynku CTO

zabezpieczający zamykanie pozycji otwartych w regulowanym obrocie pozagiełdowym
instrumentami pochodnymi, organizowanym przez MTS-CeTO S.A., oraz zapłatę ceny nabycia
instrumentów pochodnych znajdujących się w tym obrocie.

TRYB ZABEZPIECZANIA PŁYNNOŚCI ROZLICZANIA

TRANSAKCJI



Zarząd Krajowego Depozytu w drodze uchwały może nałożyć na uczestnika
rozliczającego powodującego zawieszenia rozrachunków transakcji wskutek braku
pokrycia w papierach wartościowych na koncie ewidencyjnym,

obowiązek

dokonywania blokad papierów wartościowych

, na które opiewa zlecenie sprzedaży, na

koncie ewidencyjnym prowadzonym przez uczestnika, jako warunek wystawienia zlecenia
brokerskiego, lub obowiązek innego działania, mającego zapobiec wystawieniu zlecenia
brokerskiego bez pokrycia w papierach wartościowych.



Obowiązek, o którym mowa, może zostać nałożony na uczestnika prowadzącego
rachunki papierów wartościowych, nie pośredniczącego w obrocie i nie posiadającego
w danym zakresie statusu uczestnika rozliczającego.



W przypadku uzasadnionym szczególnymi okolicznościami, a w
szczególności ze względu na

bezpieczeństwo obrotu

, Zarząd Krajowego Depozytu

może na podstawie uchwały doprowadzić do terminowego rozrachunku transakcji
zawartych przez uczestnika, lub transakcji, w zakresie których uczestnik ten posiada
status uczestnika rozliczającego, przeznaczając na ten cel środki, odpowiednio,
funduszu rozliczeniowego albo właściwego funduszu zabezpieczającego, w wysokości
przekraczającej wpłatę tego uczestnika.



W przypadku określonym w ust. 1 należności uczestnika, o których mowa,
stają się częścią funduszu, którego środki zostały wykorzystane do przeprowadzenia
terminowego rozrachunku transakcji, do wysokości wykorzystanych środków.



Papiery wartościowe będące przedmiotem transakcji, której rozrachunek

nastąpił ze środków funduszu rozliczeniowego albo funduszu zabezpieczającego ASO,
pozostają do wyłącznej dyspozycji Krajowego Depozytu i mogą być zbyte, jeśli za te
papiery do funduszu, którego środki zostały wykorzystane, nie wpłynęły należności
uczestnika

ŚRODKI DYSCYPLINUJĄCE I PORZĄDKOWE



Do środków dyscyplinujących i porządkowych należą:



1/ upomnienie,



2/ opłata, o której mowa w ust. 2



3/ opłaty specjalne



4/ pozbawienie lub zawieszenie uczestnictwa Krajowym Depozycie.



2. W wypadku naruszenia przez uczestnika zasad uczestnictwa w Krajowym
Depozycie, polegającego na niewykonywaniu lub nienależytym wykonywaniu
obowiązków wynikających z umowy o uczestnictwo, Zarząd Krajowego
Depozytu zobowiązuje uczestnika do wniesienia opłaty w wysokości

5000 zł,



W wypadku wystąpienia podstaw do nałożenia opłaty, Zarząd Krajowego Depozytu
informuje uczestnika o fakcie naruszenia określając dokładnie, na czym naruszenie
polegało oraz wyznacza termin do usunięcia stanu wynikającego z naruszenia. W razie
nieusunięcia tego stanu Zarząd Krajowego Depozytu nakłada na uczestnika opłatę.



Uczestnik, na którego nałożono opłatę, może

w terminie 7 dni

od dnia

doręczenia uchwały Zarządu Krajowego Depozytu odwołać się do Rady Nadzorczej
Krajowego Depozytu. Odwołanie składane jest za pośrednictwem Zarządu Krajowego
Depozytu.



Uchwały Rady Nadzorczej Krajowego Depozytu w przedmiocie odwołania
podejmowane są nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia wniesienia odwołania.
Uchwały Rady Nadzorczej Krajowego Depozytu są ostateczne.

RYNEK PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH CETO



Rynek Papierów Wartościowych CeTO (RPW CeTO), prowadzony przez Spółkę od ponad 10 lat, jest

pozagiełdowym rynkiem regulowanym - podlegającym nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.



MTS-CeTO S.A. powstała w styczniu 1996 r. pod nazwą Centralna Tabela Ofert S.A. z inicjatywy ponad 20
największych polskich banków i domów maklerskich



Od listopada 2000 r. Spółka znajduje się w grupie kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. W
drugiej połowie 2001 r., mając na względzie potrzebę integracji środowiska maklerskiego i bankowego,
doprowadzono do konsolidacji działalności Centralnej Tabeli Ofert i Polskiej Giełdy Finansowej oraz kontynuacji
działalności pod wspólnym szyldem CeTO.Potencjał, jaki CeTO uzyskała dzięki wejściu w skład grupy kapitałowej
GPW (aktualnie GPW posiada 31,1 % akcji MTS-CeTO S.A.) i konsolidacji akcjonariatu bankowego



wokół Spółki okazał się poważnym atutem przy tworzeniu Elektronicznego Rynku Skarbowych Papierów
Wartościowych. Z kolei sukces ERSPW istotnie przyśpieszył rozwój innych rynków instrumentów dłużnych
prowadzonych przez CeTO.



W maju 2004 roku CeTO weszła w alians strategiczny z grupą MTS. Na mocy decyzji Walnego Zgromadzenia
Akcjonariuszy nastapiła zmiana nazwy

Spółki na MTS-CeTO S.A.,

a włoska spółka MTS S.p.A. została zaakceptowana

jako nowy akcjonariusz (posiada 25 % akcji MTS-CeTO S.A.).



Obrót papierami wartościowymi odbywa się za pośrednictwem domów maklerskich, które mogą działać na rachunek
klienta bądź na rachunek własny. Inne uprawnione podmioty, banki, mogą działać wyłącznie na rachunek własny.



Transakcje zawarte na rynku rozliczane są przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. (KDPW) i podlegają
Funduszowi Gwarantowania Rozliczeń.



RPW CeTO, jako rynek regulowany, zapewnia emitentom dostęp do szerokiej grupy inwestorów takich jak: fundusze
emerytalne, fundusze inwestycyjne, towarzystwa ubezpieczeniowe, firmy asset management oraz inwestorzy
indywidualni



Rynek Papierów Wartościowych CeTO obejmuje następujące segmenty:

Rynek Instrumentów Dłużnych, na którym notowane są listy zastawne, obligacje komunalne, obligacje korporacyjne,
obligacje bankowe oraz obligacje skarbowe,
Rynek Akcji, na którym notowane są akcje małych i średnich przedsiębiorstw,
Rynek Certyfikatów Inwestycyjnych

WEKSEL



Weksel jest papierem wartościowym o ściśle przez prawo określonych

cechach, wyrażający bezwarunkowe zobowiązanie wystawcy weksla lub osoby
przez niego wskazanej do zapłaty określonej sumy pieniędzy osobie wskazanej
w tym dokumencie, w wyznaczonym terminie i miejscu.



Aby został uznany za weksel dokument winien zawierać co najmniej:
nazwę "weksel" w tekście dokumentu (w języku w jakim weksel wystawiono);



- bezwarunkowe polecenie zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej;



- nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata);



- termin płatności;



- miejsce płatności;



- nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być
dokonana;



- datę i miejsce wystawienia

weksla;



- podpis wystawcy weksla.



Weksel, na którym nie został wpisany termin płatności uważa się za

płatny za

okazaniem

. Jeżeli nie zostało wskazane miejsce płatności, przyjmuje się, że weksel płatny

jest w miejscu wskazanym obok nazwiska trasata.



Brak innych elementów pod warunkiem, że na dokumencie widnieje chociaż podpis
wystawcy powoduje, że mamy do czynienia z

wekslem niezupełnym (in blanco).

Dopiero

uzupełnienie takiego dokumentu o wszystkie ustawowe cechy, pozwoli na dochodzenie
roszczenia wekslowego

ELEMENTY NIEZBĘDNE DLA WEKSLA



Nawet kartka papieru, zawierająca elementy niezbędne dla weksla
powoduje, iż mamy do czynienia z wekslem.



Ponieważ uzupełnienie

weksla in blanco

niezbędnymi elementami następuje

później i dokonuje tego zasadniczo osoba, na którą taki weksel został wystawiony,
należy zadbać o możliwie najdokładniejsze w danej sytuacji jego wypełnienie.



Charakterystyczną cechą weksla jest jego abstrakcyjność



Zobowiązanie wekslowe powstaje niezależnie od przyczyny wystawienia weksla i
niezależnie od celu wola i zamiaru stron. Weksel, szczególnie in blanco, może trafić
do obrotu, a jego wystawca będzie musiał zapłacić za niego, mimo że zarówno jego
intencje, jak i intencje uprawnionego z weksla, przy wystawianiu dokumentu były
zupełnie inne



Nie umieszczenie deklaracji na wekslu nie wpływa na jego ważność. Wystawiając
jednak weksel

in blanco

wystawca upoważnia posiadacza weksla do uzupełnienia

jego treści zgodnie ze swoją wolą.



Lepiej jednak wypełnić deklarację wekslową, gdyz w przeciwnym wypadku osoba
posiadająca weksel in blanco może go więc wypełnić na kwotę odpowiadającą
wierzytelności, na zabezpieczenie której weksel został wystawiony, lecz może
jednak zawyżyć uzgodnioną kwotę.



Deklaracja wekslowa broni wystawcę obronę przed nieuczciwym kontrahentem i
pozwola na przeprowadzenie dowodu, czy weksel in blanco wypełniony został
zgodnie z zawartym porozumieniem.



Deklaracja wekslowa powinna powinna zostać

podpisana przez obie strony

czynności prawnej, w związku z którą weksel został wystawiony.

RODZAJE WEKSLI



Można rozróżnić dwa zasadnicze rodzaje weksli, weksel własny i weksel trasowany
.



Weksel własny

, zwany również wekslem sola, suchym, lub

prostym, jest bezwarunkowym zobowiązanie się wykonawcy do zapłacenia
ustalonej sumy na rzecz innej osoby zwanej remitentem



Weksel trasowany

(z włoskiego – ciągnąć), zwany także

ciągnionym, lub tratą, zawiera polecenie wystawcy, inaczej trasanta, do zapłaty
określonej kwoty, wydane inne osobie (zwanej trasatem) na rzecz osoby trzeciej,
inaczej remitenta



Jeśli remitent zgłosi się do trasata przed terminem płatności, aby potwierdzić
wcześniejszą datę płatności to wówczas trasat staje się akceptantem, a weksel nosi
nazwę akceptowanego



Żeby zwiększyć wiarygodność stosowane jest poręczenie awal do całości weksla lub
jego części wartości



Poreka wekslowa stanowi gwarancje zapłaty



Możemy ze względu na charakter zobowiązania wekslowego wyróżnić weksle:



- kupieckie i handlowe,



- finansowe,



- gwarancyjne.

FUNKCJE WEKSLA



Weksel jako papier wartościowy zaczął funkcjonować w XII wieku.
Początkowo wykorzystywany był przede wszystkim jako środek płatniczy w wymianie
handlowej, zastępując pieniądze. W zamian zakupiony towar gotówką kupiec
wypisywał weksel i wręczał go sprzedawcy. Zobowiązanie z tytułu zakupu nie
wygasało w chwili wydania sprzedawcy weksla, ale trwało do chwili zapłaty za weksel



Funkcja kredytowa



Funkcja ta jest pomocna w biznesie ipozwala na wydłużenie terminu dokonania
faktycznej zapłaty, wykorzystywana jest również sporadycznie, najczęściej wśród firm
stale ze sobą współpracujących i cieszących się wzajemnym zaufaniem. Nabywca
usług bądź towarów wystawiając weksel z odroczoną płatnością np. 45 dni zyskuje
czas na zgromadzenie środków do uregulowania należności. Tym samym sprzedawca
kredytuje, do terminu wskazanego w wekslu, zakupione towary.

Funkcja dyskontowa



Weksel służyć może również do uzyskania kredytu dyskontowego, który poprawia
bieżącą płynność finansową przedsiębiorstwa, umożliwiając otrzymanie środków
jeszcze przed terminem wykupu weksla.



Bank nabywa weksel handlowy przed terminem jego płatności, z góry potrącając
kwoty dyskonta weksla (oprocentowanie). Kwota dyskonta obliczana jest w oparciu o
wysokość sumy wekslowej i stopę dyskontową, odnoszącą się do liczby dni
kredytowania (od dnia dyskonta do dnia poprzedzającego dzień płatności weksla).
Chcąc zwiększyć swoją płynność, banki komercyjne mogą przedstawiać weksle do
redyskonta w NBP. Bank centralny, aby zachęcić bądź zniechęcić banki komercyjne do
operacji redyskontowania weksli, a przez to wpłynąć na zdolność udzielania
kredytów, może podwyższać lub obniżać stopę redyskonta weksli.

FUNKCJE WEKSLA



Funkcja gwarancyjna weksla



Weksle in blanco najczęściej wystawiane są na zabezpieczenie wykonania lub
prawidłowego wykonania zobowiązania (określonej pracy, spłaty kredytu, realizacji
inwestycji) - funkcja gwarancyjna. W razie nieprawidłowego wykonania umowy, na
zabezpieczenie której weksel został wystawiony, uprawniony z weksla uzupełnia
weksel brakującymi elementami i przedstawia go wystawcy do wykupienia.



Funkcja zabezpieczajaca



Weksle szeroko stosowane są jako zabezpieczenie udzielanych kredytów i pożyczek.
Obok ustanowienia hipoteki, cesji ubezpieczenia majątku oraz ubezpieczenia na
życie, zazwyczaj składamy bankowi weksel in blanco, który zostanie w pierwszej
kolejności wykorzystany, gdyby zobowiązania z umowy kredytowej przestały być
realizowane. Aby mieć pewność, iż środki te zostaną przekazane zleceniodawcy,
żądają oni najczęściej wystawienia weksli in blanco przez agenta.



Weksel in blanco stał się dość powszechnym narzędziem zabezpieczania

interesów pracodawców. Stosowany jest chętnie zarówno przy powierzaniu mienia
pracownikom, jak i jako gwarancja prawidłowej realizacji umowy Weksel wystawiony
na rzecz pracodawcy przez pracownika na zabezpieczenie roszczeń mogących
powstać w związku ze stosunkiem pracy nie tylko ułatwia dochodzenie roszczeń
pracodawcy.



Wyróżnić jeszcze można takie funkcje jak:



Funkcja obiegowa.

). Poprzez przenoszenie własności weksla na kolejne podmioty realizowana

jest funkcja obiegowa weksla



Funkcja płatnicza,



Funkcja rozliczeniowa.

INNE WYKORZYSTANIE WEKSLA



Jako gwarancja inwestycji budowlanych



Często weksle in blanco stosowane są jako gwarancja realizacji inwestycji
budowlanych, a także prawidłowego wykonania inwestycji, czy na
zabezpieczenie roszczeń inwestora w okresie rękojmii.



Zamiast udzielać inwestorowi kaucji gwarancyjnej, wykonawca wystawia weksel
in blanco, który może zostać wypełniony w razie wystąpienia usterek, których
wykonawca nie chce lub nie może usunąć.



Przepisy ustawy o zamówieniach publicznych



dopuszczają możliwość wniesienia weksla jako formy wadium i zabezpieczenia
należytego wykonania umowy przez dostawcę lub wykonawcę w postępowaniu o
zamówienie publiczne.



Zgodnie z przepisami ustawy dostawca lub wykonawca mogą wnieść weksel
tytułem wadium, o ile wyrazi na to zgodę zamawiający.



Zgoda zamawiającego na skorzystania z takiej formy wniesienia wadium, jak i
zabezpieczenia należytego wykonania zamówienia, powinna znaleźć
odzwierciedlenie w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.



Dodatkowo sposób zabezpieczenia wykonania umowy poprzez złożenie weksla
powinien zostać zastrzeżony w umowie dotyczącej zamówienia publicznego.



Wymaganym przez przepisy elementem zabezpieczenia wekslowego w
odniesieniu do robót budowlanych wykonywanych w ramach zamówień
publicznych jest poręczenie wekslowe banku krajowego.

WIARYGODNOŚĆ WYSTAWCY WEKSLA



O wiarygodności weksla świadczy wiarygodność jego wystawcy.



Zaletą weksla, jest sprawne i stosunkowo tanie dochodzenie należności
wekslowych przed sądem. Jednak nawet szybko orzeczony tytułu wykonawczy z
weksla nie pomoże w odzyskaniu pieniędzy, jeśli okaże się, że dłużnik nie ma
żadnego majątku, z którego można zaspokoić roszczenie pieniężne wynikające z
weksla. Nawet próba sprzedaży weksla może się nie powieść.



Umocowane osoby, które są uprawnione do reprezentowania (składania
oświadczeń woli) podmiotu, w imieniu którego weksel in blanco podpisują
powinny być w ewidencji Krajowego Rejestru Sądowego.



Gdy weksel podpisuje inna osoba, jej legitymacja winna wynikać z
pełnomocnictwa, podpisanego przez osoby upoważnione znajdujące się w
Krajowym Rejestrze Sądowym



Za zobowiązanie wekslowe wobec posiadacza weksla wszystkie osoby,
które weksel wystawiły, przyjęły, indosowały lub za niego poręczyły odpowiadają
solidarnie. Indostant żeby zwolnić się od odpowiedzialności Indostant powinien
umieścić na wekslu klauzulę „bez obliga", „bez odpowiedzialności".



Indos - przenoszenie własności weksla



Weksel jako papier wartościowy inkorporuje w sobie określone uprawnienia -
wierzytelności, które mogą być swobodnie przenoszone w drodze indosu
(odpowiedniego oświadczenia dotychczasowego posiadacza na odwrocie weksla).

URZĘDOWE BLANKIETY WEKSLOWE

- ZNSIESIONE



Od dnia 1 stycznia 2007 r. nie ma opłaty skarbowej za wystawianie weksli,



zostały też zniesione urzędowe blankiety wekslowe..



Przez ostatnie lata, gdy wystawienie weksla było objęte opłatą skarbową,
przyzwyczailiśmy się do korzystania z urzędowych blankietów. Mniej zorientowani
uczestnicy obrotu wekslowego byli przekonani, a nawet pewni, że weksel można
wystawić wyłącznie na urzędowym blankiecie.



Obecnie , gdy urzędowe blankiety weksla przeszły do historii,
mogłoby się wydawać, że weksel odejdzie do lamusa. Trzeba sobie jednak
zdać sprawę, że



użycie weksla nie oznacza przymusu wystawiania go na urzędowym
blankiecie.



Wykorzystywanie urzędowych blankietów wekslowych miało wiele zalet:



- upraszczało i przyspieszało wystawienie weksla,



- pozwalało na uniknięcie błędów tym, którzy wystawiali weksle okazjonalnie,



- przy wystawianiu weksla in blanco stwarzało domniemanie, że wystawca uczynił
to w celu zaciągnięcia zobowiązania,



- ułatwiało sądom wykładnię treści weksla.



Aktualnie , gdy nie ma już blankietów wekslowych, przedsiębiorcy muszą
wystawiać weksle na czystej kartce papieru. Najłatwiej go wydrukowac na
kartce papieru pamiętając o wszystkich jego koniecznych elementach

NA CZYSTEJ KARTCE PAPIERU



Należy pamiętać, że weksel wystawiony na czystej kartce papieru wywołuje
takie same skutki prawne jak dokument powstały przy wykorzystaniu blankietu.



W dowolnym języku



Treść weksla może być wpisana ręcznie, maszynowo, odbita pieczęcią lub uzyskana
jakąkolwiek inną techniką poligraficzną (np. wydruk komputerowy). Dotyczy to
wszystkich elementów treści weksla z wyjątkiem podpisu. Podpis musi być jednak
złożony własnoręcznie.



Weksel można wystawić w dowolnym języku, alfabetem właściwym dla tego języka.



Elementy konieczne weksla



Na ważność zobowiązania wekslowego nie ma wpływu kolejność umieszczenia w
treści weksla poszczególnych jego elementów ani czas, w jakim powstały. Należy
jednak pamiętać, by jego treść stanowiła spójną i logiczną całość wyrażającą
zobowiązanie do zapłaty



treści weksla

muszą się znaleźć pewne elementy wymagane przez prawo

wekslowe dla weksla, tj



miejsce wystawienia weksla,



data wystawienia weksla,



termin płatności,



- miejsce płatności,



bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty,



- nazwa "weksel",



oznaczenie remitenta (wierzyciela),



- oznaczenie sumy pieniężnej,



- podpis wystawcy weksla

ELEMENTY WEKSLA



1. Miejsce wystawienia weksla

- jest to miejscowość, w której weksel został wystawiony.



2. Data wystawienia weksla

- jest to dzień powstania zobowiązania wekslowego. Najczęściej

datę tę oznacza się, wpisując dzień (w formacie dwucyfrowym), miesiąc (słownie) i rok (w formacie
czterocyfrowym).



3. Termin płatności -

to dzień, w którym zgodnie z treścią dokumentu weksla ma zostać

zapłacona suma wekslowa. Najczęściej termin ten wyraża się poprzez wskazanie dnia, miesiąca i
roku (tak jak data wystawienia).



4. Przyrzeczenie zapłaty

- musi mieć charakter bezwarunkowy (nie może uzależniać zapłaty

sumy wekslowej od jakiegokolwiek warunku). Wyraża się je słowami "zapłacę" (jeżeli wystawcą jest
jedna osoba), albo "zapłaci my"



5. Słowo weksel

Przed słowem "weksel" można; dla weksla własnego przyjmuje się określenie:

"własny", "sola", "suchy".



6. Oznaczenie remitenta

- remitent jest osobą uprawnioną z weksla (wierzycielem). Po słowie

"weksel" (2. wiersz), natomiast przed oznaczeniem remitenta (3. wiersz), należy wpisać:



- "na zlecenie"

- jeżeli weksel ma być przedmiotem obrotu poprzez indosowanie, albo



- "tylko"

- jeżeli wystawca chce zabronić indosowania.



7. Suma wekslowa

- określa wysokość zobowiązania zawartego w wekslu. Wymagane jest

wskazanie zarówno kwoty, jak i waluty tego zobowiązania. Sumę wekslową zaleca się wpisać:



8. Miejsce płatności

- jest to miejscowość, w której suma wekslowa ma zostać zapłacona.

Zamiast miejsca płatności można wskazać domicylianta.

9. Podpis wystawcy

- musi być własnoręczny, złożony pod treścią weksla i obejmować

przynajmniej nazwisko (osoby fizyczne), a jeżeli wystawcą jest osoba prawna lub inny podmiot -
pełną nazwę lub firmę wystawcy i dodatkowe dane identyfikacyjne: miejsce zamieszkania lub
siedziby, PESEL, nr KRS, REGON.



10. Poręczenie

- jest formą zabezpieczenia zapłaty całości lub części sumy wekslowej.

CZEKI



Czek jest pisemnym zleceniem bezwzględnego wypłacenia określonej kwoty,
wydanym bankowi przez posiadacza rachunku bankowego.



Przez ten dokument wystawca rozporządza swoimi środkami
pieniężnymi, które znajdują się w banku



Czek jest papierem wartościowym. Musi zawierać w treści słowo
„czek”, bezwarunkowe polecenie zapłacenia określonej kwoty pieniężnej,
oznaczenie miejsca płatności i banku (trasata), który ma zapłacić, a ponadto
datę wystawienia oraz podpis wystawcy (trasanta



Trasant jest to wystawca czeku



Może nim być każda osoba fizyczna lub prawna posiadająca rachunek bankowy.



Trasatem czeku jest natomiast bank, który prowadzi rachunek trasanta.



Remitentem czeku jest osoba fizyczna lub prawna, na którą czek wystawiono.



W obrocie mogą brać udział inne osoby, zwłaszcza indosariusze i indosanci. Poręczenie jest
możliwe, jednak praktycznie nie występuje i jest zastąpione potwierdzeniem czeku przez trasata.

Zasady posługiwania się czekiem są opisane przez międzynarodową konwencję,

podpisaną w Genewie w 1931 r. i ratyfikowaną przez Polskę w 1936 r..w Prawie
czekowym.

ELEMENTY CZEKU



Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 roku Prawo czekowe w
art. 1. precyzuje elementy, jakie powinien zawierać czek i są to:



nazwa „czek” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go
wystawiono,



polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej,



nazwisko

osoby, która ma zapłacić (trasata),



oznaczenie

miejsca

płatności,



oznaczenie

daty i miejsca wystawienia czeku



podpis

wystawcy czeku.



Według art. 2. za czek nie będzie uważany dokument, któremu
brak jest jednej z cech, wskazanych w artykule 1. Istnieją pewne
wyjątki od tej zasady.



W braku osobnego oznaczenia, miejsce wymienione obok nazwiska
trasata, uważa się za miejsce płatności



Jeżeli obok nazwiska trasata wymieniono kilka miejsc, czek jest płatny
w miejscu, wymienionym najpierw.



W braku takiego lub wszelkiego innego oznaczenia, czek jest płatny w
miejscu wystawienia.



Czek, w którym nie oznaczono miejsca wystawienia, uważa się za
wystawiony w

miejscu, podanym obok nazwiska wystawcy.

RODZAJE CZEKÓW



I. W zależności od sposobu określenia remitenta wyróżniamy czeki:



* imienne, tzn. takie, które zawierają imię, nazwisko remitenta (pierwszego
wierzyciela uprawnionego do odbioru sumy czekowej). W tym wypadku bank
przy wypłacie ma obowiązek sprawdzenia legitymacji czekowej osoby, na rzecz
której czek wystawiono;



* na okaziciela – bank jest zwolniony ze sprawdzania, czy osoba, która
przedkłada czek do zapłaty, jest jego prawnym właścicielem z formalnego
punktu widzenia. Czeki takie przenoszone są przez samo wręczenie dokumentu.
Legitymowana jest każda osoba przedstawiająca czek do zapłaty.



II. Biorąc pod uwagę kryterium zupełności (kompletności), czeki dzielimy na:



* czek zupełny – jest to czek, który zawiera wszystkie istotne elementy
wymagane do ważności czeku określone w art. 1 prawa czekowego;



* czek niezupełny (in blanco) – jest to czek zaopatrzony w podpis wystawcy, lecz
niewypełniony zupełnie lub nieposiadający niektórych cech wymaganych przez
prawo dla ważności czeku.



III W zależności od miejsca wystawienia i płatności można wyodrębnić czeki:



* czek miejscowy – płatny w tej miejscowości, w której został wystawiony;



* czek zamiejscowy – można go realizować w innych miejscowościach;



* czek krajowy – wystawiony w Polsce;



* czek zagraniczny – wystawiony w innych krajach

RODZAJE CZEKÓW



IV Z uwagi na formy obrotu czekowego, sposób zaspokojenia posiadacza czeku, można wyróżnić:



* czek gotówkowy (zwykły lub kasowy) – jest dyspozycją wystawcy czeku udzieloną trasatowi do
obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz wypłaty tej kwoty
okazicielowi czeku (czek na okaziciela) lub osobie wskazanej na czeku (czek imienny);



* czek rozrachunkowy – stanowi udzieloną bankowi dyspozycję wystawcy czeku (dłużnika) do
obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz uznania tą kwotą rachunku
posiadacza czeku. Jest zaopatrzony w napis „do rozrachunku”, „przelać na rachunek” czy „przekazać
na rachunek”,



* czek potwierdzony – jest odmianą czeku rozrachunkowego. Trasat (bank) na wniosek wystawcy
czeku może czek potwierdzić, rezerwując jednocześnie na jego rachunku bankowym odpowiednią
kwotę na pokrycie czeku;



* czek bankierski – jest wystawiany przez bank i zawiera polecenie wypłaty skierowane do innego
banku na rzecz określonej osoby lub na okaziciela. Charakteryzuje się wysokim zaufaniem u trasata i
jest wypłacany po sprawdzeniu autentyczności podpisów osób uprawnionych

;



* czek zakreślony – to taki czek, na którym zostały zamieszczone dwie równoległe linie ukośne lub
poprzecznie na frontowej stronie, ma ograniczony obieg. Wypłata następuje tylko na rzecz innego
banku lub osoby wskazanej przez klienta w umowie z bankiem;



czek podróżniczy – emitują go renomowane banki z reguły w ustalonych nominałach. Czeki te kupują

osoby, które wybierają się w podróż. Można łatwo je zamienić na gotówkę, można nimi płacić za
usługi

;



* euroczeki – stanowią odmianę czeków gwarantowanych, ich obrót jest zunifikowany, co pozwala na
ich zastosowanie na zasadach zbliżonych do obrotu gotówkowego. Trasatami euroczeków są banki,
które emitowały karty gwarancyjne i w których wystawca czeku posiada rachunek;

PRZENIESIENIE CZEKU



Czek, który został wystawiony na określoną osobę z dodaniem wyraźnego zastrzeżenia
„na zlecenie” lub bez takiego zastrzeżenia, można przenieść przez

indos



Czek, wystawiony na określoną osobę z dodaniem zastrzeżenia „nie na zlecenie” lub
innego równoznacznego, można przenieść tylko w formie i ze skutkami zwykłego
przelewu.



Czek można indosować także na wystawcę lub na każdą inną osobę, czekowo
zobowiązaną. Osoby te mogą czek dalej indosować.



Indos powinien być bezwarunkowy. Warunki, od których uzależniono indos, uważa się za
nienapisane.



Indos częściowy jest nieważny.



Nieważny jest również indos, dokonany przez trasata.



Indos na okaziciela jest równoznaczny z indosem in blanco.



indos na rzecz trasata ma znaczenie pokwitowania, wyjąwszy przypadek, że trasat ma
kilka zakładów, a czek indosowano na rzecz zakładu innego, niż zakład, na który czek
wystawiono.



Indos powinien być napisany na czeku lub na złączonej z nim karcie dodatkowej
(przedłużku) i podpisany przez indosanta.



Indos może nie wymieniać indosatarjusza lub może ograniczać się tylko do podpisu
indosanta (indos in blanco). W tym przypadku indos jest ważny tylko, jeżeli został
napisany na odwrotnej stronie czeku lub na przedłużku.



Indos przenosi wszystkie prawa z czeku.



Jeżeli indos jest in blanco, posiadacz czeku może:



1) wypełnić indos nazwiskiem własnem lub innej osoby;



2) indosować czek dalej in blanco lub na inną osobę;



3) przenieść czek na inną osobę bez wypełnienia indosu in blanco i bez indosowania

ODPOWIEDZIALNOŚĆ INDOSANTA



Indosant odpowiada w braku przeciwnego zastrzeżenia za zapłatę czeku.



Indosant może zabronić dalszego indosowania; w tym przypadku nie odpowiada wobec
następnych indosatarjuszy.



Kto ma czek, przenośny przez indos, będzie uważany za prawnego posiadacza, jeżeli wykaże
prawo swoje nieprzerwanym szeregiem indosów, chociażby ostatni indos był in blanco.
Przekreślone indosy uważa się w tym względzie za nieistniejące. Gdy po indosie in blanco
następuje dalszy indos, uważa się, że indosant, który go podpisał, nabył czek na mocy indosu in
blanco.



Indos, umieszczony na czeku na okaziciela, zobowiązuje indosanta według przepisów o zwrotnem
poszukiwaniu; nie zmienia on zresztą dokumentu na czek na zlecenie.



Jeżeli kto przez jakikolwiek wypadek utracił posiadanie czeku, posiadacz, w którego ręce czek się
dostał - bez względu na to, czy chodzi o czek na okaziciela, czy też o czek na zlecenie, którego
posiadacz wykaże swe prawo w sposób, wskazany w art. 19 - będzie obowiązany do wydania
czeku tylko, jeżeli go nabył w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa.



Osoby, przeciw którym dochodzi się praw z czeku, nie mogą wobec posiadacza zasłaniać się
zarzutami, opartemi na swych stosunkach osobistych z wystawcą lub z posiadaczami
poprzednimi, chyba że posiadacz, nabywając czek, działał świadomie na szkodę dłużnika.



Jeżeli indos zawiera wzmiankę „waluta do odebrania”, „do inkasa”, „per procura” lub inną
wzmiankę, oznaczającą tylko pełnomocnictwo, natenczas posiadacz może wykonywać wszystkie
prawa z czeku; nie może go jednak indosować inaczej, jak tylko ze skutkami pełnomocnictwa.



W tym przypadku dłużnicy czekowi mogą zasłaniać się wobec posiadacza tylko zarzutami,
służącemi im przeciw indosantowi.



Pełnomocnictwo, zawarte w indosie pełnomocniczym, nie wygasa przez śmierć mocodawcy ani
przez to, że mocodawca utracił zdolność do działań prawnych.



Indos, dokonany po proteście lub po równoznacznem stwierdzeniu albo po upływie terminu do
przedstawienia, ma tylko skutki zwykłego przelewu.



Aż do dowodu przeciwnego indos bez daty uważa się za dokonany przed protestem lub
równoznacznem stwierdzeniem albo przed upływem terminu, wspomnianego w ustępie
poprzedzającym.

PORĘCZENIE CZEKOWE.



Zapłatę czeku można zabezpieczyć poręczeniem czekowem (aval) co
do całości sumy czekowej lub co do jej części.



Poręczenie może dać osoba trzecia, z wyjątkiem trasata, lub nawet
osoba, podpisana na czeku.



Poręczenie umieszcza się na czeku albo na przedłużku.



Poręczenie oznacza się wyrazem „poręczam” lub innym zwrotem
równoznacznym; podpisuje je poręczyciel.



Sam podpis na przedniej stronie czeku uważa się za udzielenie
poręczenia, wyjąwszy gdy jest to podpis wystawcy.



Poręczenie powinno wskazywać, za kogo je dano. W braku takiej
wskazówki uważa się, że poręczenia udzielono za wystawcę.



Poręczyciel czekowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył.



Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie,
za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem
wady formalnej.



Poręczyciel czekowy, który zapłacił czek, nabywa prawa, wynikające z
czeku, przeciw osobie, za którą poręczył, i przeciw tym, którzy wobec
tej osoby odpowiadają z czeku

PRZEDSTAWIENIE I ZAPŁATA.



Czek jest płatny za okazaniem. Wszelką wzmiankę przeciwną uważa się za nienapisaną.



Czek, przedstawiony do zapłaty przed dniem, wskazanym jako data wystawienia, jest płatny
w dniu przedstawienia.



Czek, wystawiony i płatny w tym samym kraju, powinien być przedstawiony do zapłaty w
ciągu dni dziesięciu.



Czek, wystawiony w innym kraju niż ten, w którym jest płatny, powinien być przedstawiony
w ciągu bądź to dwudziestu, bądź to siedemdziesięciu dni, zależnie od tego, czy miejsce
wystawienia i miejsce płatności znajdują się w tej samej, czy w różnych częściach świata.



W tym względzie czeki, wystawione w jednym z krajów europejskich, a płatne w kraju,
położonym nad Morzem Śródziemnem, i naodwrót, uważa się za wystawione i płatne w tej
samej części świata.



Dniem początkowym oznaczonych wyżej terminów jest dzień, wskazany w czeku, jako data
wystawienia.



Przy czeku, przekazanym z jednego miejsca na inne, w którem obowiązuje kalendarz
odmienny, przelicza się dzień wystawienia na dzień, odpowiadający kalendarzowi miejsca
płatności.



Przedstawienie w izbie rozrachunkowej jest równoznaczne z przedstawieniem do zapłaty.



Odwołanie czeku może mieć skutek tylko po upływie terminu do przedstawienia.



Odwołanie czeku, płatnego w Polsce, może mieć skutek także, jeżeli czek, wystawiony na
nazwisko lub na zlecenie i przesłany przez wystawcę bezpośrednio trasatowi, odwołano,
zanim trasat wykonał otrzymane polecenie.



Jeżeli odwołanie nie nastąpiło, trasat może zapłacić również po upływie terminu do
przedstawienia.



Ani śmierć wystawcy, ani utrata przez wystawcę po wystawieniu czeku zdolności do działań
prawnych nie naruszają ważności czeku.



Trasat może przy zapłacie żądać wydania czeku, pokwitowanego przez posiadacza.



Posiadacz nie może odmówić przyjęcia zapłaty częściowej.

CZEK ZAKREŚLONY I CZEK ROZRACHUNKOWY



Wystawca lub posiadacz czeku mogą zakreślić go ze skutkami, Zakreślenia dokonywa się przez umieszczenie na
przedniej stronie czeku dwu linij równoległych.



Zakreślenie może być ogólne lub szczególne.



Zakreślenie jest ogólne, jeżeli między dwiema linjami niema żadnej wzmianki albo jeżeli znajduje się
między niemi wyraz „bankier” lub inny równoznaczny; zakreślenie jest szczególne, jeżeli między
dwiema linjami napisano nazwisko bankiera.Zakreślenie ogólne może być zmienione na szczególne,
natomiast zakreślenia szczególnego nie można zmienić na ogólne.



Przekreślenie zakreślenia albo nazwiska oznaczonego bankiera uważa się za niebyłe.



Trasat może czek z zakreśleniem ogólnem zapłacić tylko do rąk bankiera lub swojego stałego
klienta.



Czek z zakreśleniem szczególnem może trasat zapłacić tylko do rąk oznaczonego bankiera, a w
przypadku, gdy oznaczonym bankierem jest trasat, tylko do rąk swojego stałego klienta. Oznaczony
bankier może jednakże zainkasować czek za pośrednictwem innego bankiera.



Bankierowi wolno nabywać czeki zakreślone tylko od swoich stałych klientów lub od innych
bankierów. Nie wolno mu ich inkasować na rachunek innych osób.



Jeżeli na czeku znajduje się kilka zakreśleń szczególnych, trasatowi wolno zapłacić czek tylko w
przypadku, gdy na czeku są dwa zakreślenia, z których jedno udzielone zostało w celu inkasa za
pośrednictwem izby rozrachunkowej.W razie niezastosowania się do powyższych przepisów trasat
lub bankier odpowiadają za szkodę do wysokości sumy czekowej.



Wystawca lub posiadacz czeku mogą zabronić zapłaty czeku w gotówce przez zamieszczenie
wpoprzek na przedniej stronie czeku zastrzeżenia „przelać na rachunek” lub innego
równoznacznego.W tym przypadku czek może być przez trasata użyty tylko do rozrachunku
księgowego (przez uznanie na rachunku, rozliczenie lub potrącenie). Rozrachunek księgowy ma
skutki zapłaty.Przekreślenie zastrzeżenia „przelać na rachunek” uważa się za niebyłe.W razie
niezastosowania się do powyższych przepisów trasat odpowiada za szkodę do wysokości sumy
czekowej.

ZWROTNE POSZUKIWANIE Z POWODU NIE ZAPŁACENIA.



Posiadacz może wykonywać zwrotne poszukiwanie przeciwko indosantom, wystawcy, tudzież
innym dłużnikom, jeżeli czek, mimo przedstawienia do zapłaty we właściwym czasie, nie
został zapłacony, a odmowę zapłaty stwierdzono:



1) albo aktem publicznym (protestem);



2) albo oświadczeniem trasata na czeku, datowanem i wymieniającem dzień przedstawienia;



3) albo oświadczeniem izby rozrachunkowej, datowanem i stwierdzającem, że czek został we
właściwym czasie złożony do rozrachunku i że go nie wykupiono.



Protest lub równoznaczne z nim stwierdzenie powinny być dokonane przed upływem terminu
do przedstawienia.



W razie przedstawienia czeku w ostatnim dniu terminu protest lub równoznaczne
stwierdzenie mogą być dokonane w pierwszym dniu powszednim, po nim następującym.



Posiadacz czeku powinien o niezapłaceniu zawiadomić swojego indosanta i wystawcę w
ciągu czterech dni powszednich, następujących po dniu protestu lub równoznacznego
stwierdzenia, a w przypadku zastrzeżenia „bez kosztów” - po dniu przedstawienia. Każdy
indosant powinien w ciągu dwóch dni powszednich, następujących po dniu, w którym
otrzymał zawiadomienie, podać do wiadomości swojego poprzednika otrzymane
zawiadomienie, wskazując nazwiska i adresy tych, którzy dokonali zawiadomień
poprzednich, i tak kolejno aż do wystawcy. Terminy powyższe biegną od otrzymania
zawiadomienia poprzedniego.



Zawiadomienia można dokonać w jakikolwiek sposób, nawet przez proste odesłanie czeku.



Obowiązany do zawiadomienia ma udowodnić, że dokonał go w przepisanym terminie.
Termin ten uważa się jako zachowany, jeżeli pismo z zawiadomieniem oddano na pocztę w
przepisanym terminie.



Kto nie zawiadomi w czasie powyżej oznaczonym, nie traci praw z czeku, odpowiada jednak
za szkodę, spowodowaną przez swe niedbalstwo tylko do sumy, na jaką czek jest
wystawiony.

ZASTRZEŻENIE, POCHODZĄCE OD WYSTAWCY



Wystawca, indosant albo poręczyciel przez zastrzeżenie „bez kosztów”, „bez protestu” lub przez inne
równoznaczne, napisane na czeku i podpisane, mogą zwolnić posiadacza czeku od protestu lub od
równoznacznego stwierdzenia, jako warunku zwrotnego poszukiwania.



Zastrzeżenie takie nie zwalnia posiadacza ani od przedstawienia czeku w
przepisanym terminie, ani od obowiązku zawiadomienia. Dowód niezachowania
terminu przedstawienia ciąży na tym, kto się na tę okoliczność powołuje wobec
posiadacza.



Zastrzeżenie, pochodzące od wystawcy, skuteczne jest wobec wszystkich dłużników czekowych; jeżeli
pochodzi od indosanta lub od poręczyciela, ma skutek tylko wobec niego. Gdyby mimo zastrzeżenia,
pochodzącego od wystawcy, posiadacz dokonał protestu lub równoznacznego stwierdzenia, sam
ponosi koszty. Jeżeli zastrzeżenie pochodzi od indosanta lub od poręczyciela, koszty dokonanego
protestu lub równoznacznego stwierdzenia obciążają wszystkich dłużników czekowych.



Wszystkie osoby, zobowiązane z czeku, odpowiadają wobec posiadacza solidarnie.



Posiadacz może dochodzić roszczeń przeciw jednemu, kilku lub wszystkim dłużnikom bez potrzeby
zachowania porządku, w jakim się zobowiązali.



Takie samo prawo ma każdy dłużnik czekowy, który czek wykupił.



Dochodzenie sądowe roszczeń przeciw jednemu dłużnikowi nie tamuje dochodzenia przeciw innym
dłużnikom, nawet następującym po dłużniku, przeciw któremu wpierw skierowano dochodzenie
sądowe.



Posiadacz czeku może żądać od zobowiązanego zwrotnie:



1) niezapłaconej sumy czekowej;



2) odsetek w wysokości sześć od sta, a przy czekach, wystawionych i płatnych w Polsce, odsetek
ustawowych od dnia przedstawienia;



3) kosztów protestu lub równoznacznego stwierdzenia, dokonanych zawiadomień, tudzież innych
kosztów;



4) prowizji komisowej, która w braku umowy wynosi jedną szóstą od sta od sumy czekowej i nie może
przekroczyć tej stopy.

KOLIZJA USTAW



Zdolność osoby do zaciągania zobowiązań czekowych ocenia się według jej prawa
ojczystego. Jeżeli prawo to uznaje za właściwe prawo innego kraju, należy je stosować.



Kto według prawa, określonego w ustępie poprzedzającym, nie ma zdolności czekowej,
mimo to jest ważnie zobowiązany, jeżeli podpisał czek w kraju, według którego ustaw
miałby zdolność czekową. Przepisu tego nie stosuje się do obywatela polskiego, który
zaciągnął zobowiązanie czekowe zagranicą.



. Prawo kraju miejsca płatności czeku rozstrzyga o tem, na kogo można czek wystawić.



Jeżeli według tego prawa dokument ze względu na osobę, na którą został wystawiony,
jest nieważny jako czek, zobowiązania, wynikające z podpisów, umieszczonych na tym
dokumencie w innych krajach, których ustawy nie zawierają takiego przepisu, są mimo
to ważne.



Formę oświadczenia czekowego ocenia się podług ustaw kraju, w którym oświadczenie
zostało podpisane; jednakże wystarcza zachowanie formy, wymaganej przez prawo
miejsca płatności.



Jeżeli jednak oświadczenie czekowe, nieważne ze względu na przepisy ustępu
poprzedzającego, odpowiada prawu kraju, w którym zostało podpisane późniejsze
oświadczenie, ważności późniejszego oświadczenia nie uchybia okoliczność, że forma
wcześniejszego oświadczenia była nieprawidłowa.



Zobowiązania czekowe, zaciągnięte zagranicą przez obywatela polskiego, są ważne w
Polsce w stosunku do innego obywatela polskiego także wówczas, jeżeli zostały
zaciągnięte z zachowaniem formy, przewidzianej w prawie niniejszem.



Skutki zobowiązań czekowych określa się według ustaw kraju, w którym zobowiązania
te zostały zaciągnięte.



Terminy wykonywania zwrotnego poszukiwania określa w stosunku do wszystkich
osób, które czek podpisały, prawo miejsca wystawienia czeku.

PRZEDAWNIENIE



Roszczenia z tytułu zwrotnego poszukiwania, służące posiadaczowi przeciw
indosantom, wystawcy oraz innym dłużnikom, ulegają przedawnieniu z

upływem

sześciu miesięcy,

licząc od końca terminu przedstawienia.



Roszczenia z tytułu zwrotnego poszukiwania dłużników, zobowiązanych do zapłaty
czeku, między sobą ulegają przedawnieniu z upływem sześciu miesięcy, licząc od
dnia, w którym dłużnik wykupił czek albo w którym sam został pociągnięty z czeku do
odpowiedzialności sądowej.



. Prawo powszechne określa przyczyny przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia
roszczeń czekowych.



Przerwanie przedawnienia ma skutek jedynie wobec tego dłużnika czekowego,
którego dotyczy przyczyna przerwania.



Przedstawienie czeku i protest mogą być dokonane tylko w dnie powszednie.



Jeżeli ostatni dzień terminu, oznaczonego przez prawo do dokonania czynności,
dotyczących czeków, w szczególności do przedstawienia albo do dokonania protestu
lub równoznacznego stwierdzenia, przypada na dzień ustawowo uznany za
świąteczny, termin przedłuża się do najbliższego dnia powszedniego, następującego
po upływie terminu. Dni świąteczne, przypadające w ciągu terminu, wlicza się do tego
terminu.



Art. 56. Do terminów, przewidzianych w prawie niniejszem, nie wlicza się dnia
początkowego.



Art. 57. Nie są dopuszczalne dni ulgowe ani na podstawie ustawy, ani według uznania
sędziego.



Art. 58. Trasat jest obowiązany odmówić zapłaty czeku, jeżeli doszło do jego
wiadomości, że ogłoszono upadłość wystawcy.

PROTEST



Protest zawiera:



1) nazwisko osoby, która żąda protestu, oraz osoby, przeciw której protest ma być dokonany;



2) stwierdzenie, że osoba, przeciw której protest ma być dokonany, nie uczyniła zadość wezwaniu,
skierowanemu do niej, a nadto oświadczenie, złożone przez tę osobę, albo stwierdzenie, że jej nie zastano
albo że nie było można odnaleźć lokalu jej przedsiębiorstwa;



3) oznaczenie miejsca i dnia, w którym wezwania dokonano lub bezskutecznie starano się go dokonać;



4) oznaczenie, ile egzemplarzy czeku przedstawiono i jakie;



5) podpis notarjusza, pieczęć urzędową i numer protestu.



Przedstawienia czeku, wezwania do wydania egzemplarza, tudzież wszystkich innych czynności
zachowawczych należy - w braku odmiennego wskazania w czeku - dokonać w lokalu przedsiębiorstwa. W
innem miejscu, jedynie za zgodą stron



Protest sporządza notarjusz Notarjusz obowiązany jest dokonać poszukiwania lokalu przedsiębiorstwa i
odpowiada za szkodę, spowodowaną brakiem należytej staranności. Jednakże zaniedbanie lub niedokładność
poszukiwań nigdy nie mogą stanowić przyczyny nieważności protestu.



Protest należy napisać na odwrotnej stronie czeku albo na osobnej karcie, połączonej z czekiem. Jeżeli na
odwrotnej stronie niema żadnych oświadczeń, należy pisanie protestu zacząć od brzegu, w przeciwnym zaś
razie bezpośrednio po ostatniem oświadczeniu.eżeli protest ma być napisany w całości lub w części na
osobnej karcie dodatkowej, należy tę kartę połączyć z czekiem w ten sposób, aby nie było wolnych miejsc na
odwrotnej stronie czeku; połączenie czeku z kartą dodatkową powinno być przypieczętowane pieczęcią
urzędową lub przepisane treścią aktu protestowego.



Jeżeli zobowiązanemu przedstawiono równocześnie kilka egzemplarzy czeku, wystarczy umieszczenie
protestu na jednym egzemplarzu. Notarjusz zaznaczy na innych egzemplarzach, gdzie protest umieszczono, i
tę uwagę podpisze.



Notarjusz jest upoważniony i obowiązany do odbioru zapłaty i do pokwitowania.



W przypadku takiej zapłaty połączone z nią koszty notarjusza ponosi osoba, przeciw której protest miał być
dokonany.



Za działalność pomocnika w tym zakresie notarjusz odpowiada solidarnie z pomocnikiem. Notarjusz
obowiązany jest przechowywać osobno odpisy protestów

CZEKI ZAGINIONE



Ten, komu czek zaginął, może żądać od sądu rejonowego miejsca płatności czeku uznania go
za umorzony.



We wniosku należy podać istotną treść czeku oraz uprawdopodobnić jego utratę, jak również
interes prawny, który uzasadnia żądanie umorzenia.



Sąd przez ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym wezwie posiadacza zaginionego
czeku do zgłoszenia się w ciągu sześćdziesięciu dni i do okazania czeku sądowi. Termin ten
biegnie od dnia ogłoszenia. Końcowy dzień terminu powinien być oznaczony w ogłoszeniu
według daty kalendarza



Jeżeli w ciągu terminu, oznaczonego w wezwaniu, nikt nie zgłosi się z czekiem, sąd wyda
orzeczenie, uznające czek za umorzony.



Jeżeli natomiast posiadacz czeku zgłosi się przed wydaniem orzeczenia, sąd umorzy dalsze
postępowanie po przesłuchaniu interesowanych i po okazaniu czeku żądającemu umorzenia.



Zarówno o wszczęciu postępowania, jako też o jego wyniku sąd zawiadomi trasata i
wszystkich dłużników czekowych, wskazanych przez żądającego umorzenia czeku.



Dłużnik czekowy oraz trasat, który po otrzymaniu zawiadomienia o wszczęciu postępowania
płaci czek, czyni to na własne niebezpieczeństwo; wolno mu jednak sumę czekową złożyć do
depozytu sądowego miejsca płatności i zwolnić się przez to z zobowiązania.



Jeżeli po ogłoszeniu wezwania żądający umorzenia zgłosi się do trasata z żądaniem zapłaty,
trasat może złożyć sumę czekową do depozytu sądowego albo zapłacić ją żądającemu
umorzenia za zabezpieczeniem.



Gdyby trasat jednego i drugiego odmówił, żądający umorzenia może, na podstawie odpisu
czeku, dokonać protestu lub równoznacznego stwierdzenia, a następnie wykonać zwrotne
poszukiwanie; może jednak domagać się od zobowiązanych zwrotnie jedynie złożenia sumy
czekowej do depozytu albo zapłaty za zabezpieczeniem, według wyboru dłużnika.



Na podstawie orzeczenia, uznającego czek za umorzony, można wykonywać wszystkie prawa

z czeku

Document Outline