I.
Ośmioletni Mikołaj
poszedł sam do sklepu
osiedlowego i za
pieniądze, które miał ze
swojego kieszonkowego,
tj. za 1 zł kupił
drożdżówkę – sprzedawca
wręczył Mikołajowi
drożdżówkę, a Mikołaj
zapłacił.

Czy umowa jest ważna?

• Odpowiedź: Ważna

• Art. 14. § 1. Czynność prawna dokonana

przez osobę, która nie ma zdolności do

czynności prawnych, jest nieważna.
§ 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do

czynności prawnych zawarła umowę należącą

do umów powszechnie zawieranych w

drobnych bieżących sprawach życia

codziennego, umowa taka staje się ważna z

chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za

sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej

do czynności prawnych.
- w drobnych bieżących sprawach życia

codziennego (korzysta większość osób, ceny

niewygórowane, służą zaspokajaniu zwykłych

potrzeb),
- wykonana (staje się ważna z chwilą jej

wykonania)

II.
• Jedenastoletnia Karolina za

zgodą rodziców zamówiła
taksówkę i pojechała do swojej
babci. Na miejscu Karolina
oświadczyła taksówkarzowi, że
nie zapłaci.

• Czy taksówkarz może

skutecznie domagać się
zapłaty?

• Czy umowa jest ważna?

• Odpowiedź: Umowa nieważna

• Art. 14. § 1. Czynność prawna

dokonana przez osobę, która nie ma

zdolności do czynności prawnych, jest

nieważna.
§ 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do

czynności prawnych zawarła umowę

należącą do umów powszechnie

zawieranych w drobnych bieżących

sprawach życia codziennego, umowa

taka staje się ważna z chwilą jej

wykonania, chyba że pociąga za sobą

rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej

do czynności prawnych.
- w drobnych bieżących sprawach,
- zawarta, ale nie wykonana

III.
• Szesnastoletni Łukasz zawarł

ze swoim starszym kolegą
umowę sprzedaży skutera za 6
tys. zł, który dostał od
dziadków na urodziny. Rodzice
Łukasza odmówili
potwierdzenia umowy. Kolega
żąda wydania skutera.

• Czy zasadnie?
• Czy umowa jest ważna?

• Odpowiedź: umowa nieważna

Art. 18. § 1. Ważność umowy, która

została zawarta przez osobę
ograniczoną w zdolności do czynności
prawnych bez wymaganej zgody
przedstawiciela ustawowego, zależy od
potwierdzenia umowy przez tego
przedstawiciela.

- rozporządził swoim prawem
- potrzebna zgoda przedstawiciela

ustawowego

• a gdyby rodzice wyrazili zgodę?
• czy zgoda mogłaby być wyrażona

już po wydaniu skutera?

• a co by było gdyby Łukasz zawarł

taką umowę dzień przed swoimi
osiemnastymi urodzinami?

Art. 18. § 2. Osoba ograniczona w
zdolności do czynności prawnych
może sama potwierdzić umowę po
uzyskaniu pełnej zdolności do
czynności prawnych.

IV.
• Siedemnastoletni Paweł

otrzymał w spadku po swoim
dziadku działkę budowlaną.
Wspólnie z rodzicami
postanowił sprzedać działkę i
za uzyskaną kwotę sfinansować
studia Pawła. Znalazł się już
kupiec.

• Czy istnieją jakieś przeszkody,

aby zawarta została ważna
umowa sprzedaży.

• Odpowiedź: Tak, brak zgody sądu

opiekuńczego

• Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Art. 101. § 1. Rodzice obowiązani są

sprawować z należytą starannością

zarząd majątkiem dziecka

pozostającego pod ich władzą

rodzicielską.

§ 2. Zarząd sprawowany przez rodziców

nie obejmuje zarobku dziecka ani

przedmiotów oddanych mu do

swobodnego użytku.

§ 3. Rodzice nie mogą bez zezwolenia

sądu opiekuńczego dokonywać

czynności przekraczających zakres

zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na

dokonywanie takich czynności przez

dziecko.

V.
• Trzynastoletniej Monice zaginął kot.

Monika przygotowała i na całym
osiedlu rozwiesiła plakaty. Na
plakacie znalazła się informacja, iż
dla znalazcy przewidziana jest
nagroda w wysokości 5 tys. zł.
Kota znalazł i oddał Monice Pan
Kazimierz z bloku obok. Teraz
domaga się obiecanej nagrody.

• Czy skutecznie?

• Odpowiedź: Nieskutecznie, czynność

nieważna

- przyrzeczenie publiczne art. 919 kc –

jednostronna czynność prawna

- ograniczona zdolność, czynność nieważna.

• Art. 919. § 1. Kto przez ogłoszenie publiczne

przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej

czynności, obowiązany jest przyrzeczenia

dotrzymać.

• Art. 19. Jeżeli osoba ograniczona w zdolności

do czynności prawnych dokonała sama

jednostronnej czynności prawnej, do której

ustawa wymaga zgody przedstawiciela

ustawowego, czynność jest nieważna.

VI.
• Paweł zaparkował samochód na

płatnym parkingu. Po godzinie
chce odjechać bez uiszczenia
opłaty. Oświadcza, że nie
zawierał umowy z parkingowym
i uważa, że parkingowy nie ma
podstaw do dochodzenia
zapłaty. Parkingowy domaga się
zapłaty.

• Czy zasadnie?

• Art. 66. § 1. Oświadczenie drugiej

stronie woli zawarcia umowy stanowi

ofertę, jeżeli określa istotne

postanowienia tej umowy.
§ 2. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie

terminu, w ciągu którego oczekiwać

będzie odpowiedzi, oferta złożona w

obecności drugiej strony albo za

pomocą środka bezpośredniego

porozumiewania się na odległość

przestaje wiązać, gdy nie zostanie

przyjęta niezwłocznie; złożona w inny

sposób przestaje wiązać z upływem

czasu, w którym składający ofertę mógł

w zwykłym toku czynności otrzymać

odpowiedź wysłaną bez

nieuzasadnionego opóźnienia.

• Art. 65. § 1. Oświadczenie woli należy tak

tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na

okoliczności, w których złożone zostało,

zasady współżycia społecznego oraz ustalone

zwyczaje.
§ 2. W umowach należy raczej badać, jaki był

zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli

opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

• - należy ustalić czy doszło do zawarcia umowy
• - umowa zostaje zawarta poprzez złożenie

zgodnych oświadczeń

• - Parkingowy ogradzając, wystawiając szyld

złożył ofertę

• - Paweł wjeżdżając na parking przyjął ofertę

• Odpowiedź: tak

VII.
• Jerzy postanowił sprzedać stary samochód

i kupić sobie nowy. Wiedząc, że jego

znajomy szuka używanego samochodu

podczas spotkania zaproponował mu

kupno samochodu za 15 tys. zł.

Powiedział znajomemu, że musi dać mu

odpowiedź najpóźniej następnego dnia, tj.

do poniedziałku, gdyż we wtorek zamierza

oddać samochód do komisu.
W międzyczasie o zamiarach męża

dowiedziała się żona Jerzego i

kategorycznie się im sprzeciwiła.
We wtorek znajomy zadzwonił do Jerzego i

oświadczył, że kupuje samochód. Jerzy boi

się gniewu żony i najchętniej

zrezygnowałby ze sprzedaży samochodu.
Czy doszło do zawarcia umowy, czy

znajomy może domagać się wydania

samochodu?

• Art. 66. § 1. Oświadczenie drugiej stronie

woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli

określa istotne postanowienia tej umowy.
§ 2. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie

terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie

odpowiedzi, oferta złożona w obecności

drugiej strony albo za pomocą środka

bezpośredniego porozumiewania się na

odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie

przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób

przestaje wiązać z upływem czasu, w którym

składający ofertę mógł w zwykłym toku

czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez

nieuzasadnionego opóźnienia.

- oferta przestała wiązać z upływem terminu,

tj. w poniedziałek o północy

VIII.
• Pan Michał prowadzi hurtownię ubranek

dziecięcych. Pani Leokadia, która

prowadzi sklepik osiedlowy z ubrankami

dla dzieci i stale współpracuje z Panem

Michałem zamówiła u niego drogą

mailową 50 sztuk kaftaników dla dzieci za

łączną cenę 250 zł. Pan Michał otrzymał

e-mail, odpisał, również mailowo, że

ofertę przyjmuje i wysłał dostawcę z

kaftanikami.
W międzyczasie (już po wysłaniu maila

przez Pana Michała) Pani Leokadia

rozmyśliła się i zadzwoniła do Pana

Michała z informacją, iż rezygnuje z

kaftaników.
Pan Michał dostarczył kaftaniki i domaga

się zapłaty.

• Czy zasadnie?

• Art. 66². § 1. W stosunkach między

przedsiębiorcami oferta może być
odwołana przed zawarciem umowy,
jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało
złożone drugiej stronie przed
wysłaniem przez nią oświadczenia o
przyjęciu oferty.

- umowa między przedsiębiorcami,
- art. 66²,
- doszło do zawarcia umowy sprzedaży,

może domagać się zapłaty

• Odpowiedź: Tak

IX.

Eustachy i Eugeniusz po kilku

dniach negocjacji dotyczących

sprzedaży nieruchomości i

uzgodnieniu wszystkich

postanowień umowy ustalili

spotkanie u notariusza. Eustachy –

właściciel nieruchomości nie

pojawił się u notariusza i

telefonicznie wycofał się z

transakcji.
Eugeniusz, aby prowadzić

negocjacje wielokrotnie przyjeżdżał

z miejscowości odległej o 100 km.

Teraz domaga się od Eustachego

odszkodowania w wysokości

kosztów podróży.

Czy roszczenie Eugeniusza jest

zasadne?

• Odpowiedź: tak

Art. 72. (43) § 1. Jeżeli strony
prowadzą negocjacje w celu zawarcia
oznaczonej umowy, umowa zostaje
zawarta, gdy strony dojdą do
porozumienia co do wszystkich jej
postanowień, które były przedmiotem
negocjacji.
§ 2. Strona, która rozpoczęła lub
prowadziła negocjacje z naruszeniem
dobrych obyczajów, w szczególności bez
zamiaru zawarcia umowy, jest
obowiązana do naprawienia szkody,
jaką druga strona poniosła przez to, że
liczyła na zawarcie umowy.

X.
• Osiemdziesięcioletnia Pani

Maria otrzymała zaproszenie

do hotelu na prezentację

wełnianej pościeli. W trakcie

prezentacji, popijając kawę i

jedząc ciasteczko, zdecydowała

się kupić zestaw za 3 tys. zł.
Po powrocie do domu

stwierdziła jednak, iż decyzja

była pochopna i nie może

pozwolić sobie na taki wydatek.

Zadzwoniła do swojej wnuczki z

pytaniem czy może oddać

pościel i odzyskać pieniądze?

USTAWA

z dnia 2 marca 2000 r.

o ochronie niektórych

praw konsumentów oraz

o odpowiedzialności za

szkodę wyrządzoną przez

produkt niebezpieczny

(Dz. U. z 2000 r. Nr 22, poz. 271)

• Art. 1. 1. Przedsiębiorca, który proponuje

konsumentowi zawarcie umowy poza lokalem

przedsiębiorstwa, okazuje przed zawarciem

umowy dokument potwierdzający

prowadzenie działalności gospodarczej oraz

dokument tożsamości. W razie zawierania

umów w imieniu przedsiębiorcy zawierający

umowę okazuje ponadto dokument

potwierdzający swoje umocowanie.

2. Przez lokal przedsiębiorstwa rozumie się

miejsce przeznaczone do obsługiwania

publiczności i oznaczone zgodnie z przepisami

o działalności gospodarczej.

3. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się

także do umowy zawartej w wyniku

zorganizowanego poza lokalem

przedsiębiorstwa zbierania ofert

konsumentów w czasie odwiedzin

przedsiębiorcy lub osoby działającej w jego

imieniu w miejscu pracy konsumenta, w jego

mieszkaniu albo w innym miejscu jego

prywatnego pobytu.

• Art. 2. 1. Konsument, który zawarł umowę

poza lokalem przedsiębiorstwa, może od niej

odstąpić bez podania przyczyn, składając

stosowne oświadczenie na piśmie w terminie

dziesięciu dni od zawarcia umowy. Do

zachowania tego terminu wystarczy wysłanie

oświadczenia przed jego upływem.

2. Nie jest dopuszczalne zastrzeżenie, że

konsumentowi wolno odstąpić od umowy za

zapłatą oznaczonej sumy (odstępne).

3. W razie odstąpienia od umowy umowa jest

uważana za niezawartą, a konsument jest

zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co

strony świadczyły, ulega zwrotowi w stanie

niezmienionym, chyba że zmiana była

konieczna w granicach zwykłego zarządu.

Zwrot powinien nastąpić niezwłocznie, nie

później niż w terminie czternastu dni. Jeżeli

konsument dokonał jakichkolwiek przedpłat,

należą się od nich odsetki ustawowe od daty

dokonania przedpłaty.

Art. 3. 1. Kto zawiera z konsumentem

umowę poza lokalem przedsiębiorstwa,

powinien przed jej zawarciem

poinformować konsumenta na piśmie o

prawie odstąpienia od umowy w

terminie, o którym mowa w art. 2 ust.

1, i wręczyć wzór oświadczenia o

odstąpieniu, z oznaczeniem swojego

imienia i nazwiska (nazwy) oraz

adresem zamieszkania (siedziby);

obowiązany jest także wręczyć

konsumentowi pisemne potwierdzenie

zawarcia umowy, stwierdzające jej datę

i rodzaj oraz przedmiot świadczenia i

cenę.

2. Konsument, na żądanie

przedsiębiorcy, poświadcza na piśmie,

że został poinformowany o prawie

odstąpienia i że otrzymał wzór

oświadczenia o odstąpieniu od umowy.

• Art. 4. Jeżeli konsument nie został

poinformowany na piśmie o prawie
odstąpienia od umowy, bieg
terminu, o którym mowa w art. 2
ust. 1, nie rozpoczyna się. W takim
wypadku konsument może
odstąpić od umowy w terminie
dziesięciu dni od uzyskania
informacji o prawie odstąpienia.
Konsument nie może jednak z tego
powodu odstąpić od umowy po
upływie trzech miesięcy od jej
wykonania.

XI.
• Dwaj przyjaciele, celem

uniknięcia zapłaty podatku
od darowizny, zawarli
pozorną umowę sprzedaży
samochodu.

• Czy umowa darowizny jest

ważna?

• Odpowiedź: Nie – pozorność!

• Art. 83. § 1. Nieważne jest

oświadczenie woli złożone
drugiej stronie za jej zgodą dla
pozoru. Jeżeli oświadczenie
takie zostało złożone dla
ukrycia innej czynności
prawnej, ważność
oświadczenia ocenia się
według właściwości tej
czynności.

XII.
Kazimierz kupił od Józefa
obraz za 20 tys. zł. W umowie
zostało napisane, iż jest to
oryginalny obraz Kossaka. Po
pół roku Kazimierz zorientował
się, iż Józef go oszukał i
sprzedał mu falsyfikat.
Kazimierz chciałby odzyskać
zapłaconą cenę.

• Jakie kroki powinien podjąć

Kazimierz?

• Art. 84. § 1. W razie błędu co do treści

czynności prawnej można uchylić się od

skutków prawnych swego oświadczenia woli.

Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone

innej osobie, uchylenie się od jego skutków

prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy

błąd został wywołany przez tę osobę,

chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona

o błędzie lub mogła z łatwością błąd

zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy

czynności prawnej nieodpłatnej.

§ 2. Można powoływać się tylko na błąd

uzasadniający przypuszczenie, że gdyby

składający oświadczenie woli nie działał pod

wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie,

nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd

istotny).

• Art. 88. § 1. Uchylenie się od

skutków prawnych oświadczenia
woli, które zostało złożone innej
osobie pod wpływem błędu lub
groźby, następuje przez
oświadczenie złożone tej osobie na
piśmie.

§ 2. Uprawnienie do uchylenia się
wygasa: w razie błędu - z upływem
roku od jego wykrycia, a w razie
groźby - z upływem roku od chwili,
kiedy stan obawy ustał.

- błąd co do treści czynności

prawnej

- istotny
- termin

• Odpowiedź: Kazimierz powinien

złożyć Józefowi oświadczenie na
piśmie o uchyleniu się od skutków
swojego oświadczenia woli.

XIII.
• Piotr zawarł z Karolem umowę

najmu lokalu. W umowie strony

zastrzegły, że wszelkie zmiany

umowy wymagają formy aktu

notarialnego. Po roku strony

zawarły w formie pisemnej

aneks do umowy, którym

podwyższony został czynsz.

Piotr nadal płaci czynsz w

pierwotnej wysokości.

• Czy Karol może skutecznie

dochodzić zapłaty czynszu w

zmienionej wysokości?

• Art. 76. Jeżeli strony zastrzegły w

umowie, że określona czynność prawna
między nimi powinna być dokonana w
szczególnej formie, czynność ta
dochodzi do skutku tylko przy
zachowaniu zastrzeżonej formy.
Jednakże gdy strony zastrzegły
dokonanie czynności w formie
pisemnej, nie określając skutków
niezachowania tej formy, poczytuje się
w razie wątpliwości, że była ona
zastrzeżona wyłącznie dla celów
dowodowych.

• Odpowiedź: nie

XIV.
• Krystian, który na stałe

przeprowadził się do Norwegii
postanowił sprzedać swoje
mieszkanie w Krakowie.
Podczas swojej wizyty u
rodziców w Krakowie udzielił
na piśmie pełnomocnictwa do
sprzedaży mieszkania swojemu
ojcu.

• Czy ojciec może zawrzeć

umowę sprzedaży mieszkania w
imieniu Krystiana?

• Art. 99. § 1. Jeżeli do ważności

czynności prawnej potrzebna jest

szczególna forma, pełnomocnictwo do

dokonania tej czynności powinno być

udzielone w tej samej formie.

• Art. 158. Umowa zobowiązująca do

przeniesienia własności nieruchomości

powinna być zawarta w formie aktu

notarialnego. To samo dotyczy umowy

przenoszącej własność, która zostaje

zawarta w celu wykonania istniejącego

uprzednio zobowiązania do

przeniesienia własności nieruchomości;

zobowiązanie powinno być w akcie

wymienione.

• Odpowiedź: nie

XV.
• Studenci, którzy wynajmowali

mieszkanie u pani Ludwiki
wyprowadzili się nie uiszczając
czynszu za dwa ostanie
miesiące. Pani Ludwika po
trzech latach bezskutecznych
prób uzyskania należnej
zapłaty, postanowiła wystąpić
na drogę sądową.

• Czy Pani Ludwika może

skutecznie dochodzić
należności z tytułu czynszu?

• Art. 117. § 1. Z zastrzeżeniem

wyjątków w ustawie
przewidzianych, roszczenia
majątkowe ulegają przedawnieniu.

§ 2. Po upływie terminu
przedawnienia ten, przeciwko
komu przysługuje roszczenie,
może uchylić się od jego
zaspokojenia, chyba że zrzeka się
korzystania z zarzutu
przedawnienia.

• Art. 118. Jeżeli przepis

szczególny nie stanowi inaczej,
termin przedawnienia wynosi lat
dziesięć, a dla roszczeń o
świadczenia okresowe oraz
roszczeń związanych z
prowadzeniem działalności
gospodarczej - trzy lata.

Odpowiedź: Roszczenie uległo

przedawnieniu