POSTĘPOWANIE

PRZEDOPERACYJNE

WSTĘP

W historii medycyny operowaniem chorego stosunkowo długo zajmowali
się wyłącznie chirurdzy. Dopiero w połowie XX wieku w obrębie chirurgii
powstały poszczególne dyscypliny zabiegowe, a istniejące specjalności
medyczne włączyły do swoich zainteresowań postępowanie operacyjne.
Taka droga rozwojowa spowodowała, że ogólne zasady operowania są
wspólne, niezależnie od tego, jakiego narządu dotyczą. Opierają się one
na znajomości anatomii i fizjologii człowieka, wykorzystują współczesną
mikrobiologię i transfuzjologię. Mimo rozwoju wiedzy, ich wspólną cechą
jest ingerencja przy użyciu narzędzi, w celu usunięcia z organizmu
człowieka tkanek chorych lub naprawy organów źle funkcjonujących.

Operacje

ginekologiczne

to

zabiegi

wykonywane

zgodnie

z

uniwersalnymi zasadami operacyjnym obowiązującymi we wszystkich
dyscyplinach zabiegów, a ich przedmiotem jest narząd rodny.

PODZIAŁ SCHORZEŃ BĘDĄCYCH PRZYCZYNĄ OPERACJI
GINEKOLOGICZNYCH:

1. Zaburzenia funkcji narządu rodnego powodujące pogorszenie jakości

życia kobiety:



Krwawienia, często o dużym nasileniu;



Dolegliwości bólowe – niekiedy bardzo uporczywe;



Przemieszczenie i zmiany statyki narządu;



Gubienie moczu (operacje uroginekologiczne);



Niedomogi w pożyciu seksualnym.

Ograniczają one możliwości zawodowe kobiet, a często tez

ograniczają lub uniemożliwiają wypełnianie funkcji rodzinnych i

społecznych. Są powodem frustracji i depresji.

Osobną kategorią zaburzeń funkcji jest niepłodność kobieca, która w

wielu przypadkach może być leczona operacyjnie.

2. Choroby narządu rodnego, mogące stwarzać zagrożenia dla zdrowia, a

nawet życia kobiety:



Ciąża pozamaciczna;



Gwałtowne krwawienie, będące powikłaniem innych operacji położniczych
lub ginekologicznych;



Ostry i masywny stan zapalny narządów rodnych;



Pęknięcia i zakręcenia szypuły torbieli jajników prowadzące do wyzwolenia
mechanizmów wstrząsowych;



Urazy narządu rodnego.

3. Choroby nowotworowe narządu rodnego:



Złośliwe, z inwazją za pośrednictwem układu chłonnego;



Łagodne lub graniczne, gdzie życie kobiety nie jest bezpośrednio zagrożone.

PRZYGOTOWANIE KOBIETY DO OPERACJI
GINEKOLOGICZNEJ

Na

prawidłowy

przebieg

zarówno

zabiegu

operacyjnego, jak i okresu pooperacyjnego,
ma wpływ m.in. Stopień przygotowania pacjentki do
operacji. Mówiąc o przygotowaniu chorej do zabiegu
operacyjnego,

należy

mieć

na

uwadze

przygotowanie fizyczne i psychiczne, na każdym z
jego etapów, tj. dalszym i bliższym. Zrezygnować z
niego można jedynie wówczas, gdy wskazania
życiowe zmuszają do natychmiastowej interwencji
chirurgicznej.

PRZYGOTOWANIE DALSZE

Przygotowanie dalsze ma swój początek w momencie podjęcia decyzji o
tym sposobie leczenia, najpóźniej jednak w chwili przyjęcia chorej na
oddział ginekologiczny, a kończy się na jedną dobę przed planowanym
zabiegiem operacyjnym. Na tym etapie działanie zespołu terapeutycznego
zmierza do przygotowania fizycznego pacjentki, które odbywa się w
oparciu o ocenę stanu biologicznego poszczególnych układów (krążenia,
oddechowego,

pokarmowego,

moczowo-płciowego),

aktywności

i

sprawności fizycznej, funkcjonowania narządu zmysłu i stanu skóry. Polega
ono na wykryciu nieprawidłowości, dążeniu do ich poprawy, a przez to do
uzyskania jak najlepszej kondycji fizycznej kobiety.

W przygotowaniu psychicznym chorej do zabiegu, działania personelu
medycznego zmierzają do pomocy w rozwiązywaniu problemów
związanych z jej nastawieniem do operacji, akceptacją zabiegu przez
pacjentkę, jej męża, rodzinę. Dlatego też bardzo ważne jest aby
przygotowanie to zacząć jak najwcześniej.

PRZYGOTOWANIE BLIŻSZE

Przygotowanie bliższe rozpoczyna się w dniu poprzedzającym operację
ginekologiczną i kończy się w chwili przekazania chorej na blok
operacyjny. Składa się ono, podobnie jak dalsze, z przygotowania
fizycznego i psychicznego (emocjonalnego). Do fizycznego zalicza się
przygotowanie:



Przewodu pokarmowego;



Pola operacyjnego;



Higieniczne skóry;



Drogi do intubacji;



Układu moczowo-płciowego.

Do emocjonalnego natomiast – kontynuację wcześniej
rozpoczętego przeciwdziałania lękom i niepokojom,
świadczenie wsparcia, a przez to utrzymanie komfortu
psychicznego kobiety.

REHABILITACJA

Rehabilitacje w ginekologii i położnictwie zaczęto stosować dość późno, bo
dopiero w końcu XIX wieku. Niektórzy prekursorzy wdrażali ją we wszystkich
przypadkach. Do upowszechnienia ćwiczeń ruchowych w leczeniu chorób
kobiecych przyczyniła się niemiecka szkoła gimnastyki leczniczej. Jednym z
jej przedstawicieli był Martus, który pierwszy zauważył zależności między
bólami „krzyża” a schorzeniami ginekologicznymi i ortopedycznymi.

Zwolnienie przepływu krwi przez mięsnie i narządy miednicy mniejszej
usposabia do powstania dolegliwości bólowych, a nawet zapalnych.
Odpowiednio dobrane ćwiczenia mogą przyczynić się do zwiększenia
ukrwienia, a także zmniejszenia zastoju krwi. Właściwie ukierunkowana
rehabilitacja wpływa na wzmocnienie i uelastycznienie mięśni, poprawę
krążenia obwodowego, zmniejsza nasilenie bólu, a także likwiduje niektóre
objawy i dolegliwości bólowe. Poprawa ogólnej wydolności fizycznej
pacjentki ma duży wpływ na przebieg choroby, wyniki zabiegu
operacyjnego i zwiększa szanse uzyskania lepszych efektów leczniczych.

SCHEMAT ORGANIZACJI REHABILITACJI W PRZYPADKACH OPERACJI

NA NARZĄDZIE RODNYM KOBIETY

CELE REHABILITACJI W GINEKOLOGII OPERACYJNEJ:



Zmniejszenie liczby powikłań związanych z układem
krążenia obwodowego, zapobieganie stanom zapalnym,
zakrzepowo – zatorowym (głównie u kobiet z żylakami
kończyn dolnych);



Zapobieganie powikłaniom układu oddechowego i
poprawa wentylacji płuc;



Zapobieganie skutkom długotrwałego ograniczenia
aktywności ruchowej (zrosty pooperacyjne,
nieprawidłowa praca poszczególnych układów).

Rehabilitacja powinna być prowadzona zgodnie z zasadą
ciągłości i obejmować etap szpitalny oraz pozaszpitalny.

REHABILITACJA PRZEDOPERACYJNA

Rehabilitacja przed zabiegiem operacyjnym ma bardzo duże znaczenie
w zapobieganiu i leczeniu różnorodnych zmian czynnościowych oraz
morfologicznych, powstałych w związku z zabiegiem chirurgicznym i
znieczuleniem. Jeżeli jest to możliwe, rehabilitację należy rozpocząć
przed planowanym zabiegiem operacyjnym.

W okresie przedoperacyjnym prowadzi się:



Naukę ćwiczeń przeciwzakrzepowych;



Naukę ćwiczeń oddechowych torem odpowiednim do zabiegu;



Naukę ćwiczeń skutecznego kaszlu;



Naukę obracania się na boki;



Naukę prawidłowej pionizacji, odpowiedniej do rodzaju zabiegu;



Ćwiczenia kondycyjne.

SCHEMAT ĆWICZEŃ PRZED ZABIEGIEM OPERACYJNYM

Przygotowanie do zabiegu

– metoda przezpochwowa

Przygotowanie do zabiegu

- laparotomia

1. Nauka ćwiczeń przeciwzakrzepowych

1. Nauka ćwiczeń przeciwzakrzepowych

2. Nauka ćwiczeń oddechowych torem
mieszanym

2. Nauka ćwiczeń oddechowych torem
piersiowym

3. Nauka efektywnego kaszlu – stabilizacja
mięśni dna miednicy

3. Nauka efektywnego kaszlu – stabilizacja
rany pooperacyjnej przy rozluźnionych
mięśniach brzucha

4. Nauka wstawania z łóżka – omijając pozycję
siadu

4. Nauka odwracania się na boki przy
rozluźnionych mięśniach brzucha.

5. Nauka ćwiczeń wzmacniających mięśnie
dna miednicy

5. Nauka wstawania z łóżka przy wyłączonej
pracy mięśni brzucha

6. Nauka napinania poszczególnych grup
mięśniowych

6. Nauka prawidłowego leżenia na brzuchu,
ochrona rany pooperacyjnej

7. Ćwiczenia kondycyjne

7. Nauka napinania poszczególnych grup
mięśniowych
8. Ćwiczenia kondycyjne.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ