Problemy procesu pielęgnowania

pacjentów z zaburzeniami w

funkcjonowaniu układu krążenia

Pielęgnowanie chorych z
nadciśnieniem tętniczym

Nadciśnienie tętnicze (hypertonia arterialis) defi niuje się jako utrwalone
podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi ≥ 140/90 mm Hg. Nadciśnienie
dzieli się na: pierwotne oraz wtórne. Do czynników, które mogą się przyczyniać

do powstawania choroby zalicza się czynniki genetyczne, zmiany
aktywności układu renina–angiotensyna i układu współczulnego (jego
wzmożona aktywność) oraz czynniki środowiskowe (nadmierne spożywanie
soli,

niska aktywność fizyczna, otyłość, stres psychiczny).
Obraz kliniczny nadciśnienia tętniczego pierwotnego jest

niecharakterystyczny, choroba najczęściej przebiega bezobjawowo. Mogą
wystąpić bóle głowy, nudności, wymioty, nadmierna nerwowość,
bezsenność.

Przyczynę podwyższonego ciśnienia tętniczego krwi udaje się ustalić
u niewielkiego odsetka chorych. Najczęściej nadciśnienie tętnicze występuje w

wyniku choroby miąższowej nerek, nieco rzadziej na skutek zwężenia jednej
lub kilku tętnic nerkowych, guza chromochłonnego, pierwotnego
hiperaldosteronizmu, zwężenia cieśni aorty.

Prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego krwi według aktualnych wytycznych

ESH i ESC wynoszą: wartość skurczowa 120–129 mm Hg, rozkurczowa 80–
84 mm Hg. Następstwem nadciśnienia tętniczego może być:

uszkodzenie i miażdżyca naczyń krwionośnych, udar krwotoczny lub

niedokrwienny, przerost mięśnia sercowego, zawał mięśnia sercowego,
niewydolność krążenia i/lub nerek.

Problemy pielęgnacyjne chorych i
interwencje pielęgniarskie



Problem pielęgnacyjny: ból i zawroty głowy

wynikające z wahań ciśnienia tętniczego krwi

Cel opieki:



unormowanie ciśnienia tętniczego krwi,



przygotowanie do samoopieki,



zapobieganie urazom.

Działania pielęgniarskie:



nauczenie pacjenta i/lub jego rodziny samodzielnych pomiarów ciśnienia
tętniczego krwi (pomiary powinny być wykonywane również przed

zażyciem leków, by uzyskać informacje o czasie utrzymywania się efektu
terapeutycznego, oraz podczas gorszego samopoczucia),



poinformowanie pacjenta o symptomach mogących świadczyć o zwyżce

ciśnienia tętniczego krwi,



uświadomienie choremu konieczności systematycznego przyjmowania

leków przeciwnadciśnieniowych (inhibitory konwertazy angiotensyny –
inhibitory ACE, antagoniści wapnia, diuretyki tiazydowe, β-blokery, antagoniści

aldosteronu, diuretyki pętlowe i inne) zgodnie z zaleceniem

lekarza oraz skontaktowania się z lekarzem w przypadku braku efektów
terapeutycznych,



pomoc pacjentowi w zmianie stylu życia (zmniejszenie masy ciała u osób

z nadwagą lub otyłością, ograniczenie spożycia chlorku sodu < 5 g
dziennie, zaprzestanie palenia tytoniu, ograniczenie nadmiernego picia
alkoholu, zwiększenie spożycia owoców i warzyw, a zmniejszenie

przyjmowania tłuszczów nasyconych),



zalecenie choremu aktywności fi zycznej, która reguluje poziom ciśnienia
tętniczego krwi (polecane są ćwiczenia aerobowe),



zwrócenie pacjentowi uwagi na powolną zmianę pozycji ciała.



Problem pielęgnacyjny: możliwość

wystąpienia powikłań narządowych w
przebiegu nadciśnienia tętniczego.



Cel opieki:

-zapobieganie stanom zagrożenia życia,
-zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań.

Działania pielęgniarskie:



zachęcenie chorego do wykonywania samodzielnych
pomiarów ciśnienia tętniczego krwi za pomocą sprawdzonego
urządzenia (najlepiej aparatu półautomatycznego);
pouczenie pacjenta, aby pomiary wykonywał w pozycji
siedzącej po kilku minutach odpoczynku,



określenie wartości docelowych ciśnienia tętniczego krwi, do
których chory powinien dążyć – co najmniej < 140/90 mm Hg
u wszystkich chorych oraz < 130/80 mm Hg u chorych na
cukrzycę,



pouczenie chorego o konieczności prowadzenia „książeczki
chorego z nadciśnieniem tętniczym”, którą należy
przedstawić lekarzowi w czasie wizyty kontrolnej,



zalecenie pacjentowi regularnego przyjmowania leków
przeciwnadciśnieniowych oraz poinformowanie go, aby samodzielnie nie
zmieniał leczenia,



pomaganie we wprowadzaniu prozdrowotnego stylu życia,



uświadomienie choremu potrzeby pozostania pod stałą opieką lekarza
rodzinnego, specjalisty kardiologa lub hipertensjologa oraz konieczności
okresowych badań kontrolnych (EKG, badanie dna oka, oznaczenie
stężenia kreatyniny, cholesterolu, potasu w surowicy, glukozy w osoczu,
badanie ogólne moczu i inne w zależności od zlecenia lekarskiego),



wskazanie pacjentowi na konieczność natychmiastowego kontaktu z
lekarzem w przypadku wystąpienia niepokojących dolegliwości: silnych
bólów głowy z towarzyszącymi zawrotami i zaburzeniami widzenia,
silnego bólu wieńcowego, zaburzeń rytmu serca, silnej lub długotrwałej
duszności, zaburzeń świadomości, zasłabnięcia, omdlenia, wskazanie na
konieczność szybkiego kontaktu, lecz nie natychmiastowego przy
okresowych odchyleniach wartości ciśnienia tętniczego krwi, wystąpieniu
nowych objawów lub nasileniu objawów przewlekłych,



poinformowanie chorego o konieczności unikania sytuacji, które mogą
wyzwolić dolegliwości wymagające natychmiastowej pomocy lekarskiej
(duży wysiłek fi zyczny, silne emocje, nadużywanie alkoholu, przebywanie
w wysokich temperaturach, przerwanie przyjmowania leków, spożycie
zbyt dużej dawki leku).



Problem pielęgnacyjny: nadmierne napięcie

emocjonalne wynikające z nieumiejętności
radzenia sobie w sytuacjach stresowych.



Cel opieki:

-zmniejszenie niepokoju,
- zapewnienie poczucia bezpieczeństwa



Działania pielęgniarskie:



wskazanie pacjentowi metod radzenia sobie w sytuacjach
stresowych oraz z nadmiernym napięciem emocjonalnym,



zachęcenie chorego do aktywnego spędzania wolnego
czasu i podejmowania ćwiczeń relaksujących,



wyjaśnienie pacjentowi konieczności podejmowania próby
obiektywnej oceny wydarzeń i wysuwania wniosków,



zapewnienie wsparcia i pomocy w sytuacjach trudnych dla
pacjenta,



w razie potrzeby umożliwienie choremu kontaktu z
psychologiem,



udział w leczeniu farmakologicznym (podanie leków
uspokajających zleconych przez lekarza)