PLAN PREZENTACJI

1.Pojęcie progu rentowności
2.Dźwignia operacyjna
3. Dźwignia finansowa
4. Dźwignia łączna

Próg Rentowności – Główne założenia



Podział wszystkich kosztów ponoszonych przez
przedsiębiorstwo wyłącznie na koszty stałe i
zmienne.



Koszty stałe – niezależne od produkcji (np.
amortyzacja, koszty administracyjne, czynsze itp.).



Koszty zmienne - są wprost proporcjonalnie
zależne od wielkości produkcji (np. koszt surowców

i materiałów bezpośrednich, energii).



Suma kosztów zmiennych i kosztów stałych składa
się na całkowite koszty działalności
przedsiębiorstwa

Wielkość progu rentowności
obliczamy :

próg rentowności =

gdzie:



KS – koszty stałe



C- jednostkowa cena zbytu



KZj – koszt zmienny na jednostkę



 

Dźwignia operacyjna

Wnioski z modelu progu rentowności:



Z punktu widzenia oceny kondycji
przedsiębiorstwa najważniejszym wnioskiem z
analizy modelu progu rentowności jest
stwierdzenie, że po przekroczeniu progu
rentowności zysk rośnie szybciej niż sprzedaż, i to
tym szybciej, im większy jest udział kosztów
stałych w całkowitym koszcie produkcji.



Efekt ten nazywamy dźwignią operacyjną.



Wraz ze wzrostem produkcji, koszty stałe
pozostają na niezmienionym poziomie, a
ich wartość rozkłada się na większą
liczbę wytworzonych jednostek produktu.
Zmniejsza się zatem jednostkowy koszt
produktu, czego efektem jest wzrost
zysku firmy.

Stopień dźwigni operacyjnej DOL :

* Ujęcie dynamiczne:

DOL =

gdzie :
DOL - stopień dźwigni operacyjnej,
%D EBIT - procentowy przyrost (wskaźnik tempa) zysku
operacyjnego tzn. przed spłatą odsetek i opodatkowaniem,
%D S - procentowy przyrost (wskaźnik tempa) przychodów ze
sprzedaży



 

Stopień dźwigni operacyjnej DOL :

*Ujęcie statyczne:

•

DOL =

gdzie:
DOL - stopień dźwigni operacyjnej,
So – przychody ze sprzedaży wg stanu wyjściowego
KZo – poziom kosztów zmiennych wg. stanu wyjściowego
EBIT o - poziom zysku przed spłatą odsetek i
opodatkowaniem według stanu wyjściowego



 

Obliczenie zmiany poziomu zysku –
przykład:

Wyszczególni

enie

Stan

wyjściowy

sprzedaż 24

000 szt. (tys.

zł)

Stan po

wzroście

sprzedaży do 26

400 szt. (tys. zł)

Procent

wzrostu

(%)

-Przychody ze

sprzedaży (S)

-Koszty

zmienne (Kz)

-S - Kz

-Koszty

stałe( Ks)

13 920

10 560

3 360

1 330

15 312

11 616

3 696

1 330

10,0

10,0

10,0

0,0

Zysk (S- Kz-

Ks)

2 030

2 366

16,6

Stopień dźwigni operacyjnej obliczamy:



DOL =

DOL = = 1,66



DOL =

DOL = = 1, 66



 

Interpretacja Dźwigni
Operacyjnej:



Dźwignia operacyjna określa, w jakim
stopniu jednoprocentowa zmiana
przychodu ze sprzedaży wpływa na
zmianę zysku operacyjnego.



Dźwignia operacyjna równa np. 2
oznacza, iż wzrost sprzedaży o 1%
powoduje wzrost zysku operacyjnego
(EBIT) o 2%.

Dźwignia Operacyjna :



Osiąga dodatnie wartości dla sprzedaży większej od
operacyjnego progu rentowności.



Osiąga ujemne wartości dla sprzedaży mniejszej od
operacyjnego progu rentowności.



Wzrasta wraz ze wzrostem kosztów stałych (F). Oznacza to,
że duży udział kosztów stałych powoduje wzrost wrażliwości
wyników operacyjnych na zmiany wielkości sprzedaży. 



Osiąga największe wartości dla sprzedaży nieznacznie
większej od operacyjnego progu rentowności. Małe przyrosty
sprzedaży powodują duże przyrosty zysków operacyjnego. 



Maleje wraz ze wzrostem wielkości sprzedaży.



Dla dużych wielkości sprzedaży kolejne jej przyrosty w coraz
mniejszym stopniu wpływają na wzrost zysków operacyjnych.



Osiąga bliskie zera wartości dla bliskich zera wielkości sprzedaży.

Podsumowując :

Dźwignia operacyjna jest narzędziem
pozwalającym zarządowi szybko określić,
jaki wpływ na zyski będą miały zmiany w
wielkości sprzedaży, bez konieczności
przygotowywania szczegółowych
rachunków wyników.

Dźwignia finansowa

Źródła pozyskania kapitału



Kapitał własny:

•

Źródła wewnętrzne

•

Zysk zatrzymany

•

Źródła zewnętrzne

•

Emisja akcji zwykłych/uprzywilejowanych
(S.A.)

•

Sprzedaż udziałów wspólnikom (S. z o.o.)



Kapitał obcy:

•

Kredyty bankowe

•

Pożyczki

•

Leasing

•

Kredyt kupiecki

•

Emisja i sprzedaż obligacji

Dźwignia finansowa



Opisuje stopień wykorzystania długu w
całości źródeł finansowania
przedsiębiorstwa;



Wpływa na zysk po zapłaceniu odsetek
i podatków oddziałuje na dochody
zostające do dyspozycji właścicieli

Główny cel:

Podwyższenie wskaźnika rentowności

kapitału własnego

Przykład: Obliczanie rentowności kapitału własnego
przedsiębiorstwa

Dane:
Wariant A – kapitał własny: 6 mln zł
Wariant B – kredyt bankowy: 4 mln zł, r = 20% w skali roku

kapitał własny: 2 mln zł

Sprzedaż roczna – 8 mln zł
Koszty całkowite (bez odsetek od kredytu) – 6,2 mln zł
Podatek dochodowy – 40%

Wyszczególnienie

Wariant A

(mln zł)

Wariant B

(mln zł)

Zysk przed spłatą odsetek

i opodatkowaniem (EBIT)

-Odsetki od kredytu

bankowego

Zyski do opodatkowania

-Podatek dochodowy

Zysk netto

1,8

-

1,8

0,72

1,08

1,8

0,8

1

0,4

0,6

18%

30%

Źródło: opracowanie własne na podstawie: M. Sierpińska, T. Jachna: „Ocena
przedsiębiorstw wg standardów światowych”, PWN, Warszawa 1997, s. 255

Dodatni efekt dźwigni
finansowej

Warunek I:



Warunek II:



zachowanie właściwej struktury kapitału

Ujemny efekt dźwigni
finansowej





Zbyt wysoki udział kapitału obcego w
kapitale firmy

Punkt graniczny dźwigni
finansowej

A – wariant finansowania BEZ udziału kapitału obcego
B – wariant finansowania Z udziałem kapitału obcego

Dźwignia łączna

Dźwignia łączna

Zintegrowana zależność między sferą

operacyjną (skalą sprzedaży

produktu)

a sferą finansową (sposobem

finansowania majątku, w oparciu o

który produkt ten jest tworzony i

sprzedawany).

Stopień dźwigni łącznej



Iloczyn stopnia dźwigni finansowej i
operacyjnej
DTL – Degree of Total Leverage

DTL = DOL x DFL

Literatura:

1. W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, Difin, Warszawa 2011.

2. W. Dębski, Teoretyczne i praktyczne aspekty zarządzania finansami przedsiębiorstwa, PWN,
Warszawa 2005.

3. A. Duliniec, Finansowanie przedsiębiorstwa. Strategie i instrumenty, PWE, Warszawa 2011.

4. Z. Fedorowicz, Finanse przedsiębiorstw, Poltext, Warszawa 2000.

5. R. Dobbins, W. Frąckowiak, Praktyczne zarządzanie kapitałami firmy, PAANPOL, Poznań 1992.

6. J. Gajka, E. Walińska, Zarządzanie finansowe – teoria i praktyka, Fundacja Rozwoju
Rachunkowości
w Polsce, Warszawa1998.

7. J. Kowalczyk, A. Kusak, Decyzje finansowe firmy. Metody analizy, C.H. Beck, Warszawa 2006.

8. Rutkowski, Dźwignia operacyjna, finansowa i całkowita; Controlling i Rachunkowość Zarządcza
8,9/2000.

9. M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa wg standardów światowych, PWN, Warszawa
1997

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ