PLAN PREZENTACJI
1.Pojęcie progu rentowności
2.Dźwignia operacyjna
3. Dźwignia finansowa
4. Dźwignia łączna
Próg Rentowności – Główne założenia
Podział wszystkich kosztów ponoszonych przez
przedsiębiorstwo wyłącznie na koszty stałe
i zmienne.
Koszty stałe – niezależne od produkcji (np.
amortyzacja, koszty administracyjne, czynsze itp.).
Koszty zmienne - są wprost proporcjonalnie
zależne od wielkości produkcji (np. koszt surowców
i materiałów bezpośrednich, energii).
Suma kosztów zmiennych i kosztów stałych składa
się na całkowite koszty działalności
przedsiębiorstwa
Wielkość progu rentowności
obliczamy :
próg rentowności =
gdzie:
KS – koszty stałe
C- jednostkowa cena zbytu
KZj – koszt zmienny na jednostkę
Wnioski z modelu progu rentowności:
Z punktu widzenia oceny kondycji
przedsiębiorstwa najważniejszym wnioskiem z
analizy modelu progu rentowności jest
stwierdzenie, że po przekroczeniu progu
rentowności zysk rośnie szybciej niż sprzedaż,
i to tym szybciej, im większy jest udział kosztów
stałych w całkowitym koszcie produkcji.
Efekt ten nazywamy dźwignią operacyjną.
Wraz ze wzrostem produkcji, koszty stałe
pozostają na niezmienionym poziomie, a
ich wartość rozkłada się na większą
liczbę wytworzonych jednostek produktu.
Zmniejsza się zatem jednostkowy koszt
produktu, czego efektem jest wzrost
zysku firmy.
Stopień dźwigni operacyjnej
DOL :
Stopień dźwigni operacyjnej
DOL :
Interpretacja Dźwigni
Operacyjnej:
Dźwignia operacyjna określa, w jakim
stopniu jednoprocentowa zmiana
przychodu ze sprzedaży wpływa na
zmianę zysku operacyjnego.
Dźwignia operacyjna równa np. 2
oznacza, iż wzrost sprzedaży o 1%
powoduje wzrost zysku operacyjnego
(EBIT) o 2%.
Dźwignia Operacyjna :
Osiąga dodatnie wartości dla sprzedaży większej od
operacyjnego progu rentowności.
Osiąga ujemne wartości dla sprzedaży mniejszej od
operacyjnego progu rentowności.
Wzrasta wraz ze wzrostem kosztów stałych (F). Oznacza to,
że duży udział kosztów stałych powoduje wzrost wrażliwości
wyników operacyjnych na zmiany wielkości sprzedaży.
Osiąga największe wartości dla sprzedaży nieznacznie
większej od operacyjnego progu rentowności. Małe przyrosty
sprzedaży powodują duże przyrosty zysków operacyjnego.
Maleje wraz ze wzrostem wielkości sprzedaży.
Dla dużych wielkości sprzedaży kolejne jej przyrosty w coraz
mniejszym stopniu wpływają na wzrost zysków operacyjnych.
Osiąga bliskie zera wartości dla bliskich zera wielkości sprzedaży.
Podsumowując :
Dźwignia operacyjna jest narzędziem
pozwalającym zarządowi szybko określić,
jaki wpływ na zyski będą miały zmiany w
wielkości sprzedaży, bez konieczności
przygotowywania szczegółowych
rachunków wyników.
Dźwignia finansowa
Źródła pozyskania kapitału
Kapitał własny:
•
Źródła wewnętrzne
•
Zysk zatrzymany
•
Źródła zewnętrzne
•
Emisja i sprzedaż akcji
zwykłych/uprzywilejowanych (S.A.)
•
Sprzedaż udziałów wspólnikom (S. z o.o.)
Kapitał obcy:
•
Kredyty bankowe
•
Pożyczki
•
Leasing
•
Kredyt kupiecki
•
Emisja i sprzedaż obligacji
Dźwignia finansowa
Opisuje stopień wykorzystania długu w
całości źródeł finansowania
przedsiębiorstwa;
Wpływa na zysk po zapłaceniu odsetek
i podatków oddziałuje na dochody
zostające do dyspozycji właścicieli
Główny cel:
Podwyższenie wskaźnika rentowności
kapitału własnego
Przykład: Obliczanie rentowności kapitału własnego
przedsiębiorstwa
Dane:
Wariant A – kapitał własny: 6 mln zł
Wariant B – kredyt bankowy: 4 mln zł, i = 20% w skali roku
kapitał własny: 2 mln zł
Sprzedaż roczna – 8 mln zł
Koszty całkowite (bez odsetek od kredytu) – 6,2 mln zł
Podatek dochodowy – 40%
Wyszczególnienie
Wariant A
(mln zł)
Wariant B
(mln zł)
Zysk przed spłatą odsetek
i opodatkowaniem (EBIT)
-Odsetki od kredytu
bankowego
Zyski do opodatkowania
-Podatek dochodowy
Zysk netto
1,8
-
1,8
0,72
1,08
1,8
0,8
1
0,4
0,6
18%
30%
Źródło: opracowanie własne na podstawie: M. Sierpińska, T. Jachna: „Ocena
przedsiębiorstw wg standardów światowych”, PWN, Warszawa 1997, s. 255
Dodatni efekt dźwigni
finansowej
Warunek I:
Warunek II:
zachowanie właściwej struktury kapitału
Ujemny efekt dźwigni
finansowej
Zbyt wysoki udział kapitału obcego w
kapitale firmy
Punkt graniczny dźwigni
finansowej
A – wariant finansowania BEZ udziału kapitału obcego
B – wariant finansowania Z udziałem kapitału obcego
Stopień dźwigni finansowej
Degree of Financial Leverage
- procentowy przyrost rentowności kapitału własnego
procentowy przyrost zysku przed spłatą odsetek
i opodatkowaniem
Zmiana wartości wskaźnika ROE w wyniku
zmiany zysku przed spłatą odsetek i
opodatkowaniem
Dźwignia łączna
Dźwignia łączna
Zintegrowana zależność między sferą
operacyjną (skalą sprzedaży
produktu)
a sferą finansową (sposobem
finansowania majątku, w oparciu o
który produkt ten jest tworzony i
sprzedawany).
Stopień dźwigni łącznej
Iloczyn stopnia dźwigni finansowej i
operacyjnej
DTL – Degree of Total Leverage
DTL = DOL x DFL
Literatura:
1. W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, Difin, Warszawa 2011.
2. W. Dębski, Teoretyczne i praktyczne aspekty zarządzania finansami przedsiębiorstwa, PWN,
Warszawa 2005.
3. A. Duliniec, Finansowanie przedsiębiorstwa. Strategie i instrumenty, PWE, Warszawa 2011.
4. Z. Fedorowicz, Finanse przedsiębiorstw, Poltext, Warszawa 2000.
5. R. Dobbins, W. Frąckowiak, Praktyczne zarządzanie kapitałami firmy, PAANPOL, Poznań 1992.
6. J. Gajka, E. Walińska, Zarządzanie finansowe – teoria i praktyka, Fundacja Rozwoju
Rachunkowości
w Polsce, Warszawa1998.
7. J. Kowalczyk, A. Kusak, Decyzje finansowe firmy. Metody analizy, C.H. Beck, Warszawa 2006.
8. Rutkowski, Dźwignia operacyjna, finansowa i całkowita; Controlling i Rachunkowość Zarządcza
8,9/2000.
9. M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa wg standardów światowych, PWN, Warszawa
1997