SZKODLIWE

CZYNNIKI

ZABURZAJĄC

E ROZWÓJ W

OKRESIE

PRENATALNY

M

Wykonały:

Konieczna

Anna

Koza Anna

Rozwój człowieka zależy od trzech

grup czynników, którymi są:



czynniki genetyczne



czynniki paragenetyczne



czynniki pozagenetyczne

Czynniki

genetyczne

Zaburzenia rozwoju o charakterze genetycznym są przekazywane dziedzicznie lub wynikają z zadziałania
na komórki rozrodcze: zygotę i embrion uszkadzających czynników powodujących zmiany materiału
dziedzicznego.

Zaburzenia te mogą się przejawiać w postaci:



aberracji chromosomowych strukturalnych np. „zespół miauczącego kota”



aberracji chromosomowych liczbowych, które dotyczą:

AUTOSOMÓW np. zespół Downa lub CHROMOSOMÓW PŁCIOWYCH np. Zespół Turnera, Klinefeltera



mutacji monogenowych przekazywanych w sposób dominujący np. choroba Bourneville’a, Aperta, Marfana,

Crouzona, Sturge-Webera, lub w sposób recesywny np. fenyloketonuria, galaktozemia, sprzężonych z płcią
np. hemofilia, dystrofia mięśniowa typu Duchena



mutacji poligenowych, które ujawniają się wskutek sumowania działania wielu genów, a często również

czynników środowiskowych np. choroby psychiczne

Czynniki
paragenetyczne

Czynniki paragenetyczne to
genetyczno-konstytucjonalne
właściwości matki stanowiące
tzw. regulator matczyny
wpływający na modyfikację
predyspozycji genetycznych
dziecka.

Czynniki
pozagenetyczne

Czynniki pozagenetyczne są przyczyną chorób i wad wrodzonych
powstałych w okresie jajowym tzw. blastopatie 1. -2. tydzień, w
okresie zarodkowym tzw. embriopatie 3. – 8. tydzień i w okresie
płodowym tzw. fetopatie od 9. tygodnia do urodzenia.

Do czynników pozagenetycznych należą:



wirusy (różyczki, cytomegalii, świnki, żółtaczki zakaźnej, półpaśca, grypy)



Bakterie (kiły, listeriozy)



Pasożyty (toksoplazmozy)



Promieniowanie (ultrafioletowe, rentgenowskie, izotopem, odpadami radioaktywnymi

Toksyny (alkohol, narkotyki,

nikotyna, leki zwłaszcza
hormonalne , psychotropowe,
antybiotyki, związki ołowiu, rtęci i
azbestu, środki ochrony roślin)



Niedotlenienie (z powodu zaburzonego krążenia

krwi w organizmie matki, dziecka lub łożyska)



Stany niedoborowe ilościowe, czyli

niedożywienie i jakościowe (niedobór wit. A czy
B2)

Do czynników pozagenetycznych należą
(ciąg dalszy):



Choroby matki (cukrzyca, choroby nerek,

choroby serca)



Komplikacje ciążowe (zagrażające

poronienie, krwawienia w czasie ciąży,
zatrucia ciążowe, wysokie miano
przeciwciał w wyniku niezgodności
głównych grup krwi lub czynnika Rh



Stres matki

Szkodliwość danego czynnika oraz rozmiar
i znaczenie powstałego zaburzenia dla
rozwijającego się dziecka zależy od:



właściwości organizmu matki oraz

łożyska



właściwości konstytucyjnych dziecka,

które czynią dziecko bardziej lub mniej
odpornym na działające czynniki
uszkadzające



okresu rozwojowego, w którym dany

czynnik zadziałał

innych czynników, które

zadziałały wcześniej, lub w tym
samym czasie, które zwiększają
działanie głównego czynnika
negatywnego

siły, rodzaju, długości czasu
działania czynnika
uszkadzającego

Im wcześniejszy etap w rozwoju, tym szybsze tempo wzrostu,
intensywne dojrzewanie, słabsza obrona kosmówkowa lub łożyskowa
oraz słabsza odporność dziecka, stąd bardziej rozległe i poważne
efekty patogenne działających czynników, które mogą zaburzyć
kształtowanie się tego, co zostało dziedzicznie przekazane (okresy
krytyczne)

Czynniki szkodliwe
– leki

ASPIRYNA – zbyt duże ilości mogą
powodować poronienia, krwawienia,
problemy noworodka z oddychaniem
BARBITURATY (środki nasenne) – mogą
powodować problemy dziecka z
oddychaniem
DES (lek zapobiegający poronieniom) –
może powodować raka szyjki macicy i
pochwy u kobiety, a u dziecka anomalie
narządów płciowych u obu płci
IZORETYNA (przy leczeniu wysypek) – może
powodować zniekształcenia głowy i uszu,
uszkodzenia serca i centralnego układu
nerwowego, problemy z zachowaniem

TALIDOMID - może powodować
deformacje kończyn, deficyty
sensoryczne, uszkodzenia narządów
wewnętrznych, śmierć

FENYTOINA (lek rozkurczowy) -
trzykrotny wzrost
prawdopodobieństwa wystąpienia
wad serca i zahamowania wzrostu
STREPTOMYCYNA - może powodować
utratę słuchu
TETRACYKLINA – może powodować
plamy na zębach, może wpływać na
rozwój kości

Czynniki szkodliwe
- narkotyki

KOKAINA I CRACK– może powodować zahamowanie wzrostu, przedwczesny poród, drażliwość noworodka,
syndrom głodu narkotycznego

HEROINA I METADON – mogą powodować zahamowanie wzrostu, przedwczesny poród, drażliwość noworodka,
syndrom głodu narkotycznego, syndrom nagłej śmierci

LSD I MARIHUANA - Przy znacznych ilościach – prawdopodobny powód przedwczesnych porodów i zahamowań
wzrostu, uważane za przyczynę odrywania się kawałków chromosomów, ale efekt ten nie jest pewny

Czynniki szkodliwe

związane z matką

WIEK - nastoletnie matki oraz kobiety powyżej 35
roku życia mają dzieci z niższą wagą urodzeniową niż
matki w optymalnym wieku rozrodczym,
prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z
syndromem Downa rośnie wraz z wiekiem

ALKOHOL – może powodować uszkodzenia mózgu,
serca, zahamowanie wzrostu, opóźnienie umysłowe,
płodowy zespół alkoholowy

CUKRZYCA - trzykrotny wzrost prawdopodobieństwa
wystąpienia wszystkich typów wad wrodzonych, nie
wyłączając takich jak: bezmózgowie, rozszczepienie
kręgosłupa, wady wrodzone serca

NIEDOŻYWIENIE - wzrost
prawdopodobieństwa zahamowania
wzrostu, wcześniactwo, kłopoty z
koncentracja uwagi, małe zdolności
społeczne, szczególnie wtedy gdy matka
była niedożywiona w okresie
poprzedzającym ciążę

FENYLOKETONURIA - opóźnienia
rozwojowe mózgu i głowy, opóźnienie
umysłowe, wady serca

TYTOŃ - zahamowanie wzrostu,
wcześniactwo

Czynniki szkodliwe
– infekcje

AIDS - wrodzone deformacje, dziecko bezbronne wobec
infekcji

CYTOMEGALOWIRUS - głuchota, ślepota, anomalie
rozwoju głowy i mózgu, opóźnienie umysłowe

LISZAJE - opóźnienie umysłowe, uszkodzenie oczu,
śmierć

RÓŻYCZKA - opóźnienie umysłowe,
uszkodzenie oczu, głuchota, wady
wrodzone

SYFILIS - opóźnienie umysłowe,
poronienie, ślepota, głuchota, śmierć

TOKSOPLAZMOZA - anomalie rozwoju
głowy i mózgu, opóźnienie umysłowe

Zagrożenia
środowiskowe

OŁÓW - poronienie, anemia, opóźnienie umysłowe

RTĘĆ - anomalie rozwoju głowy i mózgu, brak koordynacji motorycznej, opóźnienie umysłowe,

PCV – zahamowanie wzrostu

PROMIENIOWANIE - białaczka, anomalie rozwoju głowy i ciała, rak, zmiany genetyczne, poronienie, urodzenie
martwego dziecka