Przebieg rozwoju człowieka w okresie prenatalnym - faza zarodkowa
Trymestr ciąży / zmiany fizjologiczne	Wiek	Waga i wzrost	Zmiany zachodzące w rozwoju organizmu
I trymestr - powiększenie i bolesność sutków - senność - możliwe nudności i wymioty	24 godz.	0,0004 g 0,15 mm	zapłodniona komórka w jajowodzie dzieli się
		3-4 dzień		kolejne mitotyczne podziały zygoty, wędrówka przez jajowód
		5 dzień		ok. 100-komórkowy zarodek opuszcza jajowód i dostaje się do macicy
		6 dzień		kształtują się 3 listki zarodkowe: ektoderma, endoderma, mezoderma
		7-8 dzień		implantacja zarodka w ścianie macicy; z zewnętrznych komórek powstają błony płodowe, łożysko, pępowina, a z centralnych formuje się ciało zarodka
		2 tydzień		z listków zarodkowych różnicują się tkanki i narządy, formuje się cewa nerwowa, z której powstaną mózg i rdzeń kręgowy
		3 tydzień	2 mm	zaczyna bić serce, powstają zawiązki kręgów
		4 tydzień	2,5 mm	pojawiają się zawiązki ramion i nóg, zarodek ma ogon, który stopniowo będzie zanikał
		5 tydzień	5 mm	dziecko zaczyna się poruszać, rozwijają się płuca, wątroba, nerki i mózg, pojawiają się zawiązki kończyn, a na głowie zawiązki oczu
		6 tydzień	10-15 mm	dziecko otwiera buzię, zaczynają rozwijać się oczy i uszy, tworzy się układ pokarmowy (jelita nie mieszczą się w brzuchu dziecka i częściowo wsuwają się do pępowiny), powstaje chrzęstny szkielet (kręgosłup ma grubość szpilki, a żebra - włosa)
		7 tydzień	20 mm	wydłużają się kończyny, głowa ma długość równą połowie ciała, zarysowuje się twarz, zarodek różnicuje się zgodnie z płcią genetycznie zdeterminowaną przy zapłodnieniu
		8 tydzień	30 mm	większość narządów jest już wykształcona (minęło niebezpieczeństwo powstania wad rozwojowych), zanika ogon i błony między palcami, rosną paznokcie; zarodek przypomina swoim wyglądem istotę ludzką
Przebieg rozwoju człowieka w okresie prenatalnym - faza płodowa
Trymestr ciąży / zmiany fizjologiczne	Wiek	Waga i wzrost	Zmiany zachodzące w rozwoju organizmu
II trymestr - odczuwanie ruchów dziecka - przyrost wagi ciała matki	3 miesiąc	7,5-10 cm 14 g	jelita przesuwają się z pępowiny do brzuszka dziecka, płód rusza rękami i ustami, robi miny, pracują nerki; dzięki badaniu USG można określić płeć dziecka, przebieg rozwoju i wystąpienie wad genetycznych
		4 miesiąc	1-15 cm 120 g	matka wyczuwa ruchy dziecka, którego ciało pokryte jest meszkiem płodowym (tzw. lanugo), rozwijają się cechy płciowe, serce pracuje z prędkością 120-160 uderzeń na minutę
		5 miesiąc	23-25 cm 28-40 dag	płód reaguje na dźwięki, pojawiają się włosy, rzęsy, brwi, dziecko zaczyna ćwiczyć odruch ssania (ssie kciuk); skórę pokrywa maź płodowa, która chroni dziecko przed macerującym działaniem płynu owodniowego, płód ma regularny układ dnia (pora spania i aktywności)
		6 miesiąc	30-35 cm 65 dag	dziecko zamyka i otwiera oczy, jego szkielet podlega procesowi mineralizacji, rozrastają się narządy wewnętrzne (głównie serce i wątroba)
	III trymestr - możliwość wystąpienia opuchlizny, żylaków - ucisk na pęcherz moczowy matki - dalszy przyrost wagi ciała matki	7 miesiąc	40-45 cm 1 kg	intensywny rozwój mózgu, kształty dziecka zaokrąglają się, zaczyna kształtować się osobowość płodu
		8 miesiąc	50 cm 2-3 kg	intensywnie rozwija się podskórna tkanka tłuszczowa (chroni dziecko przed utratą ciepła) oraz układ oddechowy, dziecku zaczyna brakować miejsca, w związku z czym przyjmuje pozycję embrionalną
		9 miesiąc	53-55 cm 3,5 kg	dziecko jest w pełni dojrzałe, tęczówka oka ma zabarwienie niebieskie; łożysko pracuje z maksymalną wydajnością (70% przenoszonych przez nie składników odżywczych trafia do mózgu dziecka); pęcherz płodowy pęka, odchodzą wody płodowe, rozpoczynają się nieregularne skurcze macicy; następuje poród

---