Środowisko szkolne w

procesie

wychowawczym

Czy wiesz że?

 Jednym ze składników środowiska

społecznego jest środowisko
wychowawcze, które tworzą
poszczególne osoby wpływające na
rozwój psychiki i kształtowanie się
osobowości dzieci i
młodzieży. Podstawowe środowiska
wychowawcze to rodzina i szkoła

.

Drugim ważnym po rodzinie środowiskiem, w którym

ma miejsce kształtowanie osobowości młodego

człowieka jest szkoła. Wychowanie szkolne, do

jakiego zobowiązany jest nauczyciel, możemy

określić jako mądre towarzyszenie uczniowi na

drodze jego rozwoju. Nauczyciele w swojej pracy

wychowawczej, wspierając w tym zakresie obowiązki

rodziców, powinni zmierzać do tego, aby uczniowie w

szczególności:

*znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju
osobowego,
*rozwijali w sobie dociekliwość poznawczą, ukierunkowaną na
poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie,
*mieli świadomość życiowej użyteczności zarówno poszczególnych
przedmiotów nauczania, jak i całej edukacji na danym etapie,
*stawali się coraz bardziej samodzielni w dążeniu do dobra w jego
wymiarze indywidualnym i społecznym, godząc umiejętnie dążenie do
dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialność za siebie z
odpowiedzialnością za innych, wolność własną z wolnością innych,
*poszukiwali, odkrywali i dążyli na drodze rzetelnej pracy do
osiągnięcia swoich celów życiowych i wartości ważnych dla
odnalezienia własnego miejsca w świecie,

*uczyli się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia
społecznego oraz przygotowywali się do życia w rodzinie, w
społeczności lokalnej i w państwie, w duchu kształtowania postaw
patriotycznych,
*

przygotowywali się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania

wyborów i hierarchizacji wartości oraz mieli możliwość doskonalenia się,
*kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i
rozumienia ich poglądów; umieli współdziałać i współtworzyć w szkole
wspólnotę nauczycieli i uczniów.

Warto podkreślić!



W toku szkolnej nauki uczeń
stopniowo poznaje kim jest,
kształtuje coraz pełniejszy obraz
samego siebie, rozpoznaje swoje
talenty i ograniczenia oraz uczy
się akceptować siebie takim
jakim jest. Równocześnie
otrzymuje od wychowawcy cenną
podpowiedź kim może być, jak
rozwinąć w sobie to, co
najwartościowsze, jak stać się w
pełni dojrzałym człowiekiem.



W życiu dziecka szkoła jest pierwszą
instytucją, której rygorom musi podlegać. W
każdej szkole uczeń - wychowanek poszerza z
roku na rok zasób indywidualnych
doświadczeń, zdobywając wiedzę oraz
kształtując normy i wzory zachowania. Szkoła
wychowuje w sposób zamierzony,
ukierunkowany na określone cele, w sposób
profesjonalny, wykorzystując wiedzę i
doświadczenie pedagogiczne nauczycieli.
Jednakże w szkole zachodzą również procesy
wychowania niezamierzonego, oddziaływania
spontaniczne, kształtujące osobowość dzieci i
młodzieży. Kontakty koleżeńskie i
przebywanie z wychowawcami na lekcjach i
poza lekcjami powoduje powstawanie bądź
pogłębianie zainteresowań, kształtowanie się
poglądów i przekonań.

Szkoła

Kontakty
rówieśnicze

oceny

nauka 

książki

 

nauczyciele

sprawdziany

 prace domowe

Rozpoznanie czynników wpływających na destrukcyjne
zachowanie dzieci i młodzieży jest bardzo ważnym etapem na
drodze do podjęcia działań wychowawczych. Czynniki te mogą
być usytuowane także w środowisku szkolnym. Zalicza się do
nich:

*brak osobowego, podmiotowego podejścia do uczniów,
nastawienie na klasę (grupę) i jej globalne sukcesy, a nie na
pojedynczego ucznia

*brak wiedzy, umiejętności oraz gotowości nauczycieli do
poznawania i poszukiwania informacji o kontekście społecznym,
w jakim poszczególny uczeń funkcjonuje, a przez to brak
zrozumienia, pomocy, wsparcia,nieangażowanie się nauczycieli w
kształtowanie osobowości i charakteru uczniów,

*pomijanie

problemów moralnych w dydaktyce szkolnej,ucieczka od działań
wychowawczych, szczególnie tych, które zakładają uwyraźnienie
wartości i uczą ich urzeczywistniania,

*brak wyraźnych wzorców osobowego odnoszenia się do innych
ludzi, mówienie o sprawiedliwości, miłości, uczciwości,
życzliwości bez możliwości zauważenia przez uczniów człowieka
sprawiedliwego, życzliwego, uczciwego itp

.,

*trudności nauczycieli ze sprecyzowaniem i realizowaniem
ogólnych celów wychowawczych szkoły, wyrażających jeden,
najważniejszy - "pomóc człowiekowi być coraz bardziej
człowiekiem".

Podstawowy cel szkoły:

„pomóc

człowiekowi być

coraz bardziej

człowiekiem".

W szkole uczeń codziennie przebywa średnio 4-5 godzin. W tym
czasie szkoła przejmuje nad dziećmi i młodzieżą całkowitą opiekę,
polegającą na zaspakajaniu potrzeb swych wychowanków. Jednak
najwięcej uwagi w procesie edukacji szkolnej poświęca się
potrzebom intelektualnym. Cały system szkolny nastawiony jest na
przekazywanie wiedzy i kształcenie umiejętności. Temu celowi służy
nawet wystrój sal lekcyjnych, który ma kierować uwagę ucznia na
ogromne możliwości ludzkiego umysłu, ma budzić zainteresowania
wiedzą. W szkole powinny być też zaspakajane potrzeby społeczne.
W tym celu należy tworzyć odpowiednie warunki do powstawania
wspólnot uczniowskich, pozytywnych grup koleżeńskich, dążących
do osiągania wspólnych celów. Chodzi bowiem o to, aby każdy uczeń
znalazł oparcie w grupie rówieśniczej. W kwestii wychowania
szkolnego istotne jest również to, iż realizowane jest ono w oparciu
o wzory reprezentowane przez poszczególnych nauczycieli -
wychowawców. W najwcześniejszym okresie życia funkcjonują wzory
rodziców. Dziecko naśladując mamę lub tatę uczy się właściwego
stosunku do otaczającej rzeczywistości, zdobywa podstawowe
umiejętności, uczy się wartości, naśladuje stosunek do ludzi.
Uczęszczając do szkoły, w pewnym stopniu odcina się od rodziców.
Uznanie zdobywa dobry nauczyciel, dobry kolega. Przy czym, jeżeli
nauczyciele wykazują wysoki poziom kultury pedagogicznej, to
szkolna atmosfera panująca w placówce zachęca do wspólnej pracy i
taką szkołę się lubi.

Duża ilość czasu jaką uczniowie spędzają w

szkole wymusza zwrócenie uwagi pedagogów

na ich środowisko rówieśnicze. Uczeń

poddawany jest wpływom grupy rówieśniczej,

aprobacie i dezaprobacie kolegów. Brak

dostatecznej kontroli tego, co dzieje się wśród

rówieśników ze strony nauczycieli, otwiera

drogę niepożądanym oddziaływaniom. Nasilają

się wówczas zachowania patologiczne. Będąc

świadkiem tworzenia się i rozwoju grup

rówieśniczych w klasie, wychowawca może

wywierać pozytywny wpływ na ich

funkcjonowanie. Może też sam poprzez

propozycje działań pozalekcyjnych być

inicjatorem tworzenia pozytywnych grup.

Możliwość oddziaływania wychowawczego

należy dostrzegać także w wielu obszarach

pozadydaktycznej działalności szkoły np.

podczas zabaw i imprez sportowych, na

uroczystościach klasowych i szkolnych, na

imprezach kulturalnych, spotkaniach z

ciekawymi ludźmi.



By szkoła mogła być twórczym
środowiskiem wychowawczym,
kształtującym osobowość dziecka,
musi sprostać stawianym jej
wymaganiom i zadaniom. Zadania
środowiska szkolnego można ująć w
trzy grupy problemów: przygotowanie
wychowanków do życia w świecie
wciąż zmieniającej się cywilizacji i
nowych stosunków międzyludzkich,
wdrażanie do demokratycznych form
życia zbiorowego, oraz przyswajanie
przez uczniów zasad moralności
opartej na wartościach
ogólnoludzkich.

I grupa zadań:



Pierwsza grupa zadań dotyczy takiego
kształcenia, które uczy samodzielnego
myślenia, racjonalnej organizacji pracy,
aby w pełni móc korzystać ze zdobyczy
cywilizacji. Nauczaniu powinno
towarzyszyć uczucie radości płynącej z
odkrywania nowych, nieznanych
zjawisk i zdobywania wciąż nowych
umiejętności. Znacznie większą
wartość ma obudzona wiara we własne
siły, umiejętność samodzielnego
poszukiwania wiedzy niż samo
bezmyślne przyswajanie pamięciowego
materiału. Każdy uczeń powinien mieć
możność uzyskania sukcesu na miarę
własnych możliwości.

II grupa zadań:



Drugim ważnym celem stojącym
przed szkołą jest przygotowanie
swoich podopiecznych do życia w
warunkach demokracji. Można to
osiągnąć przez demokratyczną
organizację pracy i życia w szkole.
Zbiorowość szkolną tworzą
nauczyciele, uczniowie, ich rodzice i
cała infrastruktura. Każdy z tych
elementów jest ważny dla
prawidłowego działania szkoły.
Powinni one funkcjonować na
zasadzie ścisłej współpracy,
respektując wzajemnie swoje prawa,
obowiązki i odpowiedzialność.

III grupa
zadań:

 Trzecia grupa zadań

realizowanych przez szkołę odnosi
się do wychowania moralnego. W
ogólnoludzkiej moralności
największą uwagę przypisuje się
godności człowieka, potrzebie
otwarcia jednostki na sprawy
innych ludzi. W szkole powinno się
tworzyć atmosferę życzliwych
interakcji między wychowawcami i
wychowankami oraz między
rówieśnikami. Ucznia należy z całą
powagą traktować jako podmiot
poszukujący i zdobywający
wiedzę, a nie jako przedmiot,
który trzeba napełnić wiedzą.
Szkoła powinna być instytucją w
pełni akceptowaną przez uczniów,
rodziców i nauczycieli. Szkołę w
pełni może zaakceptować i polubić
tylko ten uczeń, który rozumie, że
jest ona niezbędna nie dlatego, że
tak zdecydowały osoby dorosłe,
ale dlatego, że jest konieczna dla
jego pełnego rozwoju osobistego.



Cała szkoła, jako instytucja i wspólnota
zarazem, przez wzajemne odniesienia
osobowe, sposób prowadzenia zajęć,
organizację życia grupowego i dobór treści
nauczania jest - lub nie jest - szkołą
wychowującą. Wychowanie człowieka zawsze
wymaga trudu i poświęcenia wielu osób. Od
jakości wychowania zależy jakość życia
poszczególnych osób, rodzin a także
społeczeństw. Młody człowiek tylko wtedy
potrafi mądrze pokierować swoim życiem, jeśli
oprócz zdobytej wiedzy będzie rozumiał
siebie, świat i będzie wiedział, jak
postępować, pozostając w zgodzie z własnymi
przekonaniami.

Dziękujemy za
obejrzenie naszej
prezentacji

Sandra Klimkiewicz

Marta Madajczyk