Wirusowe

zapalenia

wątroby

Jest zakażeniem wątroby przez wirusy wywołującym stan zapalny tego

narządu. Zapalenie rozpoznaje się



klinicznie



biochemicznie



na podstawie biopsji wątroby i wykazaniu obecności komórek
zapalnych

Ostre zapalenie wątroby jest pierwotnym zakażeniem wirusem

zapalenia

wątroby, związane z silną i skuteczną odpowiedzią organizmu.

Nadostre zapalenie wątroby stanowi ciężką postać ostrego
zakażenia, które uszkadza lub niszczy dużą liczbę hepatocytów, a tym
samym prowadzi do ostrej niewydolności tego narządu.

Przewlekłe zapalenie wątroby oznacza aktywny proces chorobowy
trwający ponad 6 miesięcy. Świadczy o nieskutecznej lub częściowej
odpowiedzi immunologicznej i przetrwaniu wirusa w organizmie.

WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY

MARSKOŚĆ WĄTROBY

Jest częstym powikłaniem przewlekłego procesu

uszkodzenia miąższu wątroby. Podczas prób regeneracji
uszkodzonych hepatocytów i podporowej tkanki łącznej
zostaje zaburzona struktura wątroby, w nadmiarze jest
wytwarzana tkanka włóknista i następuje guzkowa
regeneracja miąższu wątroby.

a.

Zmiany morfologiczne wywołują nadciśnienie wrotne,
żylaki i powiększenie śledziony.

b.

Utrata przez hepatocyty zdolności do syntezy
i wydzielania prowadzi do żółtaczki, obrzęku
i koagulopatii.

c.

Zniszczenie hepatocytów oraz zmiany morfologiczne
mogą prowadzić do encefalopatii wątrobowej
i wodobrzusza.

ŻÓŁTACZKA

Jest to żółte zabarwienie skóry i twardówki oka.

Wirus

w.z.w

Okres

wylęgania

Objawy

kliniczne

Droga

zakażenia

Czynniki ryzyka

HAV

2 – 6
tygodni

ostre

fekalno
– oralna

przeludnienie: niski
poziom higieny;
żłobki
i przedszkola

HBV

2 – 6

miesięcy

ostre lub

przewlekłe

parenteraln

a

Narkotyki dożylne;

sktywność
seksualna; okres
okołoporodowy

HCV

2 tygodnie –

5 miesięcy

zwykle
przewlekłe

parenteraln
a

narkotyki dożylne;
przetoczenie krwi

HDV

1 – 4
miesiące

ostre
(często
piorunujące)

lub
przewlekłe

parenteraln
a

narkotyki dożylne

HEV

2 – 8
tygodni

ostre

fekalno
– oralna

zanieczyszczona
woda

EPIDEMIOLOGIA

EPIDEMIOLOGIA

o

Przenoszenie wirusa z człowieka na człowieka może wywołać
ogniska zachorowań w miejscach o niskim poziomie higieny
osobistej.

o

Zanieczyszczenie pojedynczego źródła kałem zakażonej osoby
może prowadzić do nagłych epidemii wirusowego zapalenia
wątroby typu A.

LECZENIE
objawowe–preparaty ludzkiej gamma globuliny
zawierające przeciwciała anty-HAV

ODPORNOŚĆ
pozostaje na całe życie

ZAPOBIEGANIE
Dostępna skuteczna szczepionka zawierająca zabity wirus HAV

WIRUS ZAPALENIA WĄTROBY TYPU A

OBRAZ KLINICZNY

Wirus HAV wywołuje ostrą, wysoce zakaźną formę zapalenia wątroby.

1.

Zakażenie bezobjawowe – najczęściej u dzieci

2.

Zakażenie objawowe – okres wylęgania trwa 2 – 6 tygodni

a.

Faza przedżółtaczkowa – objawy grypopodobne

b.

Faza żółtaczki – hiperbilirubinemia, żółtaczka, powiększenie
wątroby, bolesność w prawym górnym kwadracie brzucha,
podwyższona aktywność enzymów wątrobowych w surowicy

U kobiet ciężarnych objawom tym towarzyszy spadek masy ciała.
W.Z.W. typu A nie stanowi zwiększonego ryzyka dla ciąży. Noworodkom
urodzonym przez kobiety u których choroba trwa do 2 tygodni zaleca

się

zastosowanie swoistej gamma globuliny. W przypadku kontaktu
ciężarnej z chorobą należy zastosować specyficzną immunoglobulinę
w dawce 0,2 mg/kg m.c, domięśniowo, nie później niż 2 tygodnie
od ekspozycji.

KLASYFIKACJA
Wyróżnia się 4 antygenowo różne szczepy, wszystkie wywołują takie same

objawy.

EPIDEMIOLOGIA
Drogi zakażenia: wirus HBV znajduje się we krwi produktach

krwiopochodnych, łzach,

ślinie, spermie, moczu, kale, mleku kobiecym, płynie maziowym oraz płynie

mózgowo

– rdzeniowym

Wrażliwość na zakażenie. Populacje o zwiększonym ryzyku zakażenia

wirusem HBV:



pracownicy służby zdrowa



osoby przebywające w zakładach zamkniętych



osoby nadużywające dożylnych środków odurzających



chorzy na hemofilię



pacjenci poddawani dializie



dzieci urodzone przez matki z dodatnim HBsAg



seksualni partnerzy nosicieli wirusa HBV



osoby z wieloma partnerami seksualnymi

WIRUS ZAPALENIA WĄTROBY TYPU B

PATOGENEZA
Okres wylęgania trwa 40 – 180 dni.

OBRAZ KLINICZNY
Ostre zakażenie

a.

bezobjawowe – częstsze

b.

objawowe

•

zakażenie bezżółtaczkowe – złe samopoczucie, brak
apetytu, morfologia w normie – zazwyczaj nierozpoznane

•

zakażenie z żółtaczką – po okresie złego samopoczucia
i braku apetytu u pacjenta pojawia się żółtaczka.

Powikłania:



Zespół typu choroby posurowiczej charakteryzujący się
bólem stawów, pokrzywką i wysypką plamisto –
grudkową



Guzkowe zapalenie tętnic lub błoniaste
kłębuszkowe zapalenie nerek

Przewlekłe zakażenie



Przetrwałe wirusowe zapalenie wątroby
typu B

Skąpie objawy chorobowe, stan kliniczny dobry,
potencjalnie zakaźni. Może prowadzić do

krańcowej

niewydolności wątroby.



Przewlekłe aktywne zapalenie wątroby

Częściej pojawiają się objawy chorobowe i

zaostrzenia

wirusowego zapalenia wątroby.

Powikłania:



Marskość wątroby



Pierwotny rak wątroby

LECZENIE
objawowe
Lamiwudyna – analog nukleozydu, używany w leczeniu
pacjentów zakażonych wirusem HIV, hamuje przewlekłe
zakażenia wirusem HBV.

ZAPOBIEGANIE



Bierne uodparnianie – stosowane za pomocą gamma
– globuliny przeciw w.z.w. typu B

wskazane dla:

•

wrażliwych na zakażenie, przypadkowo narażonych na
potencjalnie skażony materiał od osoby z dodatnim HBsAg

•

utrzymujących kontakty płciowe z osobami zakażnymi

•

noworodki urodzonych przez matki z dodatnim HBsAg



Czynne uodparnianie

wskazania: profilaktyczne szczepienie jest zalecane
wszystkim osobom z wysokim ryzykiem zakażenia i wszystkim
noworodkom

Kobiety w ciąży źle odżywione o złym ogólnym stanie zdrowia

są bardziej narażone na gwałtowny przebieg zapalenia, który

może skończyć się śmiercią. Częstość ostrego zapalenia

wątroby w ciąży szacuje się na 1 – 2/1000, zapaleń

5 – 15/1000. Nie stwierdzono teratogennego działania HBV

na płód. Zwiększa się natomiast tendencja do porodów
przedwczesnych. Ryzyko przekazania wirusa do płodu

u kobiet HBV pozytywnych jest największe w okresie

perinatalnym. Jest to wynikiem ekspozycji płodu na krew

i wydzielinę dróg rodnych w czasie porodu. W przypadku gdy

matka ma dodatni antygen HBs i HBe ryzyko do dziecka wynosi

od 70% do 90%. Nieco rzadziej infekują się płody

u matek z pozytywnym antygenem HBs i negatywnym antygenem

Hbe. Infekcja okołoporodowa związana jest

z 85 – 90% przewlekłym nosicielstwem oraz z związanym

z tym ryzykiem wczesnej marskości wątroby i pierwotnego raka

wątroby. Postępowanie położnicze polega

na identyfikacji matek z obecnością antygenu HBs

i zastosowaniu u ich noworodków do 12 – 48 godzin

po porodzie hiperimmunizowanej globuliny Hepatitis B (HBIG)

łącznie ze szczepionką przeciw HBV.

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA – budowa
HCV jest wirusem z osłonką o średnicy ok. 35 – 50 nm. Zawiera
pojedynczą nić RNA o dodatniej polarności, otoczoną białkowym
kapsydem.

OBRAZ KLINICZNY
Większość zakażeń przebiega bezobjawowo; ponad 70% zakażonych
pacjentów staje się przewlekłymi nosicielami wirusa i u znacznej części
rozwija się przewlekłe zapalenie wątroby.

LECZENIE
objawowe

ZAPOBIEGANIE
brak biernego i czynnego uodpornienia

Transmisja HCV od matki do płodu wynosi 1 – 10%. Ryzyko gwałtownie

rośnie przy jednoczesnej obecności u matki wirusa HIV.

WIRUS ZAPALENIA WĄTROBY TYPU C

Czynnik delta - jest ułomnym wirusem RNA, znajdowanym wyłącznie u osób
zakażonych wirusem HBV.

EPIDEMIOLOGIA – 2 drogi zakażenia



jednoczesne zakażenie wirusem HBV – jest najczęstsze u biorców produktów
krwiopochodnych i osób używających dożylnych narkotyków



nadkażenie wirusem HDV nosiciela wirusa HBV występuje najczęściej u osób używających
dożylnie narkotyków

OBRAZ KLINICZNY



jednoczesne zakażenie wirusem HBV wywołuje kliniczne objawy podobne
do ostrej postaci zakażenia wirusem HBV



nadkażenie wirusem HDV często wywołuje groźną postać ostrego zapalenia wątroby,
które może być śmiertelne.

DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA
test immunoenzymatyczny EIA i radioimmunologiczny RIA

ZAPOBIEGANIE
Szczepienie przeciw w.z.w typu B lub podając profilaktycznie HBIg

Zakażenie u noworodków tylko w przypadku nie zastosowania immunoprofilaktyki

HBV. Możliwość transmisji matczyno – płodowej u narkomanek nosicielek

HBs.

WIRUS ZAPALENIA WĄTROBY TYPU D

EPIDEMIOLOGIA
podobny do wirusa HAV
drogi zakażenia – wirus HEV szerzy się drogą fekalno–oralną od jednej
osoby do drugiej. Cząstki wirusowe można wykryć za pomoca mikroskopu
elektronowego w kale zakażonych pacjentów; wirus został także
wyizolowany z żółci i kału zakażonych szympansów i ludzi. Zakażona woda
jest głównym źródłem epidemiologicznego szerzenia się wirusa.
Mężczyźni zakażają się częściej niż kobiety.

OBRAZ KLINICZNY
U zakażonych osób stwierdza się biochemiczne i hematologiczne cechy
lekkiego zaburzenia czynności wątroby. Wyzdrowienie jest na ogół
całkowite, ale u kobiet, które zostały zakażone podczas 3 trymestru ciąży,
współczynnik śmiertelności jest wysoki (ok. 20%)
Zakażenia HEV nie przechodzą w fazę przewlekłą.

LECZENIE

podtrzymujące

WIRUS ZAPALENIA WĄTROBY TYPU E

DZIĘKUJĘ I

POZDRAWIAM

Sylwia Wójcik