Dawidowicz
Paweł

POJĘCIE ERGONOMII

W PRACY

Pojęcie ergonomia, wywodzące się z greki ( ergon= praca, nomos=
prawa naturalne), oznacza „naukę o pracy”. Za jej ojca uważa się
polskiego przyrodnika Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego, który
w 1857 r. w czasopiśmie „Przyroda i Przemysł” opublikował artykuł
„Rys ergonomii, czyli nauki o Pracy opartej na prawach
zaczerpniętych z Nauki Przyrody”.
Istnieje wiele defi nicji ergonomii. Jedna z nich wskazuje, że
ergonomia

zajmuje

się

związkami

zachodzącymi

pomiędzy

człowiekiem a jego zajęciem, sprzętem i otoczeniem (materialnym)
w najszerszym znaczeniu, włączając w to pracę, wypoczynek,
sytuacje w domu i podróży . Ujmuje ona bardzo szeroko zakres
zainteresowania ergonomii, wykraczając poza pracę.
Dążeniem osoby dokonującej oceny stanowiska pracy i warunków
panujących na nim podczas wykonywania określonych zadań,
będzie dostosowanie tego miejsca pracy w jak największym
zakresie do rodzaju wykonywanej pracy, wynikających z tego
ograniczeń i potrzeb operatora.
Po uwzględnieniu tych elementów możliwe będzie określenie
stanowiska mianem ergonomicznego.

CO TO JEST ERGONOMIA?

ERGONOMICZNE STANOWISKO

ERGONOMICZNE STANOWISKO

KRZESŁO

Na komfort pracy duży wpływ ma

krzesło, które powinno zapewniać
wygodną pozycję ciała i swobodę
ruchów oraz być wyposażone w:
regulację wysokości siedziska – 40-50
cm od podłogi, regulację wysokości
oparcia

i

regulację

pochylenia

oparcia, podłokietniki, płytę siedziska
wyprofilowaną

odpowiednio

do

odcinka udowego nóg i oparcia do
naturalnego wygięcia kręgosłupa.

ERGONOMICZNE STANOWISKO

PODNÓŻEK

Wyposażając stanowisko pracy w

podnóżek,

ustaw

go

pod

odpowiednim kątem (max. 15°) tak,
aby

możliwe

było

płaskie,

spoczynkowe ustawienie na nim stóp.

ERGONOMICZNE STANOWISKO

BIURKO

Biurko powinno
być na tyle szerokie i
głębokie, aby można
było ustawić
elementy
wyposażenia
stanowiska pracy w
odpowiedniej
odległości od siebie.
Celem jest
zapobieganie
przyjmowaniu
wymuszonych
pozycji.

ERGONOMICZNE STANOWISKO

UŁOŻENIE RĄK

Ustaw wysokość stołu, krzesła i podłokietników, w taki

sposób, aby zapewnić naturalne położenie rąk przy obsłudze
klawiatury, z zachowaniem co najmniej kąta prostego między
ramieniem i przedramieniem. Pozwoli to na odciążenie mięśni.

ERGONOMICZNE STANOWISKO

PRAWIDŁOWE USTAWIENIE

MONITORA

Ustaw monitor na biurku w odległości 40-75 cm od oczu,

zapewniając, by kąt obserwacji ekranu wynosił 20°-50° w dół od
linii poziomej prowadzonej na wysokości oczu. Taka organizacja
stanowiska pracy pozwoli na zminimalizowanie obciążenia oczu i
karku.

PAMIĘTAJ O 5 MIN PRZERWY PO

KAŻDEJ GODZINIE PRACY

Po każdej godzinie pracy przy

komputerze zrób 5-minutową przerwę.
Wstań z krzesła. Taki sposób postępowania
i ćwiczenia fizyczne pozwolą Twojemu
organizmowi zmienić rodzaj obciążenia i
rozluźnić mięśnie.

ĆWICZENIE 1

ĆWICZENIE 2

ĆWICZENIE 3

ĆWICZENIE 4

ĆWICZENIE 5

ĆWICZENIE 6

Cho ciaż pr aca pr zy ko m puter ze nie w ymaga podnos zenia, pr zeno szenia,
pchania lub ciągnięcia ciężar ó w, także o na jes t pr zyczyną dolegliw o ś ci ze
st ro ny układu mięś niow o - s zkieleto wego o s ó b ją w yko nujących. Zwr ó cenie
uw agi na ten pr o blem jes t o tyle w ażne, że liczba os ó b o bs ługujących
mo nito r y ekr ano w e podczas pr acy s tale r oś nie i nie wydaje s ię mo żliwe, aby
tr end ten uległ o dw ró ceniu w najbliżs zych latach. W pr zypadku w ysiłku
dynam icznego, któ r y wys tępuje np. : pr zy r ęcznym po dno s zeniu i pr zeno s zeniu
ciężar ó w, włó kna mięś niow e ulegają napr zem iennem u r o zciąganiu i kur czeniu
się (napinaniu i r o zluźnianiu). D zięki t em u m ięś nie s ą do br ze ukr wio ne -
do pływ a do nich wys tar czająca ilo ś ć tlenu i ś r o dkó w o dżyw czych, a to ks yczne
pr o dukty pr zemiany mater ii m ogą być z nich us uwane. Z t ego po w o du pr ace
w któ r ych pr zew aża w ysiłek dynam iczny, o czyw iś cie pr zy zacho w aniu no r m i
zas ad bezpiecznego po dno s zenia ciężar ó w, m o gą t r wać s to s unko wo długo nie
wyw ołując ur azó w o r az objawó w zmęczenia. Odw r o tnie jest w s ytuacji
wys iłku s tatycznego , do minującego np.: podczas pr acy pr zy ko m puter ze.
Po dczas w ysiłku s tat ycznego m ięś nie ulegają s kur czeniu o r az utr zym ywane s ą
w st anie długo tr w ałego napięcia. Po wo duje to ich ucis k na naczynia
kr w io noś ne i ner wy o bwo do we. Z tego po w o du zmniejszeniu ulega do pływ
kr w i do napiętych mięś ni, ich utleno w ienie i odżywianie. Gr o madzące s ię w
mięś niach to ks yczne pr o dukt y pr zemiany m ater ii nie s ą us uwane. Jes t t o
nienatur alne, s pr zeczne z fi zjologią czło wieka zjawis ko , któ r e pow o duje
wys tępo w anie szybs zego zmęczenia mięś nio wego.

ZAGROŻENIA ZDROWIA

Praca przy komputerze powoduje min.:



Statyczne obciążenie mięśni stabilizujących kręgosłup w pozycji
siedzącej,



Statyczne obciążenie mięśni barków i rąk obsługujących
klawiaturę,



Statyczne obciążenie mięśni karku utrzymujących głowę podczas
obserwacji monitora, dokumentów i klawiatury,

Rotację miednicy ku tyłowi, odcinka lędźwiowego

kręgosłupa ku przodowi, a tym samym spłycenie lordozy
lędźwiowej, zwiększenie nacisku i zniekształcenie
znajdujących się w niej dysków międzykręgowych.

ZAGROŻENIA ZDROWIA

Wynikające z pracy przy komputerze dolegliwości układu
mięśniowo-szkieletowego przyjmują postać dolegliwości
bólowych umiejscowionych głównie w okolicy:



szyi, karku,



barków,



odcinka lędźwiowego kręgosłupa,



rąk.

Jeżeli praca jest wielokrotnie kontynuowana mimo
występowania sygnałów bólowych, z biegiem czasu może
prowadzić do zmian zapalnych lub degeneracyjnych
takich jak np.:



bóle i sztywnienie mięśni (mialgie),



zapalenia stawów,



zapalenia pochewek ścięgnistych,



zwyrodnienia stawów kręgosłupa.

DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY UKŁADU

MIĘŚNIOWO-SZKIELETOWEGO

Poza obciążeniem statycznym mięśni i siedzącą pozycją

ciała, wystąpienie dolegliwości mięśniowo-szkieletowych u
operatorów monitorów ekranowych potęgowane jest przez
kilka dodatkowych przyczyn. Są to: nieergonomiczne
stanowisko pracy, wiek, płeć, sytuacja rodzinna oraz
przebyte choroby. W czasie pracy przy komputerze
dochodzi także do obciążenia narządu wzroku oraz
obciążenia psychicznego wynikającego z treści, sposobu i
organizacji pracy. 

Osoby pracujące przy obsłudze monitorów ekranowych

lub zlecające taką pracę innym osobom powinny mieć
świadomość, że wykonywanie tego typu pracy jest źródłem
wielu uciążliwości. Długotrwała praca przy komputerze
zwiększa ilość odczuwanych przez operatorów dolegliwości
bólowych, a tym samym wpływa na jakość i efektywność
wykonywanych

przez

nich

zadań.

Wykonywana

przy

nieprawidłowo

zaprojektowanym

stanowisku,

w

nieprawidłowej

pozycji

i/lub

przy

nieprawidłowej

organizacji pracy praca tego rodzaju, z biegiem lat,
może prowadzić do trwałych zmian w stanie zdrowia.

DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY UKŁADU

MIĘŚNIOWO-SZKIELETOWEGO

KONIEC