KURATOR ZAWODOWY

Kurator sądowy –funkcjonariusz publiczny,

pełniący swoje obowiązki w jednym zespole
kuratorskiej służby sądowej i realizujący
określone przez prawo zadania o
charakterze wychowawczo – resocjalizacyjnym,
diagnostycznym, profilaktycznym i kontrolnym,
które są związane z
wykonywaniem orzeczeń sądu. Kuratorzy sądowi
wykonują swoje zadania zarówno w środowisku
osób których dotyczy postępowanie, czyli
podopiecznych, w miejscu ich zamieszkania, jak i
na terenie zakładów zamkniętych i placówek ich
pobytu, w szczególności na terenie zakładów
karnych, placówek opiekuńczo-wychowawczych
oraz leczniczo-rehabilitacyjnych.

Kwalifikacje kuratorów

Kuratorem zawodowym może być
mianowany ten, kto spełnia następujące warunki:

• miał obywatelstwo polskie, korzystał z pełni praw
cywilnych i obywatelskich;

• był nieskazitelnego charakteru;

• był zdolny ze względu na stan zdrowia do pełnienia
obowiązków kuratora zawodowego;

• ukończył wyższe studia magisterskie z zakresu nauk
pedagogiczno – psychologicznych, socjologicznych lub
prawnych albo inne wyższe studia magisterskie i studia
podyplomowe z zakresu nauk pedagogiczno-
psychologicznych, socjologicznych lub prawnych;

• odbył aplikację kuratorską;

• zdał egzamin kuratorski;

Kuratorów sądowych można podzielić
na:

•kuratorów zawodowych

dla dorosłych

rodzinnych – wykonujący orzeczenia w
sprawach rodzinnych i nieletnich

•kuratorów społecznych

– wykonujący

orzeczenia w jednym z dwóch powyższych
zespołów, lecz pełniący swoje zadania
społecznie

Kuratorzy zawodowi mogą
pracować w stopniu:

•kuratora zawodowego

•starszego kuratora zawodowego

•kuratora specjalisty

Cele pracy kuratora:

Celem jego pracy jest więc resocjalizacja,
wychowanie i działania profilaktyczne w
ramach zadań powierzonych przez sąd.
Podstawowym zadaniem kuratora jest
wykonywanie wobec danych osób dozorów i
nadzorów. Sąd rodzinny orzeka nadzory nad
wykonywaniem władzy rodzicielskiej bądź
samymi nieletnimi. Dozory wobec przestępców
dorosłych orzeka sąd karny. Nadzory wykonuje
kurator zawodowy rodzinny, a dozory - kurator
zawodowy dla dorosłych. Sprawowanie
dozorów czy nadzorów wymaga od kuratora
różnorakich działań.

Kurator nawiązuje i utrzymuje osobiste, indywidualne kontakty z
podopiecznymi. Zdobywa ich zaufanie. Często pracuje w terenie.
Wizytuje podopiecznych w ich domach. Obserwuje i kontroluje
ich życie. Stara się zdobyć informacje pozwalające określić
potrzeby i problemy, jakie mają oni i ich rodziny. Rozmawia z
domownikami, czasem z sąsiadami, zdobywa informacje także z
innych źródeł jak, np. miejsca pracy i nauki, dalszej rodzinie,
policji, dostępnych dokumentów itp. Najważniejsze jednak, że na
podstawie wiedzy, jaką zdobywa o podopiecznych, stara się
opracować metody rozwiązania problemów, z jakimi podopieczni
się borykają. Uwzględnia przy tym realne możliwości pomocy,
jakie niesie ich najbliższe otoczenie i środowisko lokalne.
Wymaga to często osobistych interwencji kuratora w różnych
urzędach i instytucjach, kontaktów i współpracy z pracownikami
socjalnymi, pracodawcami, służbą zdrowia, stowarzyszeniami
udzielającymi pomocy itp. Problemy, którym trzeba zaradzić
dotyczą różnych sfer życia.

Czasem jest to konieczność zorganizowania dachu
nad głową, wyżywienia i odzieży. Są problemy
związane z uzależnieniem od alkoholu lub innych
odurzających środków, choroby lub kalectwo.
Mogą być kłopoty w nauce lub ze znalezieniem
pracy, brak u podopiecznych wiary we własne siły
i możliwości, nieporozumienia małżeńskie itp.
Kurator zawodowy odpowiedzialny jest za
przebieg wszystkich dozorów lub nadzorów na
swoim terenie działania, lecz prowadzi je
wspólnie z kuratorami społecznymi (są to osoby o
różnych zawodach, które chcą pomagać
podopiecznym, sprawując dozory lub nadzory w
swoim wolnym czasie).

Zadania kuratorów dla dorosłych

Zadania kuratorów dla dorosłych są związane z postępowaniem
wykonawczym, a ściślej – ze sprawowaniem dozoru nad
osobami, którym sąd zawiesił wykonanie kary pozbawienia
wolności lub zwolnił z odbycia reszty tej kary i wyznaczył okres
próby, w którym to okresie ustanowił dozór.

1) Sprawowanie dozorów w następujących wypadkach:

•warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia
wolności,

•warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia
wolności,

•warunkowego umorzenia postępowania karnego,

•warunkowego zwolnienia skazanego, który popełnił
przestępstwo w stanie ograniczonej poczytalności, a sąd orzekł
umieszczenie go w zakładzie stosującym środki lecznicze lub
rehabilitacyjne – w tych wypadkach oddanie pod dozór jest
obowiązkowe,

•skierowania skazanego za
przestępstwo popełnione w
związku z uzależnieniem od
alkoholu lub innego środka
odurzającego na leczenie
ambulatoryjne lub
rehabilitację w placówce
leczniczo – rehabilitacyjnej – w
tym wypadku oddanie pod
dozór jest obowiązkowe,

•wymierzenia kary
ograniczenia wolności, z
wniosku skazanego przed
zwolnieniem z zakładu
karnego, jeżeli warunki
oczekujące go po zwolnieniu z
tego zakładu mogą mu
utrudniać społeczną
readaptację;

2) Organizowanie i kontrolowanie wykonywania kary
ograniczenia wolności oraz obowiązków nałożonych na
skazanego odbywającego tę karę;

3) Kontrolowanie zachowania skazanego w okresie próby oraz
żądanie niezbędnych informacji i wyjaśnień od osób będących w
okresie próby, objętych dozorem lub tych, na które nałożono
obowiązki;

4) Przygotowanie skazanego do życia po zwolnieniu z zakładu
karnego;

5) Kontakty ze skazanym, któremu sąd udzielił przerwy w karze,
zobowiązanym do utrzymywania kontaktów z sądowym
kuratorem zawodowym w czasie przerwy;

6)Nadzór nad wykonywaniem środka karnego, obowiązku
powstrzymywania się od przebywania w określonych
środowiskach lub miejscach, zakazu kontaktowania się z
określonymi osobami lub zakazu opuszczania określonego
miejsca pobytu bez zgody sądu;

7)Udzielanie pomocy z funduszu pomocy postpenitencjarnej;

8) Składanie wniosków o wszczęcie postępowań
incydentalnych lub modyfikację orzeczeń;

9) Uczestniczenie w posiedzeniach sądu;

10) Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych
w postępowaniu przed wydaniem orzeczenia przez
sąd karny;

11) Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych
w postępowaniu wykonawczym;

12) Czynności wykonywane przez kuratora
zawodowego w ramach „systemu dozoru
elektronicznego”.

Zadania kuratorów rodzinnych:

1 Przeprowadzanie wywiadów środowiskowych:

•w sprawach małżeńskich,

•w postępowaniu o zezwolenie na zawarcie małżeństwa,

•w sprawach o rozstrzygnięcie w istotnych sprawach rodziny,

•w sprawach opiekuńczych małoletnich,

•w sprawach o przysposobienie dziecka,

•w postępowaniu wyjaśniającym i rozpoznawczym w sprawach
nieletnich,

•w postępowaniu wykonawczym w sprawach nieobjętych
nadzorem: o zachowaniu się podopiecznego po wydaniu
orzeczenia,

•wywiadów kontrolnych przeprowadzanych przez zawodowych
kuratorów sądowych w nadzorach wykonywanych przez
kuratorów społecznych oraz inne uprawnione osoby;

2 Sprawowanie nadzorów:

•w sprawach opiekuńczych:

jako środka zabezpieczającego,

jako środka ograniczenia władzy

rodzicielskiej,

w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie

zastępczej lub placówce opiekuńczo –
wychowawczej;

•nad nieletnimi:

jako środka tymczasowego,

jako środka samoistnego,

jako środka „probacyjnego” w przypadku

zawieszenia umieszczenia w zakładzie
poprawczym, w przypadku warunkowego
zwolnienia, w przypadku warunkowego
odstąpienia od umieszczenia w zakładzie
poprawczym;

•nad osobami zobowiązanymi do leczenia
odwykowego;

3) Składanie wniosków o modyfikację
orzeczeń;

4) Udział w ustanowionych przez sąd
kontaktach rodziców z małoletnimi dziećmi;

5) Przymusowe odebranie osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej oraz
umieszczenie w rodzinie zastępczej lub
placówce opiekuńczo – wychowawczej;

6) Współpraca z sądem rodzinnym;

7) Współpraca z powiatowym centrum
pomocy rodzinie, współpraca z jednostkami
pomocy społecznej, w sprawach
opiekuńczych małoletnich umieszczonych w
środowisku zastępczym – w rodzinie
zastępczej lub placówce opiekuńczo –
wychowawczej;

8) Kierowanie i praca w ośrodku
kuratorskim.

Czynności zawodowego kuratora sądowego można
podzielić na trzy grupy:

1) Czynności przed wydaniem orzeczenia sądu:

•gromadzenie przez kuratora zawodowego wszystkich
możliwych informacji o osobie i jej środowisku, której sprawę
rozpatruje sąd rodzinny;

•nadzór zapobiegawczy, który ma na celu umożliwienie
dokładnej diagnozy nieletniego i jego środowiska
wychowawczego.

2) Czynności związane z postępowaniem wykonawczym:

•realizowanie przez kuratora zawodowego zadań wynikających z
organizacji procesu resocjalizacyjnego;

•zapewnienie sobie odpowiedniej liczby społecznych
współpracowników kuratorów społecznych zasługujących na
zaufanie i należycie wykonujących obowiązki w stosunku do
powierzonych im podopiecznych.

3) Czynności kierownicze:

•sprawowanie opieki nad nowo przyjętymi kuratorami
zawodowymi;

•szkolenie kuratorów społecznych;

•organizowanie i prowadzenie kuratorskich ośrodków pracy z
młodzieżą.

Wśród metod i form pracy kuratora sądowego
występują:

1)Metoda indywidualnych przypadków;
Najbardziej popularna, wykorzystuje procedurę
psychotechniczną w relacji kurator – osoba
nadzorowana. Zwłaszcza w odniesieniu do nieletnich
szczególne znaczenie ma zbudowanie więzi opartej na
wzajemnym zaufaniu oraz autentyczne respektowanie
zasady podmiotowości wychowanka. Kurator staje się
wtedy autorytetem dla podopiecznego i w oddziaływaniu
resocjalizacyjnym może wywierać na niego wpływ przez
odwoływanie się do własnego przykładu w
postępowaniu, perswazję czy doradzanie wychowawcze.
W ramach tej metody ostatnio coraz częściej
wykorzystywana jest mediacja oraz kontrakt.

2)Metoda pracy z grupą wychowanków;
Stosowana przede wszystkim w ramach ośrodków
kuratorskich, które zalicza się do podstawowych instytucji
profilaktyczno – resocjalizacyjnych o charakterze otwartym,
pełniących funkcje: opiekuńczo – wychowawczą,
dydaktyczną, profilaktyczno – kompensacyjną i
resocjalizacyjną oraz integracyjno – społeczną. Kurator
może organizować zajęcia socjoterapeutyczne, kształtujące
przede wszystkim podstawowe umiejętności
interpersonalne.

3)Metoda pracy z szeroko rozumianym środowiskiem
podopiecznych;
Polega na, szeroko pojmowanej, integracji oraz
współdziałaniu ze wszystkimi osobami i instytucjami
(rodzicami, szkołą, placówkami społeczno –
wychowawczymi, kulturalno – oświatowymi, profilaktyczno-
resocjalizacyjnymi, medyczno – terapeutycznymi i in.), które
tworzą międzyresortową sieć wsparcia rodziny i dziecka w
kryzysie.

Wykonując swoje obowiązki służbowe, kurator zawodowy ma
prawo do:

  1)   odwiedzania w godzinach od 7

00

 do 22

00

 osób objętych

postępowaniem w miejscu ich zamieszkania lub pobytu, a także w
zakładach zamkniętych,
  2)   żądania okazania przez osobę objętą postępowaniem
dokumentu pozwalającego na stwierdzenie jej tożsamości,
  3)   żądania niezbędnych wyjaśnień i informacji od
podopiecznych objętych dozorem, nadzorem lub inną formą
kontroli zleconej przez sąd,
  4)   przeglądania akt sądowych i sporządzania z nich odpisów w
związku z wykonywaniem czynności służbowych oraz dostępu do
dokumentacji dotyczącej podopiecznego i innych osób objętych
postępowaniem,
  5)   żądania od Policji oraz innych organów lub instytucji
państwowych, organów samorządu terytorialnego, stowarzyszeń i
organizacji społecznych w zakresie ich działania, a także od osób
fizycznych pomocy w wykonywaniu czynności służbowych.

Dziękujemy za

uwagę

Szansa