BADANIE WYPADKÓW

PRZY PRACYY

mgr inż. Marcin Wapiński

Studia Uzupełniające Magisterskie – Zarządzanie

Bezpieczeństwem i Higieną Pracy - Wykład

PODSTAWA PRAWNA

USTAWA z dnia 30 października 2002 r.
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu
wypadków przy pracy i chorób
zawodowych (Dz. U. 02.199.1673).
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 1
lipca 2009 r. w sprawie ustalania
okoliczności i przyczyn wypadków przy
pracy (Dz. U. 09.105.870)
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI
SPOŁECZNEJ z dnia 7 stycznia 2009 r. w
sprawie statystycznej karty wypadku
przy pracy (Dz. U. 09.14.80)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI
I PRACY z dnia 16 września 2004 r. w
sprawie wzoru protokołu ustalenia
okoliczności
i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U.
04.227.2298)

OBOWIAZKI OSÓB W RAZIE

ZAISTNIENIA WYPADKU PRZY PRACY

•

Pracownik, który uległ wypadkowi, jeżeli stan jego zdrowia na

to
pozwala, powinien poinformować niezwłocznie o wypadku
swojego
przełożonego.
Art. 234. § 1 Kp. 

• W razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany
podjąć
niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie,
zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom
poszkodowanym i
ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn
wypadku oraz
zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym
wypadkom.

• § 2. Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić
właściwego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym,
ciężkim lub
zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym
wypadku, który
wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli
może być
uznany za wypadek przy pracy.

Do czasu ustalenia okoliczności i przyczyn

wypadku pracodawca ma obowiązek zabezpieczyć
miejsce wypadku w sposób wykluczający:

1)dopuszczenie do miejsca wypadku osób

niepowołanych,

2) uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i

innych urządzeń technicznych, które w związku z
wypadkiem zostały wstrzymane,

3)dokonywanie zmiany położenia maszyn i innych

urządzeń technicznych, jak również zmiany
położenia innych przedmiotów, które
spowodowały wypadek lub pozwalają odtworzyć
jego okoliczności.

•

Zgodę na uruchomienie maszyn i innych urządzeń

technicznych lub dokonanie zmian w miejscu
wypadku
wyraża pracodawca, w uzgodnieniu ze
społecznym
inspektorem pracy, po dokonaniu oględzin miejsca
wypadku oraz po sporządzeniu, jeśli zachodzi
potrzeba,
szkicu lub fotografii miejsca wypadku.

• Zgodę, o której mowa w sytuacji zaistnienia
wypadku
śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego wyraża
pracodawca po uzgodnieniu z właściwym
inspektorem
pracy i prokuratorem, a w razie zaistnienia takich
wypadków w zakładzie górniczym - także po
uzgodnieniu
z właściwym organem państwowego nadzoru
górniczego.

• Dokonywanie zmian w miejscu wypadku bez
uzyskania
zgody, jest dopuszczalne, jeżeli zachodzi
konieczność
ratowania osób lub mienia albo zapobieżenia
grożącemu
niebezpieczeństwu.

ZESPOŁY POWYPADKOWE

Okoliczności i przyczyny wypadków ustala, powoływany
przez pracodawcę, zespół powypadkowy

,

w którego

skład wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i
higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy.

• U pracodawcy, który zgodnie z art. 237

11

§ 1 Kodeksu

pracy nie ma obowiązku tworzenia służby
bezpieczeństwa
i higieny pracy, w skład zespołu powypadkowego,
zamiast
pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy,
wchodzi
pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej
pracy,
któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań
służby
bhp, albo specjalista spoza zakładu pracy.

ZESPOŁY POWYPADKOWE

• U pracodawcy, u którego

nie działa społeczna

inspekcja
pracy

, w skład zespołu powypadkowego, zamiast

społecznego inspektora pracy, jako członek zespołu
wchodzi

przedstawiciel pracowników

posiadający aktualne

zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy, zgodnie z przepisami
dotyczącymi szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa
i higieny pracy.

• Jeżeli pracodawca nie może

dopełnić obowiązku

utworzenia
zespołu powypadkowego w składzie dwuosobowym

,

ze
względu na małą liczbę zatrudnionych pracowników,
okoliczności i przyczyny wypadku ustala zespół
powypadkowy, w którego skład wchodzi pracodawca
oraz
specjalista spoza zakładu pracy.

POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE

Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku

zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić
do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, a w
szczególności:

1)dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu

technicznego

maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu

urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki
wykonywania pracy i inne okoliczności, które
mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,

2)jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub

wykonać fotografię miejsca wypadku,

3)wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan

jego zdrowia na to pozwala,

4)zebrać informacje dotyczące wypadku od

świadków wypadku,

5) zasięgnąć opinii lekarza, w szczególności lekarza
sprawującego opiekę zdrowotną nad
pracownikami,
oraz w razie potrzeby innych specjalistów,
6) zebrać inne dowody dotyczące wypadku,
7)

dokonać prawnej kwalifikacji wypadku

zgodnie z

art. 3
ust. 1 i 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r.
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków
przy
pracy i chorób zawodowych
8) określić środki profilaktyczne oraz wnioski, w
szczególności wynikające z oceny ryzyka
zawodowego na stanowisku pracy, na którym
wystąpił
wypadek.

• Zespół powypadkowy jest obowiązany wykorzystać
materiały zebrane przez organy prowadzące śledztwo
lub
dochodzenie, jeżeli materiały te zostaną mu
udostępnione.

• Jeżeli wypadek miał rozmiary katastrofy albo
spowodował zagrożenie dla bezpieczeństwa
publicznego, zespół powypadkowy wykorzystuje
ustalenia
zespołu specjalistów, powołanego przez właściwego
ministra, wojewodę lub organ sprawujący nadzór
określony
w art. 237

14

Kodeksu pracy, do ustalenia przyczyn

wypadku
oraz wyjaśnienia problemów technicznych
i technologicznych.

• Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, który miał
miejsce
na terenie innego zakładu pracy, dokonuje zespół
powypadkowy powołany przez pracodawcę
poszkodowanego,
w obecności przedstawiciela pracodawcy, na którego
terenie
miał miejsce wypadek.

• Pracodawca, na którego terenie miał miejsce wypadek,
w którym została poszkodowana osoba nie będąca
jego
pracownikiem, jest obowiązany w szczególności:
1) zapewnić udzielenie pomocy poszkodowanemu,
2) zabezpieczyć miejsce wypadku w sposób określony
wyżej,
3) zawiadomić niezwłocznie o wypadku pracodawcę
poszkodowanego,
4) udostępnić miejsce wypadku i niezbędne materiały
oraz
udzielić informacji i wszechstronnej pomocy
zespołowi
powypadkowemu ustalającemu okoliczności i
przyczyny
wypadku.

• Na wniosek pracodawcy poszkodowanego pracownika
pracodawca, na którego terenie miał miejsce wypadek,
może ustalić okoliczności i przyczyny wypadku, a następnie
dokumentację powypadkową

przekazać

pracodawcy

poszkodowanego pracownika.
Pracodawca ten zatwierdza protokół powypadkowy
w trybie określonym w przepisach

•

Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku

zespół
powypadkowy sporządza - nie później niż w ciągu

14 dni
od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku

–

protokół
ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, zwany
"protokołem powypadkowym", według wzoru
ustalonego
przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej

• Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku w
terminie
późniejszym, wskutek uzasadnionych przeszkód lub
trudności, wymaga podania przyczyn tego
opóźnienia w
treści protokołu powypadkowego.

• Zespół powypadkowy sporządza protokół
powypadkowy

w niezbędnej liczbie egzemplarzy

i wraz z pozostałą

dokumentacją powypadkową doręcza niezwłocznie
pracodawcy w celu zatwierdzenia.

• Członek zespołu powypadkowego ma prawo
złożyć
do protokołu powypadkowego zdanie odrębne,
które
powinien uzasadnić.

• W przypadku rozbieżności zdań członków
zespołu
powypadkowego, o treści protokołu
powypadkowego
decyduje pracodawca.

•

Zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać

poszkodowanego z treścią protokołu
powypadkowego

przed jego zatwierdzeniem

.

•

Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag i

zastrzeżeń do
ustaleń zawartych w protokole powypadkowym, o
czym
zespół powypadkowy jest obowiązany pouczyć
poszkodowanego.

• Poszkodowany ma prawo wglądu do akt sprawy
oraz
sporządzania z nich notatek i odpisów oraz kopii.

• Zespół powypadkowy zapoznaje z treścią protokołu
powypadkowego członków rodziny zmarłego
pracownika
oraz poucza ich o prawie do zgłaszania uwag i
zastrzeżeń
do ustaleń zawartych w protokole powypadkowym.

Stwierdzenie w protokole powypadkowym, że

wypadek nie jest wypadkiem przy pracy albo że

zachodzą okoliczności, które mogą mieć wpływ na

prawo pracownika do świadczeń przysługujących z

tytułu wypadku,

wymaga szczegółowego uzasadnienia i wskazania

dowodów

stanowiących podstawę takiego stwierdzenia.

Do protokołu powypadkowego dołącza się:
• wyjaśnienia poszkodowanego,
• informacje zebrane od świadków,
a także inne dokumenty zebrane w czasie ustalania
okoliczności
i przyczyn wypadku, np.:
- pisemną opinię lekarza,
- pisemną opinię innych specjalistów,
- szkice lub fotografie miejsca wypadku, a także
- odrębne zdanie złożone przez członka zespołu
powypadkowego
- oraz uwagi i zastrzeżenia, jeżeli zostały zgłoszone.

•

Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca nie

później
niż w ciągu

5 dni

od dnia jego sporządzenia.

• Pracodawca zwraca nie zatwierdzony protokół
powypadkowy, w celu wyjaśnienia i uzupełnienia go
przez
zespół powypadkowy,

jeżeli do treści protokołu

zostały
zgłoszone zastrzeżenia przez poszkodowanego lub
członków rodziny zmarłego wskutek wypadku
pracownika
albo protokół ten nie odpowiada warunkom
określonym
w rozporządzeniu.

•

Zespół powypadkowy, po dokonaniu wyjaśnień i

uzupełnień
sporządza, nie później niż w ciągu 5 dni, nowy
protokół
powypadkowy, do którego dołącza protokół nie
zatwierdzony przez pracodawcę.

•

Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca

niezwłocznie doręcza poszkodowanemu
pracownikowi,
a w razie wypadku śmiertelnego - członkom
rodziny,

• Protokół powypadkowy dotyczący wypadków
śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych pracodawca
niezwłocznie doręcza właściwemu inspektorowi
pracy.

• Protokół powypadkowy dotyczący wypadków
śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych

,

zawierający

ustalenia
naruszające uprawnienia pracownika albo
nieprawidłowe
wnioski profilaktyczne,

może być zwrócony

pracodawcy
przez właściwego inspektora pracy, z
uzasadnionym
wnioskiem o ponowne ustalenie okoliczności i
przyczyn
wypadku.

•

Protokół powypadkowy wraz z pozostałą dokumentacją

powypadkową pracodawca przechowuje przez 10 lat.

• Pracodawca prowadzi rejestr wypadków na podstawie
wszystkich
protokołów powypadkowych.
Rejestr zawiera:

• imię i nazwisko poszkodowanego,

• miejsce i datę wypadku,

• informacje dotyczące skutków wypadku dla
poszkodowanego,

• datę sporządzenia protokołu powypadkowego,

• stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy,

• datę przekazania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
wniosku
o świadczenia z tytułu wypadku przy pracy,

• liczbę dni niezdolności do pracy

• oraz inne informacje, niebędące danymi osobowymi, których
zamieszczenie w rejestrze jest celowe, w tym wnioski i
zalecenia
profilaktyczne zespołu powypadkowego.

..\REJESTR WYPADKÓW ACCIDENTS REGISTER.xls

PRZEPROWADZENIE OGLĘDZIN

• ZBIERZ I ZABEZPIECZ ŚLADY
• ZBIERZ WSTĘPNE OŚWIADCZENIA

ŚWIADKÓW

• USTAL NA SZKICU MIEJSCA

WYPADKU, GDZIE PRZEBYWALI

ŚWIADKOWIE I CO MOGLI WIDZIEĆ

• USTAL JAKIE ZADANIE REALIZOWANO

PRZED WYPADKIEM

• ZBIERZ WSZELKIE INNE DOWODY

MOGACE MIEĆ WPŁYW NA WŁAŚCIWE

USTALENIE OKOLICZNOŚCI I

PRZYCZYN WYPADKU.

Postępowanie powypadkowe

Postępowanie powypadkowe

ZEBRANIE WYJASNIEŃ

POSZKODOWANEGO I INFORMACJI

ŚWIADKÓW

• USTAL TOŻSAMOŚĆ
• POINFORMUJ O CELU ZBIERANIA

WYJASNIŃ I INFORMACJI

• ZAPYTAJ O ZGODĘ NA NAGRYWANIE
• ZADAJ OGÓLNE PYTANIE O PRZEBIEG

WYPADKU

• ZAPYTAJ O SZCZEGÓŁY –

ZADAWAJ

PYTANIA OTWARTE

• SPISZ I ZAPOZNAJ Z NIM

POSZKODOWANEGO/ŚWIADKA

UPORZĄDKOWANIE FAKTÓW :

• OKREŚL SEKWENCJE ZDARZENIA

• OKREŚL ZWIĄZEK PRZYCZYNOWY

ZDARZEŃ

Postępowanie powypadkowe

Przyczyny wypadków

WYDARZENIE

POWODUJĄCE

WYPADEK

PRZYCZYNA

BEZPOŚREDNI

A

PRZYCZYNY

WYPADKU

(POŚREDNIE)

1

2

N

URAZ

(WYPADKI)

Metody badania

wypadków przy pracy

Ustalając przyczyny wypadku przy pracy,

stosujemy mniej lub bardziej świadomie

metody oraz modele wypadków opisujące

sekwencje zdarzeń prowadzących do urazu lub

utraty życia lub wzajemne powiązania

pośrednich przyczyn wypadków. Dostępne

modele badania wypadków opisują fazy

powstawania i przebiegu wypadku, zachowania

człowieka w obliczu zagrożenia, charakteryzują

przyczyny wypadków i stanowią często

usystematyzowaną podstawę do badania

wydarzeń lub tworzenia statystyk

wypadkowych.

Zastosowane w badaniu wypadków modele pomagają
zespołom powypadkowym w:

tworzeniu logicznego obrazu sekwencji wypadkowej,

zadawaniu właściwych pytań i ustalaniu rodzaju danych,
które należy
zebrać,

sprawdzeniu, czy zebrano właściwe informacje,

 ocenieniu zebranych danych,

ustaleniu kierunków dalszych badań dla znalezienia
głębszych przyczyn,

analizowaniu relacji pomiędzy poszczególnymi
informacjami,

 identyfikowaniu i ustalaniu właściwych działań
profilaktycznych,

 komunikowaniu się między poszczególnymi członkami
zespołu dla
ustalenia płaszczyzny odniesienia w badaniu wypadku.

Klasyczny model badania

wypadku.

Model domina

Klasyczny model badania wypadku.

Model domina - 1

W klasycznym modelu badania wypadku

przyjmuje się, że uraz jest skutkiem kolejno
po sobie występujących zdarzeń,

z których

każde jest skutkiem zdarzenia
poprzedniego i przyczyną zdarzenia

przyszłego

.

Pierwsze klasyczne modele wypadków

przedstawił

H. Heinrich. Modele mogą mieć pojedyncze

i rozgałęzione łańcuchy zdarzeń.

Model kamieni domina

Kamienie domina przedstawiające

następujące po sobie zdarzenia mogą się

rozgałęziać, prowadząc zwykle do jednej

przyczyny –

zdarzenia niebezpiecznego

–

przyczyny bezpośredniej powodującej uraz.

Z tego powodu model ten jest bardzo

chętnie wykorzystywane w

przedstawianiu przebiegu wypadku.

Przedstawienie graficzne umożliwia

sprawne znalezienie miejsc, którym

należy poświęcić szczególną uwagę przy

projektowaniu działań profilaktycznych, a

także pokazuje te zdarzenia (kamienie

domina), które należałoby usunąć z

łańcucha zdarzeń, aby do ponownego

wypadku nie dochodziło.

Model wypadku wyjaśniający rozwój sytuacji
wypadkowej określa zwykle fazy wypadku,
rozróżniając fazę inkubacji i fazę aktywną.
Poszukiwanie przyczyn wypadku skierowane
jest przede wszystkim na fazę inkubacyjną
wypadku, podczas której powstają
okoliczności, które występują w fazie
aktywnej niebezpiecznego wydarzenia
skutkującego urazem.
W fazie inkubacyjnej przyczyny pośrednie? tkwią
najczęściej w niewłaściwym systemie lub błędach w
zarządzaniu bezpieczeństwem pracy. Rozwinięcie
fazy inkubacyjnej pozwala na ustalenie często wielu
przyczyn pośrednich? i zaprojektowanie
odpowiednich do nich działań profilaktycznych.

Energetyczny model wypadku

Energetyczny model wypadku

W modelu tym przyjmuje się, że aby powstał

wypadek, człowiek musi zostać poddany działaniu

energii przekraczającej poziom odporności

organizmu. Wypadek następuje podczas

niekontrolowanego przepływu energii od

zagrożenia do obiektu (człowieka) przy braku

szeroko pojętych barier, które mogą być: fizyczne –

materialne (różnego rodzaju osłony, ogrodzenia

itp.) proceduralne – związane z wykonywaniem

zadań według znanych i ściśle określonych reguł

oraz zachowawcze – związane ze szkoleniem,

wiedzą itp. Przełamanie bariery, umożliwia

przepływ energii od zagrożenia do człowieka i w

konsekwencji prowadzi do urazu lub utraty zdrowia.

Pojęcie energii należy traktować w sensie bardzo

ogólnym i może być nią wszystko to, co w jakiś

sposób może spowodować uszkodzenie fizyczne
czy psychiczne człowieka

.

Energetyczny model wypadku

Barier
a

Przykłady energii:

Energia potencjalna

Gorąco i zimno

• Osoba na wysokości • Gorący lub zimny obiekt
• Obiekt na wysokości • Ciekła lub stopiona
substancja
• Załamująca się konstrukcja

• Para lub gaz

• Obiekt podnoszony

• Reakcja chemiczna

Energia kinetyczna Pożary i
wybuchy

• Poruszające się części maszyn • Palne
substancje
• Latające obiekty • Materiały
wybuchowe
• Transportowane materiały • Pary i gazy
• Poruszające się pojazdy • Reakcje
chemiczne

Ruch obrotowy

Wpływ chemiczny,

biologiczny

• Części maszyn

• Trucizny

• Elementy napędu • Substancje wywołujące
• Wały/cylindry

korozję

• Czynniki biologiczne

Zmagazynowane ciśnienie

• Gaz, ciecz

Przyjęcie modelu transferu energii i
zawodności barier pozwala na
ukierunkowanie badania na źródła
energii i szeroko pojęte bariery.

Dzięki temu można wytłumaczyć
niekiedy złożone sytuacje i określić
przyczyny wypadku.

Podejście to bardzo dobrze sprawdza
się w wielu modelach i umożliwia
właściwe dobranie i skierowanie
środków prewencyjnych.

Idea transferu energii i zawodności barier może mieć
praktyczne zastosowanie pod warunkiem, że
członkowie zespołów badających wypadek będą
właściwie stosowali to podejście i będą potrafili
wyciągnąć odpowiednie wnioski. Środki prewencyjne
mogą być skierowane na:

usunięcie osób ze strefy oddziaływania energii,

modyfikację energii,

zmianę kierunku przepływu energii,

uniemożliwienie przepływu energii,

kontrolę źródła energii,

zastosowanie negatywnego źródła energii.

Model wypadku wg diagramu STEP

Często w analizie wypadków są stosowane
tzw. Diagramy STEP, które przedstawiają
sekwencje wypadku w ujęciu czasowym z
uwzględnieniem

„aktorów”

biorących udział w

zdarzeniu wypadkowym. Model wypadku
zakłada, że każde zdarzenie wypadkowe jest
wynikiem działania i aktora.

Aktorem może być zarówno człowiek, jak i

przedmiot materialny.

Zdarzenie wypadkowe = aktor +

działanie

Ten sposób modelowania może być
zastosowany jako uzupełnienie postępowania
na etapie ustalania faktów i wzajemnych
powiązań między tymi faktami.
Graficzne przedstawienie sekwencji
wypadkowej, określenie udziału aktorów w
przebiegu wypadku oraz ustalenie
rzeczywistych i przypuszczalnych warunków
rozwoju wypadku, umożliwia lepsze
zaprojektowanie działań profilaktycznych, a
umiejscowienie powyższych technik w
ogólnym modelu wypadku pozwala na
skierowanie działań profilaktycznych na
odpowiedni poziom zarządzania
bezpieczeństwem.

Metoda TOL

Metoda ustalania przyczyn technicznych,
organizacyjnych i ludzkich – TOL należy do
najbardziej rozpowszechnionych i najchętniej
stosowanych metod badania wypadków. Analiza
metodą TOL zakłada, że każdy wypadek jest
wynikiem

przyczyn technicznych (T),

organizacyjnych (O)

i

ludzkich (L).

Zespół powypadkowy analizuje zebrane materiały,
grupując je. Analizowane są przyczyny techniczne,
następnie wszelkie elementy organizacyjne, a na
koniec określa się przyczyny, których źródłem może
być człowiek. W wyniku analizy tych trzech
elementów ustala się przyczyny pośrednie
wypadku. Ważne jest ustalenie powiązań pomiędzy
poszczególnymi grupami przyczyn.

Model zachowania

człowieka w sytuacjach

zagrożenia

W modelach wypadków przy pracy
uwzględniane są wpływy rozmaitych
czynników na zachowania człowieka. W
modelach dotyczących bezpośrednio
zachowań człowieka w obliczu zagrożenia
uwzględniane są przede wszystkim wpływy
różnych czynników na popełniane błędy.
Błędy ludzkie będące przyczyną dużej liczby
wypadków przy pracy wynikają z „wadliwej”
dyspozycji psychicznej człowieka. Słabości
ludzkie nie występują jednak same jako
przyczyny wypadków, zwykle są one jedną ze
składowych przyczyn.

Psychologowie badający postępowanie człowieka w
warunkach zagrożenia w środowisku pracy opracowali
różne modele zachowań oraz określili przesłanki
psychologiczne wypadków przy pracy. Jako przesłanki
wymienia się często:

- niedostosowanie psychofizjologicznych możliwości
pracownika do
stawianych zadań,
- nieprzestrzeganie zasad i instrukcji bezpiecznego
postępowania,
- chwilowe obniżenie sprawności psychofizjologicznej,
- niedostosowanie technicznych warunków pracy do
psychofizjologicznych możliwości pracownika.

Występowanie tych przesłanek powoduje błędne czynności i
nieodpowiednie reakcje pracownika, prowadzące do wypadku.
Podstawowy model zachowania przedstawiono na rysunku poniżej.

Osobowość

Informacja o
czynnikach
zagrożenia:
- bezpośrednia
- pośrednia

Rutyna i nawyki

Zachowanie

Normy

Analiza

decyzyjna

korzyści i

strat

Percepcja i

reprezentacj

a

zagrożenia

Naśladownictwo

Sytuacyjne

czynniki

zagrożenia

To, jaki rodzaj zachowania pracownik wybierze, zależy
od dostępnej informacji o zagrożeniu.
Ocena informacji zależy od stopnia obycia z
zagrożeniem, od jego charakteru (występowanie w
czasie) i bezpośrednich skutków, a także od tego, na
ile te negatywne skutki człowiek jest w stanie
kontrolować.
Ustalona końcowa informacja o zagrożeniu zależy od
jej treści, formy i wiarygodności. Jest ona łącznym
efektem oddziaływania różnych bodźców oraz
utrwalonych wcześniej schematów i oczekiwań. Lepiej
przyjmowana jest taka informacja, która jest zgodna z
własnymi doświadczeniami i wyobrażeniami
pracownika.

Informacja o zagrożeniu podlega analizie
decyzyjnej korzyści i strat, które mogą
powstać w wyniku podjętego działania. Na
podjęcie określonej decyzji mają wpływ
także normy zachowań, nawyki i
naśladownictwo. Duże znaczenie mają
zmęczenie oraz cechy osobowości
pracownika.