II Wojna światowa 1939-1945,

największy w historii konflikt zbrojny, 1

września 1939-2 września 1945. Stronami

były państwa Osi (Niemcy, Włochy, Japonia

oraz ich sojusznicy: Węgry, Rumunia,

Słowacja, Bułgaria, Chorwacja i

Finlandia),oraz państwa koalicji

antyhitlerowskiej: Wielka Brytania, USA i

ZSRR wraz z koalicjantami. W wojnie

wzięło udział 61 na 67 wówczas

istniejących państw. Po obu stronach

walczyło 110 mln żołnierzy, zginęło 55

mln, 35 mln zostało rannych

 

II Wojna Światowa

Marsz Niemców na Europę

Atak na Westerplatte

• 1 września 1939 roku, salwa 280-cio mm dział

przybyłego do Gdańska z pokojową wizytą

niemieckiego pancernika "Schleswig Holstein"

rozpoczęła szturm piechoty na polską placówkę na

Westerplatte. Przez 7 dni załoga odpierała liczne

ataki od strony nasady półwyspu. Bombardowani z

powietrza i ostrzeliwani przez niemieckie działa i

moździerze, polscy żołnierze bronili się przez siedem

dni.

• 7 września wobec zdecydowanej przewagi

nieprzyjaciela i wyczerpania załogi, major

Henryk Sucharski podjął decyzję o kapitulacji. W

czasie tych walk poległo 15 polskich żołnierzy, wielu

było rannych. Straty niemieckie do dziś są nieznane.

Po kapitulacji, polscy żołnierze trafili do

niemieckich obozów jenieckich, gdzie przebywali do

1945 roku. Dziś żyje ich już tylko dziesięciu.

Wojna obronna Polski 1939, walki obronne wojsk polskich toczone od 1
września do 5 października 1939 przeciwko wojskom niemieckim i od 17
września przeciwko wojskom ZSRR. Wojna obronna Polski rozpoczęła II wojnę
światową 1939-1945. Mimo formalnego przystąpienia do wojny Anglii i Francji
(3 września), zachodni sojusznicy Polski nie włączyli się czynnie w toczące się
walki.

Warszawa w gruzach

Warszawa po oblężeniu przez Niemców w 1939 r.

Polskie Siły Zbrojne w 1939

Liczebność

i

wyposażenie

wojsk polskich na dzień 1
września 1939 roku: ok. 950
tys. żołnierzy, 4,3 dział, 870
czołgów

i

samochodów

pancernych.

Siły

lądowe

wspierała brygada lotnictwa
lądowego

i

brygada

myśliwska

(Brygada

Pościgowa) oraz lotnictwo
armijne

łącznie

400

samolotów.

Siły

morskie

składały

się

z

jednego

niszczyciela, 1 stawiacza min
i 5 łodzi podwodnych.

Wrzesień 1939, agresja

niemiecka

Dowódca armii niemieckiej

• Adolf Hitler (ur.

20

kwietnia 1889 w

Braunau am

Inn, zm.

30 kwietnia

1945

w

Berlinie

) – polityk niemiecki,

kanclerz Niemiec

od 1933,

führer

i kanclerz Rzeszy od

1934

, przywódca

Narodowo-Socjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (

NSDAP)

,

ideolog

niemieckiej odmiany

faszyzmu

zwanej od jego

nazwiska

hitleryzmem

lub narodowym

socjalizmem

(nazizmem), twórca i dyktator III Rzeszy niemieckiej,

zbrodniarz wojenny

, odpowiedzialny za

zbrodnie przeciw ludzkości

.

• Po objęciu obu funkcji zmieniono nazwę jego stanowiska na

"Führer

• und Reichskanzler" (Wódz i kanclerz Rzeszy). Uznawany

jest przez większość historyków za osobiście

odpowiedzialnego za politykę rasową nazistowskich

Niemiec,

Holocaust

oraz za śmierć milionów ludzi zabitych

podczas jego rządów. Agresywna

polityka

zagraniczna,

którą stosował doprowadziła do rozpętania przez Niemcy

II wojny światowej

, w wyniku której zginęło 55 milionów

ludzi.

Benito Mussolini

Przejazd Adolfa Hitlera i Benita
Mussoliniego

Bitwa o Anglię

• 8 sierpnia 1940 rozpoczęła się

powietrzna bitwa o Anglię, trwająca do
31 października. Miała dać Luftwaffe
panowanie w powietrzu i
zdezorganizować obronę brytyjską, co
miało być wstępem do morskiej inwazji
na Wyspy Brytyjskie (operacja Lew
Morski), ale zakończyła się porażką
Niemiec. W bitwie wzięli udział Polacy.
Spośród 1500 lotników, broniących
angielskiego nieba, co dziesiąty
pochodził z Polski. Oprócz działań
powietrznych Niemcy rozwinęli
ofensywę morską przy pomocy
okrętów podwodnych, pragnąc odciąć
Wielką Brytanię od dostaw żywności i
materiałów wojennych z kolonii i USA.
Bitwa o Atlantyk przybrała na sile.

Szkolenie polskich lotników w
Wielkiej Brytanii przebiegało
wolno. Brytyjczycy długo nie
chcieli zawierzyć ich
umiejętnościom.

8 sierpnia – 31 października 1940. Bitwa powietrzna
o Anglię.

Dziwna wojna

• Na Zachodzie toczyła się tzw. dziwna wojna, alianci

nie podejmowali bowiem działań zaczepnych. Na

posiedzeniu Rady Najwyższej Sprzymierzonych w

Abbeville 12 września 1939 Francja i Wielka

Brytania postanowiły, że nie udzielą Polsce realnej,

wojskowej pomocy. Granica radziecko-niemiecka

ustabilizowała się zgodnie z tzw. II układem

Ribbentrop-Mołotow z 28 września 1939. Dokonano

jednak pewnej modyfikacji: ZSRR zgodził się na

odstąpienie Niemcom Lubelszczyzny w zamian za

Litwę. Wileńszczyzna została przekazana Litwie 10

października w zamian za zgodę na stacjonowanie

garnizonów radzieckich na jej terytorium. Podobne

układy wymuszono 29 września i 5 października na

Estonii i Łotwie.

• Przez blisko rok kraje te cieszyły się jeszcze

pozorami niepodległości. Od 30 listopada 1939 do

12 marca 1940 toczyła się wojna zimowa 1939-

1940 pomiędzy ZSRR a Finlandią. Finlandia obroniła

swą niepodległość kosztem strat terytorialnych oraz

straciła sporo żołnierzy i strategiczne umocnienia

graniczne. Doszło też do powołania marionetkowej

Fińskiej Republiki Radzieckiej z siedzibą w

Pietrozawodsku.

1939. Stanowiska
polskie pod Mławą.

Inwazja na Skandynawię

• 9 kwietnia 1940 Niemcy

zaatakowały Danię i Norwegię.

Dania nie była w stanie stawiać

jakiegokolwiek oporu i

podporządkowała się Niemcom,

broniła się natomiast Norwegia.

Pomimo opanowania

najważniejszych miast słaba 50

tys. armia norweska nadal

tworzyła ogniska oporu w głębi

kraju. Król Haakon VII wraz z

rządem ewakuowali się do

Wielkiej Brytanii. Wysadzono

desant sił angielsko-francuskich w

rejonie Andelsnes i Namsos. Po

zaciętych walkach z udziałem

polskiej Samodzielnej Brygady

Strzelców Podhalańskich

opanowano Narwik. Alianci

wycofali się jednak z Norwegii w

obliczu ataku III Rzeszy na inne

państwa Europy. W Norwegii

powołano kolaboracyjny rząd,

którego premierem został Vidkun

Quisling, wódz norweskich

faszystów.

Atak na miasto norweskie

Atak Niemiec na Francję (Fall Gelb)

• 10 maja 1940 r. Niemcy zaatakowali Holandię, Belgię i

Luksemburg. Opanowanie przez spadochroniarzy

mostów i lotnisk holenderskich pozwoliło armii

niemieckiej na zajęcie tego kraju w ciągu sześciu dni.

12 maja Niemcy przerwali front francuski w rejonie

Sedanu i ruszyli na zachód, następnego dnia dotarli do

kanału La Manche. Lewe skrzydło wojsk alianckich

zostało odcięte. 28 maja armia belgijska skapitulowała.

Od 26 maja do 4 czerwca w rejonie Dunkierki odbywała

się ewakuacja wojsk brytyjskich. Plaże pozostawiono

wypełnione sprzętem, ale ludzi zdołano wywieźć na

Wyspy Brytyjskie. 10 czerwca Włochy wypowiedziały

wojnę Francji, co jednak nie mogło już mieć większego

wpływu na losy wojny. W cztery dni później Niemcy

wkroczyli do Paryża. 16 czerwca premierem Francji

został marszałek Philippe Pétain, który następnego

dnia poprosił Berlin o zawieszenie broni. Dzień później

BBC nadało odezwę gen. Charlesa de Gaulle'a

wzywającą do dalszej walki. Zapoczątkowało to

działalność Komitetu Wolnej Francji. 22 czerwca pod

Compie`gne, w tej samej salonce kolejowej, w której

podpisano rozejm kończący I wojnę światową, Francuzi

sygnowali zawieszenie broni. Północna Francja wraz z

Paryżem dostała się pod okupację niemiecką, Alzację i

Lotaryngię przyłączono do III Rzeszy, południowa zaś

część kraju stała się kolaborującym z Niemcami

"Państwem Francuskim" ze 100 tys. armią i rządem

Petaina-Lavala ulokowanym w słynnym kurorcie Vichy.

Państwo to istniało do 1942, kiedy całe jego terytorium

zaanektowane zostało przez Niemców w związku z

desantem amerykańskim w Afryce Północnej.

Benito Mussolini i
Adolf Hitler

Atak Niemiec na Francję (Fall Gelb) – c.d

• Klęskę Francji wykorzystał ZSRR do

zajęcia państw bałtyckich. Związek

Radziecki wprowadził w czerwcu 1940 na

ich teren znaczne wojska i wymusił

rekonstrukcje rządów, obsadziwszy je

swoimi ludźmi. W ciągu miesiąca Litwa,

Łotwa i Estonia ogłoszone zostały

Socjalistycznymi Republikami

Radzieckimi, a między 3 a 6 sierpnia

przystąpiły do ZSRR. Stalin wystosował

również ultimatum do rządu

rumuńskiego, żądając oddania Besarabii

oraz Północnej Bukowiny. Rumunia się

ugięła, a wkrótce oddała Węgrom, pod

naciskiem niemieckim (tzw. II arbitraż

wiedeński), również część Siedmiogrodu.

Latem 1940 Moskwa wysunęła wobec

Finlandii upokarzające żądania

ekonomiczne - Helsinki wypełniły je,

bojąc się utraty niepodległości,

równocześnie jednak zacieśniły stosunki

z Niemcami, co zapewniło im swoisty

parasol ochronny. Podobną politykę obrał

Bukareszt; Niemcy, powoli szykując się

do wojny z ZSRR, hamowały zapędy

Sowietów.

Inwazja na Grecję

• 28 października 1940 r. Włochy napadły

na Grecję. Wojska włoskie szybko zostały

powstrzymane i odrzucone, a w grudniu

oddziały greckie wkroczyły do

południowej Albanii. Szerokiego poparcia

Grekom udzielili Brytyjczycy, wysyłając

swoje siły ekspedycyjne. Obecność

Brytyjczyków w Grecji i niepomyślny

rozwój sytuacji politycznej w Jugosławii

doprowadził do niemieckiej inwazji na oba

te kraje 6 kwietnia 1941 r. Niemcy już 12

kwietnia wkroczyli do Belgradu, do 30

kwietnia opanowali lądową część

terytorium Grecji. 20 maja na Krecie

lądowały niemieckie oddziały

powietrznodesantowe. Na wyspie

walczyły resztki brytyjskiego korpusu

ekspedycyjnego i armii greckiej. W końcu

Kreta została zdobyta, a ostatnie oddziały

brytyjskie opuściły ją 31 maja. Na części

terytorium Jugosławii doszło do

utworzenia sprzymierzonego z Osią tzw.

Niezależnego Państwa Chorwackiego na

czele z wodzem ustaszów Ante

Paveliciem.

Produkcja ręcznych
granatów

Atak Niemiec na ZSRR

• 22 czerwca 1941 Niemcy napadły na Związek

Radziecki, co rozpoczęło, określaną tak w
historiografii rosyjskiej, Wielką Wojnę Ojczyźnianą. W
działaniach wojennych, po stronie niemieckiej, brały
także udział oddziały rumuńskie, fińskie, węgierskie,
włoskie oraz oddziały ochotników z Belgii, Holandii,
Francji, a nawet z Hiszpanii. W pierwszych
miesiącach wojny Armia Czerwona ponosiła
olbrzymie straty w ludziach i sprzęcie, a wojska
niemieckie zajęły rozległe obszary Ukrainy, Białorusi
i republik nadbałtyckich, docierając aż pod Leningrad
i Moskwę. Grudniowa kontrofensywa sowiecka pod
Moskwą odrzuciła jednak Niemców spod bram
miasta. Ofensywa radziecka była kontynuowana na
początku 1942 r. jednak zakończyła się
niepowodzeniem (por: Kontrofensywy sowieckie
1941/1942). Umożliwiło to podjęcie ponownych
działań ofensywnych przez wojska niemieckie.

• Wiosną 1942 Niemcy, uderzając na południu Rosji w

kierunku Wołgi i roponośnych terenów Kaukazu,
doszli do Stalingradu. Bitwa o Stalingrad skończyła
się jednak klęską niemieckiej 6 Armii feldmarszałka
Friedricha Paulusa, która, otoczona w ruinach
Stalingradu, ostatecznie poddała się 2 lutego 1943.
Obroną dzisiejszego Wołgogradu kierował Gieorgij
Żukow. Hitler, zły po przegranej, wydał rozkaz
rozliczenia dowództwa za klęskę.

Atak Niemiec na ZSRR – c.d

• Pragnąc odzyskać inicjatywę strategiczną na

Froncie Wschodnim, Niemcy uderzyli na tzw. łuku
kurskim. Wielka pancerna bitwa na łuku kurskim,
pomimo początkowych sukcesów niemieckich,
skończyła się przegraną atakujących i ostateczną
utratą przez Niemcy inicjatywy strategicznej na
froncie wschodnim.

• Istotnym wydarzeniem, zmieniającym całkowicie

układ sił, było przystąpienie do wojny po stronie
koalicji antyhitlerowskiej Stanów Zjednoczonych
Ameryki, w następstwie wypowiedzenia wojny
Stanom Zjednoczonym przez Japonię, 7 grudnia
1941. Oprócz podjęcia walk z flotą i wojskami
japońskimi w Azji południowo-wschodniej i na
Pacyfiku, USA, dysponujące ogromnym
potencjałem przemysłowym, zaczęły wysyłać
oddziały i sprzęt wojskowy do Wielkiej Brytanii i
Afryki.

KONIEC

WYKONAŁA

Marta Siwek

Uczennica kl. III LO