Nauka o Państwie i Prawie

Tworzenie Prawa cz. I

Pojęcie tworzenia prawa



Złożony i zorganizowany proces



Dokonywany w ramach określonych
instytucji



W ramach określonej procedury



Z uwzględnieniem specyfiki ustroju,
tradycji prawnej państwa i
podstawowych zasad społecznych.

Źródła prawa (fontes iuris)



Fontes iuris oriundi – źródła pochodzenia prawa



W znaczeniu formalnym – akty prawotwórcze
pozwalające na ustalenie znaczenia normy prawnej
,akty normatywne (ustawy, rozporządzenia,
orzeczenia sądowe)



W znaczeniu materialnym – czynniki i okoliczności
wywierające wpływ na treść tworzonego prawa
(kontekst ekonomiczny, kulturowy,polityczny,
społeczny, religijny itp.).



W znaczeniu instytucjonalnym – organy władzy
publicznej, których decyzja miała wpływ na kształt i
formę obowiązującego prawa (parlament, rząd, sądy)

Źródła prawa



Źródła prawa jako fakty prawotwórcze:



Są dziełem określonych instytucji



Funkcjonujących w określonym trybie



Ich decyzje mają różny charakter prawny
Typy faktów prawotwórczych:

•

Stanowienie

•

Precedensy

•

Prawo zwyczajowe

•

Umowy międzynarodowe

Źródła prawa



Fontes iuris cognoscendi



Źródła poznania prawa



Dokumenty, publikacje i materiały,
zawierające informacje na temat prawa
obowiązującego w określonym czasie



Źródła urzędowe – Dziennik Ustaw, Monitor
Polski, Dziennik Urzędowy UE;



Źródła nieformalne – podręczniki,
komentarze, publikacje naukowe i
publicystyczne.

Sposoby tworzenia prawa



Sposoby tworzenia prawa (fakty
prawotwórcze):



1. umowy o charakterze
prawotwórczym



2. uznanie zwyczaju



3. prawotwórcze orzecznictwo sądowe



4. recepcja prawa obcego



5. stanowienie prawa

Umowy tworzące prawo



Prawo powszechnie obowiązujące tworzone przy
pomocy umów zarezerwowane jest przede wszystkim
dla prawa międzynarodowego -> umowy
międzynarodowe (prawo traktatowe)



Czasem umowy mają także moc powszechnie
obowiązującą w prawie krajowym (układy zbiorowe
pracy, umowy pomiędzy RP a kościołami i związkami
zawodowymi)



Umowy prawa prywatnego nie są prawem powszechnie
obowiązującym, a jedynie tworzą prawa i obowiązki dla
stron umowy (rzadko mają znaczenie wobec osób
trzecich np. ustanowienie hipoteki).



Konsultacje społeczne jako wyraz konsensusu.

Prawo zwyczajowe



Zwyczaje:



powszechne nawyki określonego zachowania
w określonej sytuacji w danej społeczności;
prawo może odsyłać do zwyczaju, np:



art. 56. k.c. Czynność prawna wywołuje
nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz
również te, które wynikają z ustawy, z
zasad współżycia społecznego i z
ustalonych zwyczajów.

Prawo zwyczajowe



Aby zwyczaj przekształcił się w prawo
zwyczajowe potrzebne jest kilka elementów:

1.

Powszechna akceptacja zwyczaju w
określonej grupie

2.

Możliwy do zrekonstruowania wzór
postępowania

3.

Uznanie zwyczaju przez sądy lub inne
organy stosowania prawa

4.

Akceptacja zwyczaju w doktrynie prawniczej

Prawo zwyczajowe



Prawo zwyczajowe jest produktem przekształcania
się zwyczaju w prawo, rodzi się na ogół w sposób
spontaniczny i nie posiada zazwyczaj konkretnego
autora, ale jego przeobrażenie trwa dość długo.



W Polsce prawo zwyczajowe nie stanowi formalnie
źródła prawa powszechnie obowiązującego, ale
niektóre przepisy wprost odwołują się do zwyczaju
(art. 56 KC) a duża część doktryny zgadza się z
poglądem, że w przypadku kolizji z prawem
stanowionym normy zwyczajowe mogą mieć
pierwszeństwo przed normami dyspozytywnymi

Precedensy



Prawotwórcze orzecznictwo sądowe



W Polsce orzeczenia sądów nie mają charakteru prawa
powszechnie obowiązującego.



Charakterystyczne dla krajów anglosaskich (Common Law)



Precedensy często odwołują się do jakiegoś
obowiązującego zwyczaju



Sąd tworzy precedens nie w każdej sprawie, ale tam, gdzie
istnieją luki w prawie (odnosi się do kwestii
nieuregulowanych)



Precedensowa decyzja nie może mieć dowolnej treści –
musi wynikać z wiedzy zawodowej i życiowej,
doświadczenia i poczucia słuszności i musi być
uzasadniona.

Konwergencja systemu Common
Law i systemu kontynentalnego



W krajach common law:

•

wzrost roli prawodawstwa ustawowego,

•

ustawa staje się najważniejszym źródłem prawa (przede
wszystkim prawo administracyjne, finansowe),

•

precedens wypierany z prawa karnego,

•

tendencja do kodyfikacji procesu cywilnego i karnego.

•

Domena precedensów pozostają: niektóre działy prawa
cywilnego.

W krajach civil law:

•

stały wzrost znaczenia tzw. „prawa sędziowskiego”,

•

orzecznictwo sądów wyższych wywiera bardzo mocny
wpływ na sądy niższe, cały system prawny

Recepcja prawa obcego



Recepcja prawa nie jest samodzielnym źródłem prawa, a
jedynie wprowadzeniem w porządku krajowym regulacji,
istniejących i obowiązujących już w innym państwie.



Często było to związane z podległością (dominacją)
jednego państwa nad drugim – recepcja Kodeksu
Napoleona przez państwa będące pod wpływem Francji
(np. Księstwo Warszawskie).



Recepcja może mieć też charakter „nieformalny” tzn.
państwa często wzorują swoje rozwiązania, na
rozwiązaniach już istniejących – w tym sensie mówi się,
że polskie uregulowanie pozycji Prezydenta w
Konstytucji RP jest wynkiem recepcji i połączenia
modelów francuskiego i niemieckiego.

STANOWIENIE PRAWA



Stanowienie prawa jest aktem

(procesem) władzy publicznej:

-

świadomym i celowym;

-

prospektywnym;

-

konstytutywnym;

-

sformalizowanym.

STANOWIENIE PRAWA W POLSCE



ZASADY STANOWIENIA PRAWA cz. I:



Określenie katalogu i hierarchii źródeł prawa
w Konstytucji.



Przyznanie kompetencji do stanowienia prawa
organom władzy ustawodawczej.



Skuteczne jest stanowienie prawa tylko
w trybie prawodawczym, ustawodawczym.

STANOWIENIE PRAWA W POLSCE



ZASADY STANOWIENIA PRAWA cz. II:



Władza wykonawcza stanowi prawo tylko na
podstawie upoważnień ustawowych – delegacja
ustawodawcza.



Zakaz subdelegacji.



Obowiązek podania aktów normatywnych w
sposób urzędowy do publicznej wiadomości.

STANOWIENIE PRAWA W POLSCE



Inicjatywa ustawodawcza:

-

członkowie parlamentu (posłowie 15,
komisje sejmowe, Senat),

-

Rada Ministrów,

-

Prezydent,

-

grupa co najmniej 100tys. obywateli .

STANOWIENIE PRAWA W POLSCE



Procedura legislacyjna:

1. Czytanie projektu i debata nad jego treścią (są 3

czytania).

2. Prace nad projektem w ramach komisji

parlamentarnych (poprawki).

3. Głosowanie za przyjęciem lub odrzuceniem ustawy

w Sejmie.

4. Prace w Senacie – uchwalenie, odrzucenie,

wprowadzenie poprawek.

5. Przedstawienie do podpisu głowie państwa.

STANOWIENIE PRAWA W POLSCE



Sejm wobec poprawek Senatu:

-

może je przyjąć

-

lub może je odrzucić.

Prezydent wobec uchwalonej

ustawy:

-

podpisać i ogłosić ją (promulgacja),

-

odmówić podpisania – zastosować weto

(bezwzględne lub zawieszające).

STANOWIENIE PRAWA W POLSCE



Sejm wobec weta prezydenta - może

je przełamać ponownie uchwalając ją
większością 3/5 głosów, przy quorum co
najmniej połowy ustawowej liczby posłów.



Kontrolę pod względem konstytucyjności

ustaw sprawuje Trybunał Konstytucyjny.

HIERARCHIA ŹRÓDEŁ PRAWA
W POLSCE – art. 87 Konstytucji



1. Konstytucja



2. Ustawy



3. Umowy ratyfikowane międzynarodowe.



4. Rozporządzenia wykonawcze.



5. Akty prawa miejscowego.

budowa aktu
normatywnego

•

tytuł

•

podstawa prawna (w aktach wykonawczych)

•

preambuła (w konstytucjach i niektórych
ustawach)

•

przepisy merytoryczne ogólne i szczegółowe

•

przepisy nowelizując

•

przepisy przejściowe i dostosowujące

•

przepisy końcowe

•

załączniki

tytuł ustawy

(§ 16 – 19)

W tytule ustawy w oddzielnych wierszach zamieszcza
się:

1) oznaczenie rodzaju aktu;
2) datę ustawy;
3) ogólne określenie przedmiotu ustawy.

Przedmiot ustawy określa się możliwie najzwięźlej,
jednakże w sposób adekwatnie informujący o jej
treści.
Określając przedmiot ustawy, nie przytacza się
tytułów

innych

ustaw,

z

wyjątkiem

ustawy

zmieniającej i ustawy wprowadzającej inną ustawę, w
których podaje się odpowiednio tylko przedmiot
ustawy zmienianej albo ustawy wprowadzanej.



Określenie przedmiotu ustawy może być:



1) opisowe - rozpoczynające się od przyimka

"o", pisanego małą literą;



2) rzeczowe - rozpoczynające się od wyrazów

"Kodeks", "Prawo" albo "Ordynacja", pisanych
wielką literą, w przypadku gdy ustawa
wyczerpująco reguluje obszerną dziedzinę
spraw, albo rozpoczynające się od wyrazów
"Przepisy wprowadzające...", w przypadku gdy
ustawa jest ustawą wprowadzającą.

tytuł rozporządzenia

(§ 120)

W tytule rozporządzenia w oddzielnych wierszach
zamieszcza się:

1) oznaczenie rodzaju aktu;
2) nazwę organu wydającego rozporządzenie;
3) datę rozporządzenia;
4) określenie przedmiotu rozporządzenia.

Nazwę organu wydającego rozporządzenie podaje się w
brzmieniu ustalonym w przepisach o utworzeniu tego
organu; w przypadku ministrów – wg działu którym
kierują (z wyjątkiem Ministra Sprawiedliwości i Ministra
Obrony Narodowej)



Jako datę rozporządzenia podaje się dzień określony
kalendarzowo, w którym zostało ono podpisane
przez organ wydający to rozporządzenie. Jeżeli
rozporządzenie jest wydawane wspólnie albo w
porozumieniu

z

innym

organem,

za

datę

rozporządzenia przyjmuje się datę jego podpisania
przez organ współuczestniczący w wydaniu tego
rozporządzenia;

organ

współuczestniczący

w

wydaniu rozporządzenia podpisuje je w drugiej
kolejności.



Określenie przedmiotu rozporządzenia powinno być
sformułowane możliwie najzwięźlej; nie powtarza się
w nim dosłownie wskazanego w upoważnieniu
ustawowym zakresu spraw przekazanych do
uregulowania w rozporządzeniu ani wytycznych
dotyczących jego treści



Określenie przedmiotu rozporządzenia rozpoczyna
się od wyrazów "w sprawie .....".

przytoczenie upoważnienia
ustawowego

(§ 121-122)

Tekst rozporządzenia rozpoczyna się od przytoczenia
przepisu

ustawy

zawierającego

upoważnienie

ustawowe,

jako

podstawy

prawnej

wydania

rozporządzenia.

Podstawę prawną wydania rozporządzenia wyraża się
zwrotem: "Na podstawie art. ... ustawy ..... (tytuł
ustawy z oznaczeniem dziennika urzędowego, w
którym została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany albo
ostatni tekst jednolity i jego zmiany ogłoszone do dnia
wydania

rozporządzenia)

zarządza

się,

co

następuje: .....".



Jeżeli

upoważnionym

do

wydania

rozporządzenia jest minister określonego działu
administracji rządowej, w odnośniku do
podstawy

prawnej

wydania

tego

rozporządzenia wymienia się przepis prawny,
mocą

którego

minister

wydający

to

rozporządzenie kieruje działem administracji
rządowej wskazanym w upoważnieniu.

preambuła

•

z łac. preambulus – idący przodem; arenga;
wstęp

•

w konstytucjach, w niektórych ustawach
regulujących sprawy szczególnie doniosłe,
nowatorskich, gdy prawodawca chce wyraźnie
określić cel regulacji

•

w preambule:



wyjaśnia się motywy wydania aktu, cel regulacji,



wskazuje się podstawowe wartości, które
zamierza się chronić przez jego wydanie,



odwołuje się do określonej tradycji, kontekstu
historycznego.



W trosce o byt i przyszłość naszej Ojczyzny,
odzyskawszy w 1989 roku możliwość suwerennego i demokratycznego stanowienia o
Jej losie,
my, Naród Polski - wszyscy obywatele Rzeczypospolitej,
zarówno wierzący w Boga
będącego źródłem prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna,
jak i nie podzielający tej wiary,
a te uniwersalne wartości wywodzący z innych źródeł,
równi w prawach i w powinnościach wobec dobra wspólnego - Polski,
wdzięczni naszym przodkom za ich pracę, za walkę o niepodległość okupioną
ogromnymi ofiarami, za kulturę zakorzenioną w chrześcijańskim dziedzictwie Narodu i
ogólnoludzkich wartościach,
nawiązując do najlepszych tradycji Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej,
zobowiązani, by przekazać przyszłym pokoleniom wszystko, co cenne z ponad
tysiącletniego dorobku,
złączeni więzami wspólnoty z naszymi rodakami rozsianymi po świecie,
świadomi potrzeby współpracy ze wszystkimi krajami dla dobra Rodziny Ludzkiej,
pomni gorzkich doświadczeń z czasów, gdy podstawowe wolności i prawa człowieka
były w naszej Ojczyźnie łamane,
pragnąc na zawsze zagwarantować prawa obywatelskie, a działaniu instytucji
publicznych zapewnić rzetelność i sprawność,
w poczuciu odpowiedzialności przed Bogiem lub przed własnym sumieniem,
ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej
jako prawa podstawowe dla państwa
oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu
społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich
wspólnot.
Wszystkich, którzy dla dobra Trzeciej Rzeczypospolitej tę Konstytucję będą stosowali,
wzywamy, aby czynili to, dbając o zachowanie przyrodzonej godności człowieka,
jego prawa do wolności i obowiązku solidarności z innymi,
a poszanowanie tych zasad mieli za niewzruszoną podstawę Rzeczypospolitej Polskiej.

przepisy merytoryczne ogólne

(§ 21)

•

określenie zakresu spraw regulowanych ustawą i
podmiotów, których ona dotyczy, lub spraw i
podmiotów wyłączonych spod jej regulacji;

•

objaśnienia użytych w ustawie określeń i skrótów.

•

również inne postanowienia wspólne dla
wszystkich albo dla większości przepisów
merytorycznych zawartych w ustawie



Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie
i administracji rządowej w województwie:



Art. 1. Ustawa określa:



1) zakres działania oraz zasady funkcjonowania
wojewody;



2) tryb powoływania i odwoływania wojewody;



3)

organizację

rządowej

administracji

zespolonej w województwie i niezespolonej
administracji rządowej.



Art. 5. Zasady organizacji, funkcjonowania i
zakres zadań organów rządowej administracji
zespolonej w województwie oraz organów
niezespolonej administracji rządowej określają
odrębne ustawy.



Art. 18. 1. W przypadkach uzasadnionych
szczególnymi potrzebami wojewoda może
ustanowić, na czas oznaczony, swojego
pełnomocnika do prowadzenia spraw w zakresie
określonym w pełnomocnictwie.



2. Wojewoda może tworzyć zespoły doradcze.



Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny:



Art. 1. Kodeks niniejszy reguluje stosunki cywilno-
prawne między osobami fizycznymi i osobami
prawnymi.



Ustawa z dnia 28 października 2002 r.



o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za
czyny zabronione pod groźbą kary:



Art. 2.



1. Podmiotem zbiorowym w rozumieniu ustawy
jest osoba prawna oraz jednostka organizacyjna
niemająca osobowości prawnej, której odrębne
przepisy

przyznają

zdolność

prawną,

z

wyłączeniem

Skarbu

Państwa,

jednostek

samorządu terytorialnego i ich związków.



2. Podmiotem zbiorowym w rozumieniu ustawy
jest również spółka handlowa z udziałem Skarbu
Państwa, jednostki samorządu terytorialnego
lub związku takich jednostek, spółka kapitałowa
w organizacji, podmiot w stanie likwidacji oraz
przedsiębiorca niebędący osobą fizyczną, a
także zagraniczna jednostka organizacyjna.

przepisy merytoryczne
szczegółowe (

§ 24-28)

•

zamieszcza się w następującej kolejności:

1)

przepisy prawa materialnego;

2)

przepisy o organach (przepisy ustrojowe);

3)

przepisy o postępowaniu przed organami (przepisy

proceduralne);

4)

przepisy o odpowiedzialności karnej (przepisy karne).

•

przepisy szczegółowe można systematyzować w grupy
tematyczne i oznaczać je nazwami charakteryzującymi
treść każdej z tych grup

przepisy prawa materialnego

§ 25

powinny możliwie bezpośrednio i wyraźnie
wskazywać kto, w jakich okolicznościach i jak
powinien się zachować (przepis podstawowy).

przepisy ustrojowe

§ 26

przepisy o utworzeniu organów albo instytucji, ich
zadaniach i kompetencjach, ich organizacji,
sposobie ich obsadzania oraz o tym, jakim
podmiotom podlegają lub jakie podmioty sprawują
nad nimi nadzór.

przepisy proceduralne

§ 27

określają sposób postępowania przed organami
albo instytucjami, strony i innych uczestników
postępowania,

ich

prawa

i

obowiązki

w

postępowaniu oraz rodzaje rozstrzygnięć, które
zapadają w postępowaniu, i tryb ich wzruszania.

przepisy karne

§ 28

zamieszcza się tylko w przypadku, gdy naruszenie
przepisów ustawy nie kwalifikuje się jako
naruszenie przepisów Kodeksu karnego, Kodeksu
karnego skarbowego lub Kodeksu wykroczeń, a
czyn wymagający zagrożenia karą jest związany
tylko z treścią tej ustawy.

•

W przepisach szczegółowych nie reguluje się tych
spraw, które zostały wyczerpująco unormowane w
przepisach ogólnych.

•

Jeżeli określone elementy uściślające treść kilku
przepisów szczegółowych powtarzają się w tych
przepisach, wydziela się je w jeden wspólny przepis i
zamieszcza się w przepisach ogólnych albo w
bezpośrednim sąsiedztwie tych przepisów
szczegółowych, w których te elementy występują.

•

Jeżeli od któregoś z elementów przepisu
szczegółowego przewiduje się wyjątki lub któryś z
elementów tego przepisu wymaga uściślenia, przepis
formułujący wyjątki lub uściślenia zamieszcza się
bezpośrednio po danym przepisie szczegółowym.

załączniki

§ 29

Ustawa może zawierać załączniki; odesłania do
załączników

zamieszcza

się

w

przepisach

merytorycznych ustawy.
W załącznikach do ustawy zamieszcza się w
szczególności: wykazy, wykresy, wzory, tabele i
opisy o charakterze specjalistycznym.

Ustawa z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu
informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa
państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych
dokumentów:
Art. 10.1. Wzór oświadczenia lustracyjnego stanowi
załącznik nr 1a do ustawy, z zastrzeżeniem art. 11
ust. 5.

przepisy przejściowe

§ 30

W przepisach przejściowych reguluje się wpływ nowej
ustawy na stosunki powstałe pod działaniem ustawy
albo ustaw dotychczasowych, w szczególności:

1) sposób zakończenia postępowań będących w

toku

(wszczętych

w

czasie

obowiązywania

dotychczasowych

przepisów

i

niezakończonych

ostatecznie do dnia ich uchylenia), skuteczność
dokonanych czynności procesowych oraz organy
właściwe do zakończenia postępowania i terminy
przekazania im spraw;

2) czy i w jakim zakresie utrzymuje się czasowo w

mocy instytucje prawne zniesione przez nowe
przepisy;



3) czy zachowuje się uprawnienia i obowiązki oraz
kompetencje powstałe w czasie obowiązywania
uchylanych albo wcześniej uchylonych przepisów
oraz czy skuteczne są czynności dokonane w czasie
obowiązywania tych przepisów; sprawy te reguluje
się tylko w przypadku, gdy nie chce się zachować
powstałych uprawnień, obowiązków lub kompetencji
albo chce się je zmienić albo też gdy chce się uznać
dokonane czynności za bezskuteczne;



4) czy i w jakim zakresie stosuje się nowe przepisy
do uprawnień i obowiązków oraz do czynności, o
których mowa w pkt 3;



5) czy i w jakim zakresie utrzymuje się w mocy
przepisy wykonawcze wydane na podstawie
dotychczasowych przepisów upoważniających.

•

nakazują dokonanie pewnych niepowtarzalnych
czynności, w następstwie których nastąpi np.
dostosowanie funkcjonowania dotychczasowych
instytucji

do

nowej

regulacji

(normy

indywidulano-konkretne),

•

same

dokonują

określonych

czynności

konwencjonalnych,

np.

powołanie

przekształcenie zniesienie jakiejś instytucji,
przekazanie majątku (są elementem czynności
konwencjonalnej).

przepisy dostosowujące

§ 35



W przepisach dostosowujących reguluje się w
szczególności:



1) sposób powołania po raz pierwszy organów lub
instytucji tworzonych nową ustawą;



2) sposób przekształcenia organów lub instytucji
utworzonych na podstawie dotychczasowej ustawy w
organy lub instytucje tworzone przez nową ustawę;



3) sposób

likwidacji

organów

lub

instytucji

znoszonych nową ustawą, zasady zagospodarowania
ich mienia oraz uprawnienia i obowiązki ich
dotychczasowych pracowników.



W przepisach dostosowujących można wyznaczyć
termin dostosowania organów lub instytucji do nowej
ustawy.

przepisy końcowe

§ 38

Przepisy końcowe zamieszcza się w następującej
kolejności:

1) przepisy uchylające;
2) przepisy o wejściu ustawy w życie;
3) w razie potrzeby - przepisy o wygaśnięciu

mocy ustawy.



W przepisie uchylającym wyczerpująco wymienia
się ustawy lub poszczególne przepisy, które ustawa
uchyla; nie poprzestaje się na domyślnym uchyleniu
poprzedniej ustawy ani jej przepisów przez
odmienne uregulowanie danej sprawy w nowej
ustawie.



Jeżeli ustawa w sposób całkowity i wyłączny
reguluje daną dziedzinę spraw, a wyczerpujące
wymienienie

przepisów

ustaw

dotychczas

obowiązujących w danej dziedzinie napotyka
znaczne trudności, można wyjątkowo w przepisie
uchylającym posłużyć się zwrotem: "Tracą moc
wszelkie dotychczasowe przepisy dotyczące spraw
uregulowanych w ustawie; w szczególności tracą
moc .....".

przepisy uchylające



Przepisowi

uchylającemu

ustawę

lub

poszczególne

jej

przepisy

nadaje

się

odpowiednio brzmienie: "Traci moc ustawa .....
(tytuł ustawy)" albo "W ustawie ..... (tytuł
ustawy) uchyla się art. ...".



Jeżeli uchyla się kilka ustaw, uchylane ustawy
wymienia się w jednej jednostce redakcyjnej
ustawy uchylającej, zamieszczając je w
punktach, w kolejności, w jakiej uchylane
ustawy zostały uchwalone.



Jeżeli uchyla się tylko niektóre przepisy ustawy,
w przepisie uchylającym jednoznacznie i
wyczerpująco wymienia się wszystkie uchylane
przepisy tej ustawy.



Ustawę regulującą dotychczas daną dziedzinę
spraw uchyla się w całości, bez pozostawiania
w

mocy

poszczególnych

jej

jednostek

systematyzacyjnych, zwłaszcza pojedynczych
przepisów.



Jeżeli

wyjątkowo

zachowuje

się

moc

obowiązującą niektórych przepisów uchylanej
ustawy, wyraża się to zwrotem: "Traci moc
ustawa ..... (tytuł ustawy), z wyjątkiem
przepisów art. ... (wyczerpująco wymienia się
przepisy, które pozostają w mocy)".



W

przypadku

wyjątkowego

zachowania

mocy

obowiązującej

niektórych

przepisów,

w

razie

późniejszego uchylania przepisów, uchyla się również
przepis, który zachował moc obowiązującą tych
przepisów, co wyraża się zwrotem:



"Uchyla się:



1) art. ... i art. ... ustawy ..... (tytuł uprzednio uchylonej
ustawy, w której były zamieszczone uchylane
przepisy), zachowane w mocy na podstawie art. ...
ustawy ..... (tytuł ustawy, która zachowała moc
obowiązującą uchylanych przepisów);



2) art. ... ustawy ..... (tytuł ustawy, która zachowała
moc obowiązującą uchylanych przepisów), w części
dotyczącej

zachowania

w

mocy

przepisów

wymienionych w pkt 1.".