Tężec

Łać. Tetanus

Niem. Starkkrampf

Ang. lockjaw

Tężec

łać. Tetanus

niem. Starkkrampf

ang. Lockjaw

Jest to ostra i zwykle o ciężkim

przebiegu choroba zakaźna i niezaraźliwa

zwierząt i ludzi.

P

rzyczyną są

egzotoksyny (o charakterze neurotoksyn)

wytwarzane przez laseczki tężca (

Clostridium tetani).

Tężec

Tężec występuje na całym świecie.

Zasięg geograficzny laseczki tężca

obejmuje regiony o ciepłym i umiarkwanym

klimacie, gdzie znajdują się gleby bogate w

substancje organiczne.

Przeżywalność w glebie warunkuje odczyn

gleby I wilgotność powietrza.

Tężec

Zwierzęciem najczęściej chorującym na

tężec jest

koń, który jest też naturalnym nosicielem

zarazka.

Inne zwierzęta, jak choćby psy, koty,

bydło i świnie są mniej wrażliwe.

Ptaki

są odporne.

Podatny na zakażenie jest człowiek

. Wskaźnik zachorowalości w Europie wynsi
0,5/100000, a w Afryce 28/100000. W

Polsce w 1999 roku zarejestrowano 21, a w
2000 14 zachorowań na

tężec. Śmiertelność po zachorowaniu

wynosi ok. 30%

Tężec

Chorobę powoduje

Clostridium tetani

(

Bacillus tetani)

Jest to beztlenowa

orzęsiona laseczka wytwarzająca

przetrwalniki,

umieszczone na końcach laseczki.

Kolonie Clostridium tetani przypominają

wyglądem splot nici.

Rozwój drobnoustroju możliwy jest tylko

dzięki wytworzeniu środowiska o niskim Eh.

Tężec

Niskie Eh powoduje uwolnienie

tetanospazminy zewnątrzkomórkowej.

Następnie depolimeryzacja tej czsteczki

uaktywnia jej działanie biologiczne

Tężec

W miejscu wniknięcia -

po

zranieniu lub skaleczeniu, następuje proces

kiełkowania spor. Rozwojowi sprzyjają war
unki beztlenowe. Takie warunki spotykamy
w ranach głębokich. W ranach płytkich i d
robnych skaleczeniach może również dochod
zić do namnażania się laseczek tężca pod
warunkiem dodatkowego zakażenia

drobnoustrojami tlenowymi, które zużywając
tlen wytworzą warunki korzystne do rozwoj
u laseczek tężca.

Odmianę staanowi tężec skrytogenny.

Tężec

W wyniku zakażenia powstała toksyna

wiązana jest przez gangliozydy w

komórkach nerwowych – fenomen

Wassermana-Takaki.

Toksyna po osiągnięciu zakończeń

nerwowych –

aksionami alfa przechodzi do –

gałązeki brzusznych rogów brzusznych

rdzenia kręgowego, gdzie jest kumulowana

i wyzwala dwa przeciwstawne mechanizmy

działania.

Tężec

Tetanospazmina wędruje do zakończeń

presynaptycznych, gdzie blokuje uwalnianie

inhibitorów neuroprzekaźnikowych -

glicyna

i kwas gamma-aminomasłowy, co

z kolei powoduje

blokowanie fizjologicznych procesów hamow
ania i prowadzi do stałego nadmiernego po
budzenia neuronów ruchowych, które z kole
i wywołuje wzmożone napięcie i napady prę
żeń (skurczów) mięśni szkieletowych.

Tężec

Okres inkubacji zależny jest od

bramy wajścia I od 1-2 dni do kilku

tygodni.

Przy zakażeniu kończyn okres

inkubacji wynosi ok 10 dni.

Im krótszy okres inkubacji tym

cięższy przebieg.

Wyznacznikiem orjentacyjnym

prognozy klinicznej jest tzw. czas

przedprężeniowy.

Tężec

Piersze objawy są nietypowe.

Z rozwinięta postacią

charakterystyczną cechą jest

sztywność mięśni szkieletowych

(tężec uogólniony – tetanus

splanchnicus, tetanus

descendens). Możemy także

wyróżnić sztywność części mięśni

(tetanus partialis, tetanus

ascendens).

Obawy najsilniej wyraż koń a

najsłabiej przeżuwacz.

Tężec

Możemy wyróżnić 4 formy

kliniczne:

 Lekki
 Średni
 Ciężki
 Piorunujący

Rokowanie z reguły jest złe ze

względu na wysoką śmiertelnść.

Tężec

Rozpoznanie:

 objawy,
 przebieg kliniczny,
 wartość diagnostyczną ma
określenie poziomu
keratofosfokinazy we krwi,
 izolacja C. tetani jest trudna i
zwykle nie wykonywana.

Tężec

Diagnostyka różnicowa:

Tężec

Leczenie:

Polega na zahamowaniu

namnażania drobnoustroju w ranie

i wstrzymanie rozwoju toksyny,

bądź jej neutralizacja w stanie

wolnym lub związanym.

Tężec

Profilaktyka

Ograniczenie wpływu czyników

predysponujących, przestrzeganie

zasad aseptyki,

antybiotykoprofilaktyka.

Stosowanie surowicy

antytoksycznej.

Stosowanie anatoksyny.