srodblonek (endothelium)
sklada sie z nablonka jednowarstwowego plaskiego i blaszki podstawnej
w zylkach wezla limfatycznego, kepkach Peyera i migdalkow nablonek jest inny
sklada sie ze stosunkowo wysokiego nablonka - komorek wysokosrodblonkowych
jadra komorek znacznie grubsze niz cytoplazma
cytoplazma ma grubosc 0,2 μm, a jadro 3 μm
wynikiem tego sa charakterystyczne zgrubienia w czesci srodkowej komorek
komorki maja ksztalt wydluzonych wielokatow o wymiarach 10x30 μm
na powierzchni srodblonka wystepuja ujemnie naladowane glikozaminoglikany
hamuja one krzepniecie
w cytoplazmie wiele pecherzykow
sa one wyrazem transportu substancji miedzy krwia a komorkami na drodze transcytozy
maja liczne kompleksy aktyny i miozyny
powoduja one kurczenie sie komorek
dzieki kurczeniu powstaja rozstepy miedzykomorkowe
dzieki rozstepom przez naczynia moga przechodzic czasteczki, a nawet komorki
moga zawierac pory w cytoplazmie o tej samej funkcji co rozstepy
pory na ogol powstaja przez zlewanie sie pecherzykow
wystepuja szczegolnie w malych tetnicach i naczyniach wlosowatych
na wolnej powierzchni, zwlaszcza nad jadrami wystepuja mikrokosmki
w blonie wystepuja glikoproteiny blonowe
za ich pomoca leukocyty wiaza sie do srodblonka, umozliwia to im diapedeze
wystepuja rowniez inne glikoproteiny wiazace inne komorki
np. selektyna E i adresyna
srodblonek jest silnie immunogenny
przy przeszczepach jest pierwszym celem ataku przeciwcial
jego immunogennosc zalezy od antygenow grupy krwi i antygenow transpiracyjnych ??
polaczenia miedzykomorkowe:
czesto wystepuja polaczenia occludens i neksus
taki srodblonek jest nieprzepuszczalny
wymiana substancji mozliwa jedynie przez transcytoze (miedzy gorna a dolna powierzchnia)
neksusy pozwalaja na przechodzenie substancji z komorki do komorki
funkcja:
wysciela naczynia krwionosne, limfatyczne i jamy serca
zapewnia bariere dla patogenow
produkuje substancje czynne