08.12

Aseptyka – postępowanie mające na celu zapobieganie zakażeniom preparatów farmaceutycznych w czasie ich sporządzania poprzez stosowanie:

-wyjałowionego sprzętu

- - II - surowców (płynów, środków leczniczych)

-wyjałowionym otoczeniu

Pracownik jałowy, wyjałowione otoczenie, wyjałowiony sprzęt i substancje do sporządzenie leku.

Antyseptyka – jest to postępowanie mające na celu zniszczenie dorobnoustrojów na skórze, rękach , narzędziach w pomieszczeniach, polegające na działaniu chemicznych środków bakteriobójczych.

Wyjaławianie – jest to zabicie lub usunięcie wszystkich wegetatywnych, zarodnikujących, chrobotwórczych i niechorobotwórczych drobnoustrojów. Do najczęściej stosowanych metod wyjaławiania należą metody oparte na :

1.działanie ciepła bez dostępu wody:

-wyżażanie – małe zastosowanie, szybka. Przedmiot ogrzewamy w płomieniu palnika gazowego, na mikrobiologi, druciki

-opalanie – mniej skuteczna, przedmiot przesuwamy kilka krotnie przez płomień lub spalamy w naczyniu porcelanowym (np. parownicy)

-suchym gorącym powietrzem – najbardziej skuteczna – mogą być wyjaławiane takie materiały jak szkło, metal, niektóre oleje, glikole, niektóre podłoża jak talk, tlenek cynku ( takie co znosza działanie wysokiej temp.) W temp 140 -200 st. C powoduje zabicie form wegetatywnych, przetrwalnikowych na skutek wysuszenia, r. utlenienia co prowadzi do zmiany fizykochem komórek. Do wyjaławiania stosujemy suszarki :

-o stojącym słupie powietrza

-z kołowym obiegiem powietrze

Suszarka:

1 faza ogrzewania – nagrzewania – do momentu uzyskania temperatury

2 faza – czas wyrównawczy – okres między uzyskaniem właściwej temp w komorze a czasiem odpowiedniej temp. Sprzętu

2 faza -czas niszczenia – czas suchego gorącego powietrzem

4 faza – dodatkowy czas bezpiczeczeństwa

5 faza – czas ochładzania – od chwili wyłączenia suszarki do momentu uzyskania temp 80 st

Suma czasu wyrównawczego, dodatkowego czasu bezpieczeństwa

Natomiast czas pracy sterylizatora liczy się od wlączenia do ochłodzenia do 80 st.

Temperatury wyjaławiania:

-140 st – 3 h

-150 st – 2 h

-160 – 170 – 2 h

-175-180 -1 h

w folie aluminiową lub papier pergaminowy lub w puszki Schimelbusha

2.działanie ciepła w obecności wody

Działanie pary

Metody:

-pasteryzacji – na ogrzaniu cieczy do 60 -80 st - 30 min i szybkim oziębieniu. Niszczy niektóre formy wegetatywne i hamuje rozwój bakeri . W przemysle spożywczym

-tyndaryzacji – kilkakrotne ogrzanie do tem 60 – 80 przez 30 min – z zachowaniem 24 h przerw

-inne sposoby wyjaławiania.

-gotowanie w wodzie lub działanie bierzącą parą wodną – głównie do materiałów oraz roztworów które ulegaja rozkłądowi w temp . Powyżej 100 st. Igły , strzykawki, prdukty gumowe

FP V i IV – niektore krople w 100 st

Metodą tą można wyjaławiać : naczynia szklane, zestawy do jałowego sączenia (sączki Schota, sączki membranowe, materiały opatrunkowe, ubrania , bibułe, krążki , niektóre r-ry. Wyjaławianie w autoklawach, w szybkowarach.

Fazy:

1- wyrównanie temp pary i materiału wyjaławianego

2 – właściwe wyjaławianie

3 – ochładzanie

122 st - (+- 2 st) 20 min

128 st - 15 min

134 st – 10 min

Materiał przeznaczony do sterylizacji wstawiamy do autoklawu – zamykamy szczelnie pokrywa pomocą śrub i wpuszczamy parę przy otwarym zatorze powierznym,para wypiera powiertrze i wchodzi na jego miejsce. Zawór tak długo zostawia się otwarty az para zastapi powietrze. Regulujac dopływ pary tak zeby otrzymac okreslana temp i ciśnienia. Właściwa sterylizacja. Po okreslonym czasie sterylizacji.

3.Inne

Wyjaławianie przez saczenie – polega na nie jałowych r-rów w odpowiednich urządzeniach przez sączki o tak małych porach że zatrzymują bakterie i ich zarodniki. Średnica porów w sączkach powinna być zliżona do średnicy bakterii (0,5 -1 um) Materiał i porowatość sączka powinny wykazywac możliwosci adsorbcji. Filtry ze szkla spiekango Shota.

Sterylizacja za pomocą środków bakteriobójczych

Przygotowanie pomieszczeń

Organizująć prace aseptyczną w aptece, należy uwzględnić potencjalne źródło zakażenia

1.Pomieszczenia do pracy aseptycznej:

2.Pracowników

3.Substancje i rozpuszczalniki

4.Sprzęt

Ad1 Pomieszczenia

Z wyboru jest boks do pracy aseptycznej – specjalne pomieszczenie, przeznaczenie tylko do pracy aspetycznej. Wymaga się by miał nawiew laminarny. W aptekach szpitalnych gdzie wykonuje się leki aspetyczne należy wyznaczyć kilka pomieszczeń.

Box powinien mieć wymiary 2,5m na 2,5m i wysokości 2,7m do 3 m. Sciany murowane wyłożone płytkami ceramicznymi lub z tworzywa sztucznego. powyżej płytek ściany powinny być malowane farbą olejną lub emulsyjna łatwo zmywalną. Rogi i kąty zaochronione. Podłoga powinna być wyłożona płytkami ceramicznymi bez szczelina zagłębień i dziur. Okna i drzwi uszczelnione taśmami izolacyjnymi. Do boksu powinno się wchodzić przez śluzę, w którym znajduje się umywalka i wieszak na ubrania , maseczki. Wszystkie przewody powinny być kryte w ścianie. Butle z gazami, pompy próżniowe umiejscawia się poza boksem. Ogrzewanie przez wtłaczanie ciepłego jałowego powietrza, ogrzewane w rurach i przechodzi przez filtry z weglem aktywnym a potem przez wyjawioną. W boksie powinny być lampy bakteriobójcze UV 30 watt w odległości 2 m od podłogi. Lampy oświetleniowe powinny być umieszczone we wnękach lub na ścianach w suficie. Stoły bez szuflad wyłożone płytkami ceramicznymi. Może znajdować się szafa oszklona na sprzęt i chemikalia i wagi bez szuflad.

W śluzie : umywalka z ciepłą i zimną wodą, zbiornik z płynem dezynfekującym, suszarka do rak, wyjałowiona odież oochronna, okrycie glowy, maseczkie ,osłony na obuwie. Przed wejsciem do sluzy i w sluzie umieszcza się wycieraczke nasyconą 1% r-rem bromku benzalkoniowego lub 0,05% boranem fenylortęciowym. Inne środki: septyn.

Przygotowanie boksu :

Wymyte połogi natarte pastą z 1% rezorcyny. Raz na tydzień w boksie i sluzie należy wymyc z dodatkiem detergentu wszystkie urządzenia i pomieszenia a nasteponie przetrzeć środkiem dezynfekcyjnym ( aldesan, septyl, chloramina, abacyl) Raz dziennie przed praca należy ponownie przetrzec środkiem dezynfekujacym: 1% sterinol, zefiron. Rozpulić 0,04% r-r cglorku benzalkoniowego (0,5 g na 1m3 powietrza) lub glikol propylenowy i włączyć lampy UV na 30 min. W boksie po 3 h pracy należy ponownie wlaczyc lampy na 30 min. W boksie może pracować maks 4-5 osób. Do przygotowania malych ilosci leków ocznych służą skrzynki zbudowane z drewna lub metalu z oszklonymi ścianami.(szafka hansena ,loża).

Skonstruowano loże do aseptyznego sporządzania leków typu LAF z nawiewem laminarnym. Budową przypominają wyciąg, jałowość uzyskuje się dzięki filtrom przez które kompresor przetłacza powietrze z regulowana prędkością do komory loży.

Przygotowanie:

przecieramy wszystkie powierzchnie robocze loży środkiem dezynfekcyjnym 1% sterinolem, 70% etanolem. Włączamy lampy UV na 30 min oraz nawiew laminarny. Po 30 min zostawiamy nawiew i zmniejszamy jego moc.

Wyjaławianie sprzetu -

Sprzet szklany, porcelanowy , metalowy w suszarce w temp 175- 180 przez 1 h

Sprzet miekkie , fartuchy, maseczki ,bibułę, krążki, papiery do owijania, deseczki do czopków przez 30 -40 min w autoklawie w temp. 122 st. Korki gumowe, zatyczki, wyjaławiamy 5% sterinole – 24 h

łyzki plastikowe, kliszki w atosfere formaldehydu

Szkło, porcelane , przedmioty metalowe, substancje mineralne wyjałąwiamy w suszarce 160 st przez 1 h.

Przedmioty niewytrzymujace wysokich temp w autoklawie 122 st przez 20 min

Filtry HEPA – płyt zbudowanych z włokna szklanego z azbestem z falistych blach aluminiowych lib z metalowej obudowy. Zatrzymuja ciała wielkości 0,3 um ( bakterie, grzyby , wirusy , pierwotniaki)

Jałowość powietrza 99,9% w loży.

Nawiew wartwowy – mairowy , jednostajny przepływ powietrza bez zakłóceń.

Przygotowanie pacownika:

-pracownik zdrowy

-zabezpieczenie prowizoryczne: myje rece przez 10 min mydłem, bierzącą wodą, płucze wyjałowioną wodą, nakłada wyjałowioną odzież ochronna, (czepek ,farych, maska, oslona na obuwie)

-zabezpieczenie pelne: całkowita zmiana ubrania i bielizny osobistej w specjalnej kabinie, wymycie ciała pod natryskiem ze zwróceniem uwagi rece.

Odkażanie rąk: 70% etanolem , bromek lub chlorek benzalkoniowy 0,5 – 1 %

Krople do oczu – Eye praeparations - ophtalmica

Są to jałowe plynne pół stałe lub stałę preparaty przeznaczone do podania na gałke oczna lub spojówke lub umieszczone w worku spojówkowym w celu leczniczym lub diagnostycznym profilkatycznem.

-płynne – krople do oczu (guttae ophtalmicae, oculoguttae, emulsje, zawiesiny) r-ry do oczu

-polstale – maści , kremy lub żele do oczu

stale – proszki do sporządzania kropli i r-ru do oczu, wkładki do oczu (inserty), systemy terapeutyczne ( ocusert)

Leki do oczy należy sporzadzac stosujac odpowiednie metody i materiały zapewniające zapewniające jałowość preparatu i chroniące go przed zanieczyszczeniem.

Woda stosowana do leków ocznych powinna odopowiadać monografii aqu pro usu ophthalmica.

Powinny być jałowe, izotoniczne, mogą być hipertoniczne jeżeli to wynika z potrzeb terapeutycznych.

Izotoniczne – cisniebnie osmotyczne jest zbolizone do cisnienia plynu lzowego. Odczyn powinien byz zblizony do plynu lazowego. Musi być brak zanieczyszczeń w nierozpuszczalnych kroplach i r-rach wodnych.

Krople do oczu powinny być :

-jałowe wodne lub olejowe r-ry ,emulsje lub zawiesiny przeznaczone do wprowadzania do oka.

-krople do oczu powinny być wolne od zanieczyszczenie

-krople w postaci zawiesin powinnie mieć zmiekronizowane subnstacje – probka preparatu nie może zawierac więcej niż 20 cząstek większych niż 25 um w tym nie więcej niż 2 czastki więcej niż 50 um, żadna czastka nie powinna być wieksza niż 90.

-moga zawierac substancje pomocnicze – izotonizujace, buforujace, ziwekszajace lepkosc, rozpuszczlnosc, stabilizujace.

-bez srodkow konserwujcych – lekaz musi zaznaczyc

-powinny być zastosowane w pojemnikach jednorazowych

-po pierwszym otwarciu nie dluzej niż 4 tygodnie

-ze srodkiem konserwujacym do 10 dni od 2 uzycia

-bez srodka 24 h po pierwszym użyciu

-nalezy przechowywac w lodowce w temp ok 5 st

-z detromycyna – 6 tygodni w ledowce

-oksatetracyklina

-neomycyna – 14

-penicylina 7

-streptomycyna 10

-tetracyklina 6

-chlorocyklina 6 ( w temp 20 st 3 dni)