Co to jest test osobowości?

Test osobowości jest jednym ze sposobów badania psychiki człowieka, stosowanym przez psychologów.
Osobowość są to względnie trwałe cechy, postawy, poglądy, które wpływają na zachowanie, postępowanie w życiu codziennym, w relacjach z innymi.

Dlaczego warto wykonać badanie osobowości?

Wykonanie badania osobowości umożliwia:
• Lepsze poznanie własnych zachowań
• Określenie źródła swoich problemów i zrozumienie problemów w relacjach z innymi
• Stworzenie profilu osobowości
• Łatwiejsze przewidywanie swoich przyszłych zachowań
• Postawienie diagnozy psychologicznej
• Zrozumienie własnego postępowania
• Określenie typu osobowości
• Poznanie siebie
• Porównanie profilu osobowości przed i po zakończeniu terapii

W jaki sposób przygotować się do wypełnienia testu osobowości?

• Zarezerwować sobie dwie godziny czasu wolnego na wypełnienie testu
• Przyjść na badanie wyspanym
• Zadawać pytania psychologowi, jeśli mamy wątpliwości co do procedury wypełniania testu
• Rzetelnie i prawdziwie odpowiadać na zadawane pytania
• Nie zastanawiać się zbyt długo i głęboko nad każdym pytaniem – zwłaszcza jeśli wypełniany test osobowości ma bardzo dużo pytań

Na czym polega badanie osobowości?

Badania osobowości, które są często stosowane przez psychologów wiążą się z odpowiedzeniem na szereg pytań.
Badany otrzymuje od psychologa na jednym arkuszu zestaw pytań, na drugim kartę z odpowiedziami do zaznaczenia.
Pytania wiążą się z rozmaitymi dziedzinami życia, w zależności od tego jaki test jest wykonywany i co dokładnie jest celem badania. Pytań zazwyczaj jest kilkanaście lub kilkadziesiąt.
Test osobowości jest w pewnym stopniu podobny do psychozabaw, które są dostępne w Internecie lub prasie, jednak testy osobowości są znacznie bardziej wiarygodne i precyzyjne.

Metody służące do badania osobowości stanowią zasadniczo dwie podstawowe kategorie: kwestionariusze czy inwentarze osobowości oraz testy projekcyjne. Najczęściej używanym kwestionariuszem osobowości jest MMPI (Minnesota Multiphasic Personality Inventory) i z tego względu w dalszej części zostanie omówiony nieco szerzej. Dość często, ale już wybiórczo, stosuje się kwestionariusze Cattella, Eysencka, Janet Taylor (różne wersje).

Wśród metod projekcyjnych często stosowany Test Plam Atramentowych Rorschacha. Często stosuje się również TAT (Test Apercepcji Tematycznej) oraz dwie wersje dla dzieci: CAT-A i CAT-H. Ze względu na powszechność ich stosowania celowe wydaje się przybliżenie Testu Rorschacha oraz TAT.

MMPI (Minnesota Multiphasic Personality Inventory) - jeden z najczęściej używanych psychologicznych testów osobowości. Obecnie jest używana wersja 2 testu (MMPI-2). Zawiera ona 566 pytań, na które należy odpowiedzieć "prawda" lub "fałsz". W wyniku daje trzy skale kontrolne, dziesięć skal klinicznych i kilkadziesiąt podskal. Każda skala i podskala testu jest normalizowana do skali tenowej.

Skale kontrolne mają na celu tzw. walidację testu, czyli sprawdzenie, czy jego wyniki mają szansę być uznane za prawdziwe (np. czy badany nie kłamał).

• ? - Liczba pytań na które badany nie odpowiedział.

• L - Skala kłamstwa - Wysokie wyniki (ponad 70 w wersji pierwszej MMPI; dla wersji MMPI-2 granicą odcięcia jest 65) świadczą o próbie zafałszowania testu.

• F, K - Wartości F w skali tenowej, K w skali tenowej, oraz różnica F-K w skali surowej (tzw. wskaźnik Gougha) informuje o tym czy pacjent próbuje symulacji (Gough > 14 lub F ≥ 70), dyssymulacji(Gough < -8 lub K ≥ 70).

Skale kliniczne

1 - Hd – Hipochondria

Skala miała mierzyć zaburzenia hipochondryczne, w praktyce reaguje także na poziom zaburzeń psychosomatycznych.

2 - D – Depresja

Wskaźnik poziomu nastroju.

Podskale:

• D1 - Subiektywne poczucie depresji

• D2 - Spowolnienie psychomotoryczne

• D3 - Złe samopoczucie fizyczne

• D4 - Otępienie psychiczne

• D5 - Pogrążanie się w smętnych rozmyślaniach

3 - Hy – Histeria

Mierzy poziom konwersji histerycznej (konwersji, a nie osobowości histerycznej).

Podskale:

• Hy1 - Zaprzeczanie lękom społecznym

• Hy2 - Potrzeba kontaktu emocjonalnego

• Hy3 - Zmęczenie - złe samopoczucie

• Hy4 - Skargi somatyczne

• Hy5 - Hamowanie agresji

4 - Pd – Psychopatia

Mierzy poziom zaburzeń psychopatycznych/socjopatycznych.

Podskale:

• Pd1 - Konflikty rodzinne

• Pd2 - Postawa wobec autorytetów

• Pd3 - Niewzruszoność społeczna

• Pd4A - Alienacja społeczna

• Pd4B - Autoalienacja

5 - Mf – Męskość/kobiecość

Mierzy zaburzenia tożsamości płciowej - kobiecość w przypadku mężczyzn, męskość w przypadku kobiet.

Podskale:

• Mf1 - Narcyzm - nadwrażliwość

• Mf2 - Stereotypowe zainteresowania kobiece

• Mf3 - Zaprzeczanie stereotypowym zainteresowaniom męskim

• Mf4 - Dyskomfort heteroseksualny - pasywność

• Mf5 - Introwertywność - krytycyzm

• Mf6 - Społeczne wycofywanie się

6 - Pa – Paranoja

7 - Pt – Psychastenia

8 - Sc – Schizofrenia

9 - Ma – Mania

0 - Si – Introwersja społeczna

Wskaźniki Goldberga

Trzy wskaźniki obliczane na podstawie wartości skal klinicznych, odpowiadające na trzy pytania (do kolejnego pytania należy przejść, jeśli wynikami poprzednich pytań było "tak"):

• Czy badany jest zaburzony ?

• Czy badany ma zaburzenia osobowości ?

• Czy badany ma psychozę ?

Niektóre skale dodatkowe[edytuj]

• A - Skala lęku

• R - Skala represji

• MAS - Skala jawnego niepokoju

• Es - Skala siły Ego

• Re - Skala odpowiedzialności

• St - Skala statusu społecznego

• Cn - Skala kontroli patologii

• MAC - Skala uzależnień

• R-S - Skala represji-sensytyzacji

Kwestionariusz osobowości Cattella

Pierwsze wydanie 16 – czynnikowego Kwestionariusza Osobowości ukazało się w 1950 roku. Kwestionariusz składa się z dwóch równoważnych wersji – liczących po 184 pozycje oraz po 3 pytania buforowe. W obydwu wersjach występuje od 20 do 26 pozycji odnoszących się do każdego z 16 czynników. Wyniki końcowe są wyrażone w skali stenowej. Każdy czynnik jest oznaczony symbolami literowymi i liczbowymi, a ponad to posiada nazwę psychologiczną i potoczną.

Cattell dążąc do zoobiektywizowania sposobu opisu osobowości, za najwłaściwszą metodę ustalenia liczby i treści cech będących składowymi osobowości uznał analizę czynnikową. Analiza czynnikowa jest metodą pozwalającą na wyodrębnianie w zjawiskach psychologicznych ich podstawowych elementów składowych. W tym sensie pozwala ona na uporządkowanie faktów (danych empirycznych). Z tego względu analizą czynnikową posługujemy się jako metodą wstępnej klasyfikacji.

Przyjąwszy, że w zakres osobowości wchodzą wszystkie zachowania, założył, że każde może być określone za pomocą odpowiedniego przymiotnika. Korzystając z listy Allporta, zawierającej ponad 4000 cech, wyeliminował synonimy, uzyskując w efekcie 171 przymiotników pozwalających opisać wszystkie aspekty lub sfery osobowości.

Dostrzegając pewne specyficzne podobieństwa i różnice między niektórymi przymiotnikami, Cattell wyróżnił trzy klasy czynników: Q (qestionnaire data) – zmienne samoobserwacyjne, L (life data) – zmienne obserwacyjne, oraz T (test data) – obiektywne zmienne testowe.

Analizę czynnikową Cattell przeprowadził oddzielnie dla danych Q, L i T. Dokonując w ten sposób taksonomii zmiennych osobowościowych, wyodrębnił 16 cech wspólnych, które pozwalały na wyczerpujący i dostatecznie dokładny opis wszystkich aspektów osobowości. Kiedy wykonano analizę czynnikową na macierzy interkorelacji 16 cech podstawowych, okazało się, że można wyodrębnić mniejszą liczbę czynników II stopnia, wśród których dwa objaśniały największy procent zmienności wyników: introwersja – ekstrawersja oraz niepokój – integracja.

Każdy z czynnikow ma charakter dwubiegunowy. Każdy z biegunów został scharakteryzowany przez odpowiedni zestaw przymiotników. Spośród 16 czynników mierzonych w tym kwestionariuszu – cztery (Q1, Q2, Q3, Q4) były reprezentowane przez tylko w zmiennych samoobserwacyjnych.

Rzetelność skal 16 – CO oceniono na podstawie ich wewnętrznej zgodności (współczynniki wahały się w granicach od 0,71 do 0, 93) oraz stabilności bezwzględnej (przy dwutygodniowym odstępie czasu współczynniki wynosiły od 0,38 do 0, 73).

Wyniki w 16 – CO zestawione w postaci profilu można interpretować zwracając uwagę bądź na ich aspekt ilościowy, bądź na aspekt jakościowy. W tym ostatnim przypadku charakterystyki osoby badanej dokonujemy na podstawie analizy tak zwanych układów czynników.

Kwestionariusz Eysencka. Kwestionariusz ten oparty jest na koncepcji osobowoœści H.J. Eysencka. Zdefiniował on osobowoœść jako względnie trwała organizację charakteru, temperamentu, intelektu i właœciwoœści fizycznych, determinujących specyficzne sposoby przystosowania się do otoczenia. Wyróżnił on 4 poziomy organizacji osobowoœści: 
1. poziom konstruktów teoretycznych L1; 
2. poziom zjawisk, które można zaobserwować w eksperymentach psychologii ogólnej L2; 
3. poziom nawyków zachowania L3 (zalicza tutaj cechy pierwotne i cechy bardziej ogólne neurotyzm, ekstro-introwersję, psychotyzm); cechy ogólne łączą w sobie cechy pierwotne. 
4. poziom postaw lub nawyków myśœlowych L4.

Pierwszy z poziomów (L1) dotyczy zjawisk niedostępnych bezpośœredniej obserwacji w odróżnieniu do zjawisk z pozostałych poziomów, bezpośœrednio obserwowalnych. Zjawiska z poziomu L1 i L2 sš zdeterminowane czterema czynnikami o naturze konstytucjonalnej. Natomiast zjawiska z poziomu L3 powstają podczas interakcji czynników konstytucjonalnych i œśrodowiskowych. Ostatni poziom L4 cechują powiązania ze zjawiskami z trzech niższych poziomów. W 1970 roku Eysenck zrezygnował z czwartego poziomu, wyznaczając tym samym nowy model osobowośœci. (był na zajęciach)

Test Rorschacha, test plam atramentowych, Ro – test projekcyjny, stworzony w 1921 roku przez szwajcarskiego psychoanalityka, Hermanna Rorschacha. Na podstawie testu wnioskuje się o nieświadomych treściach psychicznych, cechach osobowości i zaburzeniach psychicznych (jest on używany w diagnozie klinicznej).

Test składa się z 10 tablic z plamami atramentowymi (5 szaroczarnych, 2 szaroczerwone i 3 kolorowe). Tablice prezentuje się osobie badanej, która opowiada, co na nich widzi. W odpowiedziach bierze się pod uwagę:

• interpretowany obszar (całość, części);

• determinantę odpowiedzi (kształt, barwa, pozorny ruch);

• poziom formy (zgodność obrazu z bodźcem);

• treść (ludzie, zwierzęta etc.).

Mierzony jest także czas reakcji na poszczególne tablice. Wypowiedzi są klasyfikowane według klucza, na podstawie którego tworzony jest tzw. psychogram.

Test apercepcji tematycznej Murraya (TAT, ang. Thematic Apperception Test) był jednym spośród pierwszych powszechnie używanych projekcyjnych testów psychologicznych. Został stworzony przez Henry'ego Murraya.

W wersji podstawowej test składa się z trzech serii po 10 obrazków. Na obrazkach przedstawione są sceny z życia społecznego, które badany ma szeroko opisać, łącznie z tym czego na obrazkach nie ma a może się domyślić.

W przypadku dorosłych, o przynajmniej przeciętnej inteligencji, pytani są proszeni o opowiedzenie jak najbardziej dramatycznej historii dla każdego z rysunków tak aby zawierała ona:

• co doprowadziło do pokazanej sytuacji,

• co się dzieje w momencie pokazywanym na rysunku,

• co przedstawione osoby czują i myślą,

• co się stanie w przyszłości czyli jak zakończy się ta historia.

Istnieje odmiana testu przeznaczona dla dzieci, w której na obrazkach przedstawione są sytuacje rodzinne lub zwierzęta. Wersję tę stosuje się również w stosunku do osób upośledzonych. W przypadku dzieci i osób o ograniczonych możliwościach umysłowych wymagania są mniejsze, w szczególności nie wymaga się opowiadania dramatycznych historii.

Test TAT jest testem projekcyjnym i podobnie jak w teście Rorschacha ocena osoby badanej jest wykonywana na bazie tego co ona wymyśli w odpowiedzi na oglądane obrazy. Badacz stara się zrozumieć na podstawie opowieści osobowość autora historii (z kim identyfikuje się, jak spostrzega innych ludzi, jak ocenia motywy działania itd.), analizuje język osoby badanej oraz fantazje, które wzbudzają poszczególne obrazki. W ten sposób docieka jakie są wartości, postawy, marzenia, cele, cechy osobowości, mechanizmy obronne badanego.Test ten pozwala poznać nieświadome (wyparte) elementy osobowości, motywy, potrzeby, zdolności rozwiązywania problemów osoby badanej.