Acton
Klasyczny liberał XIX-wieczny
Przyczyny: Praca fizyczna (wytwórcza) traci swoją rangę, rangą zaczyna być praca biurokratyczna. Stoi za tymi problemami system edukacji, który uczy rzeczy abstrakcyjnych, a nie uczy konkretnych czynności. Demokracja – formalizacja różnego typu procedur (np. prawa wyborczego). Stoi za tym pewna koncepcja państwa – państwa społecznego. Oczekujemy, że państwo nam da, państwo nam zapewni, chcemy dużo tego państwa. Traktowanie ludzi jako materiał statystyczny, co wychodzi z myślenia pozytywistycznego.
Objawy: Monopolistyczne zapędy, inwigliacja, narzucanie dyscypliny ludziom, System demokratyczny, władza chce narzucać swoją wolę, jest zbyt rozrośnięta. Zwraca też uwagę na nadmierną ingerencję państwa. Wiara ludzi we wszechmoc rządu. Pycha biurokratów i wścibska natury. Jest despotyczna biurokracja, traktuje ludzi z wyższością. ROZRASTANIE SIĘ struktur! Zarówno rozrost spraw, jak i rozrost urzędów, organów, ludzi. Najgorszą rzeczą – biurokracja prawników. Biurokracja sprzyja lenistwu – pracuje masa ludzi, którzy nic nie produkują.
Typ dysfunkcji:
struklturalna
Przykłady praktyczne: Liczba zawodów
regulowanych, ewidencja i spis powszechny, PIT
456 uczelni
Sposoby przeciwdziałania: przeciwstawanie się interwencjonizmowi, jawność i odpowiedzialność urzędnika i domniemanie winy funkcjonariusza
Mises
liberał, XX-wieczny, bardziej ekonomicznie na to patrzy
Przyczyny: Roszczeniowa mentalność, chcą bezpieczeństwa, pracy. Brak mechanizmów, brak sposobów sprawdzania.
Objawy: ujednolicanie, centralizacja, rozrost administracji, konserwatyzm, pewien etap, niedoskonałość prawa. Generalnie sporo zarzutów. Są 2 sposoby zarządzania – biznesowego i biuroktatycznego (nie ma realnej wartości wyrażonej w pieniądzach). Są sfery, które wymagają zarządzania biurokratycznego, ale po cholerę to rozszerzać na sfery, które tego nie potrzebują? Państwo sprawia pewne usługi, pytanie, czy realizuje je dobrze? Brak możliwości pomiaru efektywności zarządzania, zadowolenia obywateli. Administracja to worek bez dna – można dofinansowywać w cholerę, a to wcale nie poprawi jakości usług. ZARZUTY CZYSTO EKONOMICZNY CHARAKTER. Zagrożenie totalitaryzmem. Przestrzega – biurokratyzacja gospodarki doprowadziła Europę do takiego stanu, ostrzega Amerykanów.
Typ dysfunkcji: ekonomiczna
Przykłady praktyczne: podatek dochodowy, liczba zawodów regulowanych, nepotyzm i korupcja, co kadencje więcej urzędników,
Sposoby przeciwdziałania: Wolność słowa, wolność gospodarcza, racjonalizacja, mechanizmy demokratyczne
Merton
Przyczyny:
Objawy: Nie możność przystosowania systemu demokratycznego, nie zwraca się uwagi na cele (zaspokajanie potrzeb ludzi) – wyuczona nieudolnośc (wartości jednostki stają się jej wadami. Celem samym w sobie staje się przestrzeganie przepisów)., psychoza zawodowa (codziennie urzędnik wykonuje te same czynności, musi być obiektywny. Nie może być „ludzki”). Rytualizm, konformizm, formalizm, konserwatyzm (brak pomysłowości), bezosobowość. Specjalizacja – urzędnik ma wąski zakres zadań i nic ponadto nie zrobi.
Typ dysfunkcji: społeczna
Przyklay praktyczne:
Sposoby przeciwdziałania: