SOCJOLOGIA
JAKO NAUKA POZYTYWNA - A. COMTE:
Comte
wyróżnia trzy fazy rozwoju ludzkości:
• teologiczną
(iluzoryczną)- ludzkość tłumaczyła zjawiska odwołując się do
bóstw i duchów. Wiara, że cały świat zrodzony został przez
Boga, siły nadprzyrodzone.
• metafizyczna
(abstrakcyjna)- wyjaśniała bieg zdarzeń za pomocą abstrakcyjnych
idei, zasad i sił, będących hipostazami pojęć. Zjawiska
społeczne są wynikiem działania sił przyrody. One wyznaczają
charakter zjawisk społecznych.
• pozytywna (naukowa)-
wysiłek ludzkości skupia się na opracowywaniu materiału
doświadczenia, tj. na ustalaniu faktów i odkrywaniu stałych
związków między nimi. Pozytywna filozofia wolna od metafizyki.
Odwołanie się do nauki, wiedzy jako zasady zrozumienia działania
zjawiska społecznego.
Według
Comte'a nauka zaczyna się wtedy, gdy poznajemy prawa, które
umożliwiają przewidywanie zjawisk, a z kolei przewidywanie zjawisk
jest podstawą skutecznego działania. Formuła nauki pozytywnej
brzmi: nauka tam, gdzie przewidywanie, a przewidywanie tam, gdzie
działanie. W przekonaniu Comte'a erudyta to ktoś, kto zna jedynie
fakty, a naukowiec to ktoś, kto zna prawa rządzące tymi faktami.
Comte uznaje jedynie takie formy nauki, które są bezpośrednio i w
oczywisty sposób użyteczne. Według Comte’a nauka powinna się
ograniczyć do poznania względnego, umożliwiającego realizację
hasła „savoir pour prevoir” [wiedzieć, aby przewidzieć] i
zrezygnować z poznania prawd absolutnych.
Comte
dzieli socjologię na statykę
i dynamikę socjologiczną.
- Statyka socjologiczna - opisuje genezę i uwarunkowania społeczne, wspólne we wszystkich epokach, a zatem społeczny charakter człowieka, istnienie rodziny, podział pracy, strukturę władzy. - Dynamika socjologiczna - bada prawa rozwoju społecznego. Rozwój ten przebiega według trzech uniwersalnych faz, wcześniej już wymienionych. Faza teologiczna w rozwoju społecznym to dominacja sił militarnych (feudalizm). Faza metafizyczna to rewolucje (począwszy od protestantyzmu a skończywszy na Rewolucji Francuskiej). Faza pozytywna to współczesna Comte'owi epoka industrialna. A. Comte był przekonany, że polityka społeczna „pozytywna” nie powinna opierać się na jakichś wizjach politycznych lecz wyłącznie na naukowej wiedzy, dotyczącej relacji społecznych. Tylko naukowa socjologia umożliwia prowadzenie polityki racjonalnej. Społeczeństwo należy badać podobnymi metodami, jakie stosujemy w naukach naturalnych, a zatem metodą obserwacji, eksperymentu i porównywania (metoda historyczna).
Comte
wylicza następujące nauki pozytywne: astronomię, fizykę, chemię,
biologię i socjologię. Na czele hierarchii nauk stawia socjologię
jako tę naukę, która ma najmniejszy zakres ogólności, a za to
największy stopień złożoności. W klasyfikacji nauk według
Comte'a nie ma teologii, metafizyki ani etyki. Dwóch pierwszych
dziedzin wiedzy nie zalicza on do nauk pozytywnych, a trzecią
traktuje jako jeden z elementów socjologii. A. Comte wyłącza z
nauk także psychologię, redukując ją po części do biologii, a
po części do socjologii. Z kolei brak matematyki w klasyfikacji
nauk Comte'a wynika z faktu, że matematyka jest traktowana przez
niego jako ogólna baza logiki naturalnej i wszelkich procesów
badawczych. A. Comte odróżnia metafizykę od filozofii. Tej
ostatniej przypisuje pozytywną rolę, a mianowicie poszukiwanie
racjonalnych powiązań między logicznymi prawami ludzkiego ducha.
Ujęcie
naukowe- A. Comte, „Kurs filozofii pozytywnej”
To, co zastał, to chaos, pomieszanie wiedzy – uporządkował to
Rozwój cywilizacji występuje w 3 stadiach:
a)
Teologiczne- wiara, że świat zrodzony przez Boga
b)
Metafizyczne- zjawiska społeczne wynikiem działania sił przyrody,
niezależne od ludzi
c) Pozytywne (naukowe)- odwołanie
się do wiedzy, rozumienia i działania
Wyróżnił 6 podstawowych nauk pozytywnych- socjologia jest jedną z
nauk humanistycznych, wśród pozytywnych wymienionych przez Comte’a.
Następujące nauki są pozytywne: matematyka, astronomia, fizyka,
chemia, biologia, socjologia.
- Filozofia służy
zrozumieniu ludzkości.
Filozofia:
Nauki pozytywne służą rozwojowi
Formy nauk:
a. Nauka ogólna
b. Nauki
szczegółowe
Socjologia podstawą nauk społecznych
XIX wiek- Darwin, Marks, Zamenhoff, rewolucja