BIBLIOGRAFIA

Imię i nazwisko: ….......... klasa:.........

Temat: Motyw bohatera romantycznego w Romantyzmie.

I. Literatura podmiotu:

1. Johann Wolfgang Goethe, Cierpienia młodego Wertera, miejsce wyd, rok.

2. Juliusz Słowacki, Kordian, miejsce wyd, rok.

3. Adam Mickiewicz, Romantyczność, [w:] autor, tytuł, miejsce wyd, rok.

II. Literatura przedmiotu:

1.Literatura polska XIX wieku. Przewodnik Encyklopedyczny, Warszawa 2000.

2.Tematy i zagadnienia maturalne z języka polskiego, Banaś Renata, Kraków 1998

3.Literatura powszechna, Jan Tomkowski, Warszawa 1997

4.Joanna Knaflewska, Dzieje literatury Polskiej, Warszawa 1998

5.Stanisław Makowski, Romantyzm, Warszawa 1995

6.Helena Kęszycka, Encyklopedia romantyzmu, Warszawa 1992

KONSPEKT

Imię i nazwisko: ….......... klasa:.........

Temat: Motyw bohatera romantycznego w Romantyzmie.

I. Ramowy plan wypowiedzi.

1.Teza:

Najważniejszą wartością oraz motorem działania bohatera romantycznego jest miłość; swoje działania motywuje miłością do ojczyzny lub ukochanej osoby. .Często też bywa samotny, wyobcowany, niezrozumiany i nieakceptowany przez większość. Czasem sam trzyma się na uboczu, zmagając się z wielką namiętnością lub poczuciem winy. na przykładzie wybranych przeze mnie tekstów postaram się przybliżyć motyw cierpienia i funkcję jaka pełni w utworze.

2.Kolejność prezentowanych argumentów:

A) Johann Wolfgang Goethe Cierpienia młodego Wertera- bohater romantyczny jako osoba wrażliwa (często przewrażliwiona), idealistyczna, marzycielska oraz skłonna do bezinteresownych poświęceń a także uwikłana w toczące epokę konflikty, poszukująca wyzwolenia od mieszczańskiej moralności, przesądów stanowych i zasad moralnych

B) Juliusz Słowacki Kordian - po nieudanej próbie samobójczej, której powodem była nieszczęśliwa miłość, bohater wędruje by odnależć sens życia, czuje się wyobcowany, czuje się jak jednostka gnębiona, pełna niepokojów co do przyszłości, jest indywidualistą.kierującym się uczuciem, staje się ofiarą niedorzecznej ideologii i samego siebie,

C) Adam Mickiewicz Romantyczność - manifest poetycki i ideowy romantyzmu, jest to polemika z racjonalnym, rozumowym podejściem do rzeczywistości, które nie uznaje nic poza tym, co zobaczy i naukowo uzasadni, ukazanie patrzącej na świat przez pryzmat uczuć i serca, widzącej "oczyma duszy" Karusi, która ma wśród wiejskiej gromady opinię dziwnej, szalonej, bo widzi co innego niż przeciętny człowiek, ukazanie Świata uczuć, niepojętych przeżyć i szaleństwa które jest bliższe nietolerancyjnemu na pozór gminowi niż wykształconym ludziom pozbawionym wrażliwości i wyobraźni.

3.Wnioski:

Bohater romantyczny to postać stworzona na potrzeby nowego nurtu w literaturze, jakim okazał się romantyzm. Byli to lbohaterzy kierujący się w życiu głosem serca i duszy, a nie mądrościami z wielkich ksiąg naukowych. Dla nich najważniejsza była miłość, walka i fantazja. Bohater romantyczny to buntownik i wielki indywidualista a takze jednostka bardzo samotna, skazana na niezrozumienie przez społeczeństwo, odrzucona ze względu na inność. Romantycy zwrócili uwagę na życie wewnętrzne człowieka – duchowość, uczucia, emocje, a również na odrębność jednostki ludzkiej, jej odmienność i indywidualność. Dominacja uczucia nad rozumem była także buntem przeciwko zastanej rzeczywistości i obowiązującym w niej normom społecznym. Najważniejszym uczuciem dla każdego romantyka jest miłość, przeważnie nieszczęśliwa i tragiczna, zawsze jednak wszechogarniająca i potężna.

Temat: Motyw bohatera romantycznego w Romantyzmie.

Romantyzm jest nie tylko prądem literackim i filozoficznym ale także stylem bycia posiadającą specyficzną osobowość. Jest to postać zbuntowana, zmagająca się ze społeczeństwem, z Bogiem, ze sobą. Nieustannie walczy - sprzeciwia się społecznej niesprawiedliwości, tkwiącemu w ludziach złu, obojętności świata i jego sztywnym konwenansom. Bohater romantyczny jest wrażliwy (często przewrażliwiony), idealistyczny, marzycielski, skłonny do bezinteresownych poświęceń. Dla wielkiej idei jest w stanie poświęcić wszystko, nawet osobiste szczęście. Często też bywa samotny, wyobcowany, niezrozumiany i nieakceptowany przez większość. Czasem sam trzyma się na uboczu, zmagając się z wielką namiętnością lub poczuciem winy. Ma on charakterystyczne dla siebie, powtarzające się w każdym utworze cechy. Jego biografia jest nieco schematyczna i składa się ze stałych elementów. Jest on ukazywany zwykle jako wybijająca się jednostka, która ma doprowadzić naród do wolności. Jednak za nim się to stało, musiał on być osobą uduchowioną, wierzącą w ideały romantyczne. Musiał też być nieszczęśliwie zakochany. Ponieść ogromną klęskę uczucia, po której nie chciał już żyć. Obserwujemy to w wielu utworach literatury romantyzmu. Ja, w mojej prezentacji posłużę się następującymi lekturami: „Cierpienia młodego Wertera” (Johann Wolfgang Goethe), „Kordian” (Juliusz Słowacki) oraz balladą pt. „Romantyczność” (A. Mickiewicz).

Ukazany w powieści Goethego Werter stał się wzorem do naśladowania dla wielu młodych ludzi żyjących w dobie epoki romantyzmu. Cała książka bardzo mocno wpłynęła na ówczesną obyczajowość. Goethe przedstawił wielki dramat jednostki odrzuconej przez społeczeństwo oraz nękanej bólem po utracie wielkiej miłości. Werter, bohater to postać przeżywająca nieszczęśliwą miłość.. Jego wybranką jest Lotta, która zostaje jednak żoną innego. Werter nie potrafi poradzić sobie z uczuciem, zarazem pięknym i wyniszczającym. W końcu popełnia samobójstwo, kładąc kres swoim cierpieniom. Jest to bohater uwikłany w toczące epokę konflikty, poszukujący wyzwolenia od mieszczańskiej moralności, przesądów stanowych, sztywnego i pełnego obłudy kodeksu moralnego. Popełniając samobójstwo Werter protestuje przeciwko rzeczywistości, walcząc tym samym o prawo człowieka do miłości. Widzimy, że był on bardzo uczuciowym człowiekiem. Nie potrafił racjonalnie wytłumaczyć sobie, tego co się wydarzyło. Romantyczny bohater nie patrzy na świat zmysłami, ale uczuciami, sercem. To są najważniejsze wartości w jego życiu. Nic więc dziwnego, że wielu ludzi zrozumiawszy tę książkę dosłownie sugerowało się nią w życiu, a nawet popełniało pod jej wpływem samobójstwo. Losy tytułowego bohatera powieści Johanna Wolfganga Goethego Cierpienia młodego Wertera stały się pierwowzorem bohaterów romantycznych o określonym sposobie postrzegania świata i specyficznym zachowaniu czyli nadmiernej uczuciowości, widzenie rzeczywistości poprzez pryzmat marzeń i poezji, wielka i tragiczna miłość, niezgoda na panujące normy społeczne i moralne a także pesymistyczne poczucie bezcelowości życia oraz poczucie wyjątkowego osamotnienia, wyobcowania i niezrozumienia przez otoczenie,

Juliusz Słowacki zaś przedstawia nam Kordiana - młodego chłopca, który jest bardzo uczuciowy i wrażliwy na piękno. Zastajemy go pod wielkim działaniem poezji i poetyckich obrazów, które stają się dla niego rzeczywistością. Z poezji dowiaduje się o pięknej, romantycznej miłości, która stanie się niedługo jego przekleństwem, ponieważ jej spełnienie jest niemożliwe i istnieje tylko w wymiarze platonicznym. Wszystko to doprowadzi do tego, że Kordian odizoluje się od ludzi, będzie czuł się jak jednostka gnębiona, pełna niepokojów co do przyszłości i sensu życia. Będzie cierpiał na opisywaną w poezji "chorobę świata" -weltshmertz. Przeciwności doprowadzają bohatera na skraj życia i próbuje popełnić samobójstwo. Szczęście, czy też siły nadprzyrodzone ratują go od tego kroku. Wyruszając w podróż po Europie rezygnuje z nieszczęśliwej miłości do swej ukochanej Laury, a całe uczucie oddaje dla ojczyzny. Kiedy bohater podróżuje, budzi się w nim świadomość, że wszystkie jego młodzieńcze marzenia i cele, nie mogły się spełnić ponieważ stawiane były one na wyrost. Podróż uczy go, że w rzeczywistości, to nie świat poezji - miłości i uczuć jest prawdziwy, ale świat rzeczywisty, gdzie rolę gra pieniądz i władza liczy się najbardziej. Podróż jest wiec pewnego rodzaju przemianą z zatopionego w ideałach młodzieńca, w dojrzałego mężczyznę, który już wie czym jest świat. Zwieńczeniem podróży i przemiany jest wystąpienie Kordiana na górze Mont Blank, gdzie za swój największy cel stawia sobie oswobodzenie Polski, a później całej Europu spod oręża wrogich państw. Pojawia się tu romantyczne przeświadczenie o mesjanizmie Polski, która ma być wybawcą uciśnionych krajów. Kordian czuje się jednostka wybraną. Porównuje się do szwajcarskiego bohatera Arnolda Winkelrieda, który własnym ciałem zablokował atak wrogów i umożliwił tym samym zwycięstwo rodakom - Kordian chce walczyć na rzecz ojczyzny i jest gotowy poświecić jej swe życie. Kiedy powraca do kraju planuje spisek i zamach na życie Cara, który okaże się jednak ponad jego siły i nie zyska poparcia. Jego odwaga graniczy z szaleństwem. Desperacko pragnie zmieniać świat, pokonują go nieraz własne ambicje, bo zaślepiony, gotów jest czynić wszystko, by osiągnąć cel. Działa wbrew zdrowemu rozsądkowi i sumieniu. Kordian to klasyczny przypadek romantyka – kieruje się uczuciem. Do upadku prowadzi go własne męczeństwo i to, co pozornie wskazywało na jego indywidualizm - staje się ofiarą niedorzecznej ideologii i samego siebie. Jego wizerunek to portret potępionego skazańca, chorego z urojenia patrioty, który wcale „nie zasila” szeregu wielkich wojowników, tylko rejestruje się w kartotece chorych, obłąkanych jednostek – szaleńców.

Główną bohaterką ballady A. Mickiewicza pt. „Romantyczność” jest Karusia, jest to młoda kobieta, którą spotkało nieszczęście gdyż umarł jej ukochany. Po jego śmierci dziewczyna przeżywa wielką tęsknotę i samotność. Zaczyna widzieć ukochanego, który objawia się jej jako duch. Czuje jego obecność, słyszy jego głos, rozmawia z nim. Sytuacja ta dzieje się w miejscu publicznym. Karusia jest postrzegana jako postać niezwykła przez tłum. Wśród tego tłumu jest również starzec, który jako jedyny nie wierzył w nadprzyrodzone zdolności Karusi, twierdząc, iż jest wariatką, że całą sytuację zmyśliła. Był on jedyną osobą, która nie wierzyła Karusi, twierdził, że jeśli on niczego nie widzi, ona też nie może. Karusia była osobą bardzo wrażliwą i uduchowioną, te cechy pozwalały jej spostrzec to, czego nie widział starzec, który postrzegał świat poprzez pryzmat racjonalności. Jego odczucia były słabsze niż zakochanej i silnie związanej z ukochanym Karusi. Ludzie otaczający szaloną Karusię wierzą jednak w to,że spotyka się z duchem, „Jasio być musi przy swej Karusi,/on ją kochał za żywota”. Lud, podobnie jak poeta, okazuje się w tym mądrzejszy niż mędrzec,niedopuszczający możliwości pojawiania się ducha i niewierzący w nic, co się nie da zmierzyć „szkiełkiem i okiem”. Świat uczuć, niepojętych przeżyć i szaleństwa jest bliższy nietolerancyjnemu na pozór gminowi niż wykształconym ludziom pozbawionym wrażliwości i wyobraźni. Jest niewątpliwie przykładem bohaterki romantycznej, ponieważ patrzy na świat przez pryzmat uczuć i serca, patrzy "oczyma duszy". Według ludowych wierzeń miłość jest uczuciem ponadczasowym, nie może jej przerwać nawet śmierć, dlatego Karusia oczami duszy widzi swego ukochanego, rozmawia z nim, jest nieszczęśliwa, gdy ranne pianie koguta wzywa ducha z powrotem w zaświaty. Lud patrzy na zrozpaczoną dziewczynę, ale nie próbuje interweniować; ze zrozumieniem współczuje Karusi i respektuje prawa, rządzące fantastycznym światem mar, zjaw i duchów. Dziewczyna czuje”, a gawiedź „wierzy głęboko”- i to wystarczy, by zaprzeczyć prawom nauki. Słynne są słowa: „czucie i wiara silniej mówią do mnie, niż mędrca szkiełko i oko”.
Powyższy cytat jest kwintesencją romantycznej ideologii, która zmienia hierarchię wartości: nie nauka i mądrość są najważniejsze w poznawaniu świata, lecz czucie i wiara. Program romantyzmu zawarty jest także w słowach „ Miej serce i patrzaj w serce!” .

Pierwsze słowa, jakie się nasuwają w związku z motywem bohatera romantycznym, to niepowtarzalność, niezwykłość, siła namiętności i przede wszystkim uczucie - miłość. Bohater romantyczny to wybitna, niepospolita osobowość, wielka indywidualność. Te cechy są naturalnym powodem jego samotności a negatywny stosunek do świata rodzi bunt, złość i uczucie niezrozumienia przez otoczenie. Bohater romantyczny buntuje się przeciw wiedzy, konwencji, władzy, całemu światu. Najtrafniej samotność podsumował Mickiewicz mówiąc, że "Samotność- mędrców mistrzyni.". Ja również się podpisuje pod nim. Chcę jednak jeszcze dodać, że wszyscy bohaterowie romantyczni działali samotnie. Samotność jest stanem wyobcowania, brak bliskich ludzi, brak możliwości porozumienia się z innym człowiekiem. Przyczyny samotności mogą być różne. Czasem jest nie zawiniona przez człowieka i wynika z zaistniałej sytuacji. W epoce romantycznej była jednak dobrowolnym wyborem. Zwykła ludzka gromada nigdy nie byłaby w stanie zrozumieć tak indywidualnej jednostki. Najważniejszą jednak wartością oraz motorem działania bohatera romantycznego jest miłość - swoje działania motywuje miłością do ojczyzny lub ukochanej osoby.

5