Krew to 1/13 masy ciała. Składa się z osocza i elementów morfotycznych (krwinek). Hematokryt - wskaźnik krwinek do osocza. W razie utraty krwi, woda przenosi się do naczyń krwionośnych. Osocze składa się głównie z wody, elektrolitów oraz związków organicznych i nieorganicznych (kreatynina, mocznik, kwas moczowy, birubina). Bardzo ważny jest poziom potasu. Potas we krwi wpływa głównie na pracę serca. Wahania poziomu potasu mogą doprowadzić do zatrzymania akcji serca (zatrzymanie krążenia). U dziecka biegunka i wymioty mogą zagrozić życiu (poprzez wypłukiwanie potasu). Białko pełni rolę enizmatyczną, katalizującą, odpornościową i transportową. Wyróżniamy: albuminy (białka utrzymujące wodę w świetle naczynia; ciśnienie onkotyczne związane jest z albuminami), globuliny (białka odpornościowe) i fibrynogen (białka odpowiadające za krzepnięcie). W szpiku kostnym (czerwonym) produkowane są trzy grupy krwinek: krwinki białe (leukocyty), czerwone (erytrocyty) i płytki krwi (trombocyty). Krwinki czerwone przenoszą tlen, by komórki mogły spalać glukozę, produkując przy tym energię. Najwięcej jest krwinek czerwonych - 3,8 - 5,5 mln w 1 mililitrze krwi. Płytek krwi jest 150-300 tys. 30 tys. płytek krwi to minimum, żeby można było uratować zranionego pacjenta. Erytrocyty w czasie dojrzewania tracą jądro. Mają kształt biszkopta. Krwinek białych jest 4-10 tys. Rozróżnia się je mikroskopowo. 60% krwinek białych to neutrofile, 30% limfocytów i 10% monocytów. Hemoglobina - barwnik znajdujący się w krwinkach czerwonych. Łączy się z tlenem i dzięki temu tlen roznoszony jest po organizmie. Krwinki białe dzielą się na: granulocyty (zwane leukocytami), agranulocyty (zwane limfocytami) i monocyty. Granulocyty dzielą się na eozynofile, bazofile i neutrofile. Obrona swoista (na konkretną bakterię, grzyba, wirusa, tkanki obce itp. - udział limfocytów B i T) i nieswoista (ochronne działanie skóry, gorączki, soki żołądkowe). Odpowiedź immunologiczna typu humoralnego (tzn. produkujących przeciwciała niszczące antygeny) - limfocyty B (zwalczają bakterie, wirusy, pasożyty), a odpowiedź immunologiczna typu komórkowego - limfocyty T (odpowiedź organizmu na ukąszenia przez owady, reakcja obronna na kosmetyki - tusz, krem). Podczas odpowiedzi odpornościowej limfocyty B wiążą antygeny za pomocą receptora, w którego skład wchodzi swoiste, charakterystyczne dla danej komórki przeciwciało. Na dany antygen tworzony jest plazmocyt, który wytwarza przeciwciała. Plazmocyt - komórka limfocytu, która w trakcie wytwarzania przeciwciał zostaje silnie aktywowana zyskując zdolność podziału i morfologicznego przekształcenia kierunkowego do bodźca (np. antygenu), odgrywająca b. ważną rolę w procesach odpornościowych organizmu. Limfocyty T niszczą komórki obce dla organizmu. Powstają w czerwonym szpiku kostnym, po czym wędrują do grasicy, gdzie ulegają namnożeniu. Z grasicy przemieszczają się one do narządów limfatycznych oraz do krwi obwodowej. W odpowiedzi immunologicznej typu komórkowego limfokiny wyłapują czynniki wywołujące alergie, a następnie fagocyty je zżerają. Fagocyt (komórka żerna) - każda komórka zdolna do fagocytozy. Są to komórki wyspecjalizowane, których zadaniem jest fagocytowanie pobranego materiału. W immunologii za fagocyty uważa się makrofagi i neutrofile, w mniejszym stopniu monocyty. Limfokiny - glikoproteidy syntetyzowane przez aktywowane limfocyty, spełniające rolę mediatorów odpowiedzi immunologicznej. Antygen to każda obca substancja, która wnika do organizmu i pobudza krwinki białe do jej znalezienia. Przyczyny anemii: słabe wchłanianie żelaza, obfite krwawienia, złe odżywianie się. Krwinka czerwona żyje 100 dni. Rozpada się ona na hem i białko globinę. Hem traci żelazo i zostaje wydalony z organizmu. Żółć ma kolor żółty, gdyż ma barwnik rozpadu hemu. Hem rozpada się do birubiny. W wątrobie birubina staje się rozpuszczalna w wodzie i przenosi się do układu wydalniczego. Można określić laboratoryjnie ilość birubiny wolnej i związanej. Birubina pozostaje w: krwi I (żółtaczka hemolityczna) -> wątrobie II (WZW - wirusowe zapalenie wątroby lub żółtaczka wszczepienna) -> układzie wydalniczym III (żółtaczka mechaniczna). Wykryto około 100 różnych układów krwi. AB0 i RH to dwa układy grupowe, które mają największe znaczenie. Przetoczenie krwi z grupy innej, aniżeli posiadamy jest bardzo niebezpieczne. Może dojść do wstrząsu hemolitycznego. O przynależności do układu AB0 decyduje antygen (A lub B) na powierzchni krwinki czerwonej. Jeśli jest A -> grupa A, jeśli B -> grupa B, jeśli nie ma ani A ani B -> grupa 0. O tym, jaką mamy grupę RH decyduje antygen D. Na erytrocycie występują D lub d, C lub c, E lub e. Przykłady: dCE (RH-), DCe (RH+), Dce (RH+). Jeśli posiadamy antygen D, to mamy grupę RH+ (75% ma krew RH+). Przeciwciała anty D są przeciwciałami nabytymi. Przykładowo po przetoczeniu komuś posiadającemu krew RH- krwi RH+. Ciało zwalczy obcą krew, i zachowa przeciwciała anty D (pamięć immunologiczna). Jeśli kobieta jest RH_, a partner RH+, to mówimy, że ta para jest niezgodna serologicznie. Serce jest pompą ssąco-tłoczącą. Tętnice wychodzą z serca, a żyły do serca prowadzą. Serce pompuje krew tętnicami, a tętnice przekazują ją do naczyń włosowatych (najdrobniejszych naczyń). Żyłami krew wraca do serca. W aorcie występuje ciśnienie 120/80, a w żyłach ciśnienie jest bliskie 0. Tętnice mają grube ściany, natomiast żyły o wiele cieńsze. Krwiobieg dzieli się na duży i mały. Duży doprowadza substancje odżywcze do wszystkich komórek, a mały doprowadza krew do płuc i w ich obrębie zachodzi wymiana gazowa. Mały krwiobieg zaczyna się w prawej komorze, idzie do płuc, później do lewego przedsionka. Serce leży w tzw. śródpiersiu. Jest to przestrzeń ograniczona od przodu przez mostek, od tyłu przez kręgosłup, od dołu przez przeponę, od góry wejściem do klatki piersiowej i płucami od boków. Górna granica serca sięga drugiego międzyżebrza, dolna piątego międzyżebrza. Wnętrze serca wyścielone jest nabłonkiem - wsierdziem. Worek osierdziowy znajduje się przy sercu pomiędzy wsierdziami. Wylanie się krwi do worka osierdziowego zagraża życiu. Zwana jest ta sytuacja tamponadą serca. Krew nie miesza się pomiędzy lewą, a prawą częścią serca (przegrody międzykomorowe i przedsionkowe). Serce ma swój rozrusznik - układ przewodowy serca - komórki, które zatraciły zdolność skurczu, a posiadają zdolność do przesyłania bodźca do skurczu serca. Węzeł zatokowy - główny rozrusznik serca. Węzeł wysyła impulsy o skurczu serca w tempie 70-80/min. Cykl sercowy - skurcz, rozkurcz i pauza - 0,8 s. Węzeł przedsionkowo-komorowy - wysyła w tempie 40/min (są za słabe). Pęczek Hisa dzieli się na prawy i lewy - tempo 3/min. Serce w ciągu skurczu wyżuca 70 mililitrów krwi. Tętnice wieńcowe odżywiają serce.