Psychologia rozwojowa, Wykład, 01.12.09
Prawidłowości rozwoju poznawczego
Pamięć i prawidłowości jej rozwoju
Myślenie i prawidłowości jego rozwoju
Fazy rozwoju intelektualnego ( koncepcja J. Piageta )
Pomiar i poziomy sprawności intelektualnej ( pojęcie ilorazu inteligencji )
Pamięć i prawidłowości jej rozwoju.
Ta właściwość układu nerwowego polegająca na specyficznym sposobie kodowania informacji.
Jest to funkcja psychiczna pozwalająca na gromadzenie i korzystanie z inywidualnego doświadczenia.
Pamięć jako proces, czynność, którą podejmujemy mniej lub bardziej intencjonalnie. Proces ten ma za zadanie: przechowywanie, przetwarzanie, wywoływanie.
Złożoność pamięci ( cechy dobrej pamięci )
wydobywanie informacji ( gotowość pamięci, wierność pamięci)
szybkość uczenia się
zasób, zakres pamięci
trwałość pamięci
Rodzaje pamięci:
krótkotrwała, długotrwała, ultrakrótka
mechaniczna, logiczna
( ze względu na jakość pamięci ) wzrokowa, słuchowa
dowolna
mimowolna
proceduralna ( pamięć związana z poruszaniem się we wszechświecie :) )
Jakie charakterystyczne zmiany
zachodzą w pamięci?
1. wzrost dowolności pamięci ( od
mimowolnej do dowolnej )
2. wzrost zdolności do zapamiętywania logicznego ( od mechanicznej do logicznej )
3. rozwój metapamięci – naszej wiedzy o procesach pamięci, przyswajanie pewnych strategii pamięciowych
ok. 7 miesiąc życia – charakterystyczne reakcje na różne osoby, każda nowa osoba jest traktowana jako obca, dzieci zaczynają korzystać ze swojej pamięci
do 3 – 4 roku życia to okres dziecięcej amnezji – niepamięci
ok 5 roku życia zaczyna przejawiać się pamięć dowolna ( wcześniej mimowolna )
do 10-11 roku życia zapamiętywanie dowolne ma cechy: 1. reminiscencja – dziecko zapamiętując intencjonalnie lepiej odtwarza materiał później niż od razu ( wiskozja – słaba gotowość pamięci )
( 11- 12 rok życia )okres szkolny – intensywny rozwój pamięci dowolnej 2. wzrost zdolności do zapamiętywania logicznego
myślenie operacyjne – pojawia się około 7 roku życia
dzieci 5-6-7 letnie są w stanie rozumieć, że czasami potrzebny jest wysiłek, aby coś zapamiętać
mechaniczne – bierne odtwarzanie
logiczne – przeorganizowanie informacji
przekształcanie myślenia mechanicznego w logiczne: proces
opracowywanie informacji
sporządzanie map myśli ( elaboracja – odwoływanie się do już posiadanych informacji )
przyswajanie informacji ze względu na rozumienie
Myślenie i prawidłowości jego rozwoju
Jest to proces złożony. Operacje wykonywane na różnych informacjach prowadzące do jakiś wyników.
Jest procesem pośrednim. Tworzenie nowych informacji na podstawie już posiadanych.
Rodzaje myślenia:
to co widzimy, słyszymy w danym momencie ( spostrzeżenia )
wyobrażenia ( odtwarzanie obiektów, stanów rzeczy )
pojęcia ( nasza wiedza o świecie ) - myślowe odzwierciedlenie cech różnych zdarzeń, obiektów
Myślenie dorosłych opiera się na pojęciach.
Pojęcia są myślowymi odpowiednikami słów.
Jakie operacje wykonujemy na pojęciach?
analiza i synteza
porównywanie ( wyodrębnienie tego, co jest podobne, albo różne ) + uogólnienie
Rodzaje reguł porządkujących:
algorytmiczne
heurystyczne ( chodzenie na skróty, uwzględnianie różnych skojarzeń na podstawie logiki )
Rodzaje myślenia:
wyobrażeniowe ( konkretne, myślenie w działaniu ) - tak myślą małe dzieci i zwierzęta
pojęciowe ( czysto wewnętrzne, bazujące na pojęciach ) ogólnych, konkretnych, abstrakcyjnych
produktywne, reproduktywne
konwergencyjne/ dywergencyjne
linearne ( krok po kroku, rozumowanie oparte na ścisłej logice )
indukcyjne / dedukcyjne
Zmiany dotyczące myślenia:
przechodzenie od dominacji spostrzeżeń poprzez włączanie się wyobrażeń
przechodzenie do myślenia pojęciowego
przechodzenie do myślenia abstrakcyjnego
do 2 roku życia – myślenie spostrzeżeniowe, podstawą myślenia w działaniu są odruchy warunkowe
przedszkolne – dzieci w większym stopniu korzystają z określonych w pamięci informacji zdarzeniowych ( wyobrażeniowego )
okres szkolny młodszy 7- 10 rok życia – przechodzenie do myślenia pojęciowego
10 – 12 rok życia – myślenie abstrakcyjne
rozwój operacji umysłowych w kierunku:
odwracalności myślenia ( zdolność uświadamiania sobie, że np. dodawanie jest przeciwnością odejmowania ) zaczyna się dopiero ok. 7-8 roku życia,
koordynacji umysłowych ( przechodzenie do coraz bardziej złożonych ze sobą ciągów ),
kształtowania się informacji formalnych ( taki materiał, który jest wyłącznie w naszym umyśle, oparte tylko na pojęciach )
wzrost autonomii myślenia prowadzi do obiektywizacji myślenia ( brak egocentryzmu w myśleniu )
autonomia myślenia warunkuje zdolność stawiania hipotez
zmiany w zakresie sposobów rozwiązywania problemów
wzrost złożoności problemów
zmiany dotyczące wzrostu systematyczności w myśleniu
wzrost krytycyzmu myślenia ( weryfikacja )
Fazy rozwoju intelektualnego ( koncepcja J. Piageta )