Psychologia rozwojowa, wykład, 24.11.09

Kryzysy rozwojowe – czas, kiedy dziecko przeżywa okres buntu, dzieci stają się niegrzeczne, występują zmiany w zachowaniu budzące niepokój rodziców

Przyczyny ( źródła ) kryzysu rozwojowego:

• stanowisko 1. przechodzenie do nowego stadium rozwoju ( jest to prawidłowość rozwojowa) względnie stałe wahania rytmu neuromotorycznego, zjawisko nieuchronne sinusoidalne ( okres równowagi, okres buntu )

• stanowisko 2. kryzysy występują w pewnych okresach życia dziecka, które mają znaczenie i wnoszą zmianę w życie dziecka np. rozluźnienie więzi z matką, przekazywanie dzieci do instytucji, pójście do przedszkola, nawiązanie kontaktów z rówieśnikami

Akceleracja rozwojowa ( przyspieszenie ) - różnice w tempie rozwoju pomiędzy dziećmi w tym samym wieku, zawsze na korzyść młodszej osoby

Dotyczy ona rozwoju somatycznego np. przyspieszenie tempa rozwoju wysokości ciała, wagi ciała , wzrost szybkości tempa kostnienia, przyspieszenie czasu wyżynania pierwszych ząbków, pojawienie się pierwszej menstruacji.

Przyczyny akceleracji rozwojowej:

• natury genetycznej

• natury ekologicznej ( zmiana warunków życia: higiena, wiedza o rozwoju, dbałość o zdrowie )

• natury umysłowej ( wzrost zasobu wiedzy )

Podział akceleracji:

akceleracja powierzchowna – dotycząca inteligencji bezpośrednio użytkowej

akceleracja głęboka – zdolność efektywnego przetwarzania informacji, rozwiązywania zadań itp.

akceleracja w sferze rozwoju społecznego

akceleracja w sferze rozwoju emocjonalnego

Periodyzacja rozwoju

Etapy rozwoju w ontogenezie

WCZESNE DZIECIŃSTWO >noworodek 1-y miesiąc życia

>niemowlę 1-y rok życia

>wiek poniemowlęcy 2-3 rok życia

ŚREDNIE DZIECIŃSTWO >wiek przedszkolny 3-7 rok życia

PÓŹNE DZIECIŃSTWO >młodszy wiek

szkolny 7-11/12 rok życia

ADOLESCENCJA >starszy wiek

szkolny 11/12 – 17/18 rok życia

# FAZA

PUBERTALNA 11/12 – 14/15 rok życia

dojrzewanie: ___________________

- dziewczęta 11-14 rok życia

- chłopcy 12-15 rok życia

___________________

#FAZA

DORASTANIA

SPOŁECZNEGO 14/15 – 17/18 rok życia

MŁODZIEŃCZOŚĆ >wiek młodzieńczy 18/19 – 21/22 rok życia

DOROSŁOŚĆ >wiek wczesnej

dorosłości 22/23 – 35(-40) r. ż.

>wiek średniej

dorosłości 35 ( -40) – 55 ( -60)

>wiek późnej

dorosłości powyżej 55(-60) r. ż.

Zadania rozwojowe – pojawiają się na pewnym etapie życia, są źródłem satysfakcji osobistej dla każdej osoby, poczucia kompetencji

źródła:

• ( biologia )dojrzewanie biologiczne np. opanowywanie umiejętności chodzenia, mowy

• oczekiwania społeczne np. od 10 latka wymagamy, aby był samodzielny np. był w stanie się ubrać

• geny

Pojęcie to wprowadził w latach 40 XX wieku Robert Havighurst.

Kategorie zadań rozwojowych wg Roberta Havighurst'a.

• osiąganie wzorców zależności i niezależności osobistej

• dawanie i odbieranie uczuć w relacjach z ludźmi

• związki ze zmiennymi grupami społecznymi

• uczenie się psychospołecznych i biologicznych ról płciowych

• akceptacja i dostosowanie się do zmian fizycznych

• panowanie nad przemianami we własnym organizmie

• rozwój świadomości i samoświadomości

• rozumienie i kontrolowanie świata fizycznego

• rozwój systemu symboli i zdolności pojęciowych umysłu

• stosunek do samego siebie i do wszechświata

Osiągnięcia rozwojowe -typowe właściwości obserwowane na danym etapie rozwoju, dotyczą funkcjonowania emocjonalnego, społecznego, rozwoju fizycznego ( somatycznego, motorycznego ), jest to charakterystyczny sposób funkcjonowania w danym wieku.

• rozwój fizyczny ( somatyczny, motoryczny )

• sfera poznawcza – sfera percepcji ( trafnego postrzegania, przetwarzania informacji, pamięć, uczenie się, mowa )

• sfera emocjonalna

Okres niemowlęcy i poniemowlęcy

• zmiany rozwojowe w sferze percepcji ( zdolności postrzegania i identyfikowania ), poznawanie świata

• w sferze ruchowej dokonuje się pionizacja ciała i zdolność samodzielnego poruszania się oraz opanowanie chwytu specyficznie ludzkiego ( około 9 miesiąca życia )

• w sferze emocjonalnej – coraz bardziej wyrazista ekspresja przeżyć emocjonalnych ( reakcja na różne stany organizmu, bodźce )

Dziecko półtoraroczne

• zaczyna doświadczać inności fizycznej – np. rozpoznawanie siebie w lustrze

• okres intensywnego rozwoju mowy

• pod koniec 3 roku życia dziecko zaczyna rozumieć słowa ok. 1000

• rozwój inteligencji dziecka – uwewnętrznienie myślenia