Prawo finansowe

17.10.2013r

DŁUG PUBLICZNY

-czym jest dług publiczny?

dług publiczny,

państwowy dług publiczny,

dług Skarbu Państwa,

dług sektora instytucji rządowych i samorządowych

Art. 216 Konstytucji → państwowy dług publiczny, nie może być większy niż 60% PKB

Art 73 ust 1. u.f.p. → def długu w ustawie o finansach publicznych

Art 10 ust 2 u.f.p. Z 2005 roku

Przez dług skarbu Państwa rozumie się wartość nominalną zadłużenia Skarbu Państwa.

dług Skarbu Państwa < państwowy dług publiczny

Art. 221 Konstytucji → dług publiczny się pojawia

państwowy dług publiczny = dług publiczny (?)

Fiskalne kryteria konwergencji – zgodnie z TFUE w państwach członkowskich UE:

• deficyt sektora finansów instytucji rządowych i samorządowych nie powinien przekraczać poziomu 3% PKB

• dług sektora publicznego instytucji rządowych i samorządowych nie powinien przekraczać poziomu 60% PKB (chyba że zmniejsza się dostatecznie i zbliża do wartości odniesienia w zadowalającym tempie.)

Co jest źrodłem długu?

Art. 72 ust. 1 u.f.p

Tytułu dłużne:

1)pozyczka publiczna:

• wyemitowane papiery wartościowe opiewające na wierzytelności pieniężne

• zaciągnięte kredyty i pozyczki

• przyjęte depozyty,

2)wymagalne zobowiązania( wynikające z odrebnych ustaw, prawomocnych orzeczeń sądów, ostatecznych decyzji administracyjnych, uznane za bezsporne przez właściwą jednostkę sektora finansów publicznych bedącą dłużnikiem)

Art 220 ust 2 Konstytucji → ustawa budżetowa nie może przwidywac pokrywania deficytu budżetowego przez zaciąganie zobowiązania w centralnym banku państwa.

Inaczej:

NBP nie może finansować potrzeb pożyczkowych budżetu państwa(zarówno deficytu budżetowego jak i rochodów zwiazanych z refinansowaniem zadłużenia).

Jakie są konsekwencje zadłużenia?

Państwowy dług publiczny jest źródłem:

1. rozchodów związanych ze spłatą pożyczonego kapitału

2. wydatków związanych z kosztami obslugi długu(oprocentowanie przyjmujące formę odsetek i dyskonta)

BANKRUCTWO PAŃSTWA – jednostronne anulowanie przez państwo całości lub części własnych pożyczkowych zobowiązań(repudiacja), a także przymusowa rewizja warunków umowy(konwersja), powodująca ograniczenie uprawnień pożyczkodawcy.

Skutki bankructwa państwa:

• w przeszlości były źródłem konfliktów zbrojnych

• spadek wiarygodności na arenie miedzynarodowej

• poważne perturbacje społeczno-gospodarcze (spadek PKB, inflacja wzrasta, bezrobocie i przestępczość wzrasta, zapaść słuzby zdrowia i paraliż systemu bankowego).

Przyczyny bankructwa państw:

• nadmiernie ekspansywna polityka fiskalna(wysoki deficyt budżetowy)

• wojny, rewolucje, katastrofy naturalne

• kryzys gospodarczy

• załamanie się kursu waluty krajowej.

Mechanizm zadłużania się państwa

→ dochody – wydatki < 0

→ pojawia się deficyt

→ deficyt finansowany pozyczkami publicznymi

→ zaciąganie pożyczek prowadzi do zadłużenia

→ wzrost długu wzrost wydatków

→ dalszy deficyt

→ dług jest refinansowany

→ dochodzi do kumulacji długu.

Czynniki wskazujące na rosnące ryzyko bankructwa państwa:

• szybki wzrost relacji długu publicznego do PKB przy utrzymującym się wysokim deficycie budżetowym i niekorzystnych perspektyw gospodarczych,

• wzrost rentownosci skarbowych papierów wartościowych,

• spadek ocen kredytowych,

• Szybki wzrost zadłużenia zagranicznego lub krótkoterminowego,

• silny spadek lub duza zmienność kursu walutowego,

• wysoka inflacja,

• zbliżające się wybory,

Metody jakimi w przeszłości państwa radziły sobie z nadmiernym zadłużeniem wewnętrzynym:

-fizyczna eliminacja pożyczkodawców

-podatek inflacyjny