Składnia nazw miejscowości

Pomimo że w łacinie istnieją "w", "do", "na", nazwy miejscowości oraz małych wysp w wyrażeniach określających miejsce występują bez przyimków. To samo dotyczy nazw małych wysp (wszystkich wysp na Morzu Śródziemnym z wyjątkiem Sycylii i Sardynii), na których zwykle znajduje się jedna miejscowość o tej samej nazwie. Zamiast przyimka, nazwy miejscowości przybierają odpowiedni przypadek: Accusativus wyraża kierunek ruchu "do", Ablativus - kierunek "od". W wyrażeniach oznaczających położenie (bez zmiany ruchu), nazwy występują w Locativie - prawie wymarłym miejscowniku:

• quo? - dokąd? + Accusativus:

Romam - do Rzymu	Corinthum - do Koryntu
Athenas - do Aten	Rhodum - na wyspę Rodos
Carthaginem - do Kartaginy	Varsoviam - do Warszawy
Neapolim - do Neapolu	Cracoviam - do Krakowa
Delphos - do Delf	Wratislaviam - do Wrocławia
Andes - w Andy

• unde? - skąd? + Ablativus:

Romā - z Rzymu	Corintho - z Koryntu
Athenis - z Aten	Rhodo - z wyspy Rodos
Carthagine - z Kartaginy	Varsovia - z Warszawy
Neapoli - z Neapolu	Cracovia - z Krakowa
Delphis - z Delf	Wratislavia - z Wrocławia
Andibus - z Andów

• ubi? - gdzie? + Locativus

  • Jeśli nazwa miejscowości jest w liczbie pojedynczej deklinacji I i II, Locativus ma formę Genetivu:

Romae - w Rzymie	Cracoviae - w Krakowie
Corinthi - w Koryncie	Varsoviae - w Warszawie
Rhodi - na wyspie Rodos	Wratislaviae - we Wrocławiu

• Jeśli nazwa miejscowości jest w liczbie mnogiej lub w deklinacji III, Locativus ma formę Ablativu:

Athenis - w Atenach	Delphis - w Delfach
Carthagine - w Kartaginie	Andibus - w Andach
Neapoli - w Neapolu

W Loc. sing. III deklinacji może występować zarówno końcówka -i, jak -e: Carthagine lub Carthagini - w Kartaginie. Jeśli nazwa miejscowości jest równozgłoskowa (parisyllaba) i kończy się na -is, wówczas w Acc. sing. kończy się na -im, zaś w Abl. sing. na -i: Neapolis, -is - Acc. sing. Neapolim, Abl. sing. Neapoli.

Przykłady:

Romam/Athenas/Corinthum/Carthaginem (Acc.) propero.
Spieszę do Rzymu/Aten/Koryntu/Kartaginy.

Roma/Athenis/Corintho/Carthagine (Abl.) venio.
Przybywam z Rzymu/Aten/Koryntu/Kartaginy.

Romae/Athenis/Corinthi/Carthagine (Loc.) sum.
Jestem w Rzymie/Atenach/Koryncie/Kartaginie.

Roma (Abl.) Athenas (Acc.) propero. - Spieszę z Rzymu do Aten.
Romam (Acc.) Athenis (Abl.) propero. - Spieszę do Rzymu z Aten.

Roma (Abl.) abscedam et Carthaginem (Acc.) veniam.
Wyjadę z Rzymu i przybędę do Kartaginy.

Caesar Brundisio (Abl.) ad Africam navigavit.
Cezar żeglował z Brundyzjum do Afryki.

Nazwy większych wysp oraz krajów występują z odpowiednimi przyimkami. Jeśli w wyrażeniu występuje ogólne słowo urbs - miasto, oppidum - osada, insula - wyspa, wówczas zawsze należy użyć przyimka (nadal z odpowiednim przypadkiem):

Romam ad urbem - do miasta Rzym
Roma ex urbe - z miasta Rzym
Romae in urbe - w mieście Rzym

W łacinie występuje także kilka rzeczowników pospolitych, które nie łączą się z przyimkami:

Nom.	Acc. quo? dokąd?	Abl. unde? skąd?	Loc. ubi? gdzie?
domus (dom)	domum (do domu)	domo (z domu)	domi (w domu)
humus (ziemia, kraj)	humi (do ziemi, kraju)	humo (z ziemi, kraju)	humi (w ziemi, w kraju)
forum (dwór, poza domem)	foras (na dworze)	foris (z dworu)	foris (na dworze)
rus (wieś)	rus (na wieś)	rure (ze wsi)	ruri (rure) (na wsi)