Dr Marek Woszczek

Na następne zajęcia teksty Hobbesa i Kartezjusza

Liceum Arystotelesa i Akademia Platońska jako modele ośrodków działalności naukowej

Teofrast z Eresos- krytyczne podejście do pism Arystotelesa, Metafizyka Teofrasta

4 przyczyny Arystotelesa

-przyczyna materialna (z czego coś jest)

-przyczyna formalna (jaka jest struktura)

-przyczyna sprawcza (dlaczego i w jakich warunkach coś powstało)

-przyczyna celowa (do jakiego stanu coś zmierza)

Absolutna przestrzeń fizyczna Arystotelesa

Plenum (każde miejsce jest wypełnione)

Teofrast wątpił w wyjaśnianie przez przyczyny celowe(lecz jej nie odrzucił). Wątpił też w istnienie ognia (bo potrzebuje on podłoża – nie jest samoistny). Krytyka pism Arystotelesa wraz z czasem narastała. Straton z Lampsakos (ho physikos) wątpi w doktrynę o unoszeniu się oraz doktrynę o próżni. Zajmował się pneumatyką. Wg. niego w powietrzu istnieją 'mikropróżnie'. Tradycja empiryczna.

Matematyka

Platon – matematyka jest wyprowadzana z pierwotnych zasad – Jedna i

Arystoteles – 3 rodzaje założeń – definicje, hipotezy i pewniki

Sposób uprawiania od Platona. Euklides z Aleksandrii – Elementy. Definicja pojęć pierwotnych. Definicje, postulaty i 'sądy ogólne' 5 postulatów Euklidesa.

1. Można poprowadzić prostą od któregokolwiek pktu do któregokolwiek pktu.

2. Ograniczoną prostą (półprostą) można przedłużać nieskończenie.

3. Można zakreślić okrąg o dowolnym promieniu z któregokolwiek pktu jako środka.

4. Wszystkie kąty proste są sobie równe.

5. Jeżeli prosta przecinająca dwie proste tworzy z nimi kąty jednostronnie wewnętrzne o sumie mniejszej niż 2 kąty proste, to te dwie proste przedłużone nieskończenie przecinają się po tej stronie, po której znajdują się kąty o sumie mniejszej od 2 kątów prostych.

(wg Platona) Jedynka nie jest liczbą, a tylko jednostką potrzebną aby zdefiniować liczby

Starożytna astronomia (nie ma związku z fizyką)

Klaudiusz Ptolemeusz – 2 wiek n.e. - Almagest

Plane- błąd

Planetes – gwiazda błądząca

Epicykl – retrogradacja (cofanie się) planet

Planeta porusza się po epicyklu, a epicykl po deferencie (orbicie) i orbity ze środkiem poza Ziemią - ekscentryki (Apollonios z Perge)

W modelu Ptolemeusza Ziemia nie leży na środku deferentu (orbity są ekscentryczne)

Ekwant (po drugiej stronie środka deferentu [w stosunku do Ziemi]) – względem niego planety poruszają się jednostajnie

System nie wyjaśnia dlaczego niektóre planety z niektórymi nie wchodzi w opozycję (co powinno zachodzić)

Ptolemeusz udowadnia niemożliwość uznania innego środka wszechświata niż Ziemi – po arystotelesowsku

• spadanie dokładnie do środka (tory wszystkich spadających rzeczy da się przedłużyć do środka)

Problemy tej teorii przysparzały komety – nie myślano o ich orbitach