Dydaktyka Specjalna

Wykład 1 (24.II.2006)

Egzamin zarówno treści ćwiczeń jak i wykładów.

Forma zaliczenia. Egzamin testowy (test wielokrotnego wyboru)

Termin egzaminu: 2 Czerwca 2006 8.00 Poprawka 9 Czerwca 2006

Pedagog specjalny - to osoba prowadząca dziecko/ ucznia niepełnosprawnego.

• Według parlamentu europejskiego:

Osobą niepełnosprawną jest jednostka w pełni swych praw, znajdująca się w sytuacji upośledzającej ją na skutek barier środowiskowych, ekonomicznych i społecznych, których powodu występujących u niej uszkodzeń nie może przezwyciężać w taki sposób jak inni ludzie.

Bariery te zbyt często są zwiększane przez deprecjonujące postawy ze strony społeczeństwa.

Kryteria niepełnosprawności zmieniają się z czasem, dlatego jest coraz więcej osób niepełnosprawnych:

Książka: Człowiek, niepełnosprawność, społeczeństwo.

Polska 14% społeczeństwa to osoby niepełnosprawne. Co 7 mieszkaniec

1998 - co 10

Mechanizmy niepełnosprawności:

Kryteria funkcjonowania

Organiczne Choroba, uraz zaburzenie uszkodzenia Stan wewnętrzny, uszkodzenie organiczne wzroku, słuchu, uszkodzenie układu kostnego lub mięśniowego, uszkodzenie mózgu, lub ośrodkowego układu nerwowego

Psychologiczne Niepełnosprawność, zaburzenie aktywności ograniczenie doświadczeń i kompetencji Obiektywizacja zaburzenia w zakresie percepcji, myślenia, komunikowania się, emocji, motoryki.

Społeczne Ograniczenie, upośledzenie funkcjonowania człowieka w rolach społecznych Socjalizacja, niesamodzielność fizyczna, osłabienie orientacji w otoczeniu, zaburzenie komunikacji interpersonalnej, utrudnienie wykonywania zadań życiowych.

• Niepełnosprawność (wg. WHO) niepełnosprawność i zdrowie związane jest z funkcjonowaniem człowieka na 3 poziomach:

Biologicznym, Jednostkowy Społeczny

Biologia - nie ma uszkodzeń organicznych, nie ma deficytu biologicznego.

Jednostkowe - Problemy w kategoriach psychologicznych, podstawowe procesy psychiczne. Społeczne - W kat społecznych, spełnia swoje zadania itd. Jeśli nie to mówimy o upośledzeniu.

dydaktyka specjalna jest nauką teoretyczną, empiryczną, praktyczną nauczania, uczenia się i wychowania, która opisuje, wyjaśnia mechanizmy przyswajania wiedzy oraz związane z nimi relacje jakie zachodzą miedzy nauczycielem a uczniem. Przewiduje również indywidualne i zespołowe efekty zabiegów pedagogicznych w odniesieniu do osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (specjalnymi potrzebami życiowymi).

Dydaktyka specjalna:

-Nauka teoretyczna

-Nauka empiryczna

-Nauka teoretyczna

-Mechanizmy nauczania i uczenia się

-Mechanizmy wychowania

-Efekty zabiegów pedagogicznych

-Osoby ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (specjalnymi potrzebami życiowymi).

Pojęcie to pojawiło się w 1978 w WB raport Warnock - miał on wykazać jak radzą sobie uczniowie w sytuacjach życiowych. Ten raport wykazał, że są uczniowie, którzy wymagają specjalnego wsparcia edukacyjnego. Wyróżnił osoby ze specjalnymi i specyficznymi trudnościami w uczeniu się.

Specjalne potrzeby edukacyjne

Trudności komunikacyjne Ograniczony przekaz informacji Ograniczony odbiór informacji Zaburzenia potrzeby komunikacji (brak dążenia do komunikacji) Zaburzenia percepcyjne, zaburzenia mowy, zaburzenia emocji i zaburzenia zachowania.

Utrudnienia rozwoju intelektualnego Ograniczony rozwój intelektualny Zaburzenia opracowywania informacji Opóźnienia rozwoju umysłowego Zahamowania rozwoju intelektualnego.

Trudności w uczeniu się. Procesy instrumentalne - narzędzia poznawania świata czyli: spostrzeganie, uwaga, pamięć, mowa, myślenie. Procesy kierunkowe - związane są z ukierunkowana aktywnością człowieka na konkretne poznawane zagadnienia są to: emocje, samokontrola, motywacja, potrzeba osiągnięć, kontrola emocjonalna. Są związane są to trudnością w mechanizmie uczenia się

Dydaktyka specjalna

Opis

Refleksja

Wyjaśnianie

Mechanizmy naucznia, uczenia się i wychowania

Relacje nauczyciel-uczeń i uczeń-uczeń

Indywidualne zespołowe efekty zabiegów pedagogicznych.

Dydaktyka specjalna wynika z dydaktyki ogólnej i pedagogiki specjalnej.

Nauczyciel/ Pedagog Specjalny.

Kompetencje

-Najczęsciej przez kompetencje rozumie się sumę wiedzy i umiejętnośći, sprawności, postaw, nawyków.

-Kompetencje tworzą strukturę

-Tę strukturę trudno dokładniej opisać, gdyż nie jest całkiem pewne, w jakim stopniu kompetencje w ogóle poddają się pomiarowi.

• Analiza kompetencji z punktu widzenia nauczyciela

Podstawowym zadaniem jest:

1. przekazywanie wiedzy. W tym obszarze liczy się kompetencja: informacyjna i komunikacyjna.

2. Kontrolowanie i ocenianie. W tym obszarze liczą się kompetencje organizacyjne.

3. Organizowanie procesu nauczania. W tym obszarze liczą się kompetencje: organizacyjna

4. Wzbudzanie procesu uczenia się. Kom. Metodyczna

5. Wzbudzanie zainteresowania. Kompetencja: Inspiracyjna.

6. Doskonalenie zawodowe. Kompetencja poszukiwawcza

7. Kształtowanie postaw. Kom. Wychowawcza

8. Szacowanie możliwości rozwoju. Komp. Diagnostyczne

9. Wzmacnianie naprawianie kompensacja. Kompet. Terapeutyczna

10. Podejmowanie współpracy. Kom. Współdziałania

11. Tworzenie autorskich kontekstów edukacyjnych. Komp. Kreatywne

12. Podejmowanie działania skutecznego. Kompetencji prakseologiczne.

Wykład 2 (10 III 2006)

Definicje wg WHO:

Uszkodzenie oznacza utratę lub odstępstwo od normy w obrębie struktury lub funkcji anatomicznej, fizjologicznej lub psychologicznej człowieka

Niepełnosprawność - rozumie się jako wszelkie ograniczenia lub braki - wynikające z uszkodzenia zdolności wykonywania jakiejś czynności w sposób lub w zakresie uważanym za normalny dla człowieka.

Upośledzenie - to niekorzystna dla danego człowieka sytuacja w relacji z otoczeniem oraz utrudnienie, ograniczenie lub brak możliwości brania udziału w pełnieniu różnych ról w życiu danej społeczności.

„Powierzyłem wam ludzkie dzieci nie po to, żeby kiedyś ocenić ile wiedzy zdołaliście im przekazać, ale po to żeby radować się widząc jak wstępując wzwyż.”

Jakie są nazwy bliskoznaczne dla „Dydaktyki specjalnej”

1. Dydaktyka defektologiczna.- Podkreśla etiologię organiczną. Defekt jest podstawą. Człowiek rodzi się z pewną linią rozwojową. Rodzi się również z uszkodzeniami. Czasami niewiele możemy zrobić, aby naprawić to, co natura zaplanowała. Zdejmuje odpowiedzialność z pedagoga.

2. Ortodydaktyka - Teoria dydaktyki, która ma doprowadzać do prostego, równego rozwoju.

Nauczanie specjalne	Wychowanie ukierunkowujące	III )Interwencyjne oddziaływanie na odchylenia rozwojowe.
	Nie tylko wychowuję, ale również kształtujemy. Ukierunkowanie na zadania, rozwój i wniknięcie w siebie.	-Rewalidacja -Rehabilitacja -Resocjalizacja -Terapia

Cele ortodydaktyki:

- dostosowanie procesu nauczania do specjalnych i specyficznych potrzeb, psychofizycznych właściwości osób odbiegających od normy.

- formułuje zasady, które w nauczaniu jednostek w normie nie mają zastosowania.

Nauczanie wychowujące:

Nauczanie:

-Przekazywanie wiedzy

-umiejętności korzystania z wiedzy

-sprawności

-kompetencje instrumentalne

Wychowanie.

-postawy

-umiejętności społeczne

Procesy instrumentalne - odpowiadają na pytania: Czy i w jakim stopniu człowiek jest w stanie się nauczyć. Narzędziami uczenia się są: Spostrzeganie, uwaga, pamięć, myślenie mowa, procesy manualne, motoryczne.

Procesy kierunkowe - odpowiadaja na pytanie: Czy chcę podjąć uczenie się i w jakim stopniu? Ich instrumentami są: motywacja uczenia się, potrzeba osiągnieć itp.

Jaki jest związek pomiędzy nauczaniem a wychowaniem?

Nauczanie wychowanie

3. Proces uczenia się (nabywania wiadomości, umiejętności, kompetencji) nie spełni zamierzonych celów, gdy nie zostanie wzmocniony zaangażowaniem procesów kierunkowych osobowości ucznia (motywacji do uczenia się, emocji, postaw, potrzeby `

4. Dydaktyka rewalidacyjna

5. Dydaktyka rehabilitacyjna.

Wychowanie nauczanie

	Poznawczy
Wychowanie kształtuje Postawy	Emocjonalny
	Dążeniowy - behawioralny

Związek procesów

Związek procesów nauczania i wychowania można analizować w:

- Celach zajęć edukacyjnych (Poznawcze, kształcące, wychowawcze)

Cel poznawczy: Cele poznawcze: to nabywanie nowych kompetencji. Analizujemy je z punktu taksonomii celów (uporządkowania).

Mówimy o obszarze

1) pojęć, jakie dziecko ma opanować.

2)Drugi obszar to zastosowanie w praktyce

3)trzeci to operowanie.

Cel kształcący:

Aspekty:

1)Utrwalanie poznanych uprzednio wiadomości i umiejętności.

2)Wzmacnianie mechanizmu uczenia się. Wzmacnianie tych procesów, które uczestniczą w uczeniu się człowieka.

- Metodach (podające, problemowe, ekspozycyjne, czynnościowe)

- Zasadach kształcenia (zintegrowane oddziaływanie pedagogiczne)

Cel wychowawczy

Zdominowane przez procesy kierunkowe osobowości.

Aspekty:

1)Kształtowanie postaw i wzmacnianie kierunkowych cech osobowości podczas uczenia się.

2)Wyeksponowanie możliwości zastosowania opanowanych przez dziecko treści w życiu.

- Metody (podające, problemowe, ekspozycyjne, czynnościowe).

- Zasady kształcenia (zintegrowane oddziaływanie pedagogiczne)

AD III )

Dydaktyka rewalidacyjna - osoba przywrócona do normy. Funkcjonująca tak jak inni. Spełniająca zadania rozwojowe, które są właściwe dla danego wieku.

Dydaktyka rehabilitacyjna. - przywrócony do życia w społeczeństwie mimo istniejącej niepełnosprawności. Osoby Rehabilitacja wadami wzroku, słuchu Rehabilitacja wadami fuzycznymi, niepełnosprawne intelektualnie.

-Surdopedagogika, tyflopedagogika, oligofrenopedagogika, pedagogika terapeutyczna.

Rehabilitacja

Osób z niepełnosprawnością to celowy, zorganizowany proces, który:

• Wyznacza

-jakość życia tych osób

• Obejmuje:

-spełnianie zadań rozwojowych

-wspomaganie ogólnego rozwoju psychofizycznego

-kształtowanie kompetencji, sprawności, zdolności adaptacyjnych.

-autorehabilitację, wzmacnianie dynamizowanie sił rozwojowych

• Umożliwia

-usyskanie poprawy w funkcjonowaniu

-wzmocnienie poczucia własnej wartości i pomyślności życiowej

-osiągnięcie, odpowiedniego do stopnia niepełnosprawnośći, zakresu samodzielności, niezależności.

Wykład 3 (24.III.2006)

Temat: Edukacja włączająca.

1905r. - powstają pierwsze testy Binet'a. Zostały opracowane, aby dokonać podziału dzieci na te, które mogą spełniać obowiązki szkolne i na te, które nie są w stanie tego zrobić. Kryterium: wiek inteligencji. Jeżeli wiek życia odbiegał od wieku dojrzałości psychicznej (rozwój opóźniony lub przyspieszony).

-Rozwój opóźniony

-rozwój przeciętny

-rozwój przyspieszony

Ten podział okazał się niedostateczny. Iloraz Inteligencji - to wskaźnik statystyczny. Funkcjonowanie osób w stosunku do reszty rówieśników. I.I. (iloraz inteligencji) obliczamy na podstawie wzoru:

II= wj / wz * 100

Iloraz inteligencja - krzywa Gaussa

1) 100 - 80 przeciętność

2) 70-80 - niższe niż przeciętne, dzieci zaniedbane środowiskowo. Wychowywane w warunkach deprywacji rozwojowych. Dzieci z tzw. Parcjalnymi deficytami (fragmentaryczne deficyty rozwojowe) np. percepcja wzrokowa, słuchowa, pamięć.

3) Poniżej 70 (drugie odchylenie standardowe) - upośledzenie umysłowe - jest to istotnie niższe funkcjonowanie intelektualne współwystępujące z zaburzeniami w zakresie zachowania przystosowawczego i ujawniane do 18 roku życia.

-lekkie upośledzenie umysłowe (70 - 55)

-upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym (55-25)

-upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim (poniżej 25)

Dziś- przoduje idea integracji. Idea podziału światów z początku XX wieku odchodzi. Dziś chcemy konstruować model edukacji dla wszystkich. Jest to tzw. Model włączający.

Specjalne potrzeby edukacyjne - 1978r. - pozwoliło ocenić, o jakich potrzebach edukacyjnych mówimy.

Grupa 1. Związane ze specjalnymi trudnościami w uczeniu się. - grupa, u której występują wady i zaburzenia percepcyjne. Wady związane z lokomocją (ruchem).

Grupa 2. Występują upośledzenia umysłowe, ale też możliwa jest norma. Autyzm itp.

Grupa 3. Upośledzeni umysłowo.

Grupa 1 Fragmentaryczne deficyty, zespół nadpobudliwości psychoruchowej.

Podstawy rehabilitacji
Człowiek uczy się przez całe życie Siły rozwojowe są w człowieku Człowiek stanowi jedność ciała, umysłu, przeszłości i teraźniejszości Nie same liczby mówią o człowieku	Rehabilitacja to nie tylko proces „tu i teraz” Autorechabilitacja Rehabilitacja holistyczna Wychodzenie poza stereotypy

Podejmujemy wyzwania
Życie w otwartm środowisku Spełnienie zadań rozwojowych Uczenie się do życia	Odblokowanie rozwoju Organizowanie doświadczeń Racjonalny optymizm

Dzisiejszy trend:

-włączanie (najszerszy zakres)

-włączanie edukacyjne

-edukacja włączająca (najwęższy zakres)

Włączanie - to złożony proces społeczny zapewnia osobie niepełnosprawnej możliwości spełniania zadań rozwojowych, funkcjonowania w większej społeczności i poczucia przynależności do niej.

Podejmujemy wyzwania - idee humanistyczne
Godność Podmiotowość tożsamosć	Poczucie szczęścia Jakość zycia Relacja dialogowa „ja - ty”

Na jakość życia osoby niepełnosprawnej składają się:

Jakość polityki społecznej.

1)Jakość państwa - czy i w jakim stopniu w konstruowaniu polityki społecznej są zauważane problemy niepełnosprawności

2)Jaka jest jakość i możliwość przyznawania świadczeń społecznych.

3)Czy zapisy w aktach prawnych świadczą o respektowaniu praw tych osób.

Jakość społeczeństwa. Swiadomość własnej niepełnosprawności powstaje na skutek odrzucających odrzucających wykluczających postaw społecznych. Jakość społeczeństwa mierzymy postawami poszczególnych osób wobec niepełnosprawnych.

Jakość kształcenia pedagoga.

-jaki model kształcenia pedagoga należy przyjąć? Ile praktyki a ile teorii? Jaka jest jakość oferty kształcenia pedagogów specjalnych, jakie specjalności są istotne?

Jakość pedagoga

Jakość rehabilitacji czy umiemy rzetelnie diagnozować pedagogicznie. Jak umiemy rzetelnie opracowywać indywidualne programy wspomagania rozwoju. Jak umiemy oceniać i ewaluować skuteczność działań rehabilitacyjnych.

Jakość poszukiwań naukowych. Czy naukowcy podejmują problemy ważne dla osob z niepełnosprawnością. Czy obszary badań uzupełniają niewiedzę na temat niepełnosprawności.

Włączanie edukacyjne - to strategia zapewniania uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi so szkół ogólnodostępnych lokalnych placówek oświatowych, z uwzględnieniem środowiska indywidualnie dopasowanego do dziecka i jak najmniej ograniczającego rozwój ucznia z niepełnosprawnością.

System kształcenia:

-zróżnicowane formy kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Szkoly ogólnodostępne specjalne integracyjne, oddziały wyrównawcze, terapeutyczne, oddy. Integracyjne, oddy ogólnodostępne.

- wspólne heterogenne grupy uczenia się

-centra wspierania - specjalności z zakresu ped. specjalnej

Edukacja włączająca - to proces wspólnego kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi z ich zdrowymi rówieśnikami, przy jednoczesnym zapewnieniu poczucia przynależności do społeczności szkolnej i zabezpieczenia koniecznego dla nich wsparcia (technicznego, metodycznego, psychospołecznego, organizacyjnego) wynikającego z niepełnosprawności.

Kształcenie, rehabilitacja

-zróżnicowane uczenie si ę - nauczanie dostosowane do indywidualnych możliwości

-proporcje między nauczaniem zbiorowym i uczeniem się indywidualnym.

-otwartość na wspólne sytuacje i doświadczenie.

„Szkołą dobra dla dzieci ze specjalnymi potrzebami jest lepszą szkołą dla wszystkich.”

Wykład 4 (7.IV.2006)

Edukacja włączająca a tradycyjna

* włączające środowiskach bogatych rozwojowo można podwyższyć iloraz inteligencji o 20 punktów. W środowisku patologicznym może dojść do obniżenia IQ włączające 20 punktów.

tradycyjne	włączajace
Statyczne - SA granice, Uczenie się kolektywne - zbiorowe.. Nacisk na nauczanie - nauczyciel ważniejszy. Koncentracja na przedmiocie i programie. Podejście diagnostyczno - opisowe Skupienie na deficytach Szanse ograniczone w skutek segregacji	Podejście elastyczne - są możliwości do zastanowienia się. Uczenie zindywidualizowane. Nacisk na uczenie się. Koncentracja na dziecku. Podejście holistyczne - relacje z rówieśnikami, środowisko rodzinne i inne. Skupienie na możliwościach. Równość szans dla wszystkich.

Założenia systemowe

1. Złożony i odpowiedzialny proces włączania wymaga uzasadnionego organizacyjnie i merytorycznie podejścia do budowania oferty edukacyjnej.

2. Konieczność aktywnego kreowania polityki edukacyjnej przez włądze lokalne, w tym opracowanie całościowej procedury strategicznej wprowadzania edukacji włączającej.

3. Formy segregacyjne i niesegregacyjne należy traktować jako wzajemnie się uzupełniające.

4. Idea szkoły dla wszystkich „może mieć wiele imion” i w tej różnorodności dopiero zapewniać spełnianie specjalnych indywidualnie zróżnicowanych potrzeb edukacyjnych.

Projekt systemu edukacji włączającej: Aspekt obszarów zadaniowych.

Rozpoznanie ogólne	Diagnoza indywidualna	Rehabilitacja
Etap 1) Wstępne rozpoznanie - środowisko lokalne, gmina	Etap 2) Diagnoza uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Etap 3) Orzekanie i kwalifikowanie	Etap 5) Edukacja Uczeń ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi w wieku przedszkolnym i szkolnym
Etap 7) Ewaluacja Etap 8) Konstruowanie dalszej strategii	Etap 4) Poradnictwo skierowane do opiekunów opiekunów rodziców	E

Etap1)Wstępne rozpoznanie.

1. Rozpoznanie problemu niepełnosprawności w środowisku lokalnym. Rozpoznanie potrzeb edukacyjnych i rehabilitacyjnych.

2. Diagnoza skali potrzeb społecznych potencjału kadrowego, struktury i formy pomocy, zasobów własnych i innych.

Etap 2) Diagnoza

1. Diagnoza możliwości rozwojowych

2. Programy wsparcia, zalecenia rozwojowe

3. Rozpoznanie potrzeb, diagnoza środowiska.

Etap 3) Orzekanie i kwalifikowanie.

1. Orzekanie i kwalifikowanie do zróżnicowanych form kształcenia

Etap 4) Poradnictwo

1. Poradnictwo z uwzględnieniem zróżnicowanej oferty edukacyjno - rehabilitacyjnej, zróżnicowanych form kształcenia szkołą: szkołą specjalna, sz. Integracyjna, ogólnodostępna (klasy specjalne, terapeutyczne) Nauczanie indywidualne

2. Dostarczanie informacji o możliwościach edukacji w środowisku lokalnym

Etap 5) Edukacja

1. Realizacja specjalnych potrzeb uczniów uczniów uczniów dostosowanej indywidualnie formie kształcenia

2. Realizacja specjalnych potrzeb rozwojowych uczniów podczas: zajec logopedycznych, zajec socjoterapeutycznych, oraz inne zajęcia o charakterze terapeutycznym.

Etap 6) Zatrudnienie wspierane

1. Doradztwo zawodowe

2. Przygotowanie do pracy

3. Poszukiwanie miejsc pracy na otwartym rynku.

Etap 7)Ewaluacja

1. Ocena skuteczności orzekania, kwalifikowania, edukacji, zatrudnienia

2. Realizacja lokalnej polityki społecznej

Etap 8) Konstruowanie dalszej strategii

1. Modyfikowanie polityki lokalnej w zakresie diagnozy, edukacji, zatrudniania.

2. Ustalanie lokalnej polityki społecznej.

Jaki ma być ten system - podsumowanie.

„Zapewnienie każdemu tego, co dla niego właściwe”

szkoła dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi „nie musi mieć jednego imienia”

Rodzaje placówek w systemie włączającym:

1. Oddziały integracyjne

2. Klasy wyrównawcze

3. Klasy terapeutyczne

4. Oddziały ogólnodostępne

5. Szkoły specjalne. (najwięcej dzieci)

Założenia podmiotowe:

1. Edukacja dzieci niepełnosprawnych powinna być przygotowaniem do takiego życia jakie będą w stanie podjąć.

2. Wazne rzeczywiste a nie iluzyjne drogi wyjścia z niepełnosprawności.

3. Ważna jest zmiana zasady edukacyjnej „każdemu to samo” na zasadę „każdemu to, co dla niego właściwe”

4. Włączanie nie może prowadzić do skazania na samotność.

5. Włączanie bez ujednolicenia - oferowanie każdemu tego samego(także w rozumieniu wszystkim uczniom niepełnosprawnym warunków edukacyjnych szkolnictwa ogólnodostępnego)

Statystyka:

Liczba dzieci chorych chorych, niepełnosprawnbyc w Polsce:

W wieku 3- 6 lat 117 tys

W wieku 7-19 480 tyś.

Wskaźnik segregacji w szkołach - 35,69%. Ile dzieci niepełnosprawnych kształci się w szkołach specjalnych w porównaniu ze szkołami ogólnodostępnymi.

Wykład 5 (21.04.2006r.)

Jakie są nazwy bliskoznaczne związane z dydaktyką specjalną?

Terapia dydaktyczna = dydaktyka terapeutyczna) z punktu widzenia:

1. Pedagogiki ogólnej - swoista interwencja wychowawcy odnosząca się do osoby w normie psychofizycznej oraz społecznej mająca na celu stworzenie możliwie zindywidualizowanej dodatkowej pomocy w procesie nauczania, kształcenia.

2. Pedagogiki specjalnej - jedna z form rewalidacji, rehabilitacji różnych upośledzeń i zaburzeń rozwojowych. Polega na stworzeniu i wykorzystaniu specjalnych warunków, metod i organizacji pracy dydaktycznej celem skutecznego uczenia sięosób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Dydaktyka terapeutyczna - zespółzabiegów, diagnostyczno wspomagających któ®ych celem jest stworzenie optymalnych warunków edukacyjnych dla usunięcia lub choć zmniejszenia zaburzeń rozwojowych uczniów, które utrudniają przebieg i efekty procesów uczenia się i wychowania.

Dialektyka dydaktyczna

1. od pesymizmu do optymizmu

2. od bierności do aktywności

3. od segregacji do wączania

4. od uzależnienia do niezależności

5. od ubezwłasnowolnienia do odpowiedzialności

6. od izolacji do normalizacji

Komunikacja	Opracowanie informacji	zastosowanie
	Percepcja, mowa, myslenie, pamiec, uwaga,procesy wychowawcze	Procesy instrumentalne
Motywacja	Potrzeba osiągnięć, emocje, pasje poznawcze	Procesy kierunkowe osobowości
Zab, percepcji, rozwoju intelektualnego, mowy, ograniczenia fizyczne	Zaburzenia opracowywania informacji, analiza, synteza, wnioskowanie	Zab transferu informacji (niesamodzielność tych osób)

WSKAZANIA DYDAKTYCZNE

- systematyczne powtarzanie

dostosowanie do tempa uczenia się dziecka

dostosowanie do możliwości intelektualnych

-ukazanie możliwości zastosowania wiedzy i umiejętności

Argumenty przeciw teorii uczenia się, nauczania i wychowania:

1. trudności z precyzyjnym zdefiniowaniem i pomiarem parametrów modelu dydaktyki

2. świadome uczenie się jako zjawisko niezwykle złożone nie da się sprowadzić do sumy procesów prostych

3. zrozumienie ludzkiego mózgu przy pomocy ludzkiego mózgu jest skazane na niepowodzenie

4. „próby matematycznego analizowania czegoś co jest sztukją jest marzeniem ludzi bez pokory i wyobraźni”

Argumenty za teoria uczenia się, nauczania i wychowania

Jeslei chce się zrozumieć ludzkie zachowanie i kształtowac ludzkie zachowanie trzeba zrozumieć:

1. ludzki mózg

2. mechanizmy świadomości człowieka

3. mechanizmy uczenia się

4. mechanizmy nauczania

AD1) Psychoneurologiczne podstawy uczenia się

Neurodydaktyka (Preis 1992)

1. Wszelkie metody nauczania powinny yć „kompatybilne” z możliwościami intelektualnymi uczniów określonymi przez biologiczne parametry mózgu.

2. Jest interdyscyplinarną dziedzina badawczą, zajmującą się mechanizmami procesu uczenia się i nauczania

3. Korzysta z dorobku dydaktyki i neurologii

Waga i wielkość mózgu		Kora mózgowa
	NEURODYDAKTYKA
Struktura neurologiczna	Zapis EEG (elektorencylofalograf)	Procesy metaboliczne

1. waga i wielkość mózgu:

-waga i ciężar względny

-cięzar bezwzględny (waga mózgu)

nie przynoszą informacji o procesie uczenia się

W ciągu 4 mln lat waga mózgu człowieka zwiększyła się z 500 do 1400 gram.

b)kora mózgowa

Płat czołowy

-„zdawanie sobie sprawy”

-planowanie i inicjacja działania

-ocena sytuacji

-przewidywanie konsekwencji działań

-konformizm społeczny takt, wyczucie sytuacji

-analiza i kontrola stanów emocjonalnych

Uszkodzenie

-niezdolność do działań spontanicznych

-schematyczność myślenia

-zapętlenie - uporczywe wracanie do jednej myśli

-strudność w koncentracji

-trudnośc w rozwiązywaniu problemów

-niestabilność emocjonalna

Struktura neurologiczna

NEUROESTETYKA

-czyli próba zrozumienia, co i dlaczego naszym mózgom wydaje się piękne

-rozwięła się w ostatnich latach- powstał Instytut Neuroestetyki w Londynie

Potencjał ludzkiego mózgu

Jak się uczymy?

Krzywa uczenia się

4 fazy uczenia się:

1) Początek żmudny i ciężki

2)po trudnym początku następuje okres szybkich postępów

3)Pozorny zastój bez widocznych postępów

okres szybkich postępów, który z czasem znów przechodzi w zastój aż do osiągnięcia maksymalnych wyników

Kompensowanie - (compensatio - wyrównanie)

Wyrównawcze oddziaływanie pedagogiki na istniejące i odczuwane przez człowieka braki utrudniające rozwój i funkcjonowanie w środowisku. Oddziałyania te mają na celu usunięcie lub tylko pomniejszenie tych braków.

Dotyczy osób z wadami słuchu i wzroku.

Korygowanie - Odnosi się do dzieci głównie z parcjalnymi zaburzeniami w rozwoju czyli dzieci z wadami np. percepcji wzrokowej.

Usprawnianie - wzmacnianie w rozwoju tych funkcji, które nie są jeszcze w pełni dojrzałe

Dynamizowanie - wzmaganie sił rozwojowych w osobie niepełnosprawnej (kiedy to osoba niepełnosprawna będzie także przejmowała odpowiedzialność za swój własny rozwój.

Modele rozwoju zawodowego nauczycieli

1. Model techniczno - racjonalny

- rodzaj rzemiosła na podbudowie nauki

-opanowanie tego co znane

-u podłoża leży zamknięty zbiór nabytych umiejetnosci

2. Model profesjonalnego mistrzostwa

- nauczanie - to sztuka której nie da się opanować, wyćwiczyć i rozłożyć na elementarne czynniki

-praktyka jest nieprzewidywalna, nieupożadkowana podlega szybkim zmianom

-wymaga intuicji i empatii

Nauczyciel	Ten który prowadzi dziecko to:	Scenograf
Psycholog			Aktor
Naukowiec			Ogrodnik
Rodzic			Podróżnik

Wykład 7 (19 V 2006)

Współczesny filozof, Michale Foucalt „szaleństwo umiejętność społeczeństwo” - o osobach niepełnosprawnych: „miarą człowieczeństwa jest jego przydatność, która w różny sposób się przejawia

Dziś przydatność to konsumpcja. Osoby niepełnosprawne są w niszy społecznej i kulturowej bo mniej uczestniczą w konsumpcji.

„Szkoła bez lęku” Rudolf Steiner

1) nauczanie wychowujące

2) harmonijny rozwój dziecka - wychowanie wolnego człowieka

3) nauczyciel entuzjasta

4) pedagogika to wiedza ale umiejętność sztuka

5) teoria umiejętność praktyka pedagogiczna zroznicowana ze względu na etapy rozwoju dziecka

6) eurytmia jakosztuka ruchu wyrażającego życie wewnętrzne człowieka

Fazy rozwoju człowieka

1. od narodzin do 7 r.ż.

- naśladownictwo

-dziecko jest jednym wielkim organem zmysłowym pozbawionym filtrów - wchłania świat całym sobą

2) od 7 r.ż do 14 r.ż

-podziw (autorytet)

-przejawia podziw dla nauczyciela jako człowieka mądrego i „pieknego i dobrego, a z tego zachwytu wynika gotowość dziecka fo posłuchu”

3) od 14 do 21 r.ż.

-faza mądrości

-autorytet nauczyciela staje się stopniowo modelem dla kształtu autorytetu wew., czyli samookreślenia siebie

Nauczyciel w metodzie Marii Montressori

Struktury umysłów nauczycieli

Rozumowość

Intuicyjność

Organizacyjność

Wyobrażeniowość

1)Rozumowość

a) Sokrates - wzorzec historyczny nauczyciela

b) główne działanie nauczyciela to przygotowanie do zycia

c) 1/18 wszystkich nauczycieli

d) ubóstwia swój przedmiot

2. Intuicyjność

1. Pastelozzi - zad. Szkoły to przygotowanie do zycia

2. Poznanie - poznanie uczna

3. 1/13 wszystkich nauczycieli

4. uczeń - głównym przedmiotem, podmiotem poznania nauczyciela

5. 3 siły ludzkie wyróżnia Pastelozzi:

- s. moralne - stosunek do ludzi i świata

- s. intelektualne - zapewniają umiejętność zrozumienia świata dzięki rozwinieciu zdolności poznawczych

-s. fizyczna

3) Organizacyjność

a) obszar działania nauczyciela - proces nauczania

b)sławni dydaktycy

c)scharmonizowany

d) działanie

e) 1/12

3. Wyobrażniowość

1. przezywanie - na nim opieramy proces nauczania

2. wartości kulturalne - sztuka

3. 1/19

4. rozwijanie tego co dobre w uczniu

Jak kształci się w sobie nauczyciela - etapy.

Fazy w nastawieniu zawodowym nauczycieli.

Nastawienie nauczycieli wynika z postawy wobec siebie, innych i własnego zawodu

Postawa

Aspekt poznawczy -jaka wiedze posiadam

Aspekt emocjonalny -lubie nie lubie zawodu

Behawioralny -wyraża się w konkretnych działaniach.

Fazy w nastawieniu zawodowym nauczycieli

1. P - przetrwania - faza w której pojawiają się : niepewność, niepokój, poszukiwanie aprobaty i uznania, obawa przed utratą kontroli nad złożonością lekcji.

2. D - skupiona na dydaktyce - pojawiają się czynności nawykowe, nie przeraża fakt że nie zdążymy ze wszystkim. Radzimy sobie z planowaniem. Kontrolujemy sytuacje trudne.

3. U - skupienia na uczniu - jesteśmy jesteśmy stanie nie widzieć klasy ale widzimy każdego ucznia. Dojrzałość zawodowa. Zauważamy potrzeby ucznia. Mamy poczucie przydatności zawodowej.

Etapy rozwoju zawodowego nauczycieli:

1. Etap początkowy - przetrwania - nauczyciele znajdują się na tym etapie w momencie rozpoczynania kariery zawodowej. Ich znajomość nauczania szkoły ogranicza się do tego, co było dostępne podczas studiów.

2. Etap konsolidacji - W końcu początkujący nauczyciele przedostają się przez etap przetrwania, stają się bardziej pewni swoich umiejętności nauczania i radzenia sobie z uczuciami. Ich osobiste cele i cele dydaktyczne.

3. Etap biegłości - na tym etapie nauczyciele znaja podstawy nauczania i kierowania klasa: działają skutecznie i rutynowo. Na tym etapie energię i swoje umiejętności kierują na potrzebu uczniów , Staraą się udoskonalać nauczanie, wykorzystują szerszy repertuar metod i strategii oraz coraz lepsze zrozumienie nauczanych przedmiotów.

Przetrwanie wymaga cierpliwości

Konsolidacja wymaga zorganizowania

Biegłość wymaga empatii

Rozwijajmy w sobie cierpliwość, rozwijajmy zorganizowanie i empatyczność

Etapy nabywania umiejętności nauczycielskich:

• Umiejętność badania

Ma charakter poznawczy. Będziesz musiałpoznać daną umiejętność, nauczyć się ją obserwować, dowiedzieć się w jakich celach warto jej użyći jakie korzyści osiąga się dzięki niej w trakcie nauczania.

Ten etap pozwoli ci wyodrębnić składowe elementy umiejętności i ich następstwo oraz zrozumieć istotę całościowego jej zastosowania. Potrzebujemy:

Dydaktyka ogólna Metody nauczania metody nauczania specjalnego (ped specjalna i dydaktyka specjalna)

• Umiejętność praktyczna - nie da się nabyć skomplikowanej umiejętności bez znacznej porcji praktyki. Bez praktyki nie mośna nauczyć się sztuki elastycznego stosowania kombinacji poszczególnych umiejętności.

Kompetencje kształcenia dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (specjalności i dydaktyka specjalna) Indywidualne osobiste doświadczenie pedagogiczne (hospitacje, lekcje próbne i praktyki)

Mikronauczanie - ćwiczenie umiejętności pedagogicznych w kontrolowanych warunkach. Jest wyznaczane w 3 warunkach:

1. działanie praktyczne jest krótkie (do 15 minut),

2. grupa małą (4 - 7 uczniów)

3. uczniówćwiczy się pojedynczą umiejętność.

Umiejętność ewaluacji - umiejętność polegajaca na ocenianiu tego co potrafiłem osiągnąc.. Sprawdzamy czego nauczyliśmy. Poddaje proces, który prowadzę i realizuję ocenie. Feedback - informacja dajaca nam pojęcie o tym co osiągnąłem. Na tej podstawie kieruje swoje kroki w odpowiednią stronę.

M Myśl o sukcesie.

A Absorbuj informacje

S Szukaj znaczenia

T Trenuj pamięć.

E Eksponuj to co umiesz

R Rozmyślaj o tym, jak się nauczyłęś.

Różne rodzaje inteligencji

Inteligencja językowa - najczęściej występuje u mówców, publicystów pisarzy itp. Winstone Churchill.

Cechy:

1. Wrażliwy na wzorce

2. Zorganizowany systematyczny

3. Nie ma kłopotów z ortografią

4. Lubi gry słowne i szarady

Jak ją wykorzystać w procesie nauczania?

1. Opowiadać historyjki, grać w gry pamięciowe, gry ortograficzne, edytor tekstu, czytać i pisać opowiadania i anegdoty.

Inteligencja logiczno - matematyczna - spotykana u matematyków, naukowców, tropicieli zwierząt, detektywów, prawników.

Cechy:

1. lubi myśleć abstrakcyjnie

2. precyzyjnie się wysławia

3. stosuje wzory i formuły

4. lubi pracować z komputerem

5. lubi eksperymentować

6. lubi rozwiązywać problemy

Jak wykorzystać wykorzystać procesie nauczania

1. Stymulować w procesie nauczania, STOSOWAĆ MYŚLENIE dedukcujene

Inteligencja wizualno - przestrzenna - najczęściej u architektur, szachistów, strategów wojennych itp.

Cechy:

1. Myślenie obrazami

2. Uzywanie przenosni

3. Poczucie sensu całości

4. Lubi sztuke

5. Odczytuje mapy i wykresy

6. Wyczucie koloru

7. Podczas odtwarzania jakiejś rzeczy korzysta ze wszystkich zmysłów

Jak wykorzystać: łączyć sztukę z innymi przedmiotami, mapy skojarzeń, wizualizować różne zagadnienia, oglądać filmy, stosować grafikę komputerową

Inteligencja muzyczna - spotykana u muzyków

Cechy:

1. wrażliwość na rytm, tonację i barwe dźwięków.

2. Wrażliwość na ładunek emocjonalnu muzyki

Jak wykorzystać: uczenie z wykorzystaniem piosenek, zmiana nastroju przy pomocy musyki, wyobrażanie sobie i rysowanie przy muzyce, rapowanie i śpiewnaie.

Inteligencja kinestetyczna - aktorzy, sportowcy, chirurdzy.

Cechy:

1. panowanie nad własnym ciałem

2. lubi zajecia sportowe

3. działą manipuluje i dotyka

4. pamieta to co wykonał nić to co było mówione i pokazane

5. słuchając bawi się różnymi przedmiotami.

Jak wykorzystać|: używać pomocy naukowych, zmiany rytmu i przerwy, odgruwamy scenki i rózne role,. Pozwalać na ruch, klaskanie, tupanie itp.

Inteligencja interpersonalna - społeczna - polityk, nauczycie, przywódcy nreligiijni, menadżerowie itp.

Cechy:

1. dobry negocjator

2. odczytuje intencje innych

3. lubi zajecia grupowe

4. lubi współpracowaćenie

5. roznych sytuacji spolecznych

6. odczytuje znac

Wykorzystanie: uczenie się przez opiekowanie/ pomaganie innym.

Inteligencja intrapersonalna (intuicyjna) - najczęściej spotykana

Cechy:

1. znajomośc siebie

2. dobrze rozwinięta intuicja

3. pełni świadomy zalet słabości *własnych)

4. pragnie odróżniać się od innych

Jak wykorzystać: Wprowadzać w proces nauczania refleksji, uczenie się przy pomocy intuicji i przewidywań, zadbać o przeżycia osoby.

N

O

R

M

A

L

I

Z

A

C

J

A

---