Wykład 4 - 30.10.06

CECHY SZCZEGÓLNE KONSTYTUCJI

W konstytucji zawarta jest szeroka regulacja prawna, ustawy mają mniejszy zakres.

Cechy szczególne konstytucji co do treści:

Konstytucja jest:

1. Określeniem suwerena (podmiotu władzy najwyższej.

2. Określeniem sposobu sprawowania władzy przez suwerena.

3. Określeniem budowy naczelnych organów państwa

4. Określeniem katalogu podstawowych wolności, praw, obowiązków człowieka i obywatela.

5. Unormowanie podstaw ustroju społeczno-gospodarczego w państwie.

6. Określeniem trybu zmiany konstytucji.

Generacje konstytucji

1. I generacja - ograniczają się do regulowania najważniejszych organów państwa, bardzo niewiele o wonnościach człowieka (jeśli są, głównie dotyczą praw politycznych. Prawo polityczne - było prawem tanim, kilka procent mężczyzn).

2. II generacja - konstytucje uchwalone po I wojnie światowej do końca II wojny światowej. Konstytucje zostały uchwalone po tragicznych doświadczeniach I wojny światowej - coraz większą popularność zdobywały nowe prądy polityczne, ideologiczne, ekonomiczne.

Rywalizacja: kto uchwali lepszą konstytucję o charakterze socjalistycznym.

• Olbrzymią rolę odegrała konstytucja ZSRR w 1918 r.

• Są tam znacznie szerzej podejmowane prawa socjalne, społeczne.

• Były prospołeczne.

• Prawa te zostały zrównane z prawami politycznymi.

II wojna światowa wprowadziła nowy pogląd na treść konstytucji, wiele państw odchodziło od modelu autorytarnego.

3. III generacja - szersze spojrzenie na państwo.

• Potrzeba unormowania w konstytucji w większym zakresie gospodarczym.

• Nowy sposób prowadzenia polityki (polityka ma być pokojową, zakaz prowadzenia wojen, zakaz agresji)

4. IV generacja - konstytucje współczesne

• Konstytucje państw socjalistycznych.

• Lata '90 - różnią się od wcześniejszych

• Ustanawia się w tych konstytucjach wiele gwarancji dla praw wolności, które są zapisane w konstytucji.

• Zapisany w dokładny sposób zakres ingerencji państwa w mechanizmy gospodarcze (państwo chroni wszelką własność.

Rzecznik Praw Obywatelskich, Trybunał Konstytucyjny - chroni tego, co zostało unormowane w konstytucji.

Cechy szczególne konstytucji co do formy:

1. Nazwa

2. Szczególny tryb uchwalania

3. Szczególny tryb zmiany

4. Systematyka

5. Najwyższa moc prawna konstytucji.

Nazwa

Jedyny akt prawny o tej nazwie. Może istnieć tylko jako konstytucja pełna.

Szczególny tryb uchwalania

Podział sposobu uchwalania:

1. Konstytucje uchwalane w sposób bezpośredni.

Konstytucje, które przyjmuje suweren, cały naród, odbywa się to w drodze referendum. Pozostaje pytanie, czy są one konstytucjami demokratycznymi.

2. Konstytucje uchwalane w sposób pośredni

Konstytucja uchwalana przez jakiś organ

• Jest położona konstytuanta (organy, które są podejmowane wyłącznie do tego, aby uchwalić konstytucję). Organ kolegialny o różnym składzie.

• Konkretnemu parlamentowi przypisany jest obowiązek uchwalenia konstytucji. Wybierany parlament, który dodatkowo jest prawnie zobowiązany do uchwalenia konstytucji (np. 1919 - sejm ustawodawczy; 1947 - sejm ustawodawczy).

• Funkcja każdego parlamentu jest funkcja ustrojodawcza, możliwość uchwalania i nowelizowania konstytucji.

Sposoby uchwalania konstytucji przez parlament:

• Sposób ewolucyjny - są zachowane reguły przewidziane przez obowiązującą konstytucję.

• Sposób rewolucyjny - zmiany są dokonane z pogwałceniem poprzednio obowiązującej konstytucji.

---