Taksonomia celów kształc. zmierza do: - ułatwienia pogrupowania celów, - ujawnienia ewentualnych niedostatków w ich doborze i formułowaniu, - ułatwia definiowanie czynn. uczących się, - ułatwia dobór zadań testowych do czynności ucznia, - ułatwia precyzowanie celów i przedstawiania ich w aspekcie hierarchii. Taksonomia ABC funkcjonuje w Polsce i składa się z 2 poziomów i 4 kategorii:
I Poziom to wiadomości, odpowiadają 2 kategorie: A) zapamiętanie wiadomości przez ucznia oznacza jego gotowość do przypomnienia sobie pewnych faktów, tematów, praw, teorii nauk, zasad działania, przedmiotów, terminologii i pojęć. Jest to elementarny poziom wiedzy, uczeń nie może ich mylić między sobą ani zniekształcać. B) zrozumienie wiadomości przez ucznia oznacza że potrafi on przedstawić je w innej formie niż zapamiętał, ponadto umie je uporządkować, powiązać między sobą, z innymi wiadomościami znaleźć cechy wspólne i różnice charakteryzujące poznane zjawiska, wykryć związki przyczynowo-skutkowe, uogólnić, podsumować, objaśnić, formułować wnioski, uczynić podstawę prostego wnioskowania.
II Poziom to umiejętności,
A) stosowanie wiadom. w sytuacjach typowych wyraża się tym że uczeń potrafi posłużyć się w praktyce zdobytymi wiadomościami wg podanych mu uprzednio reguł i algorytmów, potrafi dokonać obserwacji zjawisk, stosować reguły z elementami twórczości oraz analizować związki przyczynowo-skutkowe. Celom którym te wiadomości mają służyć nie powinny zbytnio odbiegać od tych które osiągnięto w toku nauki szkolnej.
B) Stosowanie wiadom. w syutuac. problemowych oznacza że uczeń potrafi formułować problemy a także je rozwinąć, dokonać analizy, syntezy, wartościować zjawiska i przedmioty wg przyjętych kryteriów, formułować plan działania.
Najpopularniejszą w Polsce taksonomią celów jest taksonomia ABC, autorstwa prof. B. Niemierki. Taksonomia ABC obejmuje dwa poziomy celów: wiadomości i umiejętności, a na każdym z tych poziomów po dwie kategorie celów.
POZIOM
|
KATEGORIA
|
WIADOMOŚCI
|
A znajomość materiału |
|
B rozumienie materiału |
UMIEJĘTNOŚCI
|
C posługiwanie się wiadomościami w sytuacjach typowych |
|
D posługiwanie się wiadomościami w sytuacjach problemowych |
A. Zapamiętanie wiadomości oznacza gotowość ucznia do przypomnienia sobie pewnych terminów, faktów, praw i teorii naukowych. Uczeń nie powinien mylić tych wiadomości ze sobą i zniekształcać. Uczeń uzyskuje gotową wiedzę, wymagającą co najwyżej pewnego przegrupowania dla powiązania z wiedzą poprzednio zdobytą.
B. Rozumienie wiadomości oznacza, że uczeń potrafi je przedstawić w innej formie, niż je zapamiętał, uporządkować i streścić. Kategoria ta obejmuje elementarny poziom zrozumienia wiadomości, pozwalający na operowanie wiadomością w zakresie uznanym za niezbędny na danym szczeblu nauczania przedmiotu. Głównymi rodzajami operacji są: tłumaczenie swoimi słowami, interpretacja i ekstrapolacja, polegająca na przedłużeniu opisu zjawiska na inne sytuacje, równoległe lub przyległe.
C. Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych oznacza opanowanie przez ucznia umiejętności praktycznego posługiwania się wiadomościami według podanych mu uprzednio wzorów. Sytuacja, w której czynność jest wykonywana, nie powinna odbiegać od sytuacji, w jakiej czynność była ćwiczona.
D. Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych oznacza opanowanie przez ucznia umiejętności formułowania problemów, dokonywania analizy, syntezy i ceny nowych dla niego zjawisk, formułowania planu działania. Sš tu wykorzystane wiadomości z różnych dziedzin, a rozwiązanie jest zawsze w pewnym stopniu twórcze.
Cele ogólne i cele szczegółowe nie stanowią odrębnych światów. Granica między mini jest płynna, a ponadto musi być często przekraczana. Najczęściej zamieniamy cel ogólny na zbiór celów operacyjnych, czyli dokonujemy operacjonalizacji celów.