4 Rzeczpospolita „krajem bez stosów”

podręcznik, str. 30-32

1. Główne nurty polskiej reformacji:

Wyznanie	Wyznawcy	Poglądy	Działalność
Luteranie	mieszczanie niemieccy w Prusach, Inflantach, dużych miastach	- zwolennicy silnej władzy królewskiej	- pierwsze tłumaczenie Nowego Testamentu ( Stanisław Murzynowski) - Uniwersytet w Królewcu ( Albrecht Hohenzollern- 1541)
Kalwini	szlachta małopolska i litewska rody arystokratyczne ( Radziwiłłowie, Leszczyńscy, Tarnowscy)	- możliwość wypowiadania królowi posłuszeństwa, - duży wpływ świeckich na gminę kalwińską	- Biblia Radziwiłłowska i Biblia nieświeska ( Szymon Budny)
Arianie Bracia polscy Z podziału w 1565 r. w kościele kalwińskim 1658- wygnani z Polski	niezamożna szlachta Faust Socyn	- odrzucenie dogmatu Trójcy Świętej ( boskość Chrystusa) - potępienie feudalizmu, - pacyfizm ( nosili drewniane miecze)	- liczne gimnazja, - Akademia Rakowska, nazywana Sarmackimi Atenami ( 1603)
Bracia czescy	ród Leszczyńskich mieszczanie południowej Wielkopolski Jan Amos Komensky	- nacisk na etykę i problemy społeczne, - pomoc ubogim, - potępienie feudalizmu ( utrzymywanie się z pracy własnych rąk)	- edukacja- gimnazjum w Lesznie ( Jan Amos Komensky)

2. Rzeczpospolita „krajem bez stosów” - tolerancja religijna:

a. próby stworzenia Kościoła narodowego przez Zygmunta Augusta

b. ugoda sandomierska 1570 - współpraca między wyznaniami reformowanymi ( oprócz arian)

c. konfederacja warszawska 1573- akt tolerancji religijnej, potwierdzony w artykułach henrykowskich, gwarancja wieczystego pokoju między wszystkimi wyznaniami

---