Zadania rozwojowe

Okres młodzieńczy (18-25 r. ż.)	Okres człowieka młodego (25 - 35 r. ż.)	Człowiek w wieku średnim (35 - 55 r. ż.)	Pora przejściowa (55 - 65 r. ż.)	Wiek gerontologiczny (od 65 r. ż.)
1. Dokończenie edukacji. 2. Zdobycie zawodu. 3. Zaprojektowanie kariery życiowej i zawodowej. 4. Podjęcie pracy zawodowej. 5. Wybór partnera życiowego. 6. Zawarcie związku małżeńskiego. 8. Uczenie się nowych ról społecznych. 9. Kierowanie dalszym samorozwojem. 10. Radzenie sobie ze zdarzeniami życiowymi.	1. Wykonywanie pracy zawodowej. 2. Zmiana pozycji zawodowej, ewentualnie zmiana pracy. 3. Wychowywanie dzieci. 4. Pomnażanie zasobów gospodarstwa domowego. 5. Udział w życiu społecznym, politycznym, towarzyskim, rodzinnym.	1. Branie na siebie większych i bardziej odpowiedzialnych obowiązków społecznych. 2. Podjęcie pracy dla przyszłych pokoleń. 3. Nadanie większej pełni własnemu życiu i wspomaganie współmałżonka. 4. Dalszy rozwój zawodowy i kierowanie własną karierą. 5. Wspomaganie rozwoju i startu życiowego dorastających dzieci. 6. Opieka nad starzejącymi się rodzicami. 7. Pogodzenie się z oznakami starzenia.	1. Adaptacja do własnych zmieniających się parametrów somatycznych i akceptacja ich. 2. Realizowanie stylu życia utrzymującego dobrą kondycję psychofizyczną. 3. Rozszerzanie kontaktów społecznych. 4. Uelastycznianie intelektualne i emocjonalne.	1. Reorientacja dotychczasowej aktywności danej jednostki. 2. Przeciwdziałanie nasilaniu się procesów obniżania się sprawności fizycznej. 3. Przygotowanie do nie uniknionego zejścia śmiertelnego.

Zdrowie i motoryka

Okres młodzieńczy (18-25 r. ż.)	Okres człowieka młodego (25 - 35 r. ż.)	Człowiek w wieku średnim (35 - 55 r. ż.)	Pora przejściowa (55 - 65 r. ż.)	Wiek gerontologiczny (od 65 r. ż.)
Duża odporność organizmu, konieczny zdrowy styl życia. Dobra koordynacja psychoruchowa, duża sprawność ruchowa.	Dobre zdrowie, duża odporność immunologiczna, jeśli wspomagana jest zdrowym stylem życia. Duża sprawność psychoruchowa, gracja sprawnościowa.	Mogą pojawiać się dolegliwości somatyczne lub ujawniać się schorzenia. Słabnie koordynacja psychoruchowa, spowolniają się ruchy, zmienia się sposób poruszania się, gracja i sprawność manualna.	Zaburzeniu ulega bariera immunologiczna, mogą pojawić się lub nasilić dotychczasowe dolegliwości lub choroby.	Nasilanie się dolegliwości i chorób, które stają się przyczyną dysfunkcji narządów wewnętrznych,. Słabsza koordynacja psychoruchowa, spowolnienie manualne i lokomocyjne.

Intelekt
Okres młodzieńczy (18-25 r. ż.)	Okres człowieka młodego (25 - 35 r. ż.)	Człowiek w wieku średnim (35 - 55 r. ż.)	Pora przejściowa (55 - 65 r. ż.)	Wiek gerontologiczny (od 65 r. ż.)
Sprawny, kreatywny, łatwość uczenia się, kodowania doświadczeń.	Duży potencjał, umiejętność planowania, rozwiązywania problemów, przewidywania. Kreatywność. Korzystanie ze zdobytej wiedzy, umiejętności i doświadczeń.	Wyważone decyzje, umiejętność przewidywania dalekosiężnych skutków, czasem myślenie katastroficzne. Umiejętność przekazywania wiedzy i doświadczenia.	Słabnie pamięć, inteligencja płynna, większą rolę odgrywają zachowania rutynowe.	Mimo zwiększonego czasu reakcji, występuje umiejętność poprawnego rozwiązywania problemów, artykułowania myśli. Wiedza ogólna i zasób słownictwa pozostają na ogół niezmienione. Mogą pojawić się ubytki w przypominaniu sobie.
Emocje
Okres młodzieńczy	Okres człowieka młodego	Człowiek w wieku średnim	Pora przejściowa	Wiek gerontologiczny
Zmniejsza się labilność. Pojawia się prawdziwa miłość. Następuje kanalizacja emocji negatywnych. Rozwijają się uczucia heteropatyczne.	Duża siła, zrównoważenie, ale też duży poziom agresji. Łatwa fascynacja ideami i zagadnieniami. Łatwe angażowanie się w różnorodne problemy.	Emocje zrównoważone , heteropatyczne (skierowane na innych), duża empatia. W połowie lub pod koniec tego okresu mogą pojawiać się stany depresyjne lub agresywne lub także i autoagresywne.	Wraca labilność z przewagą uczuć negatywnych.	Labilność (roztargnienie), możliwość indyferencji emocjonalnej (zobojętnienie wobec otaczającej rzeczywistości).

Uwaga
Okres młodzieńczy (18-25 r. ż.)	Okres człowieka młodego (25 - 35 r. ż.)	Człowiek w wieku średnim (35 - 55 r. ż.)	Pora przejściowa (55 - 65 r. ż.)	Wiek gerontologiczny (od 65 r. ż.)
Zdolność koncentracji uwagi dowolnej wydłuża się do 2 godzin. Uwaga mimowolna może być przez jednostkę zaangażowana niepomiernie długo.	Obserwowalna jest bardzo dobra koncentracja uwagi dowolnej, pozwalająca na wnikliwe analizowanie i przyswajanie treści, skupianie się na zadaniach życiowych. Sprzyja procesowi uczenia się szkolnego.	Może pojawić się zachwianie procesu koncentracji przez nadmierną fluktuację (roztargnienie), lub nadmierną koncentrację.	Rozpoczyna się osłabienie selektywności uwagi i zdolności jej koncentracji, które szczególniej nasilają się po 65 r. ż.	Stopniowo zmniejsza się zdolność koncentracji uwagi, co skutkuje łatwą męczliwością intelektualną lub potrzebą zmiany. Zmniejsza się zdolność przerzutności uwagi. Może się pojawić duża labilność uwagi (roztargnienie).
Pamięć
Okres młodzieńczy (18-25 r. ż.)	Okres człowieka młodego (25 - 35 r. ż.)	Człowiek w wieku średnim (35 - 55 r. ż.)	Pora przejściowa (55 - 65 r. ż.)	Wiek gerontologiczny (od 65 r. ż.)
Obserwuje się jeszcze zmiany ilościowe (apogeum występuje około 22 r. ż.). Dobra jest pamięć świeża, jak i długotrwała. W procesie zapamiętywania ważny jest zmysł wzroku i słuchu oraz emocje.	Procesy pamięci utrzymują się w zasadzie na poziomie constans. Istotne jest jej ćwiczenie i wykorzystywanie w procesach egzystencji życiowej, zawodowej, naukowej. Pamięć wykorzystywana i ćwiczona nie ulega degradacji.	Procesy pamięci po 45 r. ż. mogą słabnąć w zakresie gotowości oraz pamięci świeżej. Proces uczenia się nie przysparza większych problemów. Łatwe przyswajanie wiedzy, która jest niezbędna do rozwiązywania problemów życiowych i zawodowych	Stopniowo zmniejsza się zdolność zapamiętywania, szczególnie zauważalna w zakresie pamięci mechanicznej i bezpośredniej. Jednakże nie ma to zasadniczego znaczenia w procesie przyswajania wiedzy i uczenia się w tym okresie rozwojowym.	Pogarsza się przypominanie. Nie ulega natomiast pogorszeniu rozpoznawanie. Słabnie proces pamięci świeżej, stąd w uczeniu się nowych treści konieczne jest wielokrotne powtarzanie w krótkich odstępach czasu oraz układanie nowych informacji na kontekstach.

Trudności rozwojowe
Okres młodzieńczy (18-25 r. ż.)	Okres człowieka młodego (25 - 35 r. ż.)	Człowiek w wieku średnim(35 - 55 r. ż.)	Pora przejściowa (55 - 65 r. ż.)	Wiek gerontologiczny (od 65 r. ż.)
Podjęcie i pełnienie nowych ról społecznych. Zafiksowanie się na zachowaniach z poprzednich okresów rozwojowych i niemożność ich przezwyciężenia. Niepodjęcie pracy nad sobą, skupienie się na obecnej egzystencji.	Genetycznie słaba kondycja zdrowotna. Nieumiejętność podjęcia nowych ról społecznych Pracoholizm - jako mechanizm obronny, a także jako ucieczka „od”.	Związane z kryzysem połowy życia. Wypływają z subiektywnej oceny samego siebie i swojej aktualnej sytuacji. To może mieć wpływ na takie zachowania jednostki, które pogarszają jej relacje z innymi.	Przygotowanie psychiczne do przejścia na emeryturę . Załamanie się dotychczasowego stanu zdrowia. Subiektywna negatywna ocena dotychczasowych osiągnięć życiowych. Nagła zmiana dotychczasowych relacji emocjonalnych z innymi.	Przekora - wyraz potrzeby zaznaczenia własnego zdania oraz udowodnienia swej niezależności. Zachowania konfliktowe. Trudności w adaptacji do procesu starzenia się (ujawnianie się mechanizmów obronnych).
Objawy niepokojące
Okres młodzieńczy (18-25 r. ż.)	Okres człowieka młodego (25 - 35 r. ż.)	Człowiek w wieku średnim (35 - 55 r. ż.)	Pora przejściowa (55 - 65 r. ż.)	Wiek gerontologiczny (od 65 r. ż.)
Brak dojrzałości społecznej. Mała aktywność psychomotoryczna. Brak przejawów woli. Konfliktowość i agresja wroga. Zachowania nerwicowe. Zachowania presuicydalne. Obniżenie nastroju. Depresja. Postawy skrajnie prospołeczne.	Brak aktywności i przejawów aktów woli w pokonywaniu przeszkód. Rezygnacja z zamierzeń, celów, zadań. Brak zainteresowania pracą. Depresja. Syndromy. Fiksacje rozwojowe, niedojrzałość społeczna. Uzależnienia.	Syndrom wieku średniego. Zanik dbałości o siebie. Obniżanie się nastroju, apatia, depresja. Uzależnienia. Agresja. Syndrom opuszczonego lub pełnego gniazda. Izolacja od społeczeństwa. Ukrywanie patologicznych objawów somatycznych.	Stosowanie mechanizmów obronnych - utrudniających relacje interpersonalne. Ukrywanie objawów chorobowych. Zaprzeczanie własnemu okresowi rozwojowemu. Obniżanie się nastroju.	Apatia, depresja, drażliwość, Zachowania presuicydalne (problemy emocjonalne dotyczące myśli i czynów samobójczych) Izolacja. Brak aktywności. Brak zainteresowań. Ukrywanie objawów chorobowych. Zbieractwo. Nadużywanie środków psychoaktywnych

---