RAPORT SPECJALNY
Leasing finansowy
w rachunkowości
Zagadnienia:
n W jaki sposób sprawdzić, czy zawarta przez Twoją firmę umowa
jest leasingiem finansowym?
n Z jakimi rodzajami opłat musisz się liczyć, zawierając umowę
leasingu?
n Kiedy wykazujesz przedmiot leasingu w środkach trwałych?
n Jak ująć leasing finansowy w księgach rachunkowych?
n W jaki sposób bezbłędnie zaprezentować leasing finansowy
w sprawozdaniu finansowym?
n Jak ująć w ewidencji księgowej wygaśnięcie umowy leasingu w wy-
niku utraty lub całkowitego uszkodzenia samochodu?
n Jak zaksięgować przedterminowe rozwiązanie umowy na skutek
niepłacenia opłat leasingowych?
Rachunkowość dla praktyków
www.rachunkowoscdlapraktykow.pl
2
Leasing finansowy w rachunkowości
DecydujÄ…cym kryterium kwalifikacji umowy do leasingu finansowego jest
przyporządkowanie leasingobiorcy ryzyka i korzyści wynikających z zawartej
umowy. Główną korzyścią jest generowanie przychodów z tytułu korzystania
z przedmiotu leasingu, a ryzyko obejmuje przede wszystkim możliwość jego
utraty lub uszkodzenia.
Kwalifikacja umowy do leasingu finansowego
Jeżeli umowa podpisana z leasingodawcą przenosi na Twoją firmę ryzyko
i korzyści związane z użytkowaniem przedmiotu leasingu, to macie do czy-
nienia z leasingiem finansowym.
W przypadku gdy nie potrafisz jednoznacznie rozstrzygnąć, czy po Twojej
stronie znajdują się ryzyko i korzyści płynące z zawartej umowy leasingu,
z pomocą przyjdzie Ci ustawa o rachunkowości (uor) oraz KSR nr 5.
W uor znajdziesz siedem warunków, w przypadku których umowę leasingu
traktujesz jako leasing finansowy (art. 3 ust. 4 uor).
Zawarta przez Twoją firmę umowa jest leasingiem finansowym, jeśli spełnia
co najmniej jeden z warunków:
n umowa przenosi własność jej przedmiotu na Twoją firmę po zakończeniu
okresu, na który ją zawarłeś,
n umowa zawiera prawo do nabycia jej przedmiotu przez TwojÄ… firmÄ™ po
zakończeniu okresu, na jaki ją zawarliście, po cenie niższej od wartości
rynkowej z dnia nabycia,
n okres, na jaki została zawarta, odpowiada w przeważającej części przewidy-
wanemu okresowi ekonomicznej użyteczności środka trwałego lub prawa
majątkowego, przy czym nie może być on krótszy niż 3/4 tego okresu; prawo
własności przedmiotu umowy może być na Ciebie przeniesione po tym okresie,
n suma opłat, pomniejszonych o dyskonto, ustalona w dniu zawarcia umo-
wy i przypadająca do zapłaty w okresie jej obowiązywania, przekracza
90% wartości rynkowej przedmiotu umowy na ten dzień; w sumie opłat
uwzględniasz wartość końcową przedmiotu umowy, którą zobowiązujesz
się zapłacić za przeniesienie na Ciebie własności tego przedmiotu; do
sumy opłat nie zaliczasz płatności za świadczenia dodatkowe, podatków
oraz składek na ubezpieczenie tego przedmiotu, jeżeli płacisz je na rzecz
finansującego niezależnie od opłat za używanie,
n umowa zawiera przyrzeczenie leasingodawcy do zawarcia z TobÄ… kolejnej
umowy o oddanie w odpłatne używanie tego samego przedmiotu lub
przedłużenia umowy dotychczasowej, na warunkach korzystniejszych od
przewidzianych w dotychczasowej umowie,
n umowa przewiduje możliwość jej wypowiedzenia, z zastrzeżeniem że wszel-
kie powstałe z tego tytułu koszty i straty poniesione przez leasingodawcę
pokrywa Twoja firma,
www.rachunkowoscdlapraktykow.pl ( 0 22 518 29 29, * [e-mail]
3
Leasing finansowy w rachunkowości
n przedmiot umowy został dostosowany do Twoich indywidualnych potrzeb;
może on być używany wyłącznie przez Twoją firmę, bez wprowadzania
w nim istotnych zmian.
KÅ‚opotliwe warunki umowy leasingu finansowego
W kwalifikacji Twojej umowy do leasingu finansowego najwięcej wątpliwości
może Ci sprawić warunek 3  przewidywany okres ekonomicznej użyteczności
środka trwałego oraz warunek 4  suma ponoszonych opłat.
Przewidywany okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego to przedział
czasu, w którym według przewidywań środek trwały będziesz użytkować jako
leasingobiorca i z tego tytułu osiągać korzyści ekonomiczne. O tym, jak długo
będziesz używać danego składnika majątku, musisz zdecydować sam.
Stosujesz takie same okresy amortyzacji, jak dla podobnych środków
trwałych dotychczas użytkowanych, lub powszechnie stosowane stawki
z Wykazu stawek amortyzacyjnych.
Z kolei suma opłat leasingowych, ustalona na dzień rozpoczęcia leasingu,
pomniejszona o dyskonto (odsetki), jest równa wartości rynkowej przedmiotu
leasingu wynikajÄ…cej z zawartej przez Ciebie umowy. Inaczej jest to suma
części kapitałowych wszystkich opłat leasingowych, które musicie zapłacić
leasingodawcy w ciÄ…gu trwania umowy.
Środek trwały w leasingu finansowym
Przedmiot leasingu z tytułu zawartej umowy leasingu finansowego zaliczasz
do składników aktywów trwałych (art. 3 ust. 4 uor). Można to uzasadnić de-
finicją aktywów i środków trwałych. Aktywa to bowiem kontrolowane przez
Ciebie zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wy-
niku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki
korzyści ekonomicznych (art. 3 ust. 1 pkt 12 uor).
Dodatkowo środki trwałe muszą być przeznaczone na potrzeby Twojej jed-
nostki, czyli w celu wykorzystywania w prowadzonej przez Ciebie działalności
(art. 3 ust. 1 pkt 15 uor).
Uor w definicji aktywów i środków trwałych nie kieruje się kryterium
formalnoprawnym, tj. własnością lub współwłasnością jednostki, lecz
kryterium ekonomicznym, czyli kontrolowanie przedmiotu przez jed-
nostkÄ™ i przeznaczenie go na jej potrzeby.
Umowa leasingu finansowego umożliwia Ci kontrolowanie użytkowanego
przedmiotu leasingu, mimo że nie przekazuje Ci w okresie trwania umowy
prawa do jego własności. Kontrola oznacza w tym przypadku Twoje upraw-
nienie do wykorzystywania przedmiotu na potrzeby prowadzonej działalności
( 0 22 518 29 29, * [e-mail] www.rachunkowoscdlapraktykow.pl
4
Leasing finansowy w rachunkowości
gospodarczej oraz uzyskiwania korzyści ekonomicznych wynikających z jego
eksploatacji.
Omówione kryterium kwalifikacji przedmiotu leasingu do środków trwałych
wynika również z zasady wyższości treści nad formą (art. 4 ust. 2 uor). Operacje
gospodarcze ujmujesz w księgach rachunkowych i wykazujesz w sprawozdaniu
finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną.
W przypadku leasingu finansowego właścicielem przedmiotu leasingu jest
leasingodawca, ale wszelkie korzyści i ryzyko związane z jego użytkowaniem
przypadają Tobie jako leasingobiorcy (własność w sensie ekonomicznym) i to
Ty wykazujesz go jako składnik majątku trwałego.
Leasing finansowy w związku z wykazywaniem środka trwałego po Twojej
stronie uprawnia Cię do dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Odstępstwo w kwalifikacji umowy leasingu finansowego
Istnieje jednak pewien wyjÄ…tek od zasad dotyczÄ…cych kwalifikacji umowy
leasingu finansowego w prawie bilansowym. Jeżeli Twoje sprawozdanie finan-
sowe nie podlega obowiązkowi badania i ogłaszania, możesz dokonać kwalifi-
kacji umowy leasingu według zasad określonych w przepisach podatkowych
(art. 3 ust. 6 uor).
Jesteś zwolniony z obowiązku badania i ogłaszania sprawozdań finansowych,
jeśli w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządziłeś sprawozdanie
finansowe, nie przekroczyłeś co najmniej dwóch z następujących limitów
(art. 64 ust. 1 pkt 4 uor):
n średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło nie
więcej niż 49,99 osób,
n suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła nie więcej niż
równowartość w walucie polskiej 2.499.999 euro,
n przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finan-
sowych za rok obrotowy stanowiły nie więcej niż równowartość w walucie
polskiej 4.999.999 euro.
Jeżeli jesteś jednostką, której roczne sprawozdanie finansowe pod-
lega obowiązkowi badania i ogłaszania, ustawa obliguje Cię do
wykazania leasingu finansowego w swoich księgach rachunkowych
i sprawozdaniu finansowym. Jeżeli nie, posiadasz prawo wyboru
 możesz podjąć decyzję o ujęciu leasingu finansowego zgodnie
z przepisami ustawy o rachunkowości lub postanowieniami ustawy
podatkowej.
DecyzjÄ™ podejmuje kierownik Twojej jednostki, majÄ…c na uwadze zasadÄ™ rze-
telnego i jasnego przedstawienia obrazu jej sytuacji majÄ…tkowej i finansowej
oraz wyniku finansowego, zawartÄ… w art. 4 ust. 1 uor.
www.rachunkowoscdlapraktykow.pl ( 0 22 518 29 29, * [e-mail]
5
Leasing finansowy w rachunkowości
Rodzaje opłat w leasingu finansowym
Opłata wstępna
Zazwyczaj pierwszą opłatą w leasingu finansowym, jaką musisz zapłacić na
rzecz firmy leasingowej, jest tzw. opłata wstępna (początkowa, inicjalna). Obo-
wiązek zapłaty opłaty wstępnej przed odbiorem do użytkowania przedmiotu
leasingu jest najczęściej jednym z warunków zawarcia umowy leasingu.
Stanowi z jednej strony zabezpieczenie leasingodawcy przed TwojÄ… rezygnacjÄ…
z umowy (opłatę wstępną w takim przypadku zalicza się na poczet odszko-
dowania), a z drugiej strony pokrywa częściowo koszty finansowania zakupu
przedmiotu leasingu. Wysokość opłaty wstępnej jest ustalana indywidualnie
dla każdej umowy i najczęściej wynosi od 10% do 30% wartości leasingowa-
nego przedmiotu.
Kaucja
Czasami zawarcie przez Ciebie umowy leasingowej uzależnione jest od wpła-
cenia na rzecz leasingodawcy kaucji, która ma charakter zwrotny i będzie Ci
zwrócona po zakończeniu umowy lub pokryje ostatnie opłaty leasingowe.
Kaucja stanowi zabezpieczenie roszczeń leasigodawcy wobec leasingobiorcy
o zapłatę, w szczególności roszczeń dotyczących opłat leasingowych, odsetek,
odszkodowań, kar umownych itp. W przypadku opóz
nienia z zapłatą jakie-
gokolwiek wymagalnego zobowiązania z tytułu umowy leasingodawca jest
upoważniony do wykorzystania kaucji w celu spłaty zaległego zobowiązania
wraz z odsetkami.
Opłaty leasingowe
W trakcie trwania umowy leasingu finansowego uiszczasz na rzecz leasingo-
dawcy opłaty leasingowe. Ich wysokość i częstotliwość zależy do warunków
sformułowanych w podpisanej umowie. W praktyce gospodarczej przyjął
się miesięczny okres rozliczania leasingu na podstawie otrzymywanych od
leasingodawcy faktur. Pamiętaj, że to harmonogram spłat jest dokumentem
nadrzędnym w zakresie terminów, którymi powinieneś się kierować, spłacając
raty leasingu.
Opłaty leasingowe składają się z części kapitałowej i części odsetkowej. Część
kapitałowa oznacza spłatę wartości przedmiotu leasingu, czyli zmniejsza Twoje
zobowiązanie wobec leasingodawcy. Część odsetkowa stanowi wynagrodzenie
dla firmy leasingowej z tytułu zawartej umowy leasingu finansowego. Informację
na temat podziału opłaty leasingowej na kapitał i odsetki zawierają najczęściej
faktury otrzymywane od leasingodawcy lub załączniki do faktur.
Pozostałe opłaty
Twoja umowa leasingu może przewidywać dodatkowe opłaty związane z użyt-
kowaniem przedmiotu leasingu:
( 0 22 518 29 29, * [e-mail] www.rachunkowoscdlapraktykow.pl
6
Leasing finansowy w rachunkowości
n jednorazowe  np. w sytuacji gdy przedmiotem leasingu jest samochód,
może to być opłata za wydanie dowodu i tablic rejestracyjnych, opłata za
kartÄ™ pojazdu itp.,
n cykliczne  np. ubezpieczenie przedmiotu leasingu.
Jeśli wydatki te ponosi leasingodawca przed przekazaniem przedmiotu umowy,
są one refakturowane na Twoją firmę oraz może być do nich doliczona za to
prowizja według tabeli opłat i prowizji umowy leasingu.
Opłata za wykup środka trwałego
Jeżeli przystąpisz do nabycia przedmiotu leasingu po zakończeniu podstawo-
wego okresu umowy leasingu finansowego, zobowiązany jesteś uiścić opłatę za
jego wykup. Wysokość opłaty za wykup przedmiotu leasingu jest znana w chwili
zawarcia umowy leasingu i jest równa ustalonej jego wartości końcowej.
Ewidencja księgowa umowy leasingu finansowego
Leasing finansowy powinien zostać odzwierciedlony w Twojej ewidencji
księgowej w momencie rozpoczęcia leasingu poprzez wykazanie składnika
aktywów (środek trwały) i składnika pasywów (zobowiązanie długoterminowe
z tytułu leasingu finansowego) w tej samej kwocie równej wartości przedmiotu
leasingu wynikajÄ…cej z zawartej umowy.
Opłatę wstępną, części kapitałowe opłat leasingowych oraz opłatę
za wykup przedmiotu leasingu ujmujesz w księgach rachunkowych
jako zmniejszenie zobowiązania długoterminowego z tytułu leasingu
finansowego, a części odsetkowe opłat leasingowych obciążają koszty
finansowe z tytułu zaciągniętego kredytu leasingowego.
W zwiÄ…zku z wykazywaniem przedmiotu leasingu finansowego w Twoich ak-
tywach możesz dokonywać od niego odpisów amortyzacyjnych. Zasady amor-
tyzacji środka trwałego będącego przedmiotem leasingu powinny być spójne
z zasadami stosowanymi przy amortyzacji własnych środków trwałych.
Jeśli masz pewność, że przedmiot leasingu po zakończeniu okresu umowy
przejdzie na Twoją własność, okres amortyzacji powinien pokrywać się z okre-
sem jego użytkowania. Jeżeli takiej pewności nie masz, okres amortyzacji
powinien być równy okresowi trwania umowy leasingu.
Leasing finansowy w sprawozdaniu finansowym
Umowa leasingu finansowego wymaga wykazania przedmiotu leasingu w bi-
lansie, w aktywach, w pozycji:
A. Aktywa trwałe
II. Rzeczowe aktywa trwałe
Środki trwałe
w wartości księgowej netto, tzn. pomniejszonej o dotychczasowe umorzenie.
www.rachunkowoscdlapraktykow.pl ( 0 22 518 29 29, * [e-mail]
7
Leasing finansowy w rachunkowości
Natomiast niespłacone saldo zobowiązania z tytułu leasingu finansowego
prezentujesz w bilansie, w pasywach, w pozycji:
B. ZobowiÄ…zania
II. Zobowiązania długoterminowe
2. c) Inne zobowiÄ…zania finansowe
Z kolei w rachunku zysków i strat wykazujesz koszty z tytułu odpisów amor-
tyzacyjnych dokonywanych od przedmiotu leasingu w poz. B.I. jako Koszty
działalności operacyjnej  Amortyzacja (wariant porównawczy rachunku
zysków i strat) oraz koszty z tytułu odsetek w poz. H.I. jako Koszty  Odsetki.
Nie wystąpią u Ciebie przychody z tytułu umowy leasingu finansowego.
Leasing finansowy w sposób istotny wpływa na kształt Twojego sprawozdania
finansowego. Powoduje wzrost aktywów trwałych w strukturze aktywów oraz
wzrost kapitału obcego w strukturze pasywów. Efektem tego jest wzrost sumy
bilansowej. W początkowym okresie trwania umowy leasing finansowy wpły-
wa na obniżenie Twojego wyniku finansowego. Jest to rezultatem ponoszenia
wysokich kosztów odsetek i amortyzacji. W dalszym okresie trwania umowy
odsetki systematycznie malejÄ….
BILANS
AKTYWA Środki trwałe w wartości netto = saldo konta  Środki trwałe
 saldo konta  Umorzenie środków trwałych (skumulowana
amortyzacja)
PASYWA Zobowiązania długoterminowe = saldo konta  Pozostałe roz-
rachunki z tytułu leasingu finansowego
Zobowiązania krótkoterminowe = saldo konta  Rozrachunki
z dostawcami (imienne konto leasingodawcy)
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT
PRZYCHODY Brak
KOSZTY Koszty rodzajowe (amortyzacja) = odpisy amortyzacyjne
od środka trwałego
Koszty finansowe = część odsetkowa opłat leasingowych
Uszkodzenie przedmiotu leasingu
W trakcie trwania umowy leasingu finansowego może nastąpić uszkodzenie
użytkowanego przedmiotu, zwłaszcza jeśli jest nim samochód. Zgodnie z za-
wartą umową odpowiadasz w pełni za wszelkie uszkodzenia leasingowanej
rzeczy. To Ty w pierwszej kolejności posiadasz obowiązek na własny koszt
( 0 22 518 29 29, * [e-mail] www.rachunkowoscdlapraktykow.pl
8
Leasing finansowy w rachunkowości
dokonać odpowiednich napraw w celu przywrócenia samochodu do stanu
poprzedniego.
Nie ponosisz odpowiedzialności tylko wówczas, gdy zmniejszenie warto-
ści samochodu spowodowane jest normalnym jego użytkowaniem oraz
gdy jedyną przyczyną szkody była wyłącznie wina leasingodawcy.
W ścisłym związku z ponoszeniem ryzyka uszkodzenia leasingowanego sa-
mochodu pozostaje obowiązek jego ubezpieczenia. W praktyce samochód jest
ubezpieczany przez leasingodawcÄ™ w zakresie OC, AC i NW, a kosztami ubez-
pieczenia jesteś obciążany na zasadzie refakturowania składek. Musisz również
wypełniać wszystkie obowiązki wynikające z umowy ubezpieczenia.
W szczególności dotyczy to obowiązku odpowiedniego zabezpieczenia samo-
chodu, jak również niezwłocznego powiadomienia leasingodawcy i ubezpie-
czyciela o każdym uszkodzeniu samochodu i dokonaniu wszelkich czynności
koniecznych do wypłaty odszkodowania.
Szkody komunikacyjne zaliczasz do zdarzeń pośrednio związanych z działal-
nością operacyjną Twojej jednostki. Dlatego zarówno koszty związane z usu-
nięciem szkody na podstawie faktury VAT z warsztatu samochodowego za
naprawę powypadkową, jak i przychód z tytułu otrzymanego odszkodowania
od ubezpieczyciela rozliczasz w księgach rachunkowych jako pozostałe koszty
i przychody operacyjne (art. 3 ust. 1 pkt 32 uor).
Zazwyczaj odszkodowanie przelewane jest na konto leasingodawcy,
który następnie dokonuje przelewu na Twój rachunek bankowy, o ile
przywróciłeś samochód do stanu poprzedniego oraz nie zalegasz wzglę-
dem niego z żadnymi płatnościami.
W przypadku likwidacji szkody z OC sprawcy wartość przyznanego odszko-
dowania jest równa kwocie netto faktury za naprawę samochodu. Koszt VAT
za remont powypadkowy ponosi w całości Twoja firma. Jeżeli prowadzisz
działalność zwolnioną z VAT, ubezpieczyciel wypłaca Wam wartość brutto
z faktury.
W razie likwidacji szkody z ubezpieczenia AC ubezpieczyciel zwraca Ci
koszty naprawy w zależności od wariantu oraz opcji zawartych w podpisanej
umowie. Dlatego ważne jest, aby zakres tego ubezpieczenia był jak najbardziej
szeroki, w innym wypadku ponosisz dodatkowe koszty w postaci dopłaty do
naprawy samochodu.
Dodatkowo powinieneś przestrzegać zasady współmierności przychodów
i kosztów (art. 7 ust. 3 uor), zakazującej ich kompensaty. Stąd w przypadku
uszkodzenia samochodu koszty jego naprawy musicie zaliczyć w momencie ich
poniesienia do pozostałych kosztów operacyjnych, natomiast odszkodowanie
www.rachunkowoscdlapraktykow.pl ( 0 22 518 29 29, * [e-mail]
9
Leasing finansowy w rachunkowości
od ubezpieczyciela w momencie otrzymania decyzji o jego przyznaniu  do
pozostałych przychodów operacyjnych.
Wygaśnięcie umowy leasingu
W większości przypadków umowa leasingu finansowego kończy się terminowo,
a jej ostatnim etapem jest nabycie przez Ciebie przedmiotu leasingu za cenÄ™
netto odpowiadającą jego wartości końcowej. Jednakże istnieją przypadki
wygaśnięcia umowy przed zakończeniem podstawowego okresu leasingu.
Następują one w sytuacji utraty lub uszkodzenia przedmiotu leasingu w sposób
uniemożliwiający jego naprawę, co dotyczy przede wszystkim leasingowanych
samochodów.
Ryzyko utraty lub całkowitego uszkodzenia w przypadku samochodów jest
znacznie wyższe aniżeli w przypadku innych składników majątku trwałego.
Jeżeli nastąpiła utrata użytkowanego przez Ciebie samochodu albo zo-
stał on uszkodzony w sposób uniemożliwiający jego naprawę  umowa
leasingu wygasa. W przypadku utraty samochodu umowa wygasa w dniu,
w którym nastąpiła utrata, a w przypadku jego uszkodzenia  w dniu
otrzymania przez leasingodawcę od ubezpieczyciela oświadczenia, że
naprawa samochodu jest ekonomicznie nieuzasadniona.
Z chwilą wygaśnięcia umowy leasingu jesteś zobowiązany zwrócić samochód
leasingodawcy w stanie, w jakim się znajduje. Zazwyczaj tytułem wyrówna-
nia poniesionych strat i utraconych przez leasingodawcę korzyści wskutek
wygaśnięcia umowy leasingu finansowego jesteście zobowiązani zapłacić
firmie leasingowej odszkodowanie umowne w wysokości np. równej sumie
wszystkich opłat leasingowych bez podatku od towarów i usług (VAT), które
przypadałyby do końca trwania umowy leasingu, powiększonej o wartość
końcową samochodu.
W zależności od treści umowy leasingu finansowego jesteś zobligowany za-
płacić odszkodowanie umowne:
n jednorazowo (na podstawie noty obciążeniowej wystawionej przez leasin-
godawcę ze wskazanym terminem zapłaty) lub
n w taki sposób, że będziecie płacić na rzecz leasingodawcy, w terminach
określonych dla płatności opłat leasingowych, zaliczki w wysokości równej
opłatom leasingowym, które byłyby należne za te miesiące aż do dnia do-
konania wypłaty odszkodowania od ubezpieczyciela lub otrzymania przez
leasingodawcę odmowy wypłaty odszkodowania, o czym leasingodawca
powinien Was niezwłocznie zawiadomić.
Z chwilą zawiadomienia o dokonaniu wypłaty lub odmowie wypłaty odszko-
dowania przez ubezpieczyciela odszkodowanie umowne pomniejszone o kwotÄ™
( 0 22 518 29 29, * [e-mail] www.rachunkowoscdlapraktykow.pl
10
Leasing finansowy w rachunkowości
uzyskanego odszkodowania od ubezpieczyciela staje się wymagalne w całości.
Ewentualną nadpłatę wynikającą z już zapłaconych zaliczek leasingodawca
zwraca na Twoje konto.
Ponieważ ryzyko utraty lub uszkodzenia samochodu obciąża Twoją firmę
i ponosisz koszty ubezpieczenia, w przypadku gdy leasingodawca otrzyma od
ubezpieczyciela odszkodowanie w wysokości przewyższającej kwotę odszko-
dowania umownego, dokonuje zwrotu tej nadwyżki.
W sytuacji utraty lub całkowitego uszkodzenia samochodu uniemoż-
liwiajÄ…cego jego naprawÄ™ kwotÄ™ odszkodowania umownego ustalo-
nego przez leasingodawcę ujmujesz w swojej ewidencji księgowej
z chwilą wezwania do jego zapłaty jako zmniejszenie zobowiązania
długoterminowego z tytułu leasingu finansowego. Natomiast od-
szkodowanie z tytułu utraty lub całkowitego uszkodzenia samochodu
przekazane na Twoje konto bankowe od ubezpieczyciela  za pośred-
nictwem firmy leasingowej  zaliczasz do pozostałych przychodów
operacyjnych.
Przedterminowe rozwiÄ…zanie umowy leasingu
Prawo do rozwiązania umowy leasingu finansowego przysługuje zazwyczaj
leasingodawcy. Firma leasingowa ma prawo rozwiązać z Tobą umowę leasingu
ze skutkiem natychmiastowym w przypadku naruszenia przez Ciebie wyni-
kających z niej obowiązków.
Leasingodawca ma prawo rozwiązać umowę leasingu w przypadku:
n zwłoki w zapłacie opłaty leasingowej lub jakiejkolwiek innej wymagalnej płat-
ności na jego rzecz (np. składki za ubezpieczenie przedmiotu leasingu),
n niedokonania odbioru przedmiotu leasingu w określonym terminie od
dnia wezwania do odbioru,
n objęcia przedmiotu jakimkolwiek postępowaniem zabezpieczającym lub
egzekucyjnym,
n postawienia Twojej firmy w stan likwidacji lub upadłości albo otwarcia
postępowania układowego,
n powstania po Twojej stronie zaległości podatkowych,
n zaprzestania przez Twoje przedsiębiorstwo działalności, dla wykonywania
której zawarliście umowę leasingu,
n zaistnienia przyczyn do przedterminowego rozwiÄ…zania jakiejkolwiek innej
umowy leasingu zawartej z TobÄ… przez firmÄ™ leasingowÄ….
W przypadku przedterminowego rozwiÄ…zania umowy jesteÅ› zobowiÄ…zany
zapłacić leasingodawcy (niezależnie od innych wymagalnych zobowiązań wy-
nikających z umowy leasingu) jednorazowe odszkodowanie umowne z tytułu
poniesionych przez leasingodawcę strat i utraconych korzyści w wysokości
www.rachunkowoscdlapraktykow.pl ( 0 22 518 29 29, * [e-mail]
11
Leasing finansowy w rachunkowości
(w zależności od konstrukcji umow) równej np. sumie opłat leasingowych
netto, które przypadałyby od chwili rozwiązania umowy do końca trwania
umowy, powiększonej o wartość końcową samochodu.
Dodatkowo po rozwiązaniu umowy jesteś zobligowany zwrócić leasingodawcy
przedmiot leasingu wraz ze wszystkimi dokumentami i kompletnym wyposa-
żeniem otrzymanym przy odbiorze. Jeżeli przedmiotem umowy jest samochód,
musi on znajdować się w należytym stanie technicznym, uwzględniwszy jego
normalne zużycie. W razie stwierdzenia przez firmę leasingową nadmiernego
zużycia samochodu, wymiany części albo dokonania przeróbek, na które nie
wyrażał zgody, możesz być zobowiązany do zapłaty w oznaczonym terminie
dodatkowego odszkodowania.
Jeżeli nie zwrócisz przedmiotu leasingu w wyznaczonym terminie,
dodatkowo możesz zapłacić karę umowną w określonej przez le-
asingodawcę wysokości, np. 0,5% jego ceny nabycia za każdy dzień
opóz
nienia w jego zwrocie. Zazwyczaj w chwili zawarcia umowy le-
asingu upoważniacie firmę leasingową oraz upełnomocnione przez
nią osoby trzecie (np. zewnętrzną firmę windykacyjną) do wejścia
do swoich pomieszczeń oraz do przejęcia przedmiotu leasingu, na
wypadek niezwrócenia go w terminie. W takim przypadku zostaniesz
obciążony kosztami przejęcia przedmiotu.
Rozwiązanie umowy poprzedzone jest zazwyczaj wysłaniem do Twojej firmy
wezwania do zapłaty z wyznaczonym ostatecznym terminem uregulowania
zaległości z zagrożeniem, że w razie nieuregulowania w całości wskazanej
w wezwaniu kwoty w wyznaczonym terminie leasingodawca ma prawo wy-
powiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym.
W księgach rachunkowych odszkodowanie umowne z tytułu przedtermino-
wego rozwiązania umowy leasingu zmniejsza zobowiązanie długoterminowe
z tytułu leasingu finansowego.
Wznowienie umowy leasingu
Jeżeli po rozwiązaniu umowy leasingu uregulujesz w całości wymagalne
zadłużenie, możliwe jest wznowienie umowy. Jeżeli umowa wypowiedziana
jest po raz pierwszy, warunkiem wznowienia może być zapłata kwoty stano-
wiącej równowartość opłaty leasingowej za kolejny miesiąc rozpoczęty po
wypowiedzeniu, opłaty manipulacyjnej w określonej wysokości oraz odsetek
za zwłokę w płatnościach.
Jeśli umowa wypowiedziana jest po raz drugi lub kolejny, dodatkowym wa-
runkiem wznowienia może być wpłata kaucji. Wówczas zostanie z Tobą
podpisane porozumienie o kontynuowanie umowy, na mocy którego złożone
uprzednio przez leasingodawcę oświadczenie o rozwiązaniu umowy leasingu
nie wywołuje żadnych skutków prawnych.
( 0 22 518 29 29, * [e-mail] www.rachunkowoscdlapraktykow.pl
12
Leasing finansowy w rachunkowości
Przejęcie umowy leasingu
W okresie trwania podstawowego okresu leasingu istnieje również możliwość
przepisania Twojej umowy na innego leasingobiorcÄ™, np. w sytuacji pogorszenia
sytuacji finansowej i braku możliwości zapłaty opłat leasingowych. Czynność
ta następuje na podstawie zawartej pomiędzy Tobą a nowym leasingobiorcą
umowy o przejęcie długu. Zgodnie z postanowieniami umowy nowy użyt-
kownik przedmiotu leasingu przejmuje Twoje prawa i obowiÄ…zki wynikajÄ…ce
z przejmowanej umowy leasingu finansowego.
Twoja firma jako dotychczasowy leasingobiorca przenosi na nowego leasin-
gobiorcę prawo do użytkowania przedmiotu leasingu, a on z kolei przejmuje
obowiÄ…zek uregulowania zobowiÄ…zania wobec leasingodawcy pozostajÄ…cego do
spłaty w ramach przejętej umowy. W związku z zawarciem umowy o przejęcie
długu nowy leasingobiorca jest zazwyczaj obciążony opłatą manipulacyjną
z tytułu podjęcia przez firmę leasingową czynności administracyjnych zwią-
zanych z przygotowaniem umowy przejęcia długu.
Przedłużenie umowy leasingu
Jeżeli prawidłowo wywiązałeś się ze wszystkich obowiązków określonych
umową leasingu finansowego, możesz przed zakończeniem podstawowego
okresu leasingu złożyć leasingodawcy oświadczenie, iż zamierzacie nabyć
samochód za cenę netto odpowiadającą wartości końcowej przedmiotu le-
asingu. Umowa leasingu może jednak przewidywać, że jeżeli do określonego
dnia od zakończenia podstawowego okresu leasingu firma leasingowa nadal
będzie właścicielem samochodu i nie posiada Twojego oświadczenia o zamiarze
nabycia samochodu, umowa zostaje przedłużona o dodatkowy okres leasingu
(np. 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych).
Jesteś wówczas zobowiązany do płacenia na rzecz leasingodawcy wynagrodze-
nia w formie dodatkowych opłat leasingowych (najczęściej jest to rozłożona
w czasie wartość końcowa przedmiotu leasingu zwiększona np. o koszty obsługi
umowy w dodatkowym okresie leasingu), a dopiero po upływie dodatkowego
okresu leasingu możecie wykupić samochód w kwocie ustalonej przez firmę
leasingową, np. 1% wartości przedmiotu leasingu z dnia zawarcia umowy.
Ujęcie rachunkowe:
Opłaty leasingowe w dodatkowym okresie leasingu ujmujecie w księgach
rachunkowych w taki sam sposób jak opłaty w podstawowym okresie le-
asingu  część kapitałowa opłaty zmniejsza zobowiązanie z tytułu leasingu
finansowego, a część odsetkowa obciąża koszty finansowe z tytułu leasingu
finansowego.
Skrócenie umowy leasingu
Jako leasingobiorca posiadasz prawo do skrócenia umowy leasingu. W tym
celu leasingodawca sporządza aneks do umowy leasingu, na mocy którego
www.rachunkowoscdlapraktykow.pl ( 0 22 518 29 29, * [e-mail]
13
Leasing finansowy w rachunkowości
skracacie ustalony pierwotnie podstawowy okres leasingu i ustalacie nowÄ…
wartość końcową przedmiotu leasingu.
Może się zdarzyć, że leasingowany przedmiot nie spełnia Twoich oczeki-
wań, wobec czego zamierzasz spłacić jednorazowo wszystkie pozostające
do zapłaty opłaty leasingowe, wykupić go, aby następnie odsprzedać. Inną
przyczyną wystąpienia o skrócenie umowy leasingu może być zgromadzenie
odpowiednich zasobów finansowych niezbędnych do wykupienia przedmiotu
leasingu. Wcześniejszy wykup wiąże się z przeniesieniem na Twoją firmę prawa
własności przedmiotu leasingu.
Ujęcie rachunkowe:
Fakturę VAT za wykup samochodu ujmujesz w ewidencji księgowej jako koń-
cową spłatę przedmiotu leasingu, czyli zmniejszenie zobowiązania z tytułu
leasingu finansowego.
Nieprawidłowości w ujęciu leasingu finansowego
Jeżeli dokonasz błędnej kwalifikacji zawartej umowy leasingu finansowego
i uznasz ją za leasing operacyjny, spowoduje to nieprawidłową ewidencję księ-
gowÄ… oraz prezentacjÄ™ w sprawozdaniu finansowym. O ile umowy leasingowe
to podstawowa działalność firm leasingowych, dla Ciebie umowa leasingu jest
często umową jednostkową i łatwo popełnić błąd.
Skutkiem błędnej kwalifikacji umowy leasingu finansowego jest zaniechanie
wykazania przedmiotu leasingu jako składnika aktywów trwałych, co oznacza,
że nie stanowi on środka trwałego u żadnej ze stron umowy, oraz zniekształcenie
wyniku finansowego poprzez zaliczanie w koszty całości opłat leasingowych,
a nie wyłącznie ich części odsetkowych i odpisów amortyzacyjnych.
W konsekwencji nie spełnisz podstawowej zasady rachunkowości, w myśl
której musicie rzetelnie i jasno przedstawić sytuację majątkową i finansową
oraz wynik finansowy (art. 4 ust. 1 uor).
Podstawa p rawna:
 art. 3 ust. 1 pkt 12, art. 3 ust. 4 uor, art. 4 ust. 2 uor, art. 64 ust. 1 pkt 4 uor,
art. 7 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości  Dz.U. z 2002 r.
nr 76, poz. 694; ost. zm. Dz.U. z 2008 r. nr 63, poz. 393.
( 0 22 518 29 29, * [e-mail] www.rachunkowoscdlapraktykow.pl
Autor:
Edyta Rutkowska
specjalistka w zakresie rachunkowości i podatków, pracownik Departamentu Finansów
i Księgowości międzynarodowej firmy leasingowej
Konsultant:
Grzegorz Janowski
specjalista ds. leasingu
Wydawnictwo Wiedza i Praktyka
ul. A
otewska 9a, 03-918 Warszawa
Redaktor naczelny:
Robert Sierant
Wydawca:
Sylwia Krawczyk
Kierownik Centrum Wydawniczego:
Ewa Marmurska-Karpińska
Skład: J. Popowska, K. Kopeć, Warszawa
Raport  Leasing finansowy w rachunkowości chroniony jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez
zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na z
ródło. W związku
z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w  Leasingu
finansowym w rachunkowości wskazówek, przykładów informacji itp. do konkretnych przypadków.
Centrum Obsługi Klienta
tel.: [phone]
)
e-mail: [e-mail]
:
Masz pytanie? Skontaktuj siÄ™ z nami:
[e-mail]
Teraz wystarczy 30 minut miesi
ðcznie!
W czasopi
ðmie  Rachunkowo
ðð dla Praktyków znajdziesz:
" konkretne informacje o najnowszych zmianach ze wskazaniem ich
konsekwencji dla Twojej pracy,
" praktyczne wskazówki, trafiajðce w istotð problemu, tylko to, czego
jako praktyk potrzebujesz!
" fachowe wyja
ðnienia problemów, jakie stwarzajð niejednoznaczne przepisy
i które pojawiajð sið w kaðdej firmie.
Tylko teraz najnowszy numer otrzymasz całkowicie za darmo!
Wejdð na www.rachunkowoscdlapraktykow.pl
www.rachunkowoscdlapraktykow.pl