HME justyna


1. Przyczyny wyodrębniania się ekonomii jako samodzielnej nauki.

Ekonomia jest nauką społeczną i bada problemy, przed którymi stają społeczeństwa na skutek tego, że chcą konsumować więcej dóbr i usług niż mają ich do swojej dyspozycji.

Wyodrębniamy dwa rodzaje przyczyn:

2.Najważniejsze teorie wartości w HME.

  1. Teoria wartości oparta o pracę (Twop) -Zgodnie z nią wartość jest tworzona tylko przez pracę żywą.

  2. Teoria produkcyjności krańcowej czynników wytwórczych - wartość tworzona przez czynniki (ziemia, kapitał, praca), które uczestniczą w procesie produkcji. Udział tych czynników jest określony za pomocą ich krańcowych wartości. Teoria sprzeczna z (Twop)

  3. Teoria użyteczności - O wartości dobra decyduje jego użyteczność, czyli zdolność do zaspokajania potrzeb.

  4. Pragmatyczna teoria wartości - o wartości dobra decyduje jego użyteczność ale musi być ona powszechnie akceptowana. Jest to zmieniona teoria użyteczności.

  5. Rzadka teoria wartości - poprzednie teorie wartości zakładają, że wartość jest kategorią niemierzalną, a więc teoria wartości jest wykluczona z rozważań ekonom. i zostaje zastąpiona kategoriami, które są mierzalne.

3. Poglądy na własność i poglądy społ. Arystotelesa.

Poglądy społeczne Arystotelesa:

Niewolnictwo traktował jako naturalny system zgodny z naturą ludzką. Arystoteles uważał, że stosunki między panem a niewolnikiem powinny być przyjazne, na zasadzie zrozumienia. Jeśli ktoś się urodził niewolnikiem powinien nim zostać.

Poglądy na własność:

Jego nauczycielem był Platon, uważał, że najlepszą formą własności jest własność społeczna. Arystoteles uważał, że prywatna- nie zgadzał się z nauczycielem.

Jego argumenty na korzyść własności prywatnej:

  1. Jest bardziej produktywna

  2. Istnieje własność społeczna, wywołuje konflikty powstające na wskutek określania nakładów prac poszczególnych współwłaścicieli w tworzeniu wartości. Wywołuje konflikty w związku z ustaleniem udziałów w wytworzonych dochodach. Wg niego własność prywatna konflikty te redukuje do zera

  3. Istnienie własności prywatnej prowadzi do zróżnicowania majątkowego, tzn. po pewnym czasie wyodrębniają się jednostki, które otrzymują dochody wyższe od innych, i są większe od niezbędnych do zaspokajania potrzeb; taka sytuacja sprzyja:

Własność prywatna wywołuje postawy tolerancji, a społeczna nietolerancji i totalitaryzmu

  1. Fakt historyczny- uważał, że skoro przed niewolnictwem, formą organizacji społecznej była wspólnota pierwotna, opierająca się na własności społecznej, to dowodzi to, że własność społeczna jest wypierana przez prywatną

  1. Koncepcja ekonomii i chrematystyki Arystotelesa

Arystoteles wyróżniał 2 rodzaje bogactwa:

Ekonomia wg. Aryst. - jest sztuką kierowania domem i drobnym gosp. rolnym, które jest naturalne.

Chrematystyka - jest to nauka o funkcjonowaniu gosp. zarobkowych. Jest to sztuka nabywania rzeczy poprzez wymianę. Arystoteles uważał, że jest ona nienaturalna i zasługuje na krytyką, a uzyskiwanie dochodu za pomocą pieniądza jest nagannym zajęciem.

5. Koncepcja ceny sprawiedliwej i płacy sprawiedliwej Tomasza z Akwinu.

Teoria ceny sprawiedliwej związana jest z koncepcją wymiany sprawiedliwej, która oparta jest na ekwiwalentności. Warunek ten przestaje istnieć tam gdzie cena danego dobra jest wyższa lub niższa od jego wartości. Jest on spełniony gdy dokonuje się wymiany po tzw. cenie sprawiedliwej.

Musi składać się ona z 3 elementów:

Według Tomasza z Ak. Dochody ludzi muszą być zróżnicowane stosownie do ich przynależności stanowej. Uważał, że człowiek należący do stanu godniejszego posiada prawo do wyższego zarobku gdyż ma wyższe potrzeby i wykonuje „godniejszy zawód” niż człowiek grupy niższej.

6. Kształtowanie się sys. pieniężnego w Merkantylizmie.

Rozwój sys. był konsekwencją sprzeczności między dwoma teoriami pieniądza. Jest to:

Z wczesnym Merk. wiązał się postulat max. zwiększania zasobów szlachetnych w kraju, bo w nich upatrywano bogactwo. Uważano, że źródłem bogactwa jest nie ekwiwalentna wymiana.

Interesowali się wymianą miedzynar., gdyż uważali, że właśnie w niej najłatwiej o nie ekwiwalentność.

7. Różnice między bulionizmem a merkantylizmem właściwym.

8. Znaczenie merkantylizmu dla rozwoju myśli ekonom. i jego aktualność.

9. Koncepcja bogactwa w fizjokratyzmie

Uważali oni, że przy naturalnym porządku na rynku dokonuje się wymiana równych wartości. Uważali, że jeżeli wymienia się równe wartości to w procesie wymiany bogactwo nie może się pomnażać. Uważali oni, że aktywny bilans nie prowadzi do bogacenia kraju, ale do jego ubożenia. Rzeczywiste bogactwo kraju to produkt czysty, który może być uzyskiwany z produkcji rolnej. Fizjokraci uważali, że powinno się wkładać jak najwięcej kapitału w sferę rolniczą.

10. Koncepcja interesu osobistego A. Smitha.

Składa się ona z założeń:

11. Teoria wartości A. Smitha.

Smith uważał, że jedynym czynnikiem, którego wartość jest zawsze taka sama jest praca. Dlatego też przez wartość pracy można mierzyć wartość wszystkich innych towarów. Smith wyróżnia 2 rodzaje wartości: (użytkową) -znaczenie dobra dla zaspokajania potrzeb ludzkich, oraz (wymienna) - jest to stosunek wymiany.

Smith uważał, że wartość użytkowa jest warunkiem wartości wymiennej, ale na nią nie wpływa. Wart. wymienna kształtuje się niezależnie od wart. użytkowej. Jako przykład podał diamenty - mała użyteczność a ogromną wartość wymienną, a woda- ogromną wartość użyteczną, a nie ma wart. wymiennej. To jest tzw. „Paradoks Wartości”.

12. Teoria produkcji A. Smitha.

13. Teoria wartości D. Ricardo - krytyka twierdzeń Smitha.

Ricardo zajmuje się głównie wartością wymienną.

Wartość wymienna zależy od: ilości pracy niezbędnej do wytwarzania towaru i rzadkości towarów. Sformułował tzw. „prawo wartości”:

Jeżeli ilość pracy ucieleśniona w towarach określa ich wartość to każdy wzrost ilości pracy potrzebnej do wytworzenia jakiegoś towaru musi podnieść jego wartość, natomiast każdy spadek obniża jego wart. Odrzucił więc dogmat, że o wartości towaru decydują koszty produkcji. Odrzucił też tezę o istnieniu różnic historycznych w działaniu prawa wart. Według niego prawo to zawsze działa tak samo we wszystkich typach społ. Ricardo uważał, że w tworzeniu wartości uczestniczy: praca żywa i praca uprzedmiotowiona.

14. Teoria podziału D. Ricardo (teoria płacy, zysku i renty gruntowej).

Teorię podziału Ricarda dzieli się na 3 części:

15. Teoria rozwoju (stag. sekularnej) D. Ricardo.

Uważał on, że gospodarka dąży do stagnacji sekularnej. Przyczyna tego tkwi w rencie gruntowej. Wzrostu cen produktów rolnych powoduje wzrost płac roboczych, występuje tendencja do min. zysku, to powoduje zmniejszenie akumulacji czyli nie ma środków na rozwój i następuje stagnacja.

Cechy okresu stagnacji:

16. Teoria pauperyzacji i kryzysów Sismondiego.

S. uważał, że występowanie kryzysów w gosp. kapitalist. jest zjawiskiem obiektywnym, oraz efektem rozwoju gosp. jest wprowadzenie postępu tech. Postęp. tech wywołuje 2 negatywne zjawiska:

S. uważał, że długofalowy, niezakłócony wzrost gosp. kap. jest niemożliwy, ponieważ istnieje dysproporcja między poziomem prod., a poziomem konsumpcji. Polega ona na nienadążaniu konsumpcji za prod. i to prowadzi do kryzysu.

17. Różnice w podejściu do nauki ekonomii Sismondiego i klasyków ekonomii.

  1. EK- ekonomia była nauką o społecznych czynnikach pomnażania bogactwa;

S- ekonomia powinna zajmować się poszukiwaniem optymalnych zasad organizowania prod społ;

  1. EK- prymat kategorii wartości wymiennej;

S- celem gospodarowania nie jest osiąganie zysku lecz realizacja prod społ, czyli realizacja wart użytkowej;

  1. S- odrzucał pogląd klasyków, że konkurencja i wolna gra sił rynkowych doprowadzą każde społeczeństwo do dobrobytu;

18. Koncepcja kryzysów Maltusa.

Według M. kryzysy nadprodukcji występują w związku z funkcjonowaniem osób trzecich. Według niego jedyną możliwością realizacji produktów z których jest zysk jest sprzedaż części tego produktu osobom trzecim. Osoby te to tzw. nadprodukcyjne otoczenie, do niego M. zaliczał: arystokrację ziemiańską, kler oraz urzędników.

Koncepcja ta miała za zadanie udowodnić, że te osoby trzecie są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania gosp. kap.

19. Teoria ludnościowa Maltusa

Punktem wyjścia w tej teorii było stwierdzenie, że ilość możliwych do wytworzenia przez rolnictwo dóbr konsumpcyjnych decyduje o liczbie ludności. M. wysunął tezę, że prod. środków żywnościowych można zwiększać w postępie arytmetycznym, natomiast wzrost liczby ludności w normalnych warunkach podwaja się co 25 lat. Wyliczył on, że po 75 latach liczba ludności przewyższy ilość środków żywnościowych oraz nastąpi przeludnienie. Brak wystarczających środków do życia może spowodować epidemie, wojny , klęski żywiołowe, itp. Więc natura sama przywróci równowagę.

Według M. można zapobiec tej wizji poprzez zastąpienie działania natury przez środki stosowane przez społ. np. późne zawieranie związków małżeńskich.

20. Prawo rynków Saya

21. Socjalizm utopijny- gł. teorie

    1. scentralizowany: