Zapalenie gruczołu krokowego
	BAKTERYJNE  ZAPALENIE STERCZA NIEBAKTERYJNE ZAPALENIA STERCZA ROZPOZNANIE I LECZENIE ZAPALENIA STERCZA   Gruczoł krokowy, znany też pod nazwą - stercze lub prostata - znajduje się w pobliżu pęcherza moczowego mężczyzn. Gruczoł jest niewielki - mniej więcej wielkości kasztana. Otacza ściśle  moczowód odprowadzający mocz z pęcherza moczowego - tzw. cewkę moczową. Wytwarza wydzielinę wchodzącą w skład nasienia podczas wytrysku. Gruczoł krokowy może być dotknięty różnymi chorobami. Jedną z częstszych i dotkliwych dla chorego schorzeń jest bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego.   Zapalenie gruczołu krokowego (stercza) może się rozwinąć w każdym wieku. Najczęściej dotyka mężczyzn w przedziale wiekowym 30-40 lat. Za przyczynę uznaje się: siedzący tryb życia, długotrwałe siedzenie na fotelu samochodowym, brak ruchu, stresy związane z życiem codziennym. Ponadto winą za bakteryjne zapalenie obarczana jest swoboda seksualna w  szerokim znaczeniu tego słowa. Od 1978 roku obowiązuje jednolita klasyfikacja zapaleń stercza, oparta na wyżej Wyróżnia się różne typy zapalenia gruczołu krokowego, ze względu na jego przyczynę: - Ostre zapalenie stercza; - Przewlekłe bakteryjne zapalenie stercza;    - przewlekłe niebakteryjne zapalenie stercza; inaczej zapalny zespół przewlekłego bólu miednicy (zapalny ZPBM) - przewlekłe niebakteryjne zapalenie, inaczej niezapalny zespół przewlekłego bólu miednicy (niezapalny ZPBM)  - dawna nazywa - prostatodynia. Wielu ekspertów uważa, że zapalny i niezapalny ZPBM są odmianami tej samej jednostki chorobowej. Zagadnienie to jest obecnie intensywnie badane.   BAKTERYJNE ZAPALENIE STERCZA Ostre, bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego. Zapalenie bakteryjne gruczołu krokowego, na które zapada ok. 20-30% chorych, najczęściej jest spowodowane zakażeniem z dróg moczowych lub (znacznie rzadziej) drogą krwiopochodną z ognisk odległych. Ostre, bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego przebiega z gorączką i dreszczami, a stercz jest powiększony, obrzęknięty, miękki i bolesny. Zapalenie stercza może być ostre, przebiegające z wysoką gorączką, częstym i bolesnym oddawaniem moczu, wyciekiem ropnej wydzieliny z cewki lub krwiomoczem. Chory skarży się na trudności w oddawaniu moczu, aż do jego całkowitego zatrzymania włącznie. Przewlekłe bakteryjne zapalenie stercza. Niekiedy zapalenie ostre przechodzi w stan przewlekły, objawiający się bólami nad spojeniem, w kroczu i okolicy krzyżowej, pieczeniem w cewce i wyciekiem z cewki moczowej. Przewlekłe bakteryjne zapalenie stercza występuje rzadko i jest zazwyczaj następstwem ostrego zapalenia. Przebieg zapalenia przewlekłego jest bezgorączkowy. Większość chorych zgłasza takie dolegliwości, jak: częstomocz, parcia naglące, bóle w okolicy krocza, kości krzyżowej, podbrzusza, jąder, ból w czasie wyrysku nasienia (ejakulacji) oraz obserwuje obecność krwi w nasieniu. Jakie bakterie zakażają prostatę? Czynnikiem zakażającym są bakterie, zazwyczaj Gram-ujemne, z rodzaju - Escherichia coli, Proteus, Klebsiella, Enterobacter. W ostatnich latach podnosi się znaczenie drobnoustrojów z rodziny Chlamydia oraz tzw. mycoplazm płciowych. Podejrzewa się, że zarówno Chlamydia jak i mycoplazmy powodują objawowe i bezobjawowe zapalenia cewki moczowej, którego najczęstszym powikłaniem jest zapalenie gruczołu krokowego. Zakażenie nimi wynika najczęściej z aktywności seksualnej chorego, gdyż bakterie przenoszone są wyłącznie drogą płciową. Zakażeniu bakteryjnemu gruczołu krokowego sprzyjają: 1. Zaburzenia drożności cewki moczowej, a w szczegółowiej zwężenie cewki moczowe - wywołane np. łagodnym rozrostem starcza, co może powodować zastoinę moczu sprzyjającą zapalnej infekcji bakteryjnej. 2. Stulejka, która występuje stosunkowo często i polega na tym, że nieprawidłowy napletek zsuwa się z żołędzi członka - trudno lub wcale a nie powinno być z tym problemu. Nieprawidłowy napletek - może istnieć od urodzenia lub być nabytym z powodu przebytych licznych - i często niezauważalnych - stanów zapalnych napletka. 3. Skurcze zwieracza zewnętrznego cewki. 4 Zakażenia bakteryjne odbytu; wówczas infekcja stercza może być wywołana bakteriami z odbytnicy, drogą naczyń krwionośnych i chłonnych.   NIEBAKTERYJNE ZAPALENIA STERCZA Objawy niebakteryjnego zapalenia prostaty. Niebakteryjne zapalenie prostaty dotyka ponad połowy chorych zgłaszających się do lekarza. Ma charakter zapalenia przewlekłego. Chorzy skarżą się na pobolewania okolicy podbrzusza. krocza, odbytu, moszny, ud. Występować mogą zaburzenia w oddawaniu moczu: częstomocz, bolesność odczuwana w trakcie oddawania moczu oraz osłabiony strumień moczu. Czasami dochodzi do zaburzeń wytrysku nasienia (ejakulacji) - np. do wytrysku bolesnego, czy też przedwczesnego. Pojawić się może śluzowa wydzielina z cewki. Przyczyny niebakteryjnego zapalenia prostaty. Przyczyny niebakteryjnego zapalenia stercza upatruje się m.in. w pomyłce autoimmunologicznej. W posiewach i wydzielinie stercza nie stwierdza się bowiem drobnoustrojów patogennych, a badanie cytologiczne wydzieliny wykazuje zmiany zapalne. Odpowiedzialny za ten typ zapalenia może być odpływ moczu do kanalików stercza, powodujący tzw. chemiczne zapalenie. Wyniki badań urodynamicznych wykazują zmniejszony przepływ cewkowy, wzrost ciśnienia śródpęcherzowego, skurczową (spastyczną) dysfunkcję szyi pęcherza i odcinka sterczowego cewki, zwiększoną wartość ciśnienia zamknięcia cewki- co łącznie hamuje odpływ moczu. Prostatodynia - objawy. Najrzadszą odmianą zapalenia stercza jest tzw. prostatodynia, będąca postacią niebakteryjnego zapalenia gruczołu. Schorzenie dotyka głównie mężczyzn w wieku średnim. Jego objawami są bardzo dokuczliwe dolegliwości  bólowe zlokalizowane nad spojeniem, w kroczu i okolicy krzyżowej, podobnie jak przy innych postaciach zapalenia stercza. Silnie zaznaczone są objawy podrażnienia pęcherza i cewki oraz trudności w mikcji (częstomocz, osłabienie siły strumienia moczu). Prostatodynia - przebieg Choroba odznacza się długimi okresami poprawy i nagłymi, nieprzewidzianymi zaostrzeniami. Nasilenie i uporczywość dolegliwości choroby odbijają się niekorzystnie na psychice chorych. Są oni niespokojni, drażliwi, przygnębieni i zrezygnowani. Schorzenie powoduje powstanie ciągłego stresu, ten zaś nasila dolegliwości - tak powstaje błędne koło...   ROZPOZNANIE I LECZENIE ZAPALENIA STERCZA Badania diagnostyczne przyczyn zapalenia gruczołu krokowego. Badania diagnostyczne przyczyn zapalenia prostaty są trudne i kosztowne. Stercz należy badać delikatnie; nie powinno się wykonywać jego masażu, ponieważ jest  to bardzo bolesne i mogłoby spowodować dostanie się bakterii do krwi. Badania mają na celu wykrycie bakterii w moczu oraz w wydzielinie stercza. Obecność w obrazie mikroskopowym co najmniej 10 białych krwinek oraz wykrycie makrofagów obarczone ciałami tłuszczowymi potwierdza rozpoznanie. Leczenie zapalenia stercza - uwarunkowania. Leczenie każdej z opisanych postaci zapalenia gruczołu krokowego jest trudnym zadaniem z uwagi m. in. na to, że niewiele leków jest w stanie dotrzeć w głąb tkanki stercza. W przypadku zapalenia niebakteryjnego ich stosowanie zazwyczaj nie przynosi spodziewanej poprawy, zaś ta choroba odznacza się dużą skłonnością do nawrotów. Leczenie ostrego bakteryjnego zapalenia stercza. Leczenie ostrego bakteryjnego zapalenia prostaty polega na podawaniu odpowiednio dobranych antybiotyków i leków wspomagających. W przypadku ostrego bakteryjnego zapalenia stercza podaje się dożylnie antybiotyk o szerokim spektrum działania w stosunku do pałeczek Gram-ujemnych, a następnie kontynuuje się to leczenie przez kilka tygodni lekami doustnymi. Leczenie postaci przewlekłej zapalenia bakteryjnego polega na zastosowaniu leku, który wyeliminuje drobnoustroje powodujące zapalenie oraz osiągnie odpowiednio wysokie stężenie w tkance gruczołu. Kurację utrzymuje się co najmniej przez okres 4 - 6 tygodni. W przypadku zatrzymania moczu sposobem odprowadzenia go z pęcherza jest utworzenie przetoki przezskórnej nadłonowej poprzez nakłucie (cystostomia). Utrudnieniem leczenia zapalenia stercza mogą być kamienie w sterczu. U większości mężczyzna w średnim i starszym wieku stwierdza się kamienie w sterczu, co nie ma większego znaczenia klinicznego. Natomiast kamienie zakażone bakteriami mogą podtrzymywać infekcję dróg moczowych i stercza, co powoduje niepowodzenie w leczeniu farmakologicznym. W tych przypadkach wskazana jest  elektroresekcja przezcewkowa stercza, czyli wycięcie kamieni bez operacji otwartej specjalnym elektrycznym nożem. Niebakteryjne zapalenie prostaty - leczenie. Leczenie niebakteryjnego zapalenia stercza jest często mało skuteczne z powodu trudnych do ustalenia przyczyn choroby. Pomimo ujemnych wyników posiewów większość lekarzy stosuje początkowo antybiotyki w celu zwalczania utajonego zakażenia. Antybiotykoterapia bywa skuteczna u części chorych, chociaż nie oznacza to, że rzeczywistą przyczyną choroby było zakażenie. Ponadto wielu autorów uważa, że czynniki psychogenne, stres, odgrywają istotną rolę w powstawaniu i utrzymywaniu się objawów tego schorzenia. Toteż leczenie opiera się na zaleceniach dietetyczno-higienicznych (unikanie przechłodzenia, alkoholu, ostrych potraw, nadmiernej abstynencji płciowej) oraz stosowaniu zabiegów fizykoterapeutycznych (masaż stercza, przegrzewanie) wreszcie podawaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a w przypadku dolegliwości mikcyjnych, antycholinergików i alfa-blokerów. Prostatodynia - leczenie Leczenie prostatodynii,  jest analogiczne jak niebakteryjnego zapalenia prostaty. Niektórzy lekarze upatrują większej roli stresu i innych czynników psychogennych. Jak już wiemy  - schorzenie powoduje powstanie silnego stresu, ten zaś nasila dolegliwości - i tak powstaje błędne koło narastającej przyczyny i objawów choroby. Pomocne mogą być zabiegi hipertermii, masaż przezodbytniczy gruczołu, wreszcie psychoterapia. Zaburzenia wydalania moczu (mikcyjne), jeśli występują - można leczyć podawaniem alfa-blokerów. Leki blokują nadmiernie pobudzone receptory alfa-1 adrenergiczne, które występują w dużej ilości m.in.  w okolicy cewki sterczowej i w mięśniówce stercza. Następstwem pobudzenia tych receptorów jest silny skurcz mięśni gładkich obecnych w wymienionych narządach i spowodowana tym blokada wydalania moczu przez cewkę moczową. Leczenie wspomagające zapalenia stercza. Dużą grupę preparatów wspomagających leczenie różnych postaci zapalenia gruczołu krokowego stanowią preparaty pochodzenia roślinnego. A to ze względu na obecność w nich takich substancji jak garbniki, steroidy roślinne (fitosterole, sitosterole), flawonoidy, saponiny, kwasy wielofenolowe, aminy biogenne i olejki eteryczne. Szczególnie cenne leczniczo jest działanie przeciwzapalne tych substancji (steroidy roślinne (fitosterole, sitosterole), flawonoidy, itp); jak też przeciwbakteryne (garbniki, olejki eteryczne, itp). Trudności leczenia zapalenia gruczołu krokowego. Źle leczone zapalenie stercza powoduje frustrację pacjenta i poczucie, że choroba jest nieuleczalna. Wynika to jednak z faktu, że zapalenie gruczołu krokowego ma częstokroć kilka jednoczesnych przyczyn składających się na tzw. zespół chorobowy. Wszystkie te przyczyny te trudno jest zdentyfikować i jak już wiemy - niektóre z nich nie zawsze jest łatwo leczyć.    oprac. mgr Edward Ozga Michalski Piśmiennictwo: 1. „Zapalenie gruczołu krokowego” artykuł publikowany w internecie.  Fundacja Medyk 18-09-2003 , ostatnia aktualizacja 26-09-2003 12:00 2. Wytyczne postępowania w zapaleniu gruczołu krokowego Paul Walker, Janet Wilson Clinical Medycyna Praktyczna online 2003 3. Twoja Prostata - PZWL - 1994

---