HISTORIA SZTUKI 9

RENESANS(1400-1600)

RENESANS- odrodzenie się wzorów greckich i rzymskich. Ponownie zaczęto w architekturze stosować: kolumny, filary, frontony, świątynie. Styl został zapoczątkowany we Florencji. Renesans przekształcił się w barok a następnie w neoklasycyzm.

Termin renesans zdefiniował Jakub Burchard. W czasie renesansu nastąpił rozwój nauk przyrodniczych, a człowiek stał w centrum zainteresowania świata. Z Grecji emigrują architekci do całej Europy.

Do regionów wiodących możemy zaliczyć:

1. Toskanię- Florencję(rodzina Medyceuszy)

2. Mediolan(dynastia Sforców)

3. Neapol(dynastia Aragońska)

4. Wenecja

5. Watykan

Renesans dzieli się na:

1. wczesny 1400-1500

2. dojrzały 1500-1550

jeszcze przed początkiem XV wieku Medyceusze stali się klanem, nabierającym społecznego i politycznego znaczenia we Florencji. W 1419 roku Medyceusze wynajęli Filippa Brunoleschiego do zaprojektowania Domu Podrzutków(Szpitala Niewiniątek). W budowie tego szpitala Brunelleschi wykorzystał wiele detali: kolumny, kapitele krynckie, półkoliste łuki, arkady.

I obiektem renesansowym była przebudowana Santa Maria delFiore(1420)

Nawa główna wznosi kopułę na tamburze.

Innym obiektem Brunelleschiego jest Santa Maria De Angeli zbudowana w 1437. jest to kościół na planie centralnym, ośmiobocznym. W stylu renesansowym przebudowano tez zakrystię przy kościele San LOrenzo. Elementy tego stylu widzimy również w kaplicy grobowej Pazzich(rodzinna fasada w formir portyku wspiera kondygnację, półkolista arkadia, a kaplica przykryta jest kopułą

• pałac Pittich we Florencji

• pałac rodziny Strozzich

LEON BATISTA ALBERTI(1404-1472)- wybitny literat, uczony, architekt

Z architektury antycznej do architektury renesansowej architekci przenieśli spiętrzenie porządków na każdej kondygnacji. Na I kondygnacji był porządek toskański a na II i III koryncki.

Kościół Św. Andrzeja w Mantui wprowadził inną zasadę: przez całą fasadę przechodziła kolumna.

Przebudowano kościół Santa Marianovella- kościół ma 3 nawy; górna jest zwężona i posiada woluty.

Prototypem dla architektury sakralnej była przebudowa kościoła w Rimini.

DONATO BRAMANTE- postawił w Rzymie niewielką okrągłą kapliczkę otoczona kolumnadą w porządku toskańskim, zwięczona kopułą. A Nazwano ja Tempiett'ą.

- Tempietto w Rzymie - D. BRAMANTE

     - Katedra we Florencji - F. BRUNELLESCHI

     - kopuła bazyliki św. Piotra w Rzymie - MICHAŁ ANIOŁ

     - pałace we Florencji i Wenecji

 - Polska

     - Kraków 

        - Zamek Królewski na Wawelu

        - Kaplica Zygmuntowska

        - kamienice mieszczańskie

        - Sukiennice

     - Zamki

        - w Pieskowej Skale

        - Baranów (przebudowany przez Santi Gucci)

Świątynia Vesty w Tivole.

Bramante przebudowuje bazylikę Świętego Piotra z 324 roku. Bazylika Świętego Piotra powstała na życzenie Konstantego Wielkiego i jest ona na planie krzyża greckiego z kopułą na skrzyżowaniu ramion.

W 1546 budowę kontynuuje Michał Anioł i wprowadza modyfikacje. Ogromną kopuła osadzona jest na bębnie. Bazylika zostaje skończona przez Giaccomo Della Ponte a kopuła z latarnią Domeriko Fontana. Bazylika zostaje wydłużona w I połowie XIX wieku. Głównym architektem był Jacoppo Sassowino i zbudował on bibliotekę Św. Marka.

Do Krakowa Wrz z Boną przyjechali architekci.

W 10507 roku Bartolomeo Berecci przebudował Wawel

       Zabudowa Sandomierza i Zamościa

Renesans (Odrodzenie)

Cechy charakterystyczne:

• odwołanie się do antyku, nawiązanie do form greckich i rzymskich

• rozwinął się we Włoszech, pierwsze budowle powstały we Florencji (przebudowa katedry Santa Maria Del Fiore 1420)

• dążenie do harmonii, doskonałości proporcji

• architekturę tworzyły głównie bogate rody

• rozkwit urbanistyki- miasta projektowane wg. pewnych osiowych założeń kompozycyjnych, np. Zamość, Palma Nova- z centralną przestrzenią, promieniście rozchodzące się ulice

• tzw. wielki porządek- pilastry sięgają 2-3 kondygnacji, na każdej zastosowany inny porządek; twórcy inspirowani porządkiem w rzymskim koloseum: dorycki-joński- koryncki. Przykładem może być Pałac Ruccellaich we Florencji.

Przykłady w Polsce:

• Zamki w Pieskowej Skale, Niepołomicach, Brzegu

• Początek XVI w. przebudowa zamku Wawelskiego przez Bartłomieja Berreciego (dziedziniec, kaplica zygmuntowska, kopuła)

• rezydencje podmiejskie, kamienice, ratusze- szczególnie małopolska

Przykłady w Europie:

• szpital dla niemowląt Ospedale degli innocenti- Brunelleschi Filip

• kaplica Pazzich (przy kościele santa Croce) we Florencji

• Pałac Ruccellaich we Florencji- spiętrzenie porządków

• fasada kościoła Santa Maria Novella we Florencji- marmur w tonacji zielono- czarno- białym

• kościół Saint Andrea w Mantui- Leon Battista Alberti; motyw łuku triumfalnego, zastosowanie wielkiego porządku

• kaplica Sykstyńska z Sądem Ostatecznym w Watykanie- Michał Anioł

• Willa Rotonda- Andrea Palladio

• teatro Olimpico w Wenecji- autor j.w

• Bazylika św. Piotra w Rzymie- Bramante Donato:

---