Pedagogika czasu wolnego

Pedagogika lub pedagogia- nauka która bada i określa możliwości kreowania pożądanej (przez jednostkę i społeczeństwo)osobowości w określonych warunkach społeczno-kulturalnych i cywilizacyjnych

Pojęcia pedagogiki

Nauczanie -planowa i systematyczna działalność, która zmierza do wywołania pożądanych i względnie trwałych zmian w zachowaniu ludzi, łącznie ze zmianami ich dyspozycji poznawczych, zainteresowań i postaw

Uczenie się-proces zamierzonego nabywania przez uczący się podmiot określonych

• Wiadomości

• Umiejętności

• Nawyków

Kształcenie-ogół czynności i procesów umożliwiający ludziom

• Poznanie rzeczywistości

• Uczestnictwo w jej przekształcaniu

• Osiągnięcie możliwie wszechstronnego rozwoju sprawności fizycznych i umysłowych, zdolności i uzdolnień, zainteresowań i zamiłowań, przekonań i postaw

Wychowanie- świadome i celowe i specyficzne oddziaływania osób, z reguły występujące w różnych zbiorach, oddziaływanie głownie przez słowo i przykład osobisty. Zmierza ono do osiągnięcia względnie trwałych skutków w rozwoju jednostki ludzkiej.

!!!!!!! od czego zależą wyniki wychowania?

• Od wysiłków samej jednostki(chęć, percepcja)

• Od świadomego i celowego oddziaływania odpowiedzialnych za wychowanie i kształcenie osób i instytucji (m.in. szkoły, rodziny)

• Od odpowiednio zorganizowanej działalności mediów

Cel specjalizacji w pedagogice-ujęcie z pedagogicznego p-tu widzenia wszystkich sytuacji w jakich ludzie w ciągu całego życia znajdują się; wszelkich działań, jakie podejmują.

Pedagogika czasu wolnego (jako teoria)-Dziedzina opisująca, wyjaśniająca, projektująca, a także przekształcająca potrzeby, wzory zachowań, style życia człowieka w czasie wolnym w różnych fazach jego cyklu życia w uwarunkowaniach społeczno-cywilizacyjnych.

!!!!!!Pedagogika czasu wolnego(jako praktyka)-dziedzina zajmująca się wychowaniem do czasu wolnego i kształceniem umiejętności(praktycznych)korzystania w sposób racjonalny(czyli bezpieczny, aktywny, rozwijający człowieka) z możliwościami, jakie daje czas wolny.

!!!!!!!obszar zainteresowań pedagogiki czasu wolnego-wychowanie i kształcenie do czasu wolnego

!!!! w pedagogice jest ważne- wychowanie, kształcenie, samokształcenie, samowychowanie, samodoskonalenie

!!!! wychowanie do czasu wolnego (w,przez)-szeroki zakres oddziaływań, obejmujących:

• Rozwijanie celowych potrzeb człowieka

• Kształtowanie otwartych postaw, zamiłowania i nawyków

• Popularyzowanie wzorów

• Wyposażenie człowieka w określone wiadomości i umiejętności, pozwalające na korzystanie w sposób racjonalny z dobra, jakim jest czas wolny

!!!!!! Trzy motywy, przesłanki dla wzrastającej roli pedagogiki czasu wolnego

• Zasoby czasu wolnego rosną wraz z rozwojem społeczeństw

• Czas wolny wymaga wypełnienia go treściami(np. jakieś usługi)

• Rozwój bio -psycho -społeczny człowieka wymaga treści zorientowanych na zdrowie, kreacjęi socjalizację

Poza tym:

• Potrzebne określone , obiektywne warunki i świadome oddziaływanie wszystkich środowisk, instytucji i organizacji wychowania, ze sobą współdziałających

Zadania „strategiczne” (długofalowe) pedagogiki czasu wolnego

Profilaktyka-eliminowanie lub minimalizowanie niekorzystnych zjawisk w sferze czasu wolnego

Kreacja - inspirowanie i wdrażanie do twórczych poszukiwań modeli zachowań w czasie wolnym, zdobywania wyższych sprawności, lepszych umiejętności i osiągania wartości wyższego rzędu

Zadania operacyjne

1. Dostarczać wiedze, by zrozumieć( inaczej to zjawiska, pytania-po co? Dlaczego?)

2. Rozbudzać potrzeby by chcieć (wiem, ale mi się nie chce)

3. Wskazywać możliwości, by działać (jak/ kiedy? Gdzie?)

4. Kierować, by działać racjonalnie

Pożądany skutek oddziaływań pedagogiki czasu wolnego to- wysoka jakość życia w czasie wolnym

Czas , czas wolny

Czas może być:

Fizyczny- regulowany obrotami ciał niebieskich, mierzony sekundami, Mintami, podminutami, dniami, latami

Psychiczny-mierzony intensywnością przeżyć lub ich brakiem-jest ważniejszy w turystyce niż fizyczny

Społeczny-regulowany przez społeczny podział pracy

Kulturowy-zróżnicowany w zależności od epoki i umiejscowienia przestrzennego

!!!!!! Różne ujęcia czasu wolnego wg. Elementów go opisujących.

• Ujęcie psychologiczno -subiektywne -„stan duszy”, stosunek jednostki do wykonywanej czynności, „styl postępowania.

• Ujęcie formalne - „czas jaki pozostaje po uwolnieniu się jednostki od obowiązków zawodowych”, „24 godziny pomniejszone o obowiązki”

• Ujęcie autonomiczno-osobiste - „czynności dowolnie wybrane”, „działanie wolne i dobrowolne”, „całokształt czynności, którym oddaje się jednostka w celu wypoczynku, rozrywki lub bezinteresownego pogłębiania swej wiedzy”

• Ujęcie behawioralne -działanie, „każdy typ zachowania inny niż praca, wykonywany poza czasem pracy”

• Ujęcie ekonomiczne - cały czas, który nie jest sprzedawany i który nie należy do jednostki bez względu na sposób w jaki jest wykorzystywany

Reasumując:

Czas wolny to zjawisko wielowymiarowe, spełniające się w sferach:

• Biologicznej

• Psychicznej

• Społecznej

• Ekonomicznej jednostki

!! Którego specyfiką! jest wolność wyboru, co do czynności, które człowiek będzie w nim wykonywał.

Czas wolny - to czas bez obowiązków, przeznaczony dobrowolnie na zajęcia dowolne

!!!! prawdziwa wolność czasu jest wtedy, gdy żadne czynniki zewnętrzne (ekonomiczne, społeczne, infrastrukturalne) nie ingerują w jego przeżywanie.

Czas wolny jako kategoria ilościowa:

-odnosi się do rozmiarów czasu i jego odcinków ukazywanych gównie za pomocą …sekund ,godzin, lat

Typy czasu wolnego, jako kategorii czasu w podejściu ilościowym:

• Czas wolny krótki - w trakcie zwyczajnego dnia. To czas, który jednostka może przeznaczyć w ciągu dnia na swoje własne zajęcia , niewynikające z obowiązków rodzinnych, społecznych , zawodowych

• Czas wolny średni - w ramach weekendu obejmującego dni wolne od pracy

• Czas wolny długi - czas wakacji, ferii, urlopów

Czas wolny jako kategoria jakościowa

• Pewna całość złożona z czynności nieprodukcyjnych, to czas wartości, spokoju, kontemplacji, braku pośpiechu , uwolnienia od obowiązków i przymusów, to raczej sposób życia niż sekwencja czasowa.

Definicje odpowiednie dla tej kategorii

-to czynności wolne od obowiązków zawodowych, rodzinnych, społecznych i politycznych - zorientowane i ukierunkowane na osobisty rozwój i samorealizację. To czas poza snem i czynnościami fizjologicznymi, przeznaczony na odpoczynek, zabawę, bezinteresowny rozwój

Miary - stosowane w analizie czasu wolnego

-ilościowe

• Miary czasu

• Miary wydatków

• Miary intensywności

• Miary infrastruktury

Miara czasu - jest to zestawienie odcinków czasu przewidzianych na realizację różnych czynności (form) czasu wolnego

To najczęściej stosowane narzędzie do analizy czasu wolnego- tzw.budżet czasu

Przydatne wskaźniki-

• Średni czas trwania czynności-odpowiada przeciętnej krajowej

• Przeciętny czas wykonywania czynności - odpowiada on ilości czasu przeznaczonego na poszczególne rodzaje czynności

Miary wydatków -

1. Wydatki na dobra

• Czasooszczędne -pozwalające na skrócenie lub wykluczenie czynności o różnym stopniu konieczności wykonania, np. art. gosp. Domowego, przetworzone artykuły żywnościowe

• Czasochłonne - sprzęt sportowy, turystyczny, środki transportu, sprzęt komputerowy, artykuły ogrodnicze

2. Wydatki na usługi

• Czasooszczędne - gastronomiczne, naprawcze, fryzjersko kosmetyczne itp.

• Czasochłonne - sportowo rekreacyjne, turystyczne, kulturalne np. imprezy, widowiska, ino teatr, wystawy itp.

Miary intensywnego uczestnictwa

Przydatne wskaźniki

• Odsetek osób korzystających w analizowanym okresie z danej formy czasu wolnego (wskaźnik częstości uczestnictwa/rozpowszechniania danej formy)

• Wskaźnik częstości i długości korzystania z określonej formy czasu wolnego w danym przedziale czasu

Miary infrastruktury-(materialne i naturalne zaplecze czasu wolnego)

• Istniejące środki trwałe służące potrzebom czasu wolnego -np. obiekty, urządzenia, sprzęt

• Jak też stanowiące naturalne wyposażenie terenu dla czasu wolnego np. parki Narodowe, akweny, lasy

• Elementy środowiska naturalnego - jeziora, kąpieliska, szlaki turystyczne, skanseny i zabytki itp.

WSPÓŁCZYNNIK WYKONYWANEGO CZASU WOLNEGO

WWCW = CZAS WOLNY W MINUTACH / CZAS OBOWIĄZKÓW +CZAS POTRZEB +CZAS WOLNY W MINUTACH x 100%

Wymiary czasu wolnego

• Jednostronny - powiązany ze strefą samorozwoju jednostki

• Zbiorowy - (społeczny) - powiązany z kształtującym rozwój jednostki wpływem otoczenia

Jak ważny jest czas dla człowieka czyli oddziaływanie czasu wolnego w wymiarze funkcjonowania jednostki

1. Jest czynnikiem samorozwoju poprzez odnawianie organizmu, zaspokajanie potrzeb uczestnictwa we wspólnym przeżywaniu zjawisk i wykonywaniu czynności konceptualnych- (związanych z myśleniem, z koncentrowaniem), i ukierunkowanym na doskonalenie wewnętrzne.

2. Jest afirmacją (potwierdzeniem)rosnącego indywidualizmu jednostki

Pozwala na przeciwstawianie się trendom unifikacji życia ,oraz przeciwstawienie się trendom zaspokajania potrzeb oraz odnajdywania własnej autonomii i wartości

3. Jest to czas poszukiwania prawdy o samym sobie i o własnym życiu

4. Jest to czas filozoficznej, religijnej i estetycznej kontemplacji

5. Czas tworzenia iluzji i fantazji, które stanowią mechanizm odreagowania na stresy

6. Zaspokaja potrzebę sukcesu, odrębności, oryginalności i wyjątkowości

7. Zaspokaja potrzebę zabawy , rozrywki, przełamujący schemat życiowy, rutyną lub nudę codzienną

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Funkcje czasu wolnego w wymiarze jednostkowym-WYSTARCZY TO UMIEĆ BY ZALICZYĆ KOLOKWIUM !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Regeneracyjna - dotyczy czynności, które wspomagają odnawianie, odtworzenie się możliwości organizmu utraconych w procesie pracy ;

czynności , które dają odpoczynek w sensie fizjologicznym, polegający na oderwaniu się od wymagań, planów, od wszystkiego co stwarza napięcie nerwowe, co zmusza jednostkę do nadmiernego wysiłku

Kompensacyjna - dotyczy czynności które stanowią rekompensatę w stosunku do treści i rodzaju czynności wykonywanych pod presją obowiązku, minimalizując czynności przykre, męczące, ograniczające wolność ;

Czynności , które są źródłem radości, przyjemności i zawsze pozytywnych emocji

Edukacyjna - dotyczy czynnościom które zaspokajają potrzeby poznawcze, potrzebę informacji, wiedzy, nowych umiejętności i doświadczeń, czynności pomocne w kształtowaniu trwałych wartości intelektualnych

Integracyjna - dotyczy czynności, które umożliwiają poznawanie nowych ludzi spoza kręgu domowego i zawodowego, zawieranie przyjaźni, tworzenie grup połączonych wspólnymi celami;

Czynności, które spajają, łączą ludzi dając poczucie wspólnoty przez wspólne doznawanie i odtwarzanie przeżyć

Kulturowa - dotyczy czynności, które pozwalają nabywać, odtwarzać bądź tworzyć wartości kulturowe, stanowiące materialny i duchowy dorobek ludzkości

Wychowawcza - dotyczy czynności, które wiążą się z przyswajaniem określonych norm postępowania, idei, stylu bycia i zachowania, bądź z wpajaniem ich innym;

Czynności, które kształtują przyzwyczajenia i trwałe, pozytywne postawy wobec istotnych dla człowieka stanów rzeczy

!!!!!!! Funkcje czasu wolnego w wymiarze społecznym-tu trzeba będzie podać jakieś przykłady .!!!!!

- czas wolny kształtuje postawy prospołeczne i obywatelskie . w czasie wolnym i w trakcie różnorodnych aktywności z nim związanych tworzony jest kapitał cywilizacyjny i kulturowy.

- czas wolny tworzy nowe wartości społeczne i nowe potrzeby odpowiadające tym wartościom

W czasie wolnym odbywa się proces uczenia się i pełnienia ról społecznych np. bycie ojcem, matką.

-czas wolny sprzyja sprawowaniu funkcji publicznych, organizowaniu towarzystw i stowarzyszeń, podejmowaniu misji o charakterze społecznym

-czas wolny pozwala na osiągnięcie satysfakcji niewymiernej, niezależnej od przynależności do grupy społeczno- zawodowej, kulturowej itp.

- czas wolny kompensuje zagrożenia współczesnej cywilizacji i zbliża człowieka do środowiska naturalnego. Jest wyznacznikiem stopnia rozwoju społecznego .

Koniec

życzę miłej nauki

---