Zawadzki
Imiona władców musisz sobie zweryfikować, bo pisałem je ze słuchu. Wiesz jak Zawadzki potrafi szybko nawijać.
Okres staroasyryjski.
Asyryjskim odpowiednikiem ensiego był Iszakku. Obok Iszakku byli także Waklu, czyli reprezentant gminy mieszkańców (taki wójt gminy). Waklu konkurowali z królem o wpływy i władzę; w sporadycznych przypadkach król sam był Waklu.
Najważniejszą rolę w panteonie asyryjskim odgrywał bóg Aszur.
Miedź i cyna potrzebne były do wyrobu brązu, który z kolei produkowano głównie w Azji Mniejszej (lokalne złoża miedzi). Asyria była pośrednikiem handlowym między wschodem a zachodem.
Źródła dochodu Asyrii: handel wyrobami wełnianymi, obrót surowcami (cynę kupioną w Afganistanie sprzedawali w Azji Mniejszej za np. złoto).
Największymi skarbnicami wiedzy o tamtych czasach są listy kupców do swoich małżonek.
Karawanę organizowało zawsze kilku kupców, nigdy nie robił tego jeden. Istniał zawód agenta organizującego karawany, który w razie powodzenia wyprawy dostawał 1/3 zysków, a w razie niepowodzenia ponosił 1/3 kosztów.
Przyczyną ustania handlu były zmiany w Anatolii; prawdopodobnie rozpoczęcie walk przez Hetytów. Najbardziej znana kolonia asyryjska w Anatolii: Kanesz. Po zmianach w Anatolii handel się nie odradza.
Szamsziardad I- król asyryjski- uzurpator. Skończył z urzędem Waklu, używa tytułu Szarru, uważa się za wybrańca Enlila, zdobywa Mari. Po jego śmierci następuje utrata Mari, Hammurabi podporządkowuje sobie Asyrię. Po pewnym czasie następuje inwazja Hurytów na Asyrię.
Okres średnioasyryjski (1305-1207 p.n.e.)
Czasy Tukulti-Ninurty i innych ziomków ;P
Wokół okresu średnioasyryjskiego toczą się dyskusje w środowisku badaczy. Dyskusje dotyczą: kwestii posiadania ziemi przez władcę oraz armię, sposobu w jaki uprawiano grunty i wreszcie czy można mówić o silnej wspólnocie lokalnej.
Według jednej z koncepcji władca interweniował w sprawach przekazywania gruntów np. jeśli dwóch ludzi zawarło transakcję, której przedmiotem był grunt, i jeden z nich nie wywiązywał się z umowy, król zabierał mu grunt.
W przypadku, gdy mężczyzna zszedł ze świata bez męskiego potomka, król zabierał „bezpańską” ziemię.
Jeśli chodzi o siłę wspólnoty istnieje koncepcja, że jeśli dany członek wspólnoty chciał sprzedać swoją ziemię komuś „z zewnątrz”, musiał dostać pozwolenie na to od swojej wspólnoty (Zawadzki tłumaczył to tak, że ten nowy właściciel może mieć dużo kóz, które mogłyby wpierdolić wszystkie łąki wspólnoty, więc ten rodzaj zarządzania ziemią miał ustrzec przed takimi przypadkami. Czyt. jeśli facet miał mniej kóz, mógł dostać ziemię ;P ).
Poza ziemią prywatną, istniały wspólne łąki.
Od około 1000 do ok. 930 p.n.e. nastąpiło załamanie Asyrii (panowanie Tukulti-Ninurty). Pierwsze lata jego panowania to podboje i wojny. Do załamania się państwa asyryjskiego przyczynili się Aramejczycy, którzy najechali to państwo i ograniczyli znacznie jego obszar. Warto dodać, że Asyryjczycy od X wieku p.n.e. zdobywali żelazo drogą wojny.
Odzyskanie panowania przez Asyryjczyków możliwe było dzięki słabości Aramejczyków, którzy pozostawali w systemie klanowym (czyt. jeden klan miał w dupie fakt, że Asyryjczycy jadą klan sąsiadujący z nim).
Aszurnacyrpal, któryś z kolei władca Asyrii, podczas wojen stosował taktykę spalonej ziemi, przez co znikały całkowicie z powierzchni ziemi niektóre miasta. Skutkiem tej taktyki było przerzucenie kosztów wojny na lud asyryjski, bo podbitych ludów po prostu nie było :P Konsekwencją tego wszystkiego były liczne bunty, przez które król musiał uciekać się do pomocy arystokracji lub „obcych” np. Babilonii (efektem tego było ograniczenie jego władzy).
Tigelpilesar III uzdrowił system, zakazał łączenia kilku prowincji w jednym ręku, zakazał łączenia „urzędów”, powołał pułk królewski (wojsko zawodowe na żołdzie królewskim), budowa Ekal-maszartu (koszary, zbrojownia, kwatery treningowe w jednym).
W 743 dochodzi do bitwy z koalicją antyasyryjską zakończona zwycięstwem asyryjczyków. Od Tigelpilesara władcy stosują taktykę całkowitej aneksji podbitych ziem. W 729 Tigelpilesar najeżdża Babilonię.
Tigelpilesar to skrót od Tukulti-apil-eszarra ;P