Strona główna

Przypadki Rzeczowników - Odmiana słaba

admin, pt., 01/21/2011 - 19:05

Jak już wspominaliśmy w kursie dotyczącym deklinacji rzeczowników w języku niemieckim istnieją trzy typy odmiany: słaba, mocna i mieszna. W tym artykule skupimy się na odmianie słabej.

Odmiana słaba dotyczy prawie wszystkich rzeczowników rodzaju żeńskiego oraz niewielkiej liczby rzeczowników rodzaju męskiego. Wszystkie te wyrazy w liczbie mnogiej mają końcówkę -(e)n.

Odmianę słabą charakteryzuje końcówka -(e)n w liczbie mnogiej. Rzeczowniki rodzaju męskiego i żeńskiego mają ją we wszystkich przypadkach liczby mnogiej. Rzeczowniki rodzaju męskiego otrzymają ją również w liczbie pojedynczej, oprócz mianownika.

Rzeczowniki należące do tej odmiany nie otrzymują przegłosu w liczbie mnogiej! (przegłos = Umlaut). Wybór końcówki -n lub -en zależeć będzie od ostatniej litery rzeczownika. Jeżeli wyraz kończy się spółgłoską (oprócz l), dodamy: -en. Jeżeli ostatnią literą w wyrazie jest samogłoska (w większości jest to samogłoska -e) lub spółgłoska l, dodamy: -n. Np.:

Singular		Plural
szkoła kolega klient ulica tablic	Schule Kollege  Kunde      Straße Tafel	Schulen Kollegen Kunden Straßen Tafeln	szkoły koledzy klienci ulice tablice
odpowiedź żołnierz mieszkanie	Antwort   Soldat  Wohnung	Antworten Soldaten        Wohnungen	odpowiedzi żołnierze mieszkania

• Odmiana rzeczowników rodzaju żeńskiego

Niemal wszystkie rzeczowniki rodzaju żeńskiego, oprócz ok. 30, o których była mowa w poprzednim podrozdziale (patrz: odmiana mocna) należą do odmiany słabej. Odmieniają się w następujący sposób:

przykład: die Lampe - lampa

Odmiana słaba - wzór I, rzeczownik rodzaju żeńskiego

	Singular (liczba pojedyncza)	Plural (liczba mnoga)
Nominativ	die Lampe	die Lampen
Genitiv	der Lampe	der Lampen
Dativ	der Lampe	den Lampen
Akkusativ	die Lampe	die Lampen

Analizując deklinację tego rzeczownika można dojść do wniosku, że jego forma w procesie odmiany się nie zmienia. Końcówka -n w Plural jest końcówką fleksyjną liczby mnogiej (czyli stałą formą liczby mnogiej dla tego właśnie rzeczownika), nie zostaje „specjalnie dodana” na potrzebę odmiany przez przypadki.  We wzorze tym odmienia się tylko i wyłącznie rodzajnik, rzeczownik pozostaje w niezmienionej formie. Jest to więc najprostsza forma deklinacji w języku niemieckim

Nieco inaczej (co wcale nie znaczy, że trudniej ;)) jest w przypadku rzeczownika rodzaju męskiego, spójrzmy na II wzór odmiany słabej:

• Odmiana rzeczowników rodzaju męskiego

przykład: Der Junge - chłopiec

Odmiana słaba - wzór II, rzeczownik rodzaju męskiego

	Singular (liczba pojedyncza)	Plural (liczba mnoga)
Nominativ	der Junge	die Jungen
Genitiv	des Jungen	der Jungen
Dativ	dem Jungen	den Jungen
Akkusativ	den Jungen	die Jungen

We wzorze II odmiany słabej została dodana końcówka -n do wszystkich przypadków liczby pojedynczej, oprócz mianownika. Liczba mnoga niczym się nie różni od schematu I odmiany słabej, forma Plural tego rzeczownika pozostaje we wszystkich przypadkach taka sama.

Według tego schematu odmieniają się następujące rzeczowniki rodzaju  męskiego:

• Kończące się na -e, np.:

Der Kollege - kolega Der Junge - chłopiec Der Kunde - klient Der Löwe - lew Der Affe - małpa Der Zeuge - świadek

W tym wiele narodowości:

Der Deutsche - Niemiec Der Pole - Polak Der Chinese - Chińczyk Der Russe - Rosjanin Der Franzose - Francuz Der Grieche - Grek, itd...

• Pochodzenia obcego, kończące się na: -ent, -ant, -et, -at, -ist, np.:

Der Präsident - prezydent Der Student - student Der Elefant - słoń Der Kosmonaut - kosmonauta Der Planet - planeta Der Diplomat - dyplomata Der Tourist - turysta Der Pianist - pianista

• Niektóre rzeczowniki jednosylabowe, taki jak:

Der Herr - pan Der Held - bohater Der Mensch - człowiek Der Nachbar - sąsiad Der Bauer - rolnik Der Prinz - książę Der Bär - niedzwiedź

Specyficzna jest odmiana rzeczownika der Herr - pan, warto ją sobie przyswoić. W liczbie pojedynczej otrzymuje on końcówkę -n, natomiast w mnogiej: -en:

	Singular (liczba pojedyncza)	Plural (liczba mnoga)
Nominativ	der Herr	die Herren
Genitiv	des Herrn	der Herren
Dativ	dem Herrn	den Herren
Akkusativ	den Herrn	die Herren

Przykłady zdań z zastosowaniem rzeczowników należących do odmiany słabej:

Liczba pojedyncza

Nominativ

Das ist Herr Schmidt.	To jest pan Schmidt.
Der Student legt eine Prüfung ab.	Student zdaje egzamin.
Die Lampe hängt über dem Tisch.	Lampa wisi nad stołem.

Genitiv

Das ist das Auto Herrn Schmidt.	To jest samochód pana Schmidta.
Ich lese das Buch des Deutschen, Günter Grass.	Czytam książkę Niemca, Güntera Grassa.
Das Studienbuch dieses Studenten wurde gefunden.	Indeks tego studenta odnalazł się.

Dativ

Ich antworte diesem Nachbarn immer freundlich.	Odpowiadam temu sąsiadowi zawsze serdecznie.
Der Arzt misst dem Patienten die Temperatur.	Lekarz mierzy pacjentowi temperaturę.
Das Zimmer gehört der Schwester.	Ten pokój należy do siostry.

Akkusativ

Kennst du diesen Herrn?	Znasz tego pana?
Ich will den Nachbarn besuchen.	Chcę odwiedzić sąsiada.
Die Firma sucht einen guten Produzenten.	Firma poszukuje dobrego producenta.

Liczba mnoga

Viele Menschen kaufen in Supermärkte ein.	Wielu ludzi robi zakupy w supermarketach. (Nominativ)
Die Arbeit der Polizisten ist schwer	Praca policjantów jest trudna. (Genitiv)
Die Firma gehört den bekannten Computerproduzenten.	Ta firma należy do znanych producentów komputerów. (Dativ)
Ich sehe schöne Frauen.	Widzę piękne kobiety. (Akkusativ)
Ich kenne diese Herren nicht gut.	Nie znam dobrze tych panów. (Akkusativ)

---