SYSTEM MEDIALNY REPUBLIKI WŁOSKIEJ

Cechy systemu (z zajęć):

• niski poziom czytelnictwa prasy, która trafia głównie do elit

• duże możliwości kontroli mediów przez instytucje państwowe (bo często finansują lub są właścicielami)

• bardzo silne powiązania świata polityki z mediami

• specyficzny profesjonalizm dziennikarzy (mało obiektywni, presja ze str. Polityki, realizują partykularne cele partii)

TELEWIZJA I RADIO

1954 - pierwszy kanał tv RAI

szybki rozwój tv prawo nr 103 - 1975, RAI uzyskuje wyłączne prawo nadawcze. Rok później także inne podmioty, ale w ograniczonym zakresie (terytorialnie)

1974-78 - pierwsze prywatne stacje

Bogata oferta kanałów tv, ok. 13 o zasięgu ogólnokrajowym. Struktura rynku tv jest solidna. 2 najważniejsze gr. Nadawcze: publiczny RAI i komercyjny Mediaset

Radio od 1924r.

Włoskie media są od zawsze związane z polityką. Wcześniej - Partia Chrześcijańskich Demokratów - wejście w przemysł medialny. Kanały tv powstawały w wyniku polit. Negocjacji (rai due, rai tre).Od 1996 koalicja Drzewo Oliwne przejęła kontrolę nad 3 publ. Kanałami. 1995 - referendum - mieszkańcy przeciw zakazowi posiadania więcej niż 1 kanału.

PODSTAWY PRAWNE

1. Prasa

• Konstytucja Rep. Włoskiej - 1947 - wolność słowa, zakaz cenzury, ale też restrykcje w przypadku nadużycia wolności.

• Stare Prawo Prasowe - 1948 - moralne standardy i normy etyczne, pr. Do repliki, karna odpowiedzialność edytorów i reporterów

• Nowe Prawo Prasowe - 1981 - subwencje, jawność kompanii wydawniczych, instytucja Gwaranta, Narodowy Rejestr Prasy, zakaz koncentracji prasy dziennej, płynna cena egz. Gazety. W praktyce nie wszystko udało się zrealizować, np. trust zarządzany przez koncern FIAT (La Stampa, Rizzoli-Corriere della Sera)

• Prawo nr 109/1999 - zezwolenie dla hipermarketów, księgarń, itp. Na sprzedaż tytułów codziennych i czasopism

2. Media elektroniczne

• ust. Nr 103 - 1975 r. - reguluje publiczne nadawanie. Publiczny zakaz prywatnych inicjatyw w działalności radiowej i tv. Choć w wyniku nacisków i tak powstała tv komercyjna.

• Akt Nadawczy z 1990 (prawo Mammiego) - licencje dla prywatnych przedsiębiorców (brak monopolu państwa), Krajowy Rejestr Org. Nadawczych, ktoś kto kontroluje ponad 16% dziennego nakładu gazet nie może otrzymać licencji na tv, a jak ma od 8-16% to może tylko 1 licencję. Winiony za legalizację duopolu i zabicie realinego pluralizmu.

• Akt Nadawczy z 1997 (prawo Maccanico) - reforma sys. Telekomunikacyjnego i audiowizualnego. Liberalizacja sfery telekomunikacji, zniesienie instytucji Gwaranta, powołanie Rady ds. Telekomunikacji. Nie można posiadać więcej niż 20% kanałów tv naziemnej lub pozyskiwać więcej niż 30% środków finansowych z abonamentu, reklam, itp.

• Reformy z 2002 - zniesienie ograniczeń dot. Władania podobnymi mediami, częściowa prywatyzacja RAI

CIAŁA KONTROLNE

Kiedyś Gwarant Publikacji i Nadawania i Rada Parlamentarna dla RAI. Teraz Rada ds. Komunikacji - prezydent + 7-os. Zgromadzenie Nadawcze + 2 komitety.

PRASA CODZIENNA

138 dzienników wydawanych przez 110 wydawców (2001r.). 3 główne ośrodki prasowe: Rzym, Mediolan, Turyn. Najważniejsze dzienniki:

1. La Repubblica - od 1976, wyd. Gruppo Editoriale L'Espresso. Charakter lewicowy. Nakład: 635 tys. Egz.

2. Corriere della Sera - od 1876, wyd. grupa RCS, centroprawicowa. Oriana Fallaci. Nakład: 720 tys.

3. La Stampa - od 1867. sympatyzowała z Mussolinim. Obecnie - koncern FIAT. Włoski koła przemysłowe, lekko antyklerykalna. Nakład: 0,5 mln

4. Il Folio - opiniotówrcze

5. Il Messaggero - rzymskie, 237 tys.

6. Avanti - lewicowe

7. IlGiornale - Berlusconi, popołudniowe, 206 tys.

8. L'Osservatore Romano - religijno-polityczne, wyd. w Watykanie. Najstarszy włoski dziennik - 1861.

Włochy nie posiadają typowej prasy tabloidowej. Powód: dzienniki bardziej elitarne, duża popularność tygodników.

Bardzo popularne gazety sportowe, np. La Gazzetta dello Sport.

Silna prasa lokalna i regionalna. 90% wszystkich dzienników.

Popularna jest też prasa bezpłatna. Wzrost cen gazet. Ogólnie niski poziom czytelnictwa. Ograniczenie sieci dystrybucyjnej.

CZASOPISMA

Rynek wysoko zregionalizowany. Ważny ośrodek: Mediolan. Najwyższe nakłady:

• Oggio - tygodnik, od 1945, 696 tys.

• Panorama - Berlusconi, kolorowa, 504 tys.

• L'Espresso - tyg. Społ-inf. Od 1955, liberalny, niezależny, popularny wśród inteligencji i studentów. Nakład: 405 tys.

• Epoca - tyg. Polityczny, od 1955, konserwatywno-prawicowy, 192 tys.

• Il Mondo - tyg. Polit.-ekonom.

Najlepiej sprzedają się czasopisma rozrywkowe I telewizyjne, kobiece i męskie, np. Ele, Marie Claire, Amica, Vouge, Maxim, Class.

KONCENTRACJA RYNKU PRASY

Trusty wydawnicze:

• Editoriale L'Espresso - La Repubblica, 15 gazet reg. 3 stacje radiowe

• RCS - Il Corriere.., La Gazzieta dello Sport, magazyny

• Grup FIAT - La Stampa

• Rodzina Monti - Riffeser - Il Resto del Carlino

• Grupa Caltagirone - Il Messaggero

• Il Giornale - brat S. Berlusconiego

STACJE RADIOWE

Nadawca publiczny (RAI) + nad. Komercyjni (ok. 2,5 tys)

Największe: Radio Dimensione Suomo (4,2 mln), Radio 24 (1,4 mln), Radio 101 (1 mln), Radio Italia (2,2 mln), Radio Capital (1,7 mln), Radio Deejay (5,3 mln), RTL (4,4 mln)

RAI - nadawca publ. - 3 stacje:

• Radio 1 - ogólno-inf., 8 mln słuchaczy

• Radio 2 - rozrywkowe, młodsza publiczność, 5,4 mln

• Radio 3 - charakter kult. I edukacyjny. 0,9 mln

+ RAI International - programy inf. W 26 jęz.

STACJE TELEWIZYJNE

Rynek ma charakter duopolu. 90% to:

1. 3 kanały publ. Tv RAI (Uno - 21,1%, Due - 13,8%, Tre - 11,1%)

2. 3 kanały Berlusconiego - sieć Mediaset (Canale 5 - 22,4%, Rete 4 - 7,8%, Italia Uno - 11,5% )

2 GŁÓWNE GRUPY NADAWCZE

1. RAI

Kompania publiczno-państwowa. Utrzymuje się z abonamentu, pieniędzy z własnych produkcji, itp. Kontroluje także 5 bezpłatnych kanałów satelitarnych i 7 płatnych.

Każda TV - min. 30% zawartości na prod. Lub rozprowadzenie dzieł włoskich lub europejskich.

2. MEDIASET

Od Berlusconiego. Początki - l.70-te - stacja Telemilano. Później przekształcona w Canal 5 (ogólnokraj.). Odkupił też sieci Italia Uno i Rete 4. od 1992 - nazwa Mediaset (wcześniej Fininvest). Od 1997 na rynku hiszpańskim - stacja Telecino, potem Happy Channel. Także MTChannel (popularnonaukowy) i Mediaset Premium (sport- piłka nożna).

Dopiero od 1991 r. Kanały komercyjne zaczęły nadawanie serwisów inf.

AGENCJE PRASOWE

Ogółem 51 agencji. Najważniejsze:

• Agenzia Nazionale Stampa Associata (ANSA) - niezależna, od 1945, 20 biur reg. I 90 zagr. Codzienny serwis w 4 jęz.

• Agenzia Giornalistica Italia (AGI) - informacyjna, od 1951

• Inter Press Service (IPS) - od 1964, zasięg międzynarod.

NOWE MEDIA

Płatna tv cyfrowa - od l. 90.

Pay TV via satelita - powst. W wyniku połączenia koncernów Telepiu i Stream w 2003.

Spora popularność tv cyfrowej - publiczność to ok. 10 mln

ŚRODOWISKO DZIENNIKARSKIE

FNSI - największa konfederacja związku dziennikarzy

USIGRAI - związek dziennikarzy RAI

Organizacja „Porządek Dziennikarzy” - od 1963, publiczna korporacja

FIEG - Stowarzyszenie Włoskich Wydawców

---