URAZY ZĘBOWO - ZĘBODOŁOWE
Rodzaje urazów zębów:
Zwichnięcia
Złamania
Wybicia
Urazy zębów obserwuje się w każdym wieku, najczęściej jednak u dzieci 7-9 letnich, ze względu na dużą aktywność ruchową i mniejszy nadzór dorosłych.
Przyczyny urazów u dorosłych:
Bezpośredni uraz mechaniczny
Przeniesiony uraz mechaniczny np. uderzenie w podbródek
Czynniki jatrogenne (podczas zabiegów chirurgicznych w jamie ustnej)
Przyczyny urazów u dzieci:
Upadki na twarde podłoże np. z huśtawki
Przyczyny urazów u starszych dzieci:
Wypadki komunikacyjne
Wszelkiego rodzaju gry sportowe
Narażenie zębów na uraz jest tym większe im bardziej są wysunięte do przodu
Diagnostyka - badanie kliniczne:
Zewnętrzne urazy tkanek miękkich
Wewnątrz ustne urazy tkanek miękkich
Złamania szczęk i wyrostków zębodołowych
Badanie koron i wypadniętych wypełnień
Przemieszczenia zębów
Ruchomość zębów
Opukiwanie zębów
Badanie miazgi
Diagnostyka i badanie radiologiczne:
Złamania korzeni zębów
Stopień wtłoczenia lub wybicia
Istniejące wcześniej zmiany około wierzchołkowe
Stopień rozwoju korzenia
Wielkość komory miazgi i kanału zębowego
Złamanie kości szczęki
Fragmenty zębów lub innych ciał obcych w tkankach miękkich
Podział zwichnięć zębów:
Bez przemieszczenia - nadmiernie ruchomy ale ustawiony
Z przemieszczeniem - wysunięty lub wtłoczony do zębodołu, wychylony np. dojęzykowo
Całkowite zwichnięcie - wyważony ale utrzymuje się
Wybicie z zębodołu - zębodół pusty, ząb poza jamą ustną
Podział złamań:
W obrębie korony
Pęknięcie szkliwa
Odłamanie szkliwa bez uszkodzenia zębiny
Złamanie korony w obrębie zębiny
Złamanie korony z obnażeniem miazgi
Z uszkodzeniem miazgi aż do jej obumarcia
W obrębie szyjki zęba
Wzdłuż długiej osi zęba
Złamania w obrębie korzenia:
Poprzeczne:
W 1/3 przywierzchołkowej części korzenia
W połowie długości korzenia
W 1/3 przykoronowej części korzenia
Skośne:
W przywierzchołkowej części korzenia
W przykoronowej części korzenia
Czyste postaci złamań są rzadkie, najczęściej mamy do czynienia z kilkoma uszkodzeniami równocześnie, łącznie ze złamaniem szczęki bądź żuchwy.
LECZENIE ZWICHNIĘĆ I ZŁAMAŃ ZĘBÓW MLECZNYCH
Zdania podzielone:
Usuwać - większość
Unieruchamiać - mniejszość
Leczenie w przypadku wbicia:
Nie ingerować - większość
Inni twierdzą iż rozrywają one zębodoły i należy je usuwać
Jeśli występują wątpliwości czy ząb jest wbity czy złamany to należy wykonać zdjęcie RTG, lub porównać wygląd korony z zębami sąsiadującymi lub z drugą stroną.
Leczenie przez unieruchomienie za pomocą szyny akrylowej lub nazębnej drucianej (zwichnięcia lub złamania wewnątrz zębodołowe)
Powikłania:
Zaburzenia rozwoju zębów stałych
Hipoplazja szkliwa
Zniekształcenia korony lub korzenia
Metaplazja komórek miazgi
Obliteracja komory lub kanału
Przedwczesna lub opóźniona mineralizacja części wierzchołkowej korzenia
Opóźnione wyrzynanie
Nieprawidłowe ustawienie w łuku zębowym
LECZENIE ZŁAMAŃ I ZWICHNIĘĆ ZĘBÓW STAŁYCH
Ma na celu zachowanie żywotności zęba
Prawidłowy dalszy rozwój zęba
Nie leczone prowadzi do przeszkód w rozwoju narządu żucia
Większość twierdzi iż miazgę należy pozostawić, umieścić ząb w zębodole i unieruchomić. Nawet wybity ząb należy przemyć solą fizjologiczną i wprowadzić ponownie bez opracowania i czekać na wygojenie.
Unieruchomienie:
Szyny druciane umocowane stalowym drutem (0,4-0,5 mm)
Szyny ligaturowe
Szyny akrylowe
Wiązania nazębne
Płytki nazębne
Czas unieruchomienia zwichniętych zębów wynosi 2-4 tygodni.
Złamania zębów w obrębie korony:
W obrębie samego szkliwa
W obrębie zębiny bez obnażenia miazgi
Z obnażeniem miazgi
Wewnątrz zębodołowe złamania zębów:
Z przemieszczeniem
Bez przemieszczenia
Leczenie zależy od wyniku badania radiologicznego
Wielkość szczeliny
Jej lokalizacja
Jej kierunek
Rokowanie zależy od:
Czasu podjęcia leczenia
Przebiegu złamania
Kierunku złamania
Szerokości szczeliny
Wieku pacjenta i stanu jego uzębienia
Żywotność miazgi zależy od:
Szerokości szczeliny
Możliwości zakażenia (im bliżej wierzchołka tym lepiej)
Dużą rolę w gojeniu odgrywa nazębna - (metaplazja wytwarza wiązki włókien więzadłowych, odkłada nowe warstwy cementu i tkanki kostnej).
U dzieci w części przywierzchołkowej - bez leczenia - dieta (mało gryzienia dużo kalorii).
Złamania wyższe unieruchomić.
Złamania wyrostka zębodołowego:
Zależą od siły urazu
Kierunku działania siły
Leczenie:
Oczyścić ranę
Usunąć ciała obce i resztki zębów
Sprawdzić stan zębów i zębodołów
Nie nadające się do leczenia usunąć
Ze zgorzelinową miazgą usunąć
Nastawić odłam
Unieruchomić
Zaopatrzyć rany tkanek miękkich
Rokowanie:
Dobre
Błędem jest usuwanie wyrostka zębodołowego