Restauracja Burbonów
królowie:
Ludwik XVIII 1814-1824
Karol X 1824-1930
Życie polityczne :
ULTRASI skrajnie reakcyjni rojaliści, konserwatyści, klerykalni ;
książę Richelieu, Villele, hrabia Artois (późniejszy Karol X)
sfery dworskie, arystokracja, Kościół, południowe i zachodnie prowincje
LIBERAŁOWIE niejednolici programowo, monarchiści, ale też i republikanie, również nie znoszą demokratów, orędownicy bardzo daleko posuniętej wolności osobistej, krytyka kleru (szczególnie jezuitów), tolerowanie bonapartystów z powodu wciąż żywej legendy i symbolu wielkości Francji ;
La Fayette, Beniamin Constant, Martignac
część oficerów, studenci, drobnomieszczaństwo, rosnąca w siłę inteligencja
Pierwsze lata po ostatecznej klęsce Napoleona - ciężki okres dla Francji [1815 - 1816]
do końca 1815 - wojskowa okupacja kraju dużej części kraju (szczególnie brutalni Prusacy)
tzw. drugi pokój paryski (20 listopada 1815) > straty terytorialne (na rzecz Holandii -, Prus -, Austrii, która później oddała Bawarii -, Sardynia - Sabaudia), kontrybucja (700mln franków). Okupacja twierdz na płn-wsch kraju, pokrycie kosztów utrzymania armii okupacyjnej, zwrot zagarniętych przez Francję archiwaliów i dzieł sztuki
reakcja polityczna, biały terror - wobec bonapartystów, republikanów i protestantów
początkowo Izba Deputowana zdominowana przez skrajną reakcję, „ultrasów” (szefem rządu książę Richelieu, ale dla samych „ultrasów” był on zbyt umiarkowany)
liczne prowokacyjne i dyskusyjne decyzje, terror, niepokój w państwie
w 1816 król rozwiązuje Izbę Deputowanych, nowe wybory dają lekką przewagą umiarkowanym monarchistom
monarchię burbońską popierają nie tylko dawne klasy uprzywilejowane, ale też wielcy przemysłowcy, wielka burżuazja (Karta konstytucyjna skupia w ich rękach władzę)
Pierwsze sukcesy, stabilizacja sytuacji, szukanie kompromisu z opozycją [1817 - 1820]
następca księcia Richelieu : Decazes
stosunkowo szybka spłata długów
przyśpieszenie redukcji i późniejszej ewakuacji wojsk okupacyjnych
Francja - piątym mocarstwem europejskim za cenę rekacyjnej polityki Świętego Przymierza (kongres akwizgrański 1818)
uporządkowanie sytuacji z Kościołem (przywracając podstawowe założenia konkordatu z 1801)
reorganizacja armii (gł. ochotnicza, 150 tys.)
liberalizacja reżimu prasowego (1819)
!!! => zabójstwo bratanka króla, księcia Karola de Berry przez czeladnika (1820), kres umiarkowanej polityki!
Ponowna fala reakcji i terroru, triumfy ultrasów [1820 -1827]
powraca ks. Richelieu na stanowisko szefa rządu
ograniczenie swobody prasy i wolności osobistej
zmiana prawa wyborczego (12 tys. najbogatszych wyborców może głosować 2 razy i mogą oni podzielić nowe, dodatkowe 172 mandaty poselskie rozdzielić między siebie)
koniec 1821 - Richelieu zastępuje Villele, jeden z liderów ultrasów
wzmaga się terror i represje
wzrost klerykalizacji, Kościół przejmuje kontrole nad uczelniami średnimi i wyższymi
1822 - konferencja w Weronie Świętego Przymierza, Francja zobowiązuje się do wysłania ekspedycji karnej przeciw liberałom w Hiszpanii
1823 - udana ekspedycja do Hiszpanii (zwycięstwo pod Trocadero), triumf ultrasów
udane tropienie spisków karbonarskich i liberalnych
1824 - przygniatające zwycięstwo ultrasów w wyborach i objęcie tronu przez Karola X
szereg ustaw zaproponowanych przez Karola X m.in. uchwalenie mld franków na odszkodowania (aby umożliwić powrót emigrantom i wykup ziemi), ustawa śmierci za świętokradztwo, próby wskrzeszenia ustaw feudalnych i kagańcowych dla prasy (te upadły, blokada w Izbie Parów)
1827 - rozwiązanie Gwardii Narodowej
zamieszki w miastach, ale tłumione
Krótkotrwałe zwycięstwo opozycji [1827 - 1828]
wybory 1927 - zwycięża opozycja liberalna, Villele musi ustąpić
Karol X jednak nie pozwala wprowadzić systemu angielskiego parlamentaryzmu
umiarkowany rząd Martignaca jedynie nieco ogranicza wpływy Kościoła i łagodzi prawo prasowe
Ostatni epizod ultrasów przed Rewolucją Lipcową [1828 - 1830]
rządy księcia Juliusza de Polignaca
narastająca opozycja liberalna, duża rola prasy burżuazyjnej o takim samym światopoglądzie („Le National” Adolfa Thiersa)
Polignac ma wielkie plany dotyczące podbojów, realizuje tylko jeden - Algeria
już po 1815 - liczne konflikty Francji z władcami Tunezji i Algerii
1827 - tzw. epizod z wachlarzem > obraza konsula francuskiego przez deja Algieru została przedstawiona jako obraza majestatu króla
najpierw blokada Algieru, a w 1830 - wyprawa wojenna do Algieru zwieńczona sukcesem (podbiciem)
Gospodarka:
szeroki protekcjonizm (cena uzyskania poparcia burżuazji finansowej, przemysłowej i handlowej)
spadek po okresie napoleońskim (wojny i blokada kontynentalna) => upadek świetnie rozwijającego się wcześniej handlu zamorskiego, natomiast rozwinięcie się przemysłu wojskowego
komercjalizacja rolnictwa
mimo tego : wiele aspektów gospodarczych ancien regime'u trwało cały czas podczas rządów Burbonów - stosunkowo niski poziom wydajności, częste kryzysy spowodowane nieurodzajem, drastyczne podwyżki cen żywności, zmniejszanie się popytu na dobra przemysłowe
generalnie okres do 1848 (a więc zawiera on także okres rewolucji i monarchii lipcowej) cechuje się powolnym wzrostem gospodarczym, rośnie niby wydajność rolnictwa, ale jednocześnie też i liczba ludności, co często skutkuje niedożywieniem
2