Probiotyki i fizjologiczna flora bakteryjna
Probiotyki są to wyselekcjonowane kultury bakteryjne, najczęściej pałeczki kwasu mlekowego (Lactobacillus), także Bifidobacterium, Streptococcus. Probiotyki stosuje się by przywrócić naturalną równowagę flory jelitowej, także pochwy m.in. po leczeniu antybiotykami i chemioterapeutykami.
Probiotyk to „produkt zawierający wystarczającą ilość mikroorganizmów, które zmieniają mikroflorę (przez implantację lub kolonizację) w określonych segmentach organizmu gospodarza i w ten sposób wywierają korzystny wpływ na jego zdrowie”
Korzyści zdrowotne wynikające ze spożywania probiotyków są obiecujące i obejmują:
leczenie i zapobieganie: biegunkom (rotawirusowe, poantybiotykowe)
podnoszenie odporności organizmu
zapobieganie i leczenie alergii
wpływ antykancerogenny
poprawę profilu lipidowego u osób z wysokim poziomem cholesterolu (hipercholesterolemia)
zmniejszenie dolegliwości u osób z zespołem nietolerancji laktozy
zapobieganie nawrotom infekcji grzybiczych i bakteryjnych pochwy
U wielu osób występuje zespół nietolerancji laktozy - cukru mlecznego, co jest wynikiem braku enzymu laktazy. Nagromadzenie nie metabolizowanej laktozy skutkuje dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi. Nie jest wskazana całkowita eliminacja tego cukru z diety, gdyż bierze on udział we wchłanianiu wapnia. Podawanie probiotyków zmniejsza ten problem, gdyż wytwarzają one enzym β-galaktozydazę rozkładającą laktozę.
Aby produkt mleczny można było uznać za probiotyczny powinien w jednym gramie zawierać co najmniej 10 mln jednostek Bifidobacterium lub 100 mln jednostek Lactobacillus.
Fizjologiczna flora bakteryjna
Spełnia ona bardzo ważną funkcję w zapobieganiu osiedlania się patogennych drobnoustrojów, głównie poprzez działanie konkurencyjne. Poza tym flora jelitowa bierze udział przemianach pierwotnych kwasów żołdowych /dekoniugacja/ do wtórnych i ich częściowym wchłanianiu, oraz przemianach bilirubiny do sterkobillnogenu. Bakterie jelitowe są także niezbędne w syntetyzowaniu części witamin /B1, B2, D, K, PP/ oraz białek transportujących.
Bariery ochronne przewodu pokarmowego
Przewód pokarmowy, do którego światła dostają się codziennie znaczna ilość drobnoustrojów, posiada swoje miejscowe mechanizmy obronne,, do których zalicza się:
ślinę
pH żołądka i jelit
czynność wydzielniczą błony śluzowej
obecność żółci
obecność prawidłowej flory jelitowej
perystaltykę /czynnik mechaniczny/
Skóra
Głównie bakterie beztlenowe Gram (+)
Więcej znajduje się w miejscach wilgotnych niż suchych
Staphylococcus epidermidis
Propionibacterium
Grzyby
Jama ustna
Noworodki - poród naturalny - głównie G(+) laseczka Lactobacillus
cesarskie cięcie- skład flory bakteryjnej zależy od pożywienia
Dzieci gram (+) w kieszonkach dziąseł podczas ząbkowania
Dorośli- kieszonki dziąsłowe - Streptococcus, Peptostreptococcus, Bacterioides, Veillonella,
Górne drogi oddechowe
Nos - Staphylococcus ureus i epidermidis
Część nosowa gardła - Corynobacterium
Przewód pokarmowy
Żołądek - Mycobacterium tuberculosis i H.pylori (uznawany za czynnik chorobotwórczy)
Okrężnica - Bacterioides, Clostridium perfringens, organizmy względnie beztlenowe (E.coli, Etrerococcus), drożdżaki - C. albicans
Drogi moczowo-płciowe
Cewka moczowa - flora bakteryjna nie jest obfita, dominują G(+)
Pochwa- flora bogata w beztlenowce
Przed menopauzą- Lactobacillus - wydzielają kwas mlekowy jako produkt metabolizmu fermentacyjnego- utrzymanie kwaśnego środowiska
Po menopauzie - dominują pałeczki G(-) w kanale pochwy