DAVID WARK GRFFITH

David Wark Griffith:

• 1875-1948

• Amerykański reżyser filmowy,

• Pionier sztuki filmowej.

• Syn zubożałego plantatora Samouk

• Humanista, moralizator i społecznik

• Po próbach literackich i teatralnych (członek wędrownej trupy aktorskiej), związał się z filmem.

• Namówiony przez przyjaciół wylądował w filmie, najpierw u Edisona, potem w Biographie. Z początku jako scenarzysta, później jako aktor. Reżyserem filmowym został przypadkowo i nie bez zasadniczych oporów. Przygody Dolly miał realizować Stanner Taylor, ale zachorował i namówił Griffitha, żeby go zastąpił.

• Aktor - grał w sztukach Szekspira , Ibsena, zagrał u Portera w Uratowanym z orlego gniazda (1907)

• Nakręcił blisko 500 filmów (większość to jednoaktówki)

• Debiut reżyserski: Przygody Dolly (1908) z Merry Pickford

• Odkrył Merry Pickford

• Był czołowym reżyserem Biographu ( nakręcił tam 50 filmów)

• Wszystkie największe dzieła Griffitha powstawały bez żadnego scenariusza lub scenopisu, a aktorzy właściwie nie wiedzieli w czym grają.

• Połączenie głębokich twórczych przygotowań z natchnioną improwizacją.

• Kręcił bez dubli (względy finansowe); potem na czarnym tle dokręcał portretowe sceny o nacechowaniu emocjonalnym.

• David Griffith pierwszy podejmuje ryzyko wykorzystania możliwości obrazu jako podstawowego środka wyrazu. Przenosi punkt ciężkości narracji ze słowa na odpowiednio pokazany obraz. Eksperymentuje. Zbliżenia, zmiany planów, montaż, gra aktorska - wszystko nabiera wyrazu, energii i emocji. Zmienia się film, zmienia się napis filmowy. Akcja jest coraz bardziej różnorodna i dynamiczna a co za tym idzie, także bardziej ciągła.

• Preferował melodramat

• Wprowadził zasadę rozwiązywania konfliktów w ostatnim momencie i obowiązkowe szczęśliwe zakończenie (happy end).

• Był twórcą “systemu gwiazd” i uzyskał przydomek “starmaker”. Wykreował m.in.:

M. Pickford, M. Normand, L. Gish i D. Gish, M. March, D. Crispa, L. Barrymora

• Filmy:

• 1908-Przygody Dolly

• 8 lipca 1909-Wiejski lekarz

• 1909- Spekulant zbożowy

• 1909- Nawrócenie pijaka- teatr w filmie, zbliżenie duszy ludzkiej

• 1910- Morze nigdy się nie zmienia- prawie dokument, film afabularny, opowiada o życiu rybaków i ich rodzin, montaż obrazów- rytm nadrzędny, dużo poezji

• 1911- Enoch Arden- staranna dramaturgia, intryga, powstały dwie wersje (pierwsza z 1908)

• 1911- Bobby tchórz

• 1910- Honor jego rodu-jego pierwszy film o wojnie secesyjnej

• 1912- Telegrafistka z Lonedale

• 1913- Maraton śmierci

• 1912- Niewidzialny wróg- po raz pierwszy zagrały tu Lilian i Dorothy Gish

• 1912- Muszkieterzy z Pig Alley

• 1913- Judyta z Betulii

• 1914- Zemsta sumienia- reżyser nie ufając realistycznej narracji ucieka się do symboli, montaż ściśle psychologiczny, umiejętne operowanie obrazami- obrazy świata urojonego, nakładane na świat rzeczywisty

• 1915- Narodziny narodu

• 1916- Nietolerancja

• W 1913 Mutual Film Corporation. zwerbował go jako specjalistę od wielkich widowisk filmowych

• W 1915 należy wraz z Mackiem Sennettem i Thomasem Harperem Ince'em do założycieli Triangle

• W 1919 wraz z Charliem Chaplinem, Douglasem Fairbanksem i Merry Pickford zakłada United Artist Corporation, jako własne towarzystwo produkcji i dystrybucji

• Złamana lilia (1919) - pierwszy film zrealizowany w United Artist

• Późniejsze jego filmy:

• Czyż życie nie jest piękne (1924)- jego akcja rozgrywa się w Berlinie podczas inflacji

• Abraham Lincoln (1930)- pierwszy film dźwiękowy Griffitha

• Walka (1931)- po niepowodzeniu tego filmu reżyser wycofuje się z branży

• W latach 20. poziom jego filmów i zainteresowanie nimi obniżyły się. Ostatni film Walka (1931) zrealizował za własne pieniądze (film nie był wyświetlany)

• 1935 nagrodzony Oscarem za całokształt twórczości.

• Zmarł w nędzy.

• Osiągnięcia:

• Zmiana perspektywy kamery w obrębie jednej sceny ( dopiero od czasu Griffitha podstawowym elementem filmu nie jest scena, lecz ujęcie)

• Rozjaśnienie i ściemnienie obrazu

• Zmiana formatu obrazów

• Stosowanie efektów świetlnych do stworzenia odpowiedniej atmosfery

• Postawił decydujący krok w odejściu kina od statyczności teatru

• Sprawił ,że film stał się sztuką i narzędziem

• Zastosował w filmie literacki tok narracji- Struktura Dickensa

• Zreformował i wyeksponował grę aktorską

• Potrafił oddać zarówno realność prezentowanego świta, jak i symboliczne o nim myślenie

• Potrafi wyrazić na ekranie prozę, poezję i żart

      

PRZYGODY DOLLY:

Reżyseria: David Wark Griffith

Scenariusz: Stanner Taylor, David Wark Griffith

Zdjęcia: Billy Bitzer, Arthur Marvin

Produkcja: Biograph, USA

Rok produkcji: 1908

Obsada: Merry Pickford

• Pierwszy film

• Melodramatyczna historia dziewczyny porwanej przez wiejskich włóczęgów

• Jednoaktówka- trwa 15 minut

• Po raz pierwszy reżyser wprowadza w jednej scenie zmianę perspektywy, używa zbliżeń jako środków wyrazu dramaturgicznego, wykorzystuje efekty świetlne a także montaż równoległy w celu utrzymania widza w napięciu

• Poza nazwą wytwórni i tytułem film nie zawierał żadnych informacji o osobach twórców. Był dziełem anonimowym.

• Historia dziewczyny porwanej przez wiejskich włóczęgów

WIEJSKI LEKARZ:

Reżyseria: David Wark Griffith

Scenariusz: David Wark Griffith

Zdjęcia: Billy Bitzer

Produkcja: USA

Rok produkcji: 1909

• Historia lekarza , który ratując cudze dziecko, nie zdążył uratować własnego

• Film otwierają i zamykają dwie stosunkowo długie panoramy kamery

TELEGRAFISTKA Z LONEDALE:

Reżyseria: David Wark Griffith

Scenariusz: David Wark Griffith

Zdjęcia: Billy Bitzer

Produkcja: USA

Rok produkcji: 1912

Obsada: Blanche Sweet

• Chodzi o rabunek pieniędzy przesyłanych pociągiem, co się bandytą nie udaje dzięki dzielnej telegrafistce

• Montaż równoległy- perfekcja

• Operowanie planami

• Rytm przyspieszający tempo i podnosząc napięcie akcji

• W kulminacji ujęcia są coraz krótsze, montaż chwyta wątki

JUDYTA Z BETULII:

Reżyseria: David Wark Griffith

Scenariusz: David Wark Griffith

Zdjęcia: Billy Bitzer

Produkcja: USA

Rok produkcji: 1913

• Zapowiedź Nietolerancji

• Pierwszy dłuższy film reżysera

• Znakomita głębia przestrzeni osiągana jest dzięki dalekim ujęciom z akcją toczącą się zarówno w oddali, jak i blisko

• Retrospekcje wprowadzane są gwałtownymi cięciami

• Po raz pierwszy u Griffitha występuje widowiskowe sceny tłumów i bitew

NARODZINY NARODU:

Reżyseria: David Wark Griffith

Scenariusz: David Wark Griffith, Frank Woods

Na podstawie: książki Thomasa Dixona Człowiek klanu i na motywach powieści Lamparcia skóra

Zdjęcia: Billy Bitzer

Scenografia: David Wark Griffith

Kostiumy: Robert Goldstein

Montaż: David Wark Griffith, James Smith

Produkcja: Biograph, USA

Rok produkcji: 1915

Obsada: Lillian Gish, Henry B.Walthall, Mae Marsh, Ralph Lewis, Donald Crisp

• Premiera odbyła się 8 lutego 1915

• Epopeja o wojnie domowej

• Trwa 3 godziny

• Dzieli się na cztery części:

1. Prolog szkicuje historię handlu niewolnikami i ruchu przeciwko niewolnictwu.

2. Część pierwsza przedstawia wojnę domową z 1861 między Północą a Południem, aż do zamordowania Lincolna w 1865.

3. Druga część traktuje o okresie „rekonstrukcji” ( tj. odbudowy pokonanego Południa) oraz o żyjących tam białych usiłujących utrzymać swą dominującą pozycje nad niewolnikami.

4. Epilog sławi ponowne umocnienie się stanów południowych jako „narodziny narodu”. W historyczne losy wplecione są losy dwóch rodzin: Stonemanów z Pensylwanii i Cameronów z południowej Karoliny. Wojna rozdziela obie rodziny

• Reżyser jednoznacznie opowiada się za białymi południowcami. Czarni ukazani są jako ludzie kierujący się instynktem, którzy winni być poskromieni. Prowadzi to do antyrasistowskich protestów i do masowych kontrowersji w całym kraju.

• Wielowarstwowa akcja, dzięki cięciom i starannej technice montażu, nadaje treści sugestywną, odpowiadającą jej formę rytmiczną. Dla scen bitewnych np. typowe są zarówno zmiany ujęć, panoramowania, jak i przejścia od skrajnych planów ogólnych do półzbliżeń, zbliżeń, i detali

• Film zachwyca różnorodnością elementów narracji i mnogością pionierskich rozwiązań. Najważniejsze z nich to:

1. Unaocznienie i usankcjonowanie roli montażu- demonstracja, że film nie tylko może ale powinien się na nim opierać

2. Odkrycie skali planów zdjęciowych- od detalu do planu ogólnego- ujawniających ekspresje dramaturgiczną swojej zmienności

3. zdynamizowanie opisu przez filmowanie jednej sceny z kilku ustawień kamery i szybkie panoramy

4. długość każdego ujęcia została dopasowana do jego nastroju; montaż podlega dwóm podstawowym zasadom: kontrastowi ( spokój domu i zgiełk bitwy) oraz rozwojowi równoległemu ( przebitki w końcowej kulminacji na chatę oblężona przez Murzynów i jeźdźców spieszących z odsieczą

5. podział na poszczególne sekwencje został dokonany przy pomocy ściemnień, rozjaśnień i efektu przesłony irysowej

• Wydarzenia przedstawione są z zewnątrz, a także z punktu widzenia indywidualnych przeżyć poszczególnych żołnierzy.

• Sceny bitewne Griffith realizował z pieczołowitością dowódcy

• Dzieło o ogromnym rozmachu organizacyjnym i logistycznym

• W Filmie udział wzięło 18 000 statystów

• Murzynów i mulatów grali biali. Z czarnoskórych skorzystał reżyser jedynie w scenach zbiorowych

• Wielki sukces kasowy

• Stanowi kanon filmu przeddźwiękowego

• Pierwsza wersja została zatytułowana The Clansman (Człowiek klanu)-reżyser musiał zmienić tytuł ze względu na protesty

• Dwoje braci Phil i Ted Stonemanowie odwiedzają swoich przyjaciół w Piedmont (Południowa Karolina) - rodzinę Cameronów. Przyjaźń jest rozdzielona przez wojnę domową - Stonemanowie i Cameronowie muszą się przyłączyć do armii po przeciwnych stronach. Ich życie jest pokazane w połączeniu z ważnymi, historycznymi wydarzeniami jak: rozwój działań wojennych podczas Wojny Secesyjnej, zabójstwo Lincolna oraz narodziny Ku Klux Klanu.
  

NIETOLERANCJA:

Reżyseria: David Wark Griffith

Scenariusz: David Wark Griffith, Frank Woods

Zdjęcia: Billy Bitzer, Karl Brown

Scenografia: Frank Wortman, David Wark Griffith ,Robert Ellis Wales

Montaż: David Wark Griffith, James Smith, Rose Smith

Produkcja: Biograph, USA

Rok produkcji: 1916

Obsada: Lillian Gish, Mae Marsh, Robert Harron, Howard Gaye, Miriam Cooper

• Premiera odbyła się 5 września 1916

• Na potrzeby realizacji i dystrybucji powstała specjalna firma Wark Producing Corporation

• Odpowiedź na Narodziny narodu

• Na przykładzie czterech równolegle opowiadanych zdarzeń historycznych reżyser dowodzi, że nietolerancja od zarania dziejów określała ludzkie działania.

• Całość uzupełnia alegoryczny epilog, prorokujący apokalipsę wojenną, a po niej wyzwolenie wszystkich ludzi z każdej formy niewoli

• Cztery epizody:

1. Współczesność

2. Noc św. Bartłomieja- Paryż 1572

3. Babilon- najazd Cyrusa na Babilon 539 p.n.e.

4. Życie i męka Chrystusa

• Film nie odniósł sukcesu- był zbyt pokojowy

• Koszty wyniosły prawie dwa miliony dolarów- realizacje tego filmu umożliwił ogromny sukces kasowy Narodzin narodu

• Perfekcyjne zastosowanie montażu równoległego- decyduje o wyrazie całego filmu

• Montaż wewnątrz scen

• „Ocalenie w ostatniej chwili”- ukochana skazańca dogania pociąg z gubernatorem, który mógłby ułaskawić chłopca

• W filmie brało udział 60 00 statystów

• Struktura Dickensa- Planami dalekimi tworzy klimat epicki, średnimi rozwija tok fabuły, zbliżeniami podkreśla emocje przy czym zmian planów dokonuje nie tylko przez cięcia, lecz również przez najazdy kamery

• Leitmotiv montażowy- obraz matki kołyszącej dziecko, który wiąże poszczególne elementy dzieła

• W 1919, aby uniknąć całkowitej klęski robi z niego dwa filmy: Upadek Babilonu i Matkę i prawo

• Film prowadzi cztery wątki nietolerancji poprzez wieki, łączone obrazem matki trzymającej swoje dziecko. W starożytnym Babilonie dziewczyna powoduje jego upadek. W Judei, hipokratyczni Faryzeusze skazują Jezusa Chrystusa. W 1572 roku w Paryżu nie zdająca sobie sprawy z zagrożenia Nocy świętego Bartłomieja, dwoje Hugenotów szykuje się do małżeństwa. Na koniec w nowoczesnej Ameryce, pracownicy socjalni niszczą status życiowy młodej kobiety i jej ukochanego.

ZŁAMANA LILIA:

Reżyseria: David Wark Griffith

Scenariusz: David Wark Griffith

Zdjęcia: Billy Bitzer, Hendrik Sartov

Scenografia: Joseph Stringer

Montaż: David Wark Griffith

Na podstawie: opowiadania Thomasa Burke'a The Chink and the Child

Produkcja: United Artist, USA

Rok produkcji: 1919

Obsada: Lillian Gish, Richard Barthelmess, Donald Crisp

• Pierwszy film zrealizowany w United Artist Corporation

• Uznany za arcydzieło

• Oparty na noweli Thomasa Burke'a film opowiada om losach młodej kobiety okrutnie traktowanej przez ojca , zawodowego boksera. Gdy zakochuje się w niej Chińczyk ucieka z nim. Ojciec jednak ściąga ją z powrotem i zabija ją. W odpowiedzi na to Chińczyk zabija ojca po czym popełnia samobójstwo.

• Znakomicie poprowadzeni aktorzy

• Zdjęcia z akcentami impresjonistycznymi- miękkim konturem, rozproszonym światłem, kolorowaniem poszczególnych scen

• Pierwszy wielki szlachetny melodramat filmowy

---