Podobne czy różne? Porównaj poetyckie opisy wieczoru w wierszu B. Leśmiana „Wieczór” i fragmencie księgi VIII „Pana Tadeusza” A. Mickiewicza.
Wieczór to jedna z pór dnia, pomiędzy zachodem a wschodem słońca. Motyw wieczoru i zmierzchania wykorzystali w swoich utworach twórcy różnych epok. m.in. młodopolski poeta Bolesław Leśmian w wierszu pt. „Wieczór” i Adam Mickiewicz, tworzący w okresie romantyzmu, w „Panu Tadeuszu”.
„Wieczór” to jeden z wierszy Leśmiana. Występują w nim rymy regularne aabba, które są odpowiedzialne za melodyjność utworu. Ukazana została w nim łąka podczas zachodu słońca wraz z obecnymi zwierzętami czy zjawiskami atmosferycznymi (np. mgła). W blasku tego słońca skąpany został cały świat. Łąka wydaje się być uosobieniem natury. W wierszu wypowiada się podmiot w trzeciej osobie. Jest to liryka opisowa. Podmiot poza opisem wieczoru skupił się także na przeżyciach wewnętrznych i jej sposobie patrzenia na świat.
Leśmian zastosował szereg środków stylistycznych. Jednym z nich jest antropomorfizacja (słońce wlecze), która ma na celu ukazanie podobieństw w odczuwaniu natury i człowieka. Widoczne są również epitety, np. nieprzytomna wrzawa, wielki cień, zastosowane w celu ukazania bogactwa i piękna łąki. Autor posłużył się także onomatopeją (świerszczących komarów) w celu oddania nastroju opisywanego zjawiska.
Fragment „Pana Tadeusza” pochodzi z księgi VIII. Narrator jest trzecioosobowy, zdystansowany. „Pan Tadeusz” to epopeja narodowa, w której mamy do czynienia z bohaterem zbiorowym, ukazanym w przełomowym dla owej zbiorowości momencie historycznym. Dzieło to zostało napisane trzynastozgłoskowcem ze średniówką po 7 sylabie. Występują tutaj także rymy parzyste (aa bb), dokładne, żeńskie, które warunkują melodyjność utworu.
W podanym fragmencie ukazany jest moment zmierzchania. Po wieczerzy w Soplicowie nastaje cisza. Niebo pokryło się ciemnymi chmurami. Oglądającym, czyli Sędziemu, Wojskiemu i gościom, zdawało się, że zbliża się do ziemi. Opis nieba i ziemi został niejako uwypuklony. Ludzie oczekują komety, która pomimo, że jest symbolem nieszczęść i kłótni, jest także przepięknym widowiskiem. Niebo i ziemia zostają porównani do kochanków, którzy prowadzą rozmowę miłosną. Wokół domu i na polu rozpoczyna się koncert wieczorny, w którym udział biorą zwierzęta - bąki, nietoperze, ćmy, derkacze (ptaki), żaby itp. Każde z nich idealnie wkomponowało się w wieczorny koncert poprzez wydawane przez siebie odgłosy. Zosia najbardziej wczuwa się w koncertową atmosferę i potrafi rozróżnić każdy z dźwięków. Przyroda (owy pejzaż, który obserwują bohaterzy) staje się zapowiedzią przyszłych wydarzeń historycznych. To swego rodzaju ciszą przed burzą.
Bogactwo niezwykle plastycznych opisów przyrody służy uwydatnieniu piękna natury w ukochanej ziemi ojczystej. Przyroda staje się wręcz jednym z bohaterów. W celu zdynamizowania opisów zastosowany został wachlarz przeróżnych środków stylistycznych, np. epitety (wiotkim skrzydłem, gardzielem mętnym), personifikacje („W polu koncert wieczorny ledwie jest zaczęty; | Właśnie muzycy kończą stroić instrumenty, | Już trzykroć wrzasnął derkacz, pierwszy skrzypak łąki, | Już mu z dala wtórują z bagien basem bąki (...)”), onomatopeje (wrzasnął, bekając). Zastosowanie metafor niewątpliwie rozbudza wyobraźnie czytelnika ( „księżyc srebrną pochodnię zaniecił”). Pojawia się również kontrast - mrok jest zestawiony z jasnymi oczyma Zosi i białymi twarzami kobiet. Można się doszukać także porównania z motywem mitologicznym, w celu ubarwienia opisu - „…stawy gadały do siebie przez pola, | Jak grające na przemian dwie harfy Eola”. Nagromadzenie czasowników z kolei nadaje utworowi tempa
Utwory zostały zestawione na zasadzie podobieństwa tematu. W obu główną rolę odgrywa przyroda i staje się ona niejako jednym z bohaterów. W celu ukazania jej niezwykłości autorzy zastosowali różne środki stylistyczne - Mickiewicz wykorzystał np. uosobienia przyrody, epitety (np. zasłonę ciemną), onomatopeje (np. szepty, szmery, wrzawy), natomiast Leśmian rozbudzał wyobraźnie czytelnika głównie poprzez zastosowanie przenośni, choć korzystał także z onomatopei, czyli wyrazów dźwiękonaśladowczych tak jak Mickiewicz (np. świerszczące komary, wrzawa). Obie osoby mówiące w tekstach są zachwycone pięknem przyrody.