PODRĘCZNIKI SZKOLNE I ICH FUNKCJE
Treść kształcenia, której ogólny zarys i kształt wyznaczają plany i programy nauczania jest szczegółowo przedstawiona w podręcznikach szkolnych, które
z kolei stanowią jeden z najważniejszych środków nauczania.
Od ich poziomu, układu zawartych w nich informacji, doboru ćwiczeń,
zależą też ich funkcje dydaktyczne. Z kolei umiejętność posługiwania się
nimi przez nauczyciela i przez uczniów wpływa w dużej mierze na końcowe
efekty pracy dydaktyczno-wychowawczej szkoły. Oczywiście, podręcznika
nie można traktować jako jedynego środka tej pracy. Gdyby tak było,
wówczas opanowywana przez uczniów wiedza miałaby charakter werbalny,
Nie można traktować podręcznika jako jedynego środka, należy nadać mu rolę uzupełniającą do tzw. „żywego nauczania” i powinien służyć do spełnienia następujących funkcji:
Zaznajomienie uczniów nowym materiałem
Kształtowanie i rozwijanie ich umiejętności i nawyków
Wdrażanie dzieci i młodzieży do spostrzegania, formułowania
i rozwiązywania problemów
Samokontroli i samooceny stopnia opanowania zawartego w nim materiału
Uzupełnienie różnych braków i luk w wiadomościach
Wynika z tego, że podręcznik szkolny powinien spełnić funkcje dydaktyczne:
funkcja informacyjna - dostarcza podstawowe wiadomości z danej dziedziny wiedzy za pomocą tekstu, fotografii, rysunków, poleceń i odsyła uczniów do innych źródeł i metod zdobywania informacji jak obserwacja, eksperyment.
funkcja transformacyjna - polega na ułatwieniu uczniowi nie tylko zapamiętania , ale także zrozumienia wiadomości i posługiwania się nimi .
w sytuacjach, które tego wymagają.
funkcja badawcza - układ treści powinien skłaniać uczniów nie tylko do pamięciowego opanowywania wiadomości, lecz również do dostrzegania ich różnorakich powiązań i zależności, odkrywania problemów oraz ich rozwiązywania. Wskutek tego wdrażają się oni stopniowo do pracy badawczej, do samodzielnego myślenia i działania, zdobywając wiedzę operatywną, ukierunkowującą ich postępowanie.
funkcja samokształceniowa - uczeń zdobywa nie tylko umiejętności, ale także nawyk samodzielnej pracy w zakresie stałego i systematycznego pogłębiania przyswajanej sobie wiedzy i systematycznego pogłębiania jej.
funkcja kontrolno - oceniająca i korektywna - nowoczesny podręcznik powinien umożliwić uczniom samokontrolę i samoocenę stopnia opanowania zawartego w nim materiału oraz pomagać w usuwaniu luk
w wiadomościach
Dydaktyka ogólna i metodyka str. 1
Opracowała: Mgr Jolanta Szabłowska