Poeta. Urodził się 15 marca 1903 w Lublinie, zginął 9 września 1939 tamże.
W 1920 brał udział jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej, w 1921 ukończył seminarium nauczycielskie w Lublinie. Pracował jako nauczyciel w Brasławiu i Słobódce. W 1922 powrócił do Lublina, ukończył roczny Wyższy Kurs Nauczycielski i rozpoczął pracę we Włodzimierzu Wołyńskim. W 1923, wraz z poetami grupy poetyckiej "Lucyfer", był współtwórcą czasopisma literackiego "Reflektor", w którym debiutował OPOWIEŚCIĄ O PAPIEROWEJ KORONIE. W następnych latach Czechowicz stał się czołowym twórcą grupy poetyckiej "Reflektor", która wydawała pismo do 1925, a od 1927 - "Bibliotekę Reflektora". W 1925 był redaktorem dodatku literackiego do "Przeglądu Lubelsko-Kresowego". Publikował również w lubelskim dwutygodniku literackim "Nowe Życie". W latach 1925-1927 był kierownikiem Lubelskiej Szkoły Specjalnej. Następnie studiował w Instytucie Pedagogiki Specjalnej w Warszawie (1928-1929) i pracował równocześnie w Instytucie dla Głuchoniemych i Ociemniałych. W tym czasie nawiązał współpracę z grupą poetycką "Kwadryga", co zaowocowało publikacją utworów w jej piśmie "Kwadryga" w latach 1928-1930. Od 1928 do 1935 publikował w "Drodze". Brał udział w życiu literackim Lublina, redagował dodatek literacki do "Ziemi Lubelskiej". Po wydaniu w 1930 tomu DZIEŃ JAK CO DZIEŃ otrzymał stypendium Funduszu Kultury Narodowej na wyjazd do Paryża. Udał się tam wraz z Wilamem Horzycą, lecz z powodu złego stanu zdrowia (choroba oczu) wkrótce musiał powrócić do kraju. Nie podjął już pracy nauczycielskiej. Był członkiem Rady Grodzkiej BBWR, w latach 1930-31 sekretarzem "Ziemi Lubelskiej", a w 1932 jej redaktorem naczelnym. W 1932 wraz z Franciszką Armsztajnową założyli lubelski oddział Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP). W latach 1932-34 współpracował z dwutygodnikiem "Zet". We wrześniu 1933 przeniósł się do Warszawy i podjął pracę w centrali wydawnictwa Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP). Redagował pisma dla dzieci "Płomień" i "Płomyczek". W latach 1933-1934 był sekretarzem redakcji "Głosu Nauczycielskiego". Od 1933 współpracował z "Pionem" i "Kameną", gdzie drukował wiersze, prozę artystyczną, dramaty, artykuły i przekłady z poezji słowiańskich, francuskiej i angielskiej. W latach 1933-1935 redagował dodatek literacki do tygodnika Legionu Młodych "Państwo Pracy", był także redaktorem naczelnym "Miesięcznika Literatury i Sztuki" (1934-1936), a od 1934 do 1939 redaktorem naczelnym miesięcznika "Promień Słońca". W 1936, na skutek oskarżeń o niemoralny tryb życia (na podstawie poematu HILDUR BALDUR I CZAS, uznanego za pochwałę miłości homoseksualnej) został zmuszony do rezygnacji z pracy w ZNP i objął stanowisko sekretarza redakcji "Pionu". W latach 1937-1939 współpracował z miesięcznikiem "Zwierciadło", w 1938 wraz z Ludwikiem Fryde założył kwartalnik artystyczny "Pióro". W 1939 pracował w dziale literackim Polskiego Radia, dla którego napisał wiele słuchowisk. Po wybuchu wojny wraz z grupą dziennikarzy wyjechał do Lublina, gdzie zginął w pierwszych dniach września 1939, w czasie bombardowania miasta.
Twórczość Czechowicza zalicza się do nurtu nazwanego poezją "trzeciego wyrazu" - trzeciego po tradycyjnej poezji Skamandra oraz awangardowej poezji Awangardy Krakowskiej i futurystów.
W warstwie formalnej jego poezja cechuje się uproszczoną i rozluźnioną składnią, całkowitą rezygnacją z interpunkcji i dużych liter. Koncepcję języka poetyckiego w twórczości poetyckiej Czechowicza określa się jako symboliczno-magiczną. Poeta stara się sięgać do treści ukrytych, nadać słowu moc sprawczą, uczynić z niego zaklęcie. Prowadzi to do mityzacji świata i do jego odrealnienia a zarazem ku personifikacji zjawisk, heroizacji postaci i uwzniośleniu - źródeł takiej postawy szukać można w poezji romantycznej oraz, przede wszystkim, w folklorze.
Jego poezja cechuje się oniryzmem i wizyjnością z jednej strony, a muzycznością z drugiej. Czechowicza uznaje się za "wirtuoza muzyczności" i "mistrza instrumentacji głoskowej", współtworzą one w jego wierszach również warstwę znaczeniową. Interpretując muzyczność w poezji Czechowicza krytycy określali ją często w sposób dosyć daleko różniący się od siebie - sądy te wahają się pomiędzy "nieśpiewną muzycznością" a "kołysankowością" - obrazuje to różnorodność możliwości interpretacji, a także ewolucje w twórczości poety, która stawała się z czasem bardziej muzyczna.
Świat poezji Czechowicza to przede wszystkim wieś i małe miasteczko, a główne tonacje psychiczne to łagodność, czułość i bezradność. Dominująca w jego poezji barwą uczuciową jest żal, estetyczną - elegijność, a główną obsesją - śmierć. Myśl o śmierci własnej jest w niej ściśle spleciona z przeczuciem śmierci zbiorowej, wojny, wielkiej zagłady. Czechowicza uważa się za jednego z najsugestywniejszych katastrofistów Dwudziestolecia - stanowi on typowy przykład "poety dwóch wojen" (większość młodszych od niego katastrofistów nie miała żadnych doświadczeń wojennych) - wspomnienia i przeczucia w jego twórczości wzajemnie nakładają się na siebie. Wielką rolę odgrywają w niej motywy ognia i wody w ambiwalentnym, śmiercionośno-oczyszczającym znaczeniu. Istotną opozycją w tej poezji jest przeciwstawienie Arkadii i Katastrofy - krucha, łagodna uroda Arkadii i apokaliptyczna groza Katastrofy wzajemnie się potęgują.
Twórczość Czechowicza nie przekroczyła granic Dwudziestolecia, jest jednym z najciekawszych zjawisk literackich tego okresu, a przy tym cechuje się dużą spójnością i jednorodnością. Można w niej wskazać jedynie nieliczne zachodzące z czasem zmiany - jest to głównie wspominane już "uśpiewnienie muzyczności" oraz zwiększenie roli mitu.
Twórczość
DZIEŃ JAK CO DZIEŃ. WIERSZE Z LAT 1927, 1928, 1929, Warszawa 1930
BALLADA Z TAMTEJ STRONY, Warszawa 1932
STARE KAMIENIE (współautor F. Armszrajnowa), Lublin 1934
W BŁYSKAWICY. POEZJE, Warszawa 1934
NIC WIĘCEJ, Warszawa 1936
CZASU JUTRZEJSZEGO. DRAMAT, wyst. Warszawa Teatr Nowy 1939
NUTA CZŁOWIECZA, Warszawa 1939
PLAN AKCJI, Warszawa 1938
POEMAT, wyd. osobne Poznań 1992
|