Aleksander Sołżenicyn


Aleksander Sołżenicyn
Archipelag Gułag

0x08 graphic
Rosyjski pisarz i historyk, który otrzymał nagrodę Nobla z dziedziny litaratury w 1970 roku. W swojej twórczości Solżenicyn naśladował realizm Dostojewskiego i Tołstoja, wspólmieszając to z trędami wschodu i zachodu. W latach '60 i '70 stworzył większość powieści, które oparte były na jego własnych doświadczeniach z czasów kiedy był politycznym więźniem za władzy Stalina. Później doszedł do porzekonania, ze jego prawdziwym powołaniam jest poprawne przedsatwienie biegu wydzarzeń Rosyjskiej historii czasów rewolucji, które przedstawił w wielotomowym dziele "Czerwony Krąg" (1983 - 1991).

"Spożył wiele tysięcy racji żywnościowych w więzieniech i obozach, i mimo że nigdy nie miał okazji aby je zważyć na wadze i mimo tego, ze był człowiekiem z natury nie śmiałym , nie znał żadnej drogi aby walczyć o swoje prawa nature. On, jak wszyscy inni więźniowie, okkdrył dużo wcześniej, ze uczciwa miara w krojeniu chl;eba nigdy nie miałą miejsca w więziuniu. Pod każdym względem miara (waga) była niepełna. Jedynym ważnym było - jak bardzo będzie to na co czekał okrojone i niewystarczające. Więc każdego dnia zazierał do wnętrza siebie i swojej duszy pytając - dziś, być może, nic dla nas nie przygotowali. (cytat z "Jeden dzień życia Ivana Denisowicza", 1962)

Aleksander Sołżenicyn pochodził z intelektualnej kozackiej rodziny. Urodził się w Kislowodzku w północnym Kaukazie. Jego ojciec, carski oficer artylerii, został zamordowany w wypadku na polowaniu sześć miesięcy przed urodzinami Aleksandra.
     Matka Solzenicyna, aby wspomóc siebie i swoje dziecko pravcowała jako maszynopisistka. Solzenicyn nieźle radził sobie w szkole, ale z powodu biedy musiał zrezygnować z planów studiowania w Moskwie. Zamiast tego poszedł na  Uniwersytet w Rostowie, gdzie studiował matematykę i fizykę - kończąc w 1941.W latach 1939 - 41 zaczął korespondencyjne studia na Uniwersytecie Moskiewskim. wtedy poślubił Natalię Aleksiejeewnę Reszetowskają w 1940. Rozwiedli się w 1950 roku, a nastiępnie ponownie pobrali w 1957 i znowu rozwiedli w 1970. Mają trzech synów. W roku 1973 Solzenicyn poślubił Dmietrievnę Swietlową.

W czasie II Wojny Światoiwej Solzenicyn otrzymał stopień kapitana artylerii i został dwukrotnie odznaczony. Od 1945 do 1953 został uwięziony za napisanie listu, w którym krytykował Józefa Stalina - "mężczyzna z wąsem". Solzenicyn służył w łagrach i więzieniach niedaleko Moskwy oraz w łagrze w Ekibastuzie (Kazachstan). Podwójny stoipień Solzenicyna w matematyce i fizyce uratował go od pracy fizycznej przez trzy lata, jednak w 1950 został zabrany do nowego obozu, wyłącznie dla więźniów politycznych, gdzie pracował jako robotnik ręczny.

"Kołyma była największą i najsławniejszą wyspą, najdzikszym miejscem tego niesamowitego kraju Gułagów, który podzielany na archipelag, był w sense psychicznym, przemieniony w osobny kontynent - z prawie niewidocznym, nie możliwym do zarejestrowania krajem zamieszkałym przez Zeków. ("Archipelag Gułag" 1918 - 1956 - 1974)

W czasie swej niewoli został wysłany do Marfino, specialnego więzienia, w którym swe wyroki odsiadywali matematycy i naukowcy. Następnie został przeniesiony do przymusowego obozu pracy w Kazackiej Republice Socjalistycznej, gdzie rozwinał się u niego rak żołądka. Solzenicyn  został wygnany do wiosku w południowym Kazachstanie Kok-terek (1953 - 56)m gdzie pracował jako matematyk i fizyk (nauczał), tym czasie pisał oczywisćie w tajemnicy. Rozwinął się u niego rak, ale był dobrze leczony w taszkiencie (1954 - 1955). Później te doiświadczenia zostały wykorzystane w powieści "Pierwsze koło". Gdy wyzdrowiał osiadł w Riazaniu będąc tam nauczycielem (1957).

W wieku 42 lat, Sołżenicyn napisał w konspiracji wielkie dzieła, ale niczego nie opublikował. Po tym jak Nikita Chruszczow na XX zjeździe PZPR potępił "kult jednostki" za czasów Stalina. Wtedy to polityczna cenzura zmieniła nieco usposobienie do niektórych dzieł. Pierwsza książka Sołżenicyna "Jeden dzień życia Ivana Densiowicza", pojawiła się w następnym roku w przodującym sowieckim czasopiśmie "Nowyj Mir". Książka obejmowała początki więziennictwa sowieckiego. Sołżenicyn zastosował w niej narratora w trzeciej osobie, przedstawiąjąc życie w Związku Radzieckim oczyma zwykłego szarego człowieka. Napisana w przystępnym, prostym stylu, opisywała horror jednego dnia w obozie więziennym. Książka uzyskałą rozgłosu w ZSRR i na zachodzie - została porownana z powieścią Fiodora Dostojewskiego "Dom śmierci".

"Kiedy ogłosili w radiu, że wymyślono jakąś nową maszynę, słyszałem Matryonę tłukącą sie w kuchni, "Nowe, bez przerwy nowe, nic tylko nowe. Ludzie nie chcą już pracować ze starymi, ale gdzie my je sprzedamy?" (Dom Matryony 1963)

Novyi Mir opublikował również historie "Domu MAtrony" i "Incydent na stacji w Kreszowce", ( ang. "Cancer Ward") (1968), w którym Kostoglotov, bohater powieści był również połowicznie autorem. Postaci konfornują pytania o życiu i śmierci, prawdy i oszustwa - wspomagani przez dyskusję Lwa Tołstoja "Po co ludzie żyją?". Stalinizm jest przestawiony jako paralelny do owych wydarzeń, tragedii cierpiących na raka w szpitalach: donosiciel miał raka na języku. "Pierwszy krąg" (1968) powstał w latach 40tych i wczesnych 50tych. W tej powieści Sołżenicyn naszkicował obraz klasy intelektualistów, badanich naukowców, złapanych w system więzień i obozów. Są zmuszeni pracować dla tajnej policji i sztucznie chwalić władzę i jej postanowienia. Tytuł tej książki nawiązuje do kół w pieklw w "Boskiej komedii" Dantego. Dlatego właśnie, jeśli więzień nie wykonał normy - znajdował się w niższych kręgach (piekla).

Okres oficialnej sławy trwał tylko przez kilka lat. Między 1963, a 1966 Sołżenicyn zdołał opublikować tylko cztery powieści i wreszcie wszystkie swoje rękopisy - zostały one cenzorowane. Chruszczow został siłą zmuszony do przejścia na emeryture w 1964 roku. KGB skonfiskowała powieść "W Kruge Perwon" i inne pisma w 1965, wtedy to Solzenicyn wysłał list na Czwarty Kongres Zjednoczonych Pisarzy. Został wyrzucony z tegoż stowarzyszenia w 1969 roku, jednak jego dziela były przemycane na zachód od 1971 roku. Te prace uratowały międzynarodową sławę Sołżenicyna jako jednego z największych przeciwników władzy sowieckiej.

Odtwarzając ideologię jego młodości, Sołżenicyn doszedł do wniosku, ze walka dobra ze złem nie może być rozwiązana na płaszczyźnie partii politycznych, klass czy doktryn, ale jest szacowana indywidualnie w ludzkich sercach. Ten tołstojowski pogląd na moralność chrześciańską był rozpatrywany w atmosferze sowieckiej ideologii Związku Radzieckiego w latatch '60 i '70. sołżenicyn połączył rolę obserwatora niczym XIX wieczni pisarze rosyjscy. Stał się świadkiem naocznym - którego własne doświadczenia są drogą ku prawdzie i osądowi. Tak więc mógł przeskoczyć z trzecioosobowego neutralnego narratora na pierwszoosobowego świadka, odczuwającego czyny swoich protagonistów.

Podobnie jak się rzecz miała z Borysem Pasterniakiem, sowiecki rząd nie uznał Nagrody Nobla dla Alexandra Sołżenicyna jako akt niezgodny politycznie. Pierwszy tom Archipelagu Gułag pokazał się dopiero w 1973 roku. Podczas pracy nad powieścią Sołżenicyn zebrał zeznania naocznych świadków, rzmawiał z wielkoma więźniami, wiele dokumentów. Sam będąc więźniem politycznym miał wiele doświadczenia. Posiadał wiele materiałów. Porównując archipelag do wysp na oceanie najelepiej oddał w ten sposób obraz rozsypanych po całej Syberii obozów - łagrów. Sam zresztą był więźniem jednego z nich w czasach stalinowskiej Rosji. Był aresztowany i skazany. W roku 1974 autor został wyrzucony ze Związku Radzieckiego. Najpierw zamieszkał w Szwajcarii, a następnie w 1976 roku przeprowadził się do USA, gdzie kontynuował pisanie serii "Czerwony Krąg", epicką historię wydarzeń, któe doprowadziły do rewolucji rosyjskiej. Sierpień 1914 (1971), skonstruowana we fragmentarycznym stylu, skupiła się na II armii Rosyjskiej w Prusach Wschodnich. Sołżenicyn użył do tego dokumentów, pieśni, gazet, i nagrań filmowych. Z tymi pomocami technicznymi Sołżenicowi udaje się stworzyć szeroku obraz tego ciężkiego momentu historii jego ojczyzny.

"Tracąc swe wielkie znaczenie, Stalinizm i Gułag pokazali swoją wielką słabość. Skądkowliek się to wzięło - podejrzewam, że narodziło się to w jego wczesnym  życiu - wszechmocna reprseja nie pozwoliła by my działać wbrew swojej świadomości. W jego wczesnych dziełach to nie grało roli, ponieważ był zdolny do wyniesienia swojej niepodległości psychicznej ponad wszystko: bezpieczeństwo, tworząc wizję archipelagu - będącej projekcją jego własnych przezyć, częścią jego życia. Nie doznając tylu upokorzeń i nie widząc całego Archipelagu nie mógłby nigdy stworzyć obrazu podobnego do piekła Dantego. Prawdę mówiąc to on tworzyć jak Dante nie musiał, ponieważ Radzieckie piekło naprawdę istniało. Nikt inny na świecie literackim nie zrobił trego co on! 

Po upadku Związku Radzieckiego Sołżenicyn powrócił z Vermont do swojej ojczyzny w 1994 roku. Nowa władza, prowadzone przez Michaiła S. Gorbaczowa, zaoferowała mi możliwość powrotu już w 1990 roku. Sołżenicyn pokierował sensacyjną podróżą przez Syberię - stając się przez to bardzo sławną figurą. Sołżenicyn był również przywitany przez Rosyjskiego prezydenta Borysa Jelcyna, a w 1994 roku otrzymał miejsce w Dumie Narodowej.

 Sołżenicyn osiadł w Moskwie, gdzie rozpoczął krytykę zachodniego materializmu i Rosyjskiej biurokracji. Zachodnie domokratyczne systemy są uznawane przez Sołżenicyna za "duchowo wyczerpane, wycieńczone."Przeszliśmy już duchowy trening duzo szybciej niż doświadczyliśmy zachodniego doiświadczenia. Ciężkie życie i nauka tegoż życia stworzyła silniejsze, głębsze i bardziej interesujące osobowości od tych życjących w kwitnącym i zdegenerowanym zachodzie.' (słowa te wygłosił na przemówieniu w Harwardzie w 1978 roku). Staro - rosyjskie ideały Sołżenicyna zostały odzwierciedlone w postaci Matrony w "Domu Matrony" w latach '60, w której anrrator spotyka kobietę, ktroej z kolei życie pełne było niepowodzeń, ale która pomaga innym. "Mieszkaliścy obok siebie ale nigdy nie rozumieliśmy tego, że to ona była ta dobrą i sprawiedliwą, bez której nie ma życia."

Przekaz Sołżenicyna jest czysty, zrozumiały - jedynym rozwiązaniem jest materialistyczny pogląd świata i powrócić do świkata świętej Rosji. Z drugiej jednak strony Sołżenicyn został oskarżony o nie przestrzeganie rosyjskiego szowinizmu.

Nagroda Sołżenicyna przyznawana pisarstwu rosyjskiemu została ufundowana w 1997 roku. Od czasu swojego powrotu do ojczyzny Sołżenicyn opublikował kilka swoich prac, ale na zachodzie jego poglądy nie osiągnęły już takiego zainteresowania jak za czasów "Archipelagu Gułag" z lat siedemdziesiątych. Mimowszystko, jego essey "Przebudowa Rosji" (1990) był w świecie czytany i wzniecał wiele debat. Późniejsze ksiązki Sołżenicyna zawierały między innymi takie tytuły jak: "ROSSSIJA w OBVALE" ("Upadająca Rosja") (1998). Był to atak na rosyjskie koła bussinessowe i rząd. Ksiązka była opubklikowana przez Wiktora Maskwina.

"Wielki pisarz jest, w pewnym sensie, drugim rządem w kraju. Z tegoż to powodu, żadna władza dotychczas nie kochała wielkich pisarzy, tylko tych mniejszych.." (cytat z "Kręgu Pierwszego" , 1968)

Twórczość Sołżenicyna:


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Aleksander Sołżenicyn Lenin w Zurychu
Aleksander Sołżenicyn Realia i mistyfikacje
Fiszka nr 4 Aleksander Sołżenicyn Jeden dzień Iwana Denisowicza
Dwiescie lat razem Czesc 1 Aleksander Solzenicyn
25 SOŁŻENICYN ALEKSANDER DWIEŚCIE LAT RAZEM CZĘŚĆ II ROZDZIAŁ 25 NAWRÓT OBWINIEŃ ROSJ
18 SOŁŻENICYN ALEKSANDER DWIEŚCIE LAT RAZEM CZĘŚĆ II ROZDZIAŁ 18 W LATACH DWUDZIESTYCH
Sołżenicyn Aleksander Jeden dzień Iwana Denisowicza
16 SOŁŻENICYN ALEKSANDER DWIEŚCIE LAT RAZEM CZĘŚĆ II ROZDZIAŁ 16 W CZASIE WOJNY DOMOWEJ
SOŁŻENICYN ALEKSANDER DWIEŚCIE LAT RAZEM CZĘŚĆ I ROZDZIAŁ 08 NA PRZEŁOMIE XIX XX WIEKUx
SOŁŻENICYN ALEKSANDER DWIEŚCIE LAT RAZEM CZĘŚĆ I ROZDZIAŁ 12 W CZASIE WOJNY (1914 1916)x
Dwieście lat razem – Aleksander Isajewicz Sołżenicyn(1)
ALEKSANDER ISAJEWICZ SOŁŻENICYN DWIEŚCIE LAT RAZEM
26 SOŁŻENICYN ALEKSANDER DWIEŚCIE LAT RAZEM CZĘŚĆ II ROZDZIAŁ 26 POCZĄTEK WYJŚCIA
Solzenicyn Aleksander Lenin w Zurychu
23 SOŁŻENICYN ALEKSANDER DWIEŚCIE LAT RAZEM CZĘŚĆ II ROZDZIAŁ 23 W CZASIE WOJNY SZEŚCIODNIOWEJ
SOŁŻENICYN ALEKSANDER DWIEŚCIE LAT RAZEM CZĘŚĆ I ROZDZIAŁ 07 POJAWIENIE SIĘ SYJONIZMUx
SOŁŻENICYN ALEKSANDER DWIEŚCIE LAT RAZEM CZĘŚĆ I ROZDZIAŁ 04 W EPOCE REFORMx

więcej podobnych podstron