PORAŻENIE NERWU TWARZOWEGO
Z nerwów czaszkowych porażeniu najczęściej ulega nerw twarzowy. Komórki nerwowe tworzące jego jądro ruchowe znajdują się w pniu mózgu. Choroba zaczyna się nagle, zwykle w następstwie oziębienia twarzy po uprzednim jej nagrzaniu, co prowadzi do zaburzeń obrzękowo-zwyrodnieniowych i ciasnoty w kanale kostnym (ból za uchem w miejscu ujścia nerwu twarzowego z otworu rylcowo-sutkowego)
OBJAWY:
Porażenie wiotkie lub niedowład mm. mimicznych po stronie uszkodzonego nerwu. Chory nie może zamknąć oka, unieść brwi, zmarszczyć czoła, wyszczerzyć zębów, zagwizdać, nadymać policzków. Kącik ust jest obniżony a fałd nosowo-wargowy wygładzony.
ROKOWANIA:
W większości przypadków rokowania są dobre a spontaniczna poprawa ustępuje w ciągu 6tyg.
FIZYKOTERAPIA
ŚWIATŁOLECZNICTWO
Lampa SOLUX z filtrem czerwonym
Lampa MININA z czerwoną żarówką
CIEPŁOLECZNICTWO:
Ciepłe okłady na okolicę policzka i ucha
Okłady parafinowe na stronę porażoną
ELEKTROLECZNICTWO:
Galwanizacja elektrodą BERGONIEGO- katoda na porażoną część twarzy(elektroda czynna), anoda (bierna)na obwód- okolica barku lub miedzyłopatkami.
Jonoforeza z lekami przeciwzapalnymi
Prądy diadynamiczne- metodyka zabiegowa jak w galwanizacji
Elektrostymulacja- elektroda czynna-katoda(kulkowa) w pkt. Motorycznych nerwów i mm., elektroda bierna(anoda) na przedramię lub międzyłopatkami.
KINEZYTERAPIA:
W porażeniach nerwu twarzowego prowadzi się ćwiczenia samowspomagane mieśni mimicznych twarzy przed lustrem.
MASAŻ:
Masaż klasyczny twarzy, z tym że po stronie porażonej masaż powinien być wykonywany od dalszej jej części w kierunku górnego kąta żuchwy(zapobiega to nadmiernemu rozciąganiu mięśni porażonych), masaż delikatny!!!
Usprawnienie w Jednostronnym porażeniu Nerwu Twarzowego (nervus facialis).
Nerw Twarzowy (nerw czaszkowy VII) porusza mięśniami mimicznymi twarzy. Wychodzi z pnia mózgu, przechodzi przez przewód słuchowy w kości skroniowej; biegnie wzdłuż ucha wewnętrznego i opuszcza kość przez otwór rylcowo-sutkowaty. Nerwy stanowią źródło przesyłania informacji pomiędzy ośrodkowym układem nerwowym (OUN), a resztą organizmu ludzkiego. Nerwy czaszkowe wychodzą bezpośrednio z mózgu.
Porażenie nerwu twarzowego wywołuje obraz bezwładu twarzy (prosopoplegia). Występuje w dwóch postaciach-jednostronnego porażenia lub rzadziej spotykanego obustronnego. Porażenie może dotyczyć wszystkich mięśni zaopatrywanych przez ten nerw, lub tylko określonych grup mięśniowych.
ETIOLOGIA
Przyczyny wystąpienia porażenia nerwu twarzowego można podzielić na dwie grupy: pierwotne i wtórne.
Pierwotne porażenie może być wywołane nagłym oziębnięciem twarzy (ischemia), reakcją alergiczną, typowym urazem, tworzącym się lub trwającym procesem zapalnym bądź mieć podłoże wirusowe.
Wtórne porażenie może być stanem powikłań w następstwie toczących się procesów patologicznych w obrębie przebiegu nerwu twarzowego (nowotwory podstawy czaszki, zapalenie ucha środkowego, guzy tzw. kąta mózgowo-móżdżkowego).
Co powoduje?
Porażenie jednostronne
W przypadku zaistniałego porażenia jednostronnego całkowitego-następuje zwiotczenie strony porażonej, zarysy skórne poddają się procesowi wygładzenia, gdzie po stronie zdrowej ewidentnie ulegają pogłębieniu. Charakterystycznym objawem jest zatracenie zarysu nosowo-wargowego i opadnięcie kąta ust po stronie chorej. Szpara powiekowa nie zamyka się, co może być przyczyną dodatkowych patologii ze względu na wysychanie rogówki oka. Czubek nosa odchyla się w stronę zdrową. Proces wydzielania śliny jest zmniejszony, a także wrażliwość smakowa przednich 2/3 języka zniesiona (aguesia) lub osłabiona (hypogeusia). Porażenie warg w znacznym stopniu utrudnia mówienie i uniemożliwia gwizdanie, a w czasie żucia błona śluzowa policzka łatwo dostaje się w przestrzeń międzyzębową i ulega mechanicznemu uszkodzeniu w postaci przygryzienia.
Leczenie
W pierwszym okresie należy ograniczyć kontakt z zimnym powietrzem i przeciągami, które mają niekorzystny wpływ na porażone części twarzy. Zastosować podwieszkę porażonej wargi w postaci taśmy lub gumowej rurki, co zapobiega niepożądanym przykurczom mięśni. Niedomknięte oko zakleić opatrunkiem bądź przewiesić opaskę w celu ochrony rogówki przed wyschnięciem. Wskazane jest wykonanie kilka razy dziennie krótkich, wibracyjnych masaży porażonych części twarzy w pozycji warunkującej pełne rozluźnienie mięśni.
W dalszym etapie usprawniania-po 14 dniach, duże znaczenie ma stosowanie metod fizykalnych i kinezyterapeutycznych, które są wspomagane leczeniem farmakologicznym.
•Fizykoterapia:
a) ciepłolecznictwo (lampa sollux czerwona)
b) okłady borowinowe
c) laseroterapia
d) elektrostymulacja
e) magnetoterapia
f) jonoforeza
•Kinezyterapia:
a) manualna stymulacja porażonych części twarzy
b) bierna terapia odtworzenia fizjologicznych ruchów twarzy
c) wykonywanie ruchów wspomaganych (unoszenie czoła, szczerzenie zębów, unoszenie i opuszczanie powiek)
d) bierne pobudzanie porażonych części twarzy (masaż szczotką)
e) dmuchanie i gwizdanie
•Farmakologia:
a) kortykosteroidy
b) salicylany
c) witaminy grupy B
d) Asconerin
e) Nivalin
Rokowania
Porażenie nerwu twarzowego praktycznie całkowicie ustępuje w 90% przypadków w okresie ok. 6 tygodni. Niepowodzenie zastosowania tradycyjnej terapii usprawniana występuje w większości u osób starszych.
W takich przypadkach zaleca się stosowanie wieloetapowej, długotrwałej i systematycznej elektrostymulacji uzupełnionej programem specjalistycznych ćwiczeń w indywidualnym odniesieniu dla konkretnego pacjenta.
Zastosowanie tak złożonej terapii wraz z dużym stopniem inicjatywy pacjenta może przynieść pozytywny efekt, nawet jeśli porażenie miało charakter całkowity i nastąpiło w odległym czasie.
Masaż (klasyczny leczniczy) jest formą oddziaływania na organizm, która wykorzystuje bodźce mechaniczne głównie w postaci ucisku na tkanki w celu wywołania fizjologicznych odczynów. Stosowane chwyty, ruchy i techniki wywierają wpływ na tkanki i celem tego jest zadziałanie na układ ruchu (mięśnie, ścięgna, torebki stawowe, okostną, kości) oraz na skórę, tkankę łączną, tkankę tłuszczową, zakończenia nerwowe w skórze, a także na układ krwionośny i chłonny. Pośrednio działa on również na narządy wewnętrzne. Masaż klasyczny jest stosowany w rehabilitacji leczniczej. Stanowi on jedną z metod fizjoterapeutycznych, której zadaniem jest przywrócenie sprawności uszkodzonych narządów. Stosuje się go również w celach profilaktycznych, zapobiega zaburzeniom ustroju. Jest jednym ze sposobów likwidowania stresu i jego skutków negatywnie wpływających na samopoczucie i kondycję psychofizyczną.
Masaż usprawnia, wycisza, stabilizuje pracę organizmu, przyśpiesza rekonwalescencję i zapobiega zanikowi nieużywanych mięśni.
Masaż częściowy.
Wskazania w chorobach układu krążenia:
przewlekła niewydolność krążenia obwodowego
obniżone ciśnienie krwii
otłuszczenia serca nieznacznego stopnia
stwardnienie tętnic obwodowych
stany po zakrzepowym zapaleniu żył
choroba Raynauda
choroba Burgera w I i II stadium choroby
zespoły żylakowe bez owrzodzeń
Wskazania w chorobach układu oddechowego:
rozedma płuc
niedodma płuc
przewlekły nieżyt oskrzeli
astma oskrzelowa w okresie międzynapadowym
stany po zabiegach torakochirurgicznych
stany po zapaleniu płuc i oskrzeli
Wskazania w chorobach skóry:
zaburzenia odżywcze
choroby naczyń limfatycznych
przewlekłe odmrożenia
blizny pourazowe i pozabiegowe
doły poinsulinowe
w celach kosmetycznych
Wskazania w chorobach mięśni poprzecznie prążkowanych:
przeciwdziałanie zanikom mięśniowym z nieczynności
dla uzyskania przyrostu masy mięśniowej
zaniki mięśni pochodzenia neurogennego
zmiażdżenia mięśni
zerwania włókien mięśniowych
wylewy krwawe śródmięśniowe
przewlekłe stany zapalne mięśni
zmęczenie mięśni po wysiłku fizycznym
Wskazania w zaburzeniach mięśni gładkich narządów jamy brzusznej:
niedowłady żołądka
niedowłady jelit
zaparcie nawykowe
opadnięcie trzewi
Wskazania w chorobach nerwów obwodowych:
przewlekłe zapalenia nerwów
nerwobóle
sympatialgie
kauzalgie
zapalenie wielonerwowe splotów nerwowych
zespół wypadnięcia krążka międzykręgowego
Wskazania w chorobach ośrodkowego układu nerwowego
zapalenie przednich rogów rdzenia
stany po urazach ośrodkowego układu nerwowego
choroby mózgu i opon mózgowych oraz naczyń krwionośnych mózgu
Wskazania w chorobach narządu ruchu:
stłuczenia, skęcenia i zwichnięcia
krwawe wylewy w tkankach miękkich po ustąpieniu ostrego odczynu miejscowego
zmiany przeciążeniowe
choroby kości i stawów z przykurczami
stany po złamaniach - po pełnej konsolidacji
stany pooperacyjne narządu ruchu
przewlekłe zapalenie stawów mięśni i ścięgien
zapalenie pochewek ścięgnistych
zmiany zniekształcające kostno-stawowe
wady wrodzone oraz zaburzenia rozwoju narządu ruchu
stany przed zabiegami operacyjnymi narządu ruchu
Wskazania w chorobach reumatycznych:
wszelkie postacie gośca
zmiany zwyrodnieniowe wytwórcze
zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa
zmiany zwyrodnieniowe tkanek miękkich
Wskazania w chorobach dziecięcych:
dysplazja stawu biodrowego
zwichnięcie stawu biodrowego
wady postawy
płaskostopie
Wskazania w chorobach zawodowych:
choroba wibracyjna
przewlekła postać choroby Banga
przewlekła postać choroby kesonowej
nerwobóle w wyniku zatruć
zmiany w narządzie ruchu z przeciążenia
nerwice ruchowe i czynnościowe
Masaż całościowy do niedawna był stosowany w leczeniu dny, otyłości i cukrzycy. Jednak z czasem wprowadzone zostały nowe metody leczenia tych schorzeń i obecnie masaż traktowany jest jako uzupełnienie kuracji. Masaż całościowy ma szerokie zastosowanie w stanach wyczerpania u osób bez zmian organicznych - w rekonwalescencji jako masaż kondycyjny. Masaż ten ma także zastosowanie w ogólnych zaburzeniach statyki, jako sposób zapobiegania odleżynom, w zaburzeniach w układzie krążenia i oddychania, w leczeniu nerwic typu psychogennego.
Masaż kręgosłupa polega na rozmasowaniu mięśni w obrębie pleców i barków, ze szczególnym uwzględnieniem okolicy przykręgosłupowej oraz zastosowania technik rozluźniających międzykręgowe stawy kręgosłupa. Masaż kręgosłupa jest nie tylko związany z dolegliwościami dotyczącymi bezpośrednio bólu kręgosłupa, lecz pomaga na schorzenia w obrębie:
układu nerwowego
układu krwionośnego i serca
układu oddechowego
układu pokarmowego
układu moczowego i rozrodczego
układu ruchowego, czyli mięśni, ścięgien i kości